• قذافيءَ جو موت آفريقا جو تمام وڏو نقصان هو
] سيپٽمبر 2012ع تي گڏيل قومن جي جنرل اسيمبليءَ جي اجلاس ۾ رڳو هڪ ئي آواز گونجيو ۽ اُهو هو زمبابوي جي 88 سالن جي عمر جي صدر رابرٽ موگابي جو، جيڪو1980ع ۾ برطانيه کان زمبابوي جي آزاديءَ جي وقت کان وٺي، زمبابوي جو سربراهه رهندو پيو اچي. هِن پنهنجي تقرير ۾ آمريڪا ۽ گڏيل قومن جي ڪردار تي سخت تنقيد ڪندي، ڪرنل قذافيءَ جي قتل تي کلي ڳالهايو. هيءُ ڪنهن ملڪ جو شايد پهريون اڳواڻ آهي، جنهن ڪرنل قذافيءَ جي قتل کي هن بين الاقوامي فورم تي ننديو، اسان سندس اِن خطاب مان چونڊ ٽڪرا هتي پيش ڪريون ٿا.[
”آمريڪا2003ع ۾ وڏي پئماني تي تباهي ڦهلائيندڙ هٿيارن جو بهانو بڻائي، عراق جو تيل چُوسڻ لاءِ، اُن تي حملو ڪيو هيو......گڏيل قومن جي سلامتي ڪائونسل پاڻ کي پنهنجي ”بيعزتي“ ڪرائڻ لاءِ گذريل سال لبيا ۾ نيٽو کي آپريشن وسيلي سويلين جي تحفظ لاءِ تمام ضروري اُپاءِ، (all necessary measures) وٺڻ لاءِ اختيار ڏنا. تمام ضروري اُپائن، جو مقصد ڊپلوميٽڪ ڪوڊ ۾ فوجي مداخلت کي چيو ويندو آهي. گڏيل قومن جي اهڙي قدم سان آخرڪار قذافيءَ جي حڪومت ختم ڪئي ويئي، جنهن جو نتيجو باغين هٿان ڪرنل قذافيءَ جي قتل جي صورت ۾ نِڪتو.“
]جنرل ڪائونسل ۾ رابرٽ موگابي جي خطاب کان هڪ ڏينهن اڳ ۾ آمريڪي صدر براڪ اوباما تقرير ڪئي هئي، جنهن ۾ هِن لبيا جي شهر بن غازيءَ ۾ 11 سيپٽمبر تي مارجي ويل پنهنجي سفارتڪارڪِرس اسٽيونس ۽ ٽن ٻين آمريڪين جي قتل کي ننديو هو، رابرٽ موگابي اِن حوالي سان ڳالهائيندي چيو ته [”اسان سڀني کي اِن (قتل) تي افسوس آهي. ۽ اسان سڀئي اِن ڳالهه تي متفق آهيون ته، اِهو هڪ دکدائڪ موت هو، جنهن جي اسان مذمت ٿا ڪريون، اسان جهڙي جذبي سان آمريڪا سان گڏجي اِن دکدائڪ موت جي مذمت ڪريون ٿا، ته ڇا آمريڪا به اسان سان گڏجي لبيا جي رياست جي سربراهه ڪرنل قذافيءَ جي وحشياڻي قتل جي مذمت ڪندو؟ اِهو (قذافيءَ جو موت) هڪ نقصان هيو. اِهو تمام وڏو نقصان هو. اِهو آفريقا جو نقصان هو، اهو آفريقا جو ٽريجڪ نقصان هو.“
”اولهه جي 18 ملڪن تي ٻڌل نيٽو جو مشن، لبيا جي شهرين جو تحفظ ڪرڻ هو، پر اِهو مشن قذافي ۽ سندس خاندان کي مارڻ ۾ تبديل ٿي ويو، اِهو انهن کي ڳولي بي رحميءَ سان مارڻ ۾ تبديل ٿي ويو. اسان ڏٺو (گڏيل قومن جي چارٽر جو) باب ستون انهن جي خاندان کي مڪمل طور تي ختم ڪرڻ لاءِ تمام گهڻي بي ايمانيءَ سان هڪ هٿيار طور استعمال ڪيو ويو.“
]گڏيل قومن جي چارٽر جو باب ستون گڏيل قومن جي سلامتي ڪائونسل کي سفارتي ۽ اقتصادي پابنديون لڳائڻ کان وٺي فوجي مداخلت ڪرڻ جهڙا قدم کڻڻ جا اختيار ڏئي ٿو.[
”وڏي بي رحميءَ سان (لبيا تي) بم ڪيرايا ويا، جن ۾ ڪيترائي شهري پڻ مارجي ويا. ڇا اِهو اُهو تحفظ هيو، جنهن جو اختيار اِنهن کي چارٽر جي ستين باب تحت مليو هو؟ تنهن ڪري قذافيءَ جي موت کي به لازمي طور تي اُن دکدائڪ انداز ۾ ڏسڻ گهرجي، جهڙي طرح ڪرس اسٽيون (آمريڪي سفارتڪار، جيڪو بن غازيءَ ۾ ماريو ويو) جي موت کي ڏٺو ٿو وڃي. اسين اِنهن ٻنهي جي قتل جي مذمت ڪريون ٿا.“
(ڪاوش دنيا-21 آڪٽوبر 2012ع)
*