مهاڳ
منهنجو ڌيان هڪ اَهڙي گل ڏانهن ويو جيڪو سنڌ جي رڻ پٽ ۾ نه اُڀريو، پر ڪڇ جي رڻ پٽ ۾ پڇيدا ٿيو آهي. ان خوشبوءِ چارون طرف ڦهلائي. اُهو گل ”ڪکَ هيٺيان لک“ ٻوٽي ۾ پيدا ٿيو آهي. ان ٻوٽي ۾ صرف هڪ گل نه اُڀريو پر 11 گل ٽڙيل آهن، جن جي سڳنڌ چوڌاري ڦهليل آهي.
اُن ٻوٽي جو مالهي آهي رٽائرڊ پرنسيپال اوڪيش ڪمار ڀڳوانداس کتري، جنهن ٻوٽي کي سجائي سنواري پاڻي ڏئي، ايڏو وڏو ڪيو آهي جو منجھس گل ٽڙيا آهن. اهي گل سندر، رنگين، سڳنڌي آهن يعني اُنهن ڪهاڻين روپي گلن جا ڀاشا، سُپڪ سنڌي آهي. اوڪيش ڪمار سنڌ ۾ ڪيترائي سال ماستري ڪئي آھي. انڪري ٻوليءَ تي ظابطو اٿس. سندس لکڻيءَ ۾ ڪٿي ڪٿي اُترادي ٻوليءَ جو اَثر پڻ ڏسڻ ۾ اَچي ٿو پر اُهي لفظ به سولا، وڻندڙ ۽ معياري آهن. ٻولي عام جي وڻندڙ آهي. جملا سلسليوار ڪتب آندل آهن، مهاوريدار ٻولي ڪتب آندل آهي. تنهن ڪري ڪهاڻيون دل کي ڇهندڙ ٿيو لڳن. ”ڪک هيٺيان لک“ ڪهاڻيءَ ۾ سندس ڪٽنب سان واسطو رکندڙ حڪيمن خاص ڪري (”ڀائو ڪوڏو مل حڪيم“) ۽ اُن جي طب جي انمول ڪتابن جي خزاني جو ذڪر ڪيل آهي. جيڪو خزانو الوپ ٿي چڪو آهي. ”اگھيئي ته ڪڻو، نه ته مڻن کي ٿي موٽ“ ڪهاڻيءَ ۾ ڪردار خوشيرام، سندس پتنيءَ جي پريم ڀري سنٻنڌن جو ذڪر ڪندي، ايشور جي ڀاڻي تي راضي رهڻ، ڪنهن بکايل کي روٽي کارائڻ ۽ سندس آسيس سان ٿيل ڪرامت جو خوب سهڻي نموني ورنن ڪيل آهي.
”ڪاڪو ڪنگ“ جي ڪهاڻيءَ ۾ قدرت جي نيم ۽ ٽيم جو پالن ڪرڻ سان هڪ ڪنگ جھڙو سنهو بانس وانگر ڪاڪو ڪنگ ڪيئن شرط کٽي ٿو. ڪاڪي ڪنگ جي انهيءَ طاقت جو راز، جو سهڻي نموني ڪهاڻيءَ ۾ پيش ڪيو ويو آهي. هڪ سچائي، ايمانداري، حق حلال جي روٽيءَ تي ايشور ۾ وشواس تي هلندڙ ڪاڪي ڪنگ جو سهڻو چتر چٽيل آهي.
”زندگيءَ جي اموليه سفر ۾“ ليکڪ شري اوڪيش کتري پنهنجي جيون ياترا جي سفر ۾ پنهنجي جيون جي سفر جي حقيقت جنهن سادي ڍنگ سان پيش ڪئي آهي سا قابل-داد آهي.
”ڪاڪو سيرو مل“ جي ڪهاڻيءَ ۾ ڪاڪي جي عجيب و غريب سوچ تي ڪافي قدر قلم آزمائي ڪئي آهي. غير مذهب خدابخش کي ڊاڪٽر ٿيڻ ۾ ڪاڪو مدد روپ ٿيو ۽ خدابخش به ڪاڪي جي شادي نه ڪرڻ ڪري سندس پٽ جو پارٽ ادا ڪري ڪرياڪرم ڪيو آهي. هيءَ ڪهاڻي معياري، نصيحت ڀري، سنڌين جي درياه دليءَ جو هڪ مثال ۽ قومي ايڪتا جو ثبوت آهي.
”هڪ دکي انسان جي آتم ڪٿا“ ۾ سچائي، حقيقت جي ڪسوٽيءَ تي برابر 24 ڪيرٽ سوني وانگر نج ۽ خالص ڍنگ سان پيش ڪئي وئي آهي. سنڌي هندن ۾ ٿيندڙ ڪُرسمن کي بدلائڻ ۽ اُن جي شروعات پاڻ سان ڪرڻ تي تمام سهڻي انداز ۾ پيش ڪيو ويو آهي.
”ياسمين“ ڪهاڻيءَ ۾ سچي پيار جي حقيقت کي واسنائن کان پري، مذهب جي ديوار کي نه لتاڙڻ ۽ پاڙي کي ابو اَمڙ جي تارازيءَ ۾ توري، ياسمين جي پارٽ ادا ڪرڻ ۾ ليکڪ خوب جان ڀري آهي. ياسمين ڪهاڻيءَ ۾ ياسمين جي ڪئريڪٽر کي خوب لفظن دوارا سينگاري پيش ڪيو آهي.
”هاڻي به وقت ڪونه ويو آهي“ جي ليک ۾ ليکڪ سنڌين کي سجاڳ ڪرڻ لاءِ ۽ پنهنجي اموليه خزاني (اولاد) کي سلامت رکڻ لاءِ، گھرن ۾ سنسڪاري ماحول پياد ڪرڻ، گھر ۾ مندر جھڙا ويچار پيدا ڪرڻ لاءِ، سنڌين کي جاڳائڻ جي اپيل ڪئي آهي.
”ماءُ جي ممتا“ ۽ ”اولاد جو سک به يا نصيب“ ڪهاڻين ۾ به ڪافي ڪي قدر نصيحت ڀريو خاڪو پيش ڪيو آهي. جنهن مان سبق پرائڻ تي زور وڌو آهي.
”وشواس“ ڪهاڻيءَ ۾ پتي، پتنيءَ جي وچ ۾ پيدا ٿيندڙ غلط فهميءَ کي اَڄ ڪالهه نوڪريون ڪندڙ (Young Generations) کي پنهنجي قلم دوارا اُجاگر ڪيو آهي. کين سچي دوست جي پرک ۽ اُن جي سهيوڳ سان نئين سر وشواس پيدا ڪرڻ تي ڪافي ڪي قدر سمجھاڻي ۽ نصيحت ڏني آهي.
شري اوڪيش ڪمار جو هيءُ پهريون ادب جي ميدان ۾ قدم آهي. اوهان جي هٿن ۾ اَهڙي سندر، خوشبوءِ دار ٻوٽي جي سجائيندڙ مالهي پرنسيپال اوڪيش ڪمار کتري جي جيون به سرل ۽ سهج آهي، هن جو جنم تاريخ 1 مئي 1952ع سنڌ جي مشهور شهر شڪارپور ۾ ٿيو. هن جو وڏن جي اَثر ڪري سنتن مهاتمائن، درويشن اوليائن وغيره ڏانهن لاڙو ٿيو. هيءُ اُنهن جي ستسنگ ٻڌڻ لاءِ ويندو هو ۽ اُنهن جي سنگ ۾ گذاريندو هو. اُنهن جي سکيا جي اَثر ڪري هيءُ نماڻو ۽ ڌارمڪ خيالن وارو ٿيو. جيڪو سندس سڀاءُ مان اَڄ تائين ڏسڻ ۾ اَچي ٿو. هيءُ آزاديءَ بعد ڪيترن سالن کان پوءِ ڀارت ۾ آيو. هيءَ بي-ايس-سي-بي-ايڊ پاس آهي. هي هاير سيڪنڊري اسڪول جي پرنسيپال جي عهدي تان رٽائرڊ ٿيو آهي. هن ڪيترن سيمينارن ۾ بهرو ورتو آهي ۽ مقالا پڻ لکيا آهن. ادب ۾ يوگدان ڏنو آهي. رٽائرڊ ٿيڻ کان پوءِ سنڌي ٻوليءَ کي زنده رکڻ لاءِ D.Vd فلمن ۾ اداڪاري ڪئي اَٿائين. فلم ”ڪليم“ ۾ مکيه رول سان پاڻ موکيو اَٿائين. جيتوڻيڪ کتري راجپوت ڪُل جا آهن، جن جو ڪم آهي لڙائي ڪرڻ. پر اوڪيش ڪمار لڙاڪو ڪونه آهي. سانتيڪو نماڻو آهي.
اُميد ڪيان ٿو ته اوڪيش ڪمار کتري هن اَدب جي کيتر ۾ پنهنجي قلم روپي هر سان سنڌ جي ورثي ۽ ثقافت کي جوٽي،اُميدن جي پاڻيءَ سان سنڌين جي سُڪل زمين کي وري سرسبز ڪندو رهندو.
اڄ به سندس لگن سنڌي سيکارڻ تي آهي. NCSL جي سايي هيٺ هلندڙ سنڌي سيکارڻ جي ڪلاسن ۾ سُپروائيزر طور پاڻ پتوڙي رهيو آهي. سنڌي سيکارڻ جا ورڪ شاپ، ڊراما سيکارڻ جا ورڪ شاپ هلائڻ ۾ پنهنجو پورو پورو يوگدان ڏيئي رهيو آهي. اَڄ به سندس سنڌي سيکارڻ جا ڪلاس سنڌي T.V تي روزانو ايندا رهندا آهن. مان کيس آسيس ڪيان ٿو ته اَهڙا ڪاريه سنڌي سيکارڻ جا، اڳتي به هلائيندو رهي.
تيج قابل
(شري تيجومل ڀاڳچنداڻي)