اولاد جو سُک به يا نصيب
هيءَ ڪهاڻي آهي هڪ عام رواجي ماڻهوءَ جي جنهن آشا سان پنهنجي پٽ کي پنهنجي خون پسيني جي ڪمائي مان پڙهائي وڏو ڪري ٿو ۽ وڌيڪ پيسو ڪمائڻ لاءِ ولايت موڪلي ٿو ۽ آخر اُهي ماتا پتا پنهنجي پٽ کي ڏسڻ لاءِ ترقي ترقي هن دنيا مان لاڏاڻو ڪري وڃن ٿا ۽ سندن اَرمان اڌورا رهجي وڃن ٿا.
لڇمڻ هڪ پرائمري اسڪول ۾ ماستر هو. کيس هڪ ڌيءَ شانتي ۽ هڪ پٽ اَمر نالي ٻه سنتان هئا. سندس اڇا هئي ته هو پنهنجي اولاد کي خوب پڙهائي وڌيڪ پيسو ڪمائڻ لاءِ ولايت موڪلي ۽ هو جڏهن سُٺي پڙهائي ڪري واپس اَچن ته کين هتي سٺيون نوڪريون ۽ سٺيون پگھارون ملن ۽ پوءِ هو هڪ شاهوڪار ماڻهو بڻجي ته جيئن سندس عزت ۽ مان مرتبو سندس شهر ۽ پريوار ۾ وڌي ۽ پوءِ هو لڇمڻ ماستر مان سيٺ لڇمڻ داس جي نالي سان سڃاتو وڃي. انهيءَ آس ۽ اُميدن سان هن پنهنجي ٻنهي ٻارن جي پڙهائي تي خوب ڌيان ڏنو.
اَڄ سندس ٻنهي ٻارن پڙهائي پوري ڪري پيءُ ماءُ جو نالو روشن ڪيو. لڇمڻ جي پٽ ڊاڪٽري ۽ ڌيءَ ڪمپيوٽر انجنيئر جي ڊگري حاصل ڪئي. ڊاڪٽر اَمر کي اَڃا به وڌيڪ پڙهائي ڪرڻ لاءِ ولايت وڃڻ جو شونق ٿيو هو. هن پنهنجي اِڇا پنهنجي پتا اڳيان رکي. ماستر لڇمڻ ته ڏاڍو خوش ٿيڻ لڳو ته منهنجو پٽ ولايت وڃي. پر سندس ڌرم پتني کيس انڪار ڪيو ته اَسان کي هڪ ئي پٽ آهي، هتي هندستان ۾ وڌيڪ ڀلي پڙهائي ڪري، اَسان جي اَکين اَڳيان هجي. پر ماستر لڇمڻ پنهنجي ڌرم پتنيءَ جي صلاح نه مڃي ۽ کيس چيائين ته هو 5 سال پڙهائي ڪري هڪ سٺو ڊاڪٽر ٿي موٽندو، اُتي ٿوريئي رهي پوندو. اَمر هڪ سال گوورنمنٽ اِسپتال ۾ نيم مطابق نوڪري ڪندي اَميريڪا وڃڻ لاءِ پڙهائي به چالو رکي. ايشور جي ڪرپا سان هوُ سرڪاري خرچ تي وڌيڪ پڙهڻ لاءِ آمريڪا هليو ويو.
لڇمڻ جي ڌيءَ شانتي جيڪا ڪمپيوٽر انجنيئر هئي سا ڪنهن Software Co. ۾ بئنگلور ۾ وڃي نوڪري تي چڙهي. لڇمڻ ۽ سندس ڌرم پتني پنهنجي ٻارن سان فون تي ڳالهائي خوش ٿيندا هئا. ماستر لڇمڻ جي ڌيءَ ڇهين ڇهين مهني ماءُ پيءُ وٽ ملڻ ايندي هئي. لڇمڻ ۽ سندس ڌرم پتني هُن وٽ بئنگلور وڃي ملي ايندا هئا.
هڪ ڏينهن لڇمڻ پنهنجي ڌيءَ کي فون تي چيو پٽ هاڻي تون وڏي ٿي ويئي آهين، سو توکي هاڻي شادي ڪرڻ گھرجي. شانتي سشيل ڇوڪري هئي. بابا توهان ڀلي ڇوڪرو مون جيترو پڙهيل هجي، ۽ کيس Job به سٺي هئڻ گھرجي. لڇمڻ مٽين مائٽين واري مهراج کي پنهنجي ڌيءَ شانتيءَ جي مائٽي لاءِ چيو. مهراج جنم پتري ڏسي چيو سيٺ لڇمڻداس ڇوڪريءَ کي ته منگل آهي. هن لاءِ منگلي ڇوڪرو يا جنهن کي ڇنڇر هجي اُهو ميل کائيندو. لڇمڻ داس مهراج کي چيو ته اسان جو جنم ڪنڊلين ۾ ڪو وشواس ڪونهي، نه اسان ڀيٽائڻ چاهيون ٿا. توهان ڏسو گھر خانداني، ڇوڪرو پڙهيل ۽ سٺي نوڪري وارو هجي، اَهڙي ڇوڪري جي ڳولها ڪريو.
ڊاڪٽر اَمر آمريڪا ۾ M.D. ڪري اُتي ئي نوڪري ڪرڻ لڳو. 6 سالن کان پوءِ هندستان ماءُ پيءُ وٽ گھمڻ آيو. ماءُ پيءُ پٽ اَمر کي چيو ته پٽ هاڻي تون 30 سالن جو ٿي ويو آهين هاڻي تون شادي ڪر. ته اسان به نونهن جو سُک وٺون ۽ اَسان جي اڱڻ ۾ پوٽا پوٽيون راند روند ڪن. ها اَمر، تنهنجي ماءُ ته تنهنجي لاءِ هڪ ڇوڪري به پسند ڪئي آهي. ڇا پپا به پسند ڪئي آهي؟ منهنجي پڇڻ کان سواءِ؟ پُٽ اَسان ڪا اَهڙي جھڙي ڇوڪري ٿورويئي پسند ڪنداسين. توکي ياد هوندو، اَسان جي پُراڻي پاڙي ۾ ماستر رامچند رهندو هو. هُن جي ڌيءُ ساوتري. ڏاڍي سهڻي، لنبي ۽ سلڇڻي ڇوڪري آهي ۽ سرڪاري اسڪول ۾ سائنس ٽيچر جي پڪي نوڪري اٿس. ايم.ايس.سي.، بي. ايڊ آهي. پپا هن وقت مونکي شادي ڪرڻ جا ڪا تڪڙ نه آهي. ٻيءَ ٽرپ ۾ ڏسنداسين. پٽ اَمر، تون ڇوڪري نظر مان ڪڍ. مڱڻو ڪري وڃ. شادي اچي ٻيءَ ٽرپ ۾ ڪجانءِ. پٽ، خاندان سٺو آهي، ڀائيبند آهن. مڇيءَ مانيءَ وارا آهن ۽ ماستر رامچند جو شهر ۾ سٺو نالو اَهي. پپا، مان ڊاڪٽر آهيان سو به M.D. ڊاڪٽر (Heart Specialist) سو به آمريڪا رٽن. مان هڪ ماستر جي ڌيءُ ماسترياڻي سان ڪيئن شادي ڪندس. توهان کي گھٽ ۾ گھٽ اهو ته ويچار ڪرڻ گھربو هو. لڇمڻ ۽ سندس ڌرم پتني پنهنجي پٽ جا اهي لفظ ٻڌي ڏندين آڱرين پئجي ويا. اَمر آمريڪا واپس هليو ويو.
هوڏانهن شانتيءَ جي مٽي مائٽيءَ ۾ تڪليفون اَچڻ لڳيون ڪٿي ايترن سنڌي پڙهيل ڇوڪرن جونه ملڻ. ڪٿي وري جنم پتري جو چڪر، ڪٿي شانتيءَ جو رنگ روپ آڏو اَچڻ ڇاڪاڻ ته شانتي ڪڻڪ رنگي ۽ صورت به پوري پُني هيس. شانتي اَڄ 32 سالن جي ٿي ويئي هئي. لڇمڻ داس ۽ سندس ڌرم پتنيءَ کي ڌيءُ جي ڏاڍي چنتا هئي. لڇمڻداس هاڻي نوڪريءَ مان رٽائرڊ ٿي مهراجن وٽ جتيون گسائڻ لڳو. ٻئي زال مڙس انهيءَ فڪر ۾ گذارڻ لڳا. ماستر لڇمڻداس کي ڌيءُ جي ڳڻتي ڪندي ڪندي شگر ٿي پئي.
هڪ رات ننڊ نه اَچڻ ڪري لڇمڻ پيو پاسا بدلائي. سندس ڌرم پتنيءَ اهو حال ڏسي پڇيس شانتيءَ پيءُ، ڇو ننڊ ڪانه ٿي اَچيو ڇا؟ ڀلاري، جنهن ماءُ پيءُ جي ڪلهن تي جوان نياڻيءَ جو بار هوندو آهي، ڀلا اُن کي ڪٿان ننڊ ايندي. اَسان جي ڌيءَ سُشيل، پڙهيل، ڪمائيندڙ نياڻيءَ ۾ ڇا ڪمي آهي؟ پر اڄ جي ڇوڪرن کي گوريون کُليل رنگ واريون لنبيون سلم ڇوڪريون کپن. ڀلي پاڻ ڪوئلي وانگر ڪارا هجن پر کين ڇوڪريون سهڻيون هيمامالنيءَ وانگر کپن. ٻيو ٻيڙي ٻڏي مهراجن جي. جنم پتريءَ جي ڇڪر ۾ ڪيتريون ڇوڪريون ۽ ڇوڪرا وڃن ٿا عمر ۾ وڌندا. وري جن جا ٻار ٿورو وڌيڪ پڙهي وٺن ٿا سي منهن ڦاڙي پنهنجن پٽن جي ٻولي لڳائن ٿا. اَسان جهڙا مڊل ڪلاس جا مڻهو ڪيڏانهن وڃن؟ رُڪمڻي ايشور اَسان سنڌي جاتيءَ کي سمجھ ڏئي ته اُهي پنهنجن ٻارن جون ٻوليون نه لڳائن. نه ته انجام ڏاڍو خراب ٿيندو. ها رڪمڻي، ڪالهه مهراج موهن بازار ۾ گڏيو. چيائين ته انجنيئر ڇوڪرو نيچي ڪرياني واري جو پٽ آهي ۽ نوڪري به پوني ۾ اَٿس، 12 لکن جو پيڪيج اَٿس. پر ڏيتي ليتي 25 لک چون ٿا.
اَمر پيءُ، نه نه جيڪي ماڻهو هينئر ئي ٻولي پنهنجي ڇوڪري جي لڳائين ٿا سي اَڳيان ڇا ڪندا. اهي ماڻهو پوءِ ڍاوا آهن. نه ڏسي پئسو ڏسن ٿا، ته سندن مغز خراب ٿيو پوي ۽ اهو نيچل ڪرياني وارو خانداني ٿوريئي آهي. نه ڪو خاص بنيادي آهي. اَڄ چار پئسا ڪمايا اٿائين، ته پاڻ جھڙو ڪنهن کي نٿو سمجھي. اَهڙي پئسي جي پوڄاريءَ سان اَسان مائٽي ڪونه ڪنداسين. اهڙي لالچي ماڻهو سان اَٽڪون، ته سڄي زندگي پيا پڇتائينداسين. توهان موهن مهراج کي نه ڪري ڇڏيو. جتي نياڻيءَ جو ڀاڳ هوندو.
رُڪمڻي، ڏس اَمر آمريڪا وڃي اَسان کي وساري ويٺو آهي 35 سالن جو ٿي ويو آهي، اڃا ڪڏهن شادي ڪندو. اَسان ڪيتري محنت ڪري، آشائن ۽ اُميدن سان اَمر کي پڙهايو هو ته هو اَسان جي ٻڍاپي ۾ سهارو ٿيندو. پر...
اَچانڪ فون جي گھنٽي وڄي ٿي ۽ رڪمڻي فون کڻي ٿي. هلو هري اوم ممي، مان شانتي ٿي ڳالهايان. هري اوم پٽ، هن وقت دير رات جو فون ڪيو اٿيئي. سُک ته آهي نه. بن اوهان جي سڪ لڳي. پپا جاڳن پيا يا سمهيا پيا آهن؟ پٽ، اَسان جي ننڊ کسجي ويئي آهي. ممي، پپا کي فون ڏيو. ها پپا، جئه جھولي لعل. ها پٽ جئه جھولي لعل، پٽ شانتي، ٺيڪ ته آهين نه. ها پپا بلڪل اوهان جي آسيس سان مان بلڪل ٺيڪ ٺاڪ آهيان. اوهان کي هڪ خاص ڳالهه ٻڌائڻ لاءِ مون فون ڪيو آهي. ٿي سگھي ٿو اوهان کي ناگوار لڳي. پٽ شانتي، ٻڌاءِ! ٻڌاءِ! ڇا ڳالهه آهي؟ لڇمڻ داس جي دل جي ڌڙڪڻ وڌڻ لڳي. ها پپا مون پنهنجو جيون ساٿي ڳولهي ورتو آهي. جيون ساٿي، جيون ساٿي!... ڪهڙي جاتيءَ جو آهي؟ ڇا ڪندو آهي؟ اصل ڪٿان جا آهن. پپا ڇوڪرو سائوٿ انڊين آهي. اَسان ٻئي هڪ ئي ڪمپنيءَ ۾ نوڪري ڪندا آهيون. ڇوڪري جو نالو ڪمال آهي. ڇوڪرو مون وانگر ڪمپيوٽر انجنيئر آهي ۽ نج برهمڻ جاتيءَ جو آهي. ماس شراب کان بلڪل پري آهي. پپا، مان سمجھان ٿي ته اوهان کي منهنجي ڳالهه ٻڌي دُک ٿيو هوندو. پر مان چهيان ٿي ۽ ڇوڪري جا ماءُ پيءُ به چاهن ٿا، ته انهي Love Marriage کي Arrange Marriage ۾ بدليو وڃي. پپا مان منڌجبور ٿي هي قدم کنيو آهي. ها ها پٽ، تنهنجي پسند اَسان جي پسند آهي. جيڪو ڪم اسانکي ڪرڻ کپندو هئو. سو پٽ تو ڪري ڏيکاريو. بس ماڻهو سٺا لائق هجن. ها ڌيءُ، مان تتڪال ۾ ٽڪيٽون ڪڍائي ٻئي بنگلور لاءِ نڪرون ٿا. منهنجا پيارا پپا، I Love u very much. پر پپا، مون کي ڏاڍو ڊپ هئو ته منهنجا پپا منهنجي هن حرڪت کي ناپسند ڪندا. ٿي سگھي ٿو ته هيءَ ڳالهه منهنجي پپا کي تڪليف پهچائي. پپا، توهان کي جيڪڏهن مون تي وشواس آهي ته مون هيءُ قدم مجبوريءَ ۾ کنيو آهي. ڇاڪاڻ ته اَسان جو سنڌي سماج ۽ سنڌي ڇوڪرا ڪڏهن ويچار ڪندا، ته آخر گھٽ رنگ روپ واريون ڇوڪريون ڪيڏانهن وينديون رنگ ۽ روپ ته ايشور جي دين آهي پپا مون کي سنڌي سماج کان نفرت ٿي ويئي آهي، جو اَسان جھڙن مڊل ڪلاس جي ماڻهن کان لکن روپين جي گھُر ڪن ٿا. ايترا لک مڊل ڪلاس ڪٿان آڻيندو. پپا، شايد منهنجو سنڌي سماج ۽ منهنجا رشتيدار منهنجي هن قدم کي غلط سمجھندا. ڌيءَ شانتي، تون وڌيڪ نه سوچ مون کي سماج جي ڪا به پرواه نه آهي. سنڌي سماج کي ڪڏهن ته ايشور سمجھ ڏيندو. جو هو پنهنجن ڇوڪرن کي سٺي تعليم ڏياريندا ۽ ڏيتي ليتي جھڙي مرض کي تڙِ ڪڍندا. ۽ جنم پتري جي چڪر کي جڙ کان ناس ڪندا. پٽ، تو جيڪو قدم کنيو آهي اُن سان مان ۽ تنهنجي ماءُ سهمت آهيون. ها پپا، مان اوهان کي هڪ ڳالهه ٻڌائڻ ڀلجي ويس. ڪمال جا ماءُ پيءُ ڏاڍا سٺا ماڻهو آهن. مان انهن سان ملي آهيان. اُنهن چيو ته توهان ٻارن جي خوشيءَ ۾ اَسان جي خوشي آهي. اَسان کي ڏيتي ليتي ۾ ڪجھ به نه کپي. صرف تنهنجا ماءُ پيءُ، مٽ مائٽ، يار دوست راضي خوشيءَ سان اَچي ڪنيا دان پنهنجي هٿن سان ڪن. پپا، توهان کي لڳندو هوندو ته ڇوڪرو ڪمال مدراسي آهي ته رنگ جو ڪارو هوندو. پر پپا ڪمال ۽ سندس ماءُ پيءُ ڄڻ ته انگريزن وانگر سهڻا گورا آهن. چڱو پپا، رات ڪافي ٿي چڪي آهي توهان به آرام ڪريو. وڌيڪ روبرو بنگلور ۾ ڳالهيون ڪنداسون. جئه جھولي لعل. چڱو پٽ جئه جھولي لعل. آسرو نام جو.
رُڪمڻي، اَمر کي ته ٻڌايون، هن وقت آمريڪا ۾ صبح ٿيڻ وارو هوندو. لڇمڻ داس اَمر کي فون لڳائي ٿو ۽ شانتيءَ جي کنيل قدم جي باري ۾ سربستو احوال ٻڌائي ٿو ۽ شانتيءَ جي کنيل قدم جي باري ۾ سربستو احوال ٻڌائي ٿو ۽ کيس ڀيڻ جي شاديءَ ۾ شامل ٿيڻ لاءِ ڪوٺ ڏئي ٿو. پر هو نوڪريءَ مان موڪل نه ملڻ جو بهانو ڪري ٽاري وڃي ٿو. اَمر پنهنجي ماءَ پيءَ کي واڌايون ڏئي ٿو ۽ کين پيسي ڏوڪڙن جي پڻ آڇ ڪري ٿو. رُڪمڻي ۽ لڇمڻداس بنگلور وڃن ٿا. کين ڇوڪرو ۽ گھر ڏاڍو پسند اَچي ٿو. ڇوڪري وارن جي زور تي شادي به جلد ڪرائي واپس پنهنجي شهر ۾ اَچن ٿا. پر شانتيءَ جي شاديءَ ۾ ڊاڪٽر اَمر ڪونه شامل ٿئي ٿو.
اڄ شانتيءَ جي شادي کي پورا ٻه سال ٿي ويا آهن. ماستر لڇمڻ جي طبيعت هاڻي ٺيڪ ڪانه ٿي رهي. رُڪمڻي کي به گوڏن جي تڪليف هئڻ ڪري هلڻ چلڻ ۾ ڪافي تڪليف ٿئي ٿي. فون تي شانتي ماءُ ميءُ جو حال احوال وٺندي رهي ٿي. پر ڊاڪٽر اَمر جو ماءُ پيءُ طرف لاڙو گھٽجندو وڃي ٿو. ڪڏهن ڪڏهن ماءُ پيءُ سان فون تي حال احوال وٺندو رهي ٿو.
هڪ ڏينهن رُڪمڻيءَ پنهنجي پٽ اَمر کي فون تي ٻڌايو ته پٽ هاڻي تنهنجي پيءَ جي طبيعت به ٺيڪ ڪانه ٿي رهي ۽ مان به گوڏن جي سور ڪري لاچار آهيان. تون هاڻي هندستان اَچي وڃ ۽ شادي ڪري اَسان ٻنهن ٻُڍن جي سار سنڀال لهه. ڊاڪٽر اَمر ها ها ڪندو رهي ٿو پر اَچي ڪونه ٿو. هوڏانهن شانتي ۽ سندس گھوٽ کي ڪمپني 3 سالن لاءِ سينگاپور موڪلي ٿي لڇمڻ ۽ رُڪمڻي جو شانتي ڌيءَ ئي هڪ سهارو هئي. روز ماءُ پيءُ کان فون تي حال احوال وٺندي هئي. پر شانتيءَ جي سينگاپور وڃڻ ڪري اُهوسهارو به ڇڏجي ويو. هاڻي لڇمڻ جي طبيعت ڏينهون پوءِ ڏينهن وڃي پئي بگڙجندي. هاڻي ته هو هلڻ کان لاچار هو. رُڪمڻي به گوڏن جي سور ڪري گھر مان ٻاهر ڪيڏانهن به نه وڃي سگھڻ لڳي. هڪ ڏينهن لڇمڻ رُڪمڻي کي چيو ته منهنجي ڀرسان اَچي ويهُه. توسان ڪجھ دل جا سور ونڊڻا اَٿم. رُڪمڻي لڇمڻ جي پاسي ۾ اَچي وهي ٿي ۽ لڇمڻ زال رُڪمڻيءَ کي چوي ٿو رُڪمڻي ڪيڏن اُمنگن ۽ آشائن سان پنهنجي صحت جو خيال نه رکي ٻارن جي هر گھرج کي پورو ڪري، پنهنجي پيٽ تي پٽيون ٻڌي اَمر کي پڙهائي وڏو ڪيو ته هڪ ڏينهن ٻڍاپي ۾ سهارو بڻجندو. پر اَفسوس اَڄ اَسان ٻئي اَڪيلا آهيون.
اَمر پيءُ، توهان اَهڙيون ڳالهيون ڇو ٿا سوچيو. ٻارن کي پڙهائي وڏو ڪيو، سو اهو اَسان ماءَ پيءُ جو فرض هو. پر مان ضد ڪيو هو ته اَمر کي آمريڪا نه موڪليو. پر شونق به توهان کي هو ته اَمر آمريڪا وڃي. ۽ توهان جي خواهش کي پورو ڪرڻ لاءِ هو آمريڪا ويو. توهان هاڻي ايترو ڇو ٿا سوچيو؟ ڇو ٿا پُراڻا پوٿا کوليو؟ اَسان جي نصيب ۾ اولاد جو سک لکيل نه هوندو. اَسان ڪو اڳلي جنم ۾ اَهڙو پاپ ڪيو هوندو، جنهن جي سزا اڄ اولاد جي وڇوڙي ۾ ڀوڳي رهيا آهيون. هاڻي ايشور کي اِها پرارٿنا ڪريون ته پنهنجي هلنديءَ هلائي. ڪنهن جو محتاج نه ڪري. چڱو هاڻي هري اوم چئو. مان اَمر کي فون لڳائي چوانس ٿي ته هو جلدي اَچي، نه ته اَسان جو مئل منهن ڏسندين. (رُڪمڻي فون لڳائي ٿي) هلو هلو اَمر پٽ، ڪيئن آهين. هاڻي ٻيون ڳالهيون سڀ ڇڏ. تون ٻڌاءِ ته هندستان ڪڏهن ٿو اَچين؟ بس اَسان صرف تنهنجي منهن ڏسڻ لاءِ جيئرا آهيون. ممي، اَهڙا اشڀ لفظ نه چئو. ايشور منهنجي ماءُ پيءُ کي وڏي آورجا بخشي. مان هاڻي جلدي ايندم ۽ توهان کي جنهن ڳالهه جو انتظار آهي شاديءَ جو. اُن جي خوش خبري توهان کي اَچي ٻڌائيندس ۽.... ۽ وري ڇا؟ ڇا تو ڪنهن منڊم سان شادي ڪري ڇڏي آهي؟ چُپُ ڇو آهين جواب ڏي.
ها ممي مون منڊم سان شادي ڪري ڇڏي آهي ۽ هڪ پٽ به اٿم. پر مان شرم کان پپا جي ڊپ کان اوهان کان لڪايان پيو. ممي توهان ۽ پپا مون کي معاف ڪندا جو مان اوهان کي ٻڌائڻ بنا شادي ڪئي آهي. مان هاڻي جلدي ڪنوار، توهان جي پوٽي سان گڏ مهني اندر اَچي پهچندس. رُڪمڻي فون ڪٽي ٿي ڇڏي.
لڇمڻ، اَمر ۽ رُڪمڻي جون سڀ ڳالهيون پئي ٻڌيون. ۽ رُڪمڻي کي سڏ ڪندي چيائين، جنهن ڳالهه جو ڊپ هو سوئي ٿيو، تڏهن هرڪو يار دوست، مٽ مائٽ منع پيو ڪري ته لڇو پٽ، آمريڪا نه موڪل. هتي اَکين اڳيان نوڪري ڪرائيس. باهر هڪ دفعو ويو، ته بس پوءِ پٽ تان هٿ کڻي ڇڏجانءِ. رُڪمڻي، اَڄ اُهي سڀ ڳالهيون سچ پيون لڳن. پر مون اَمر کي هڪ وڏو ڊاڪٽر ڏسڻ لاءِ ڪنهن جي به هڪ نه ٻڌي. لڇوءَ جي اکين مان آنسو ٽپڪڻ لڳا ۽ هو ٻارن وانگر اوڇنگارون ڏيئي روئڻ لڳو. روئندي روئندي پلنگ تي ڪري پيو.
پاڙي وارا لڇمڻ داس کي اسپتال کڻائي ويا، کيس I.C.U روم ۾ داخل ڪرايو ويو. ڊاڪٽرن چيو ته لڇمڻ کي سخت دل جو دورو پيو آهي. 72 ڪلاڪ ڪڍي وڃي ته پوءِ خطري کان ٻاهر آهي. رُڪمڻي اَمر ۽ شانتيءَ کي سڀ ڪجھ فون تي ٻڌائي ٿي. ۽ هو ماءُ کي دلاسو ڏين ٿا، ته اَسان ڪوشش ڪري جلدي نڪرون ٿا. پپا کي ڪجھ به نه ٿيندو. هوڏانهن لڇمڻ کي I.C.U روم ۾ هوش اَچي ٿو. ۽ پاڻ کي I.C.U روم ۾ ڏسي سمجھي ويو ته معاملو گنڀير آهي. رُڪمڻيءَ کي هٿ جي اِشاري سان اڳيان پلنگ تي ويهاري چويس ٿو، ته رُڪمڻي، مان تنهنجو گنهگار آهيان، جو تنهنجو ٻڌو اڻ ٻڌو ڪري اَمر کي آمريڪا موڪليم. پر رُڪمڻِ، اولاد کي ڪڏهن به ٻاهر ديش ۾ نه موڪلجي. ڏس اَسان ڪيترو نه وڇوڙو اولاد جو سهي رهيا آهيون. اَلائي منهن به نصيب ٿيندو يا نه. هيڏانهن، اَهڙيون ڳالهيون نه ڪريو. اَمر ۽ شانتيءَ جو فون آيو هو. هو سُڀاڻي هتي اَچي رهيا آهن. توهان جي منڊم نونهن ۽ پوٽو به. توهان پوٽي کي گود ۾ کڻي اُن سان رانديون ڪجو. اوڇتو لڇمڻ جي نبض تيز هلڻ شروع ڪيو ۽ وڏا وڏا ساهُه کڻڻ لڳو. اَکيون هڪ هنڌ بيهجي ويس. رُڪمڻي رڙيون ڪندي ڊاڪٽر کي سڏ ڪري ٿي. ڊاڪٽر آيا، گھڻي ڪوشش ڪيائون. پر لڇمڻ جو پکيئڙو اولاد جي ملڻ کان سواءِ پرواز ڪري ويو.
ٻئي ڏينهن شام جو پٽ اَمر، سندس منڊم زال، پوٽو ۽ شانتي ۽ سندس گھوٽ اَچي پهچن ٿا. پر جنهن لڇمڻ داس کي اولاد کي ڏسڻ ۽ ملڻ جي آش هئي، سا پوري ڪانه ٿي. پر سندس اولاد لڇمڻ جو مرتڪ شرير ڏسي زار زار روئن ٿا. هندو ڌرم انوسار چنتا کي مُک اگني ڏيڻ لاءِ اَمر پنهنجي ڀيڻ شانتيءَ کي چوي ٿو ته مان انهيءَ جو حقدار نه آهيان. تون اِنهيءَ جي سچي حقدار آهين ۽ تون پپا جي چکيا کي مُک اگني ڏي. مان نالائق، پٽ جو ڪردار نڀائڻ ۾ فيل ويو آهيان. شانتي پاڻ تي ڪنٽرول رکندي چوي ٿي ته ڀائو، اوهان پٽ آهيو اهو اوهان جو اڌڪار آهي. پئنچن جي سمجھائڻ کان پوءِ آخر ۾ ٻئي ڀاءُ ڀيڻ يعني ڊاڪٽر اَمر ۽ شانتي اگني سنسڪار ڪن ٿا. ماستر لڇمڻ جي وصيعت مطابق پڳڙيون، بارهو نه ٿا ڪن. نه وري براهمڻ کي روٽي ٿا کارائن. سندس اَکيون دان ڪيون ويو، اڄ گھر ۾ شانتي، اَمر سوچين ٿا، ته ممي ڪٿي رهندي. ڀائو مان ساهرن واري آهيان، انهيءَ ڪري ممي کي توهان آمريڪا وٺي وڃو. ممي هن گھر ۾ اَڪيلي نه رهندي. پر شانتي، مميءَ جو پاسپورٽ ٺهيل نه آهي۽ آمريڪا جي ويزا حاصل ڪرڻ ۾ به وڏي وڌي آهي. ڀائو اَمر، جيستائين مميءَ جو پاسپورٽ ٺهي ۽ ويزا اَچي، مان مميءَ کي پاڻ سان گڏ بنگلور وٺي وڃان ٿي. مان مميءَ کي اَڪيلو بلڪل نه ڇڏيندم. شانتي ۽ اَمر جون ڳالهيون ٻڌي رُڪمڻيءَ چيو بارو اوهان پريشان نه ٿيو مان هتي پنهنجي گھر ۾ ئي رهندس. مان اَڪيلي ڇو ٿيندم. پٽ شانتي مان اَهڙي اڪيلي وڌوا آهيان ڇا؟ ڇا جن جا پتي سرڳواس ٿي ويندا آهن ۽ جن جو ڪوبه اَڳيان پٺيان نه هوندو آهي. ڇا سڀ ويچاريون گھر ڇڏي هليون وينديون آهن. هيءَ ته پٽ گھر گھر جي ڪهاڻِ آهي.
پر ممي، مون کي ڪيئن آرام ايندو؟ منهنجو شرير بنگلور ۾ هوندو ۽ من هتي. شانتي پٽ ماءُ ڪيئن سونهندي نياڻيءَ جي گھر ۾ لوڪ ڇا چوندو؟ ڇو ممي، مان اوهان جو پٽ نه آهيان ڇا؟ ڀائو اَمر ۽ مون ۾ فرق ڪيو ٿا. باقي رهيو لوڪ ۽ سماج اَسان کي ڪا به پرواهه نه آهي. پهريائين به هن سماج اَسان کي سور گھٽ ڏنا آهن. هاڻي وري ڪهڙي اُميد رکون. ممي، سڀ مطلب جا ساٿي ۽ سوارٿي آهن. ممي، توهان کي اَسان جي وڃڻ کان پوءِ گھر خالي ڏسي مونجھارو لڳندو. شانتي ڌيءُ ”گھر گرو جو در.“ تنهنجو پيءُ هيءُ، جو منهنجي لاءِ گھر ڏيئي ويو آهي، اُهو منهنجي لاءِ سرڳ سمان آهي.
ممي، جيڪڏهن توهان گھر ڇڏڻ نٿا چاهيو، ته هڪ ڪم واري مائي سڄي ڏينهن لاءِ رکون ٿا. جيڪا روٽي، ڪپڙا، گھر جي صفائي، مطلب ته سڀ ڪم اُها ڪندي. مانهر مهني آمريڪا مان پيو پيسا موڪليدم. پٽ اَمر، مائي هوندي ته مان سڄو ڏينهن گھر ۾ ڇا ڪندم ۽ منهنجو ٽائيم ڪيئن گذرندو؟
ممي، توهان هاڻي ضد ڇڏيو ۽ منهنجي ۽ شانتي جي ڳالهه مڃو. ڏسو ممي، توهان کي گوڏن جي ايتري تڪليف آهي. اوهان جو هلڻ چلڻ به ڏکيو آهي ۽ ممي، ٿورن مهنن جي ته ڳالهه آهي. مان اوهان جو پاسپورٽ ٺهڻ لاءِ ڏيئي وڃان ٿو ۽ پوءِ مان اوهان کي جلدي آمريڪا گھرائي وٺندم.
رُڪمڻي ٻارن جي ايتري زور ڀرڻ تي سندن ڳالهه مڃي وٺي ٿي، پر هڪ شرط سان. ته مان اوهان جي پيءُ جي گھر ۾ ئي رهندس توهان ٻئي ڀلي وڃو.ايشور منهنجي سار سنڀال لهندو. ٿورن ڏينهن کان پوءِ شانتي بنگلور ۽ اَمر پنهنجي پريوار سميت آمريڪا هليو وڃي ٿو. فون تي شانتي روز رات جو ماءُ کان حال احوال وٺندي هئي. ڊاڪٽر اَمر به مهني اَڌ پيو ماءُ سان ڳالهائيندو هو. رُڪمڻي پنهنجي من کي وندرائڻ لاءِ روز صبح شام ٽڪاڻي ويندي هئي، پر کيس خالي گھر ۾ هميشه لڇمڻ داس (پتيءَ) جي ياد ايندي هئي ۽ رکي رکي کيس پور پوندا هئا. هن مهل هي چانهه پيئندو هو. هن مهل روٽي کائيندو هو. پيئي اَندر ۾ ڳرندي هئي ۽ ڪنهن ڪنهن مهل اَڪيلائپ جي ڪري پنهنجي پتيءَ جي ياد ۾ هنجون هاري روئندي هئي.
چوڻي آهي ته ”جوانيءَ ۾ نه مري پٽ، ٻڍاپي ۾ نه مري مڙس“. هاڻي رُڪمڻيءَ جو هڪ هڪ ڏينهن سالن وانگر پيو گذري. اَکڙين مان ننڊ پر ڪري اُڏامي هلي ويئي هئس. اندر ئي اندر ميڻ بتيءَ وانگر پيئي ڳرندي هئي. هڪ ڏينهن اوچتو ٽڪاڻي ويندي چڪر آيس، ڪري پيئي. پاڙي وارن وڃي اسپتال ڀرتي ڪرايس. خبر پيئي ته سندس بلڊ پريشر ۽ شگر وڌي ويئي آهي. ڊاڪٽرن علاج چالو ڪيو. پاڙي وارن سندس ڌيءُ کي فون تي رُڪمڻي جي باري ۾ سڀ ڪجھ ٻڌايو. ٻئي ڏينهن شانتي پنهنجي گھوٽ سان اَچي اسپتال پهتي. شگر وڌي وڃڻ ڪري رُڪمڻيءَ جون ٻئي ڪڊنيون فيل ٿي ويون هيون. ان ڪري کيس I.C.U روم ۾ ڀرتي ڪيو ويو.. شانتي پنهنجي ماءُ جي علاج ڪرائڻ ۾ ڪا ڪمي ڪانه ڇڏي. ڊاڪٽر به پوري ڪوشش ڪندا رهيا. پر ”ڦڪيون تڏهن فرق ڪن، جڏهن اُتان سڻائي هجي.“ شانتي پنهنجي ڀاءُ اَمر کي جلدي اچڻ لاءِ فون ڪيو. ۽ کيس ماءُ جي حالت بابت سموري اَحوال کان واقف ڪيائين. هيڻي رُڪمڻيءَ کي Ventilator تي رکيو ويو ۽ ڊاڪٽرن به جواب ڏنو ته چارو گھٽ آهي. رکو ايشور تي ايشور ڀلي ڪندو.
اَمر به پنهنجي پريوار سميت آمريڪا مان پهچي ويو. پر ماءُ جي اها حالت ڏسي زارون زار روئڻ لڳو. I.C.U روم ۾ شانتي ماءُ جي اڳيان اَچي ممي او ممي تنهنجو پٽ اَمر آيو آهي اَکيون ته کوليو. پر..... پر
ڊاڪٽرن، ڊاڪٽر اَمر کي چيو ته هڪ مهانگي انجيڪشن هڻون ٿا، متان ڪو فائدو ٿئي. ڊاڪٽر اَمر، ڊاڪٽرن کي چيو ته ڪيتري به مهانگي انجيڪشن هجي، توهان پيسن جو ڪوبه خيال نه ڪريو. منهنجي ممي هڪ دفعو اُٿڻ گھرجي. ڊاڪٽرن انجيڪشن هنئي. ٿوري گھڙيءَ لاءِ رُڪمڻيءَ اکيون کوليون. نماڻن اَکڙين سان اَمر ۽ شانتيءَ ڏي نهارڻ لڳي. اَمر ممي ممي ڪري کيس سڏ ڪيو. رُڪمڻيءَ ڳالهائڻ جي ڪوشش ڪئي پر اَکيون ڌيري ڌيري بند ٿي ويس. مانيٽر تي نبض جو گراف هيٺ ڪرندو ويو. ڊاڪٽرن گھڻي ڪوشش ڪئي پر.....ڊاڪٽرن چيو. Dr. Amar, She is no more.
ڊاڪٽر اَمر ماءُ جي شرير سان ڀاڪر پائي ڏاڍو رنو ۽ ورلاپ ڪندي چيائين، ممي او منهنجي ممي، تو ايترو به صبر نه ڪيو، جو ٻح لفظ مون سان ڳالهائين ها. اسپتال مان رُڪمڻيءَ جي مرتڪ شرير کي گھر آندو ويو. ٻئي ڏينهن اَرٿي نڪرڻ وقت ٽپالي رُڪمڻيءَ جو پاسپورٽ Deliver ڪرڻ آيو. اَمر پاسپورٽ ٽپاليءَ کان هٿ ۾ وٺي ماءُ جو فوٽو ڏسي زور سان روئڻ لڳو ۽ ماءُ جي فوٽي کي چميون ڏيندو رهيو. اَمر ۽ شانتيءَ ماءُ رُڪمڻي جو انتم سنسڪار ڪيو. هتي ماستر لڇمڻداس ۽ سندس ڌرم پتنيءَ جي جيون جو اَڌياءُ سماپت ٿيو...!....!