ڪاڪو ڪنگُ
پر اَڄ جي ماڊرن انسان جا ڀاڳ هيڻا آهن، جو ننڍي هوندي ئي بيمارين جو شڪار ٿي ڊاڪٽرن ۽ اسپتالن جو حوالي ٿي وڃن ٿا. اڄڪالهه سروي ڪئي وئي آهي ته هندستان ۾ 25% کان 30% ماڻهو مٺن پيشابن (Sugar) جو شڪار آهن. هيءُ اَهڙي ڪِني بيماري آهي، جو ماڻهوءَ جي شرير کي اندران ئي اندران وڃي ٿي کوکلو ڪندي. جيئن ڪيءَ کي اُڏهي اَندران کائيندي ويندي آهي. ڪاٺي ڪمزور ٿي ٽٽي پوندي آهي. ساڳي حالت اسان جي شرير جي ٿيندي آهي. اَسان جي شرير ۾ 9 غدود (Glands) آهن جيڪي شرير کي هلائڻ ۾ اَهم رول ادا ڪندا آهن. پر هيءَ مٺن پيشابن جي بيماري پهريون حملو، جيڪا گرنٿي (غدود) ڪمزور هوندي آهي، ان تي حملو ڪندي آهي ۽ اُها گرنٿي آهستي آهستي ڪم ڪرڻ گھٽ ڪندي ويندي آهي. نتيجو 9 غدودن جو بئلينس ٽٽي پوندو آهي. اُن جو نتيجو اَڌرنگ (لڪوو)، هارٽ اَٽئڪ، وغيره وغيره ۽ آخر، ڪال جو لقمو هيءُ شرير ٿي پوندو آهي. آخر انسان ڇو نٿو ويچار ڪري، ته هنن موتمار بيمارين جو ڪارڻ ڪهڙو آهي؟ پهريون ڪارڻ آهي شري کان وڌيڪ ڪم ڪرائڻ، ٻيو جيون شئليءَ کي آرام، نيم انوسار نه هلائڻ، ٽيون غلط عادتن جو شڪار ٿيڻ. چوٿون ايشور جي ڏنل نعمت جو شڪر نه مڃڻ، پنجون حق حلال جي روٽي نه کائڻ وغيره وغيره.
ايشور انسان کي جيڪو اَموليه شري ڏنو آهي، اُن جي اَهڙي نموني ويوسٿا رکيل آهي ته اُهو پنهنجو پاڻ شرير جي اندر جي صفائي ڪرڻ ۾ سڪشم آهي. پر اسان شرير کي موقعو ڪونه ٿا ڏيون. پاڻ پنهنجي گھر جو مثال کڻون، ٻهاري ۽ صفائي روز ڪريون ٿا. پر جڏهن ٿوري واندڪائي ملي ٿي، مهني يا ٻين مهني چڱيءَ طرح صفائي ڪريون ٿا تڏهن به ڪچرو نڪري ٿو. جڏهن وري سال ۾ ڏياريءَ جي موقعي تي ٽائيم ڪڍي صفائي ڪريون ٿا تڏهن به ڪچرو ۽ گند نڪري ٿو. ساڳئي نموني اسان شرير کي روز روٽي هضم ڪرڻ جو ايترو ڪم ڏيون ٿا جو هو سڄي ڏينهن روز جي اناج کي پچائڻ ۽ صفائي ۾ رڌل رهي ٿو. پر شري کي روزجي ڪم ڪرڻ کان فرصت ڏينداسين ته هو پنهنجو پاڻ شرير جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ جيڪي ڪچرو جمع هوندو اُن کي صاف ڪندو يعني هفتي ۾ هڪ ڏينهن اُپواس رکي شرير کي صفائي رکڻ جو موقعو ڏيون. صرف پاڻياٺ جي روپ ۾ کاڌو کائون. جيڪڏهن انسان انهيءَ نيم جو پالن ڪري ته ڪا به بيماري شرير اندر ٽڪي نه سگھندي. بنا ڪنهن دوا درمل جي شرير اندر روڳ پرتيڪارڪ (Antibiotic) شڪتي وڌندي ۽ هر بيماريءَ جي جُزن سان مقابلو ڪري شرير کي صحتمند رکي سگھندي. سُٺي ننڊ به شرير لاءِ هڪ وٽامن مثل آهي. پر اڄڪلهه جي مڪئنيڪل يگ ۾ ننڊ جي پرواه نه ڪري شرير ۽ مغز کان زبردستيءَ ڪم وٺون ٿا ۽ شرير ڊهي پوي ٿو. پوءِ ننڊ نه اَچڻ جي بيماري ٿئي ٿي ۽ ننڊ جون گوريون وٺي جيون جا باقي ڏينهن اِنسان ڪاٽي ٿو. آخرڪار (Depression) ڊپريشن جو شڪار ٿئي ٿو. بک نه لڳڻ، ڪنهن به ڪم مان مزو نه اَچڻ، جھڙيون بيماريون گھر ڪن ٿيون. انسان جي زندگيءَ ۾ ڪافي اهڙا مثال آهن. جن انسانن پنهنجي شرير کي نيم ٽيم سان هلايو آهي، پرماتما جي ڀاڻي کي مٺو ڪري مڃيو آهي، جيڪو ايشور ڏنو آهي اُن ۾ خوش رهڻ، حق حلال جي روٽي کائڻ، نصيب ۾ لکيل ۾ آنند وٺڻ، ايشور جا اُٿندي ويهندي شڪرانا مڃڻ ۽ پاڻ کان هيٺين شئلي ۾ رهندڙ ماڻهن کي ڏسڻ، پرماتما جيڪو اموليه شرير ڏنو آهي، اُن کي ايشور جي امانت سمجھي، اُن جو خيال رکڻ، ته منهنجي حساب سان سَوَ سالن جي صحتمند ۽ آنندمئه زندگي گذاري سگھنداسين.
آءٌ اوهان اڳيان هڪ سچي ڪهاڻي پيش ڪيان ٿو. جنهن انسان نيم ٽيم جو پالن ڪيو. ڪم کي ايشور جي بندگي سمجھي، ٿوري ۾ راضي رهي ڪري زندگيءَ جا 100 سال پورا ڪيا ۽ اسان لاءِ هڪ مثال قائم ڪيو. هيءَ اُن ماڻهوءَ جي ڪهاڻي آهي جنهن زندگيءَ جا 100 سال بنا ڪنهن دوا درمل جي پورا ڪيا ۽ آنند جي زندگي ماڻيائين. هيءَ ڪهاڻي آهي شڪارپور سنڌ ۾ جنم ورتل ”ڪنگ“ جي. غريب پريوار ۾ سندس جنم ٿيو. پرائمري تعليم پوري ڪري مزوريءَ جي ڪم ۾ لڳي ويو. 13 سالن جي عمر کان ئي نيم ٽيم جو پالن ڪندو هو. صبح جو سوير اُٿي، حاجت ڪري سنڌ واه تي سنان ڪرڻ لاءِ 3 ڪوه پنڌ ڪري ويندو هو.
ٻالڪرام مڙهيءَ ۾ پاٺ پوڄا ڪري، گانين جا ڪؤنر ڀري، کوه مان پاڻي ڪڍي پيائو جا مٽڪا ڀرڻ وغيره جا ڪم ڪري گھر اَچي نيرن ڪري اَناج جي پيڍيءَ تي ڪم تي ويندو هو. منجھند جو هڪ بجي روٽي کائڻ، ڪلاڪ کن آرام ۽ وري مزوريءَ جي ڪم ۾ لڳي وڃڻ. هن جو خاص ڪم هو ان تورڻ ۽ ڳوڻيون کڻڻ. شام جو 7 بجي ڌاري گھر اَچڻ، ٽڪاڻي ۾ مٿو ٽيڪڻ، آرتي، رهراس صاحب ۽ ڪيرتن سُهيلا جو پاٺ ڪرڻ ۽ 9 بجي روٽي کائي سمهي پوڻ ۽ وري صبح جو سوير اُٿڻ. اهو هو هُن جو روزمره جو ڪم. ڪڏهن به کيس ڪا تڪليف نه ٿي. ڏسندي ڏسندي جوان ٿي ويو. شادي ڪيائين، ٻار ٻچا به ٿيا. جنهن ۾ 9 پٽ ۽ 3 ڌيئر. پنهنجي مستيءَ ۾ مست رهندو هو. هن جي ويش ڀوشا بلڪل سادي اَڇي ڌوتي، اَڇو لنبو ڪرتو. ڪلهي تي انگوڇو، مٿي تي پڳ، پيرن ۾ گھيتلو. ڪرتي جي ٻنهي پاسي وارن کيسن ۾ کٽمٺڙا رکندو هو. ٻار کيس پريان ئي ڏسندا هئا ته ڊوڙي ويندا هئا ۽ هو ٻارن کي کٽمٺڙا ڏيندو هو ۽ ڏيڻ وقت چوندو هو، چئو پيارا رام. سڄي شڪارپور شهر ۾ ٻارن توڙي وڏن ۾ مشهور هو ڪنگ نالي سان. ڇاڪاڻ ته بانس جي لڪڙي وانگر سنهو، ڊگھو هو. اڇا ڪپڙا پائيندو هو. هلڻ جي چال ڪنگ پکيءَ وانگر هئڻ ڪري ڪنگ جي نالي سان مشهور هوندو هو. هڪ دفعي اسان جي بابا صاحب ٻڌايو ته ٻارو توهان کي جيڪو ”ڪاڪو ڪنگ“ کٽمٺڙا ڏيندو آهي، هن سڀاڻي اَڍائي مڻ جي ڳوڻ اناج جي، شڪارپور کان سکر پُٺيءَ تي کڻي وڃڻ جي شرط لڳائي آهي. سکر شڪارپور کان 20 ميل پري هو. اسان اها ڳالهه ٻڌي عجب ۾ پئجي وياسين ته ڪيئن 100 سيرن جي ڪڻڪ جي ڳوڻ سکر تائين کڻي ويندو. بابا جن کي عرض ڪيوسين ته اَسان کي سڀاڻي ضرور وٺي هلجو ته اَسان به ڏسون ته ڪيئن اڍائي مڻن جي ڳوڻ کڻي ٿو. بابا سائين اسان ٻنهي ڀائرن کي ڪلهي تي ويهاري، جتان اُها شرط چالو ٿيڻي هئي، اُن جڳهه تي وٺي ويا، جنهن جو نالو اسٽول گنج هو. ڇا ڏسون ته ماڻهن جا حشام اَچي گڏ ٿيا هئا. پير پائڻ جي جڳهه ڪانه هئي. اَسان ڏٺو ته ”ڪاڪو ڪنگ“ جيڪو اسان ٻارن کي کٽمٺڙا ۽ ڪڏهن ڪڏهن خرچي ٽامي جي ٽنگ وارو پيسو ڏيندو هو، سو هڪ ٿلهي تي ڌوتي ڪرتو، پڳڙي پاتل، 6 فوٽ لنبو، ڪنڌ تي بوڇڻ رکي خوش مزاج موڊ ۾ بيٺو هو. اُن جي اڳيان 100 سيرن جي اناج جي ڳوڻ ٿلهي تي رکيل هئي. ”ڪاڪو ڪنگُ“ اُن کا کڻڻ لاءِ تيار بيٺو هو. اَسان سڀ کيس اچرج وچان ڌسي رهيا سئاسين ته اڍائي مڻ جي ڳوڻ پاڻ مرادو ڪيئن کڻندو ۽ 20 ميلن جو سفر ڪيئن ڪندو ۽ شرط کٽندو. بابا جن کان پڇيوسين ته بابا ڪيئن هيءُ ڪري سگھندو؟ سندس چيلهه نه ٽٽي پوي. بابا جن جواب ڏنو ته پٽ جيئن مان اوهان ٻنهي ڀائرن کي ڪلهي تي کڻي بيٺو آهيان، اَهڙي نموني هيءُ به ڳوڻ اڍائي مڻن جي کڻندو. پهلوان ٽوپڻداس جو پٽ آهي جنهن سنڌ واه ۾ پاڻيءَ جي چڙهاءُ طرف 100 فرلانگ تار هنئي هئي ۽ شرط کٽي هئائين. بابا جن چيو پٽ هن کي پهلواني ورثي ۾ مليل آهي.
اَچانڪ دُهل جو آواز ٿيو. چئني پاسي سناٽو ڇانئجي ويو. سڀ ماڻهو اُتساه سان ڪنگُ ڏانهن نهاري رهيا هئا. ”ڪاڪي ڪنگُ“ ڌوتيءَ ۾ گھُنج وجھي، بوڇڻ ڪلهي تي برابر رکي، ڌرتي ماتا کي هٿ جوڙي، پيرين پيئي ۽ ٻئي هٿ مٽيءَ ۾ گھمائي الَک نرنجن جو نعرو هڻي ڳوڻ چوٽين کان پڪڙي ڪلهن تي ائين اُڇلائي ڄڻ ڳوڻ ۾ ڪو وزن ئي ڪين هو. پوءِ ته الله تُهار ٿيو ڪنگُ هلڻ لڳو ۽ تماشبين اُن پٺيان هلڻ لڳا . ڍڪ بازار وارو رستو وٺي، لکيدر، گھنٽا گھر کان ٿيندا، جماڻي هال، راءِ بهادر تاراچند هاسپيٽل، ريلوي ڦاٽڪ ڪريس ڪري، سي. ائنڊ ايس. ڪاليج کان ٿيندا ڏامر روڊ وٺندا سکر طرف وڌڻ لڳا. اَسان جا بابا صاحب اسان ٻنهي ڀائرن کي ڪلهي تي ويهاري سنڌ واه تائين اُن جلوس سان گڏ وٺي هليا. ڪاڪو ڪنگُ اڳيان اڳيان ۽ ماڻهن جا حشام ڦٺيان پٺيان. اَسان جا بابا صاحب سنڌ واه کان اَسان کي واپس وٺي آيا. سنڌ واه به اسٽول گنج کان 2 ڪوه پري هو. ٻئي ڏينهن اَسان جي بابا صاحب ٻڌايو ته ڪاڪو ڪنگھُ صحيح سلامت سکر ريلوي فاٽڪ تي پهتو. وچ ۾ 2 دفعا ڳوڻ لاهي ساهي پٽيائين ۽ کيس سو سير چاندي شرط مطابق انعام مليو. ڪافي ٻيا به کيس انعام مليا.
مان هتي اُن ڪاڪي ڪنگُ جي قد ڪاٺيءَ جو ذڪر ڪندس. جھڙو سندس نالو هو ڪنگُ، اهڙو سندس بُت. سنهو، بانس جي لڪڙيءَ وانگر لنبو، 6 فوٽ، ڪڻڪ رنگو، شڪل وڻندڙ، کلمک، مشڪ موهيندڙ، غريبن جو هڏڏوکي، خوش مزاج، پاڙي کي اَبو اَمڙ سمجھڻ جھڙا گڻ هن ۾ هئا. هاڻي پاٺڪو ٻڌايو ته ڇا ڪاڪي ڪنگ ۾ جادو هو ۽ اُها طاقت هن وٽ ڪٿان آئي. اها طاقت هئي سندس نيم ٽيم جو جيون، سچائي، حليمائي. شناخت، ننڍي وڏي لاءِ پيار، اَدب، اِخلاق، حق حلال جي روٽي، ايشور ۾ وشواس، گرو ڪامل، ٻارن ۾ ايشور جو روپ ڏسڻ، هر آدم جات ۾ جوتي جوت جو انڀو ڪرڻ، وغيره وغيره....