سبق پنجون ت ـ تاجُ
ڪي تاج سون جا، ڪي چانديءَ جا ۽ ڪي وري ڪپڙي جا تاج ٿيندا آهن، جن ۾ هيرا موتي جُڙيل هوندا آهن. ڪي وري گھُمندڙ ڦرندڙ انسانن جي روپ ۾ تاج هوندا آهن جيئن: تاج صحرائي، تاج بلوچ ۽ تاج جويو، اهي ٽيئي تاج اديب ۽ شاعر آهن. انڪري ٻارو! ياد رکڻ گھرجي ته تاج، شاعر ۽ اديب به ٿيندا آهن. تاج بلوچ جي شاعريءَ جو مجموعو ”درد جو صحرا“ ڇپجي چُڪو آهي، جيڪو حقيقت ۾ تاج صحرائيءَ جو هئڻ گھُربو هو. صحرا درد جا هوندا آهن ۽ سهرا (ڳيچ) وري خوشيءَ جا هوندا آهن. اڙدوءَ ۾ وري سهرا، موڙن کي چئبو آهي. رستي جا موڙ نه پر مٿي جا موڙ يعني گُل ڦل وغيره. موڙ مٿي جا هار ڳچيءَ جا. هڪڙي هار يعني شڪست هوندي آهي. جن جي هار ٿيندي آهي، اهي هار پائي نه سگھندا آهن. تاج بلوچ کي پنهنجي شعرن جي مجموعي ۾ هار ٺهرائڻا ڪين هُئا. تنهنڪري هن سڀني جا هٿ زخمي ڏيکاري، پڙهندڙن کي اداس ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهين:
ڪر گُلن جا پوئي هار
هٿ سڀن جا زخمي زخمي.
زخمي هٿ هار پوئي نه سگھندا آهن ۽ اٽو ڳوهي نه سگھندا آهن.
قديم دؤر جا بادشاهه يا راجا پنهنجن تاجن ۾ کنڀ اٽڪائيندا هُئا. هينئر اهي بيوقوف راجا ڪونه آهن جيڪي ڪانوَ جي کنڀ عيوض ٻگھي گھوڙو ڏين. تنهنڪري ٻارن کي هي ٻول وسارڻ گھرجن ته :
ڪانوَ ڏنو کنڀُ
کنڀُ ڏنم راجا کي
راجا ڏنو گھوڙو
چڙهي گهُم چڙهي گھُم.
انڌير نگريءَ جي راجا کي چرٻٽُ چئبو آهي. چرٻٽ راجا کاڄا کائيندا آهن ۽ واڄا وڄائيندا آهن ڇو ته انهن جي نگريءَ ۾ ڀاڄي ۽ کاڄا ساڳئي اگھه تي وڪامبا آهن.
بادشاهه تاج پائيندا آهن ۽ تخت تي ويهندا آهن. جنهن جو بخت ٺهندو آهي اهو تخت ماڻيندو آهي ۽ جنهن کان بخت رُسندو آهي اُن جا تختا نڪري ويندا آهن. گُذريل دؤر ۾ ڪيترائي بادشاهه زوريءَ پنهنجي بخت بڻائڻ لاءِ پنهنجن ڀائرن، چاچن ۽ مامن جو قتل ڪرائي تاج ۽ تخت حاصل ڪندا هُئا. ان کي اقتدار جي هَوس چئبو آهي. تاج تخت ۽ دولت جي هَوس انسان کي انڌو بڻائي ڇڏيندي آهي. تنهنڪري ٻارو! اوهان کي حرص ۽ هَوس کان پري ڀڄڻ گھُرجي.
[b]*مشق*
[/b]
سوال نمبر 1 : بخت ۽ تخت جو پاڻ ۾ تعلق بيان ڪريو؟
سوال نمبر 2 : جن ماڻهن جي هار ٿيندي آهي، اُهي هار ڇو نه پائيندا آهن؟
سوال نمبر 3 : چرٻٽ راجا جون مشغوليون ڪهڙيون هونديون آهن؟
[b]نوان لفظ
[/b]
شاعر= شهرت جي شڪري جو شڪاري
اٽو = جيڪو پيٽ ۾ سور نه ڪري
تخت = بخت جو وڏو ڀاءُ