ٻاراڻو ادب

نئين دؤر جا نوان سبق

سنڌي ادب ۾ ٻاراڻي ادب جي کوٽ کي محسوس ڪندي محترم ادل سومري پنهنجي ٻاراڻي دور کي ياد ڪندي ٻاراڻي ادب لاء سٺو ڪم ڪيو آهي، سندس هي ڪتاب ”نئين دور جا نوان سبق“ ٻارن لاء لکيل ڪهاڻين تي مشتمل آهي۔
هن ڪتاب کي اِي بوڪ ايڊيشن ۾ محترم عبداللطيف انصاري پاران ڪمپوز ڪري سنڌي ادبي سنگت شاخ سٽي سکر جي ويب سائيٽ تي آندو ويو آهي۔
  • 4.5/5.0
  • 2598
  • 851
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • ادل سومرو
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book نئين دؤر جا نوان سبق

سبق اٺون ٺ ـ ٺڳ

ٺڳ ڪا مختلف مخلوق ناهي، نه ئي انهن جي مٿي تي ڪي سڱ وغيره هوندا آهن، پر اهي بلڪل اسان توهان جهڙا ماڻهو هوندا آهن، جيڪي پنهنجي چالاڪيءَ ۽ حرفت سان سادن سودن انسانن کي بيوقوف بڻائي ٺڳيندا آهن. ڪنهن به قسم جي ٺڳي ڪندڙ کي ٺڳ چيو ويندو آهي. ٺڳن جي لاءِ ڪو خاص علائقو يا هنڌُ مخصوص نه هوندو آهي، پر هر هنڌ آباد هوندا آهن. ڪي علائقا ٺڳن جي حوالي سان سُڃاتا ويندا آهن ڇو ته انهن علائقن جا ٺڳ تمام مشهور هوندا آهن.
جيئن ته اڳئين دؤر جا ماڻهو سادا ۽ اٻوجھه هوندا هُئا، ان ڪري ان دؤر جي ٺڳن کي ماڻهن کي ٺڳڻ لاءِ ڪا گھڻي محنت نه ڪرڻي پوندي هُئي ۽ اهي تمام سولائيءَ سان ماڻهن کي ٺڳي ۽ ڦري ويندا هُئا. مثال طور ڪو ٺڳُ، ڪنهن ماڻهوءَ کي سندس رقم ٻيڻي ڪري ڏيڻ جي لالچ ڏئي، رقم يا سون ڦٻائي ويندو هو. اهڙي ريت ڪو ٺڳُ، ملاوت کان پاڪ خالص مرچ، ڪنهن سيٺ يا مالدار جي اکين ۾ هڻِي سندس دولت هن کان ڌار ڪري هليو ويندو هو ۽ ٺڳَ جي ٺڳيءَ جو شڪار ٿيل دولتمند مرچ لڳل اکين مان چهرا ڳوڙها ڳاڙهي آخرڪار ماٺ ڪري ويهندو هو.
جديد دؤر جي ٺڳن جي ٺڳيءَ جا طريقا به جديد آهن. اڳئين دؤر جا ٺڳ پاڻ مڃيندا هُئا ته اهي ٺڳ آهن پر ماڊرن ٺڳَ تمام مُهذب ۽ مانائتا آهن، تنهنڪري هو پاڻ کي هرگز ٺڳ مڃڻ جي لاءِ تيار ناهن. هنن جي ٺڳڻ جا طريقا به نهايت حيرت انگيز ۽ مخفي آهن جو ٺڳجڻ واري ماڻهوءَ کي في الحال پتو ئي نه پوندو ته هو ڪيئن ٺڳجي ويندو. ماڊرن ٺڳ ڏيک ويک ۾ نهايت شريف ۽ معزز هوندا آهن، جنهنڪري انهن خلاف ڪنهن کي آڱر کڻڻ جي به جرئت نه ٿيندي آهي. ان ڪري ٺڳجي ويل ماڻهن لاءِ سواءِ صبر جي ڪوبه رستو نه هوندو آهي.
ماڊرن ٺڳن وٽ دولت جو جادو هوندو آهي، جنهنڪري هو پنهنجو سڀُ ڪم سولائيءَ سان ڪري ويندا آهن ۽ ڪٿي به سندن ٺڳيءَ جا نشان، ثبوت طور نه ملندا آهن. هو پنهنجي حرفت ۽ جادوگريءَ سان ماڻهن جي زمينن، جاين ۽ ملڪيتن جا کاتا پنهنجي نالن تي تبديل ڪرائي ڇڏيندا آهن.
ماڊرن يعني جديد ٺڳ روڊن رستن کي فقط نقشن ۾ ٺاهي انهن جا پئسا منظور ڪرائيندا آهن ۽ اهڙن رستن کي وري ٻوڏ ۾ لوڙهي ڇڏيندا آهن. هُو ماڻهن کي قبرن مان اٿاري انهن کي قرضن جي دستاويز تي صحيحون ڪرائي، سندسن نالن ۾ پاڻ قرض وصول ڪندا آهن. ماڊرن ٺڳ مختلف کائڻ پيئڻ جي شين ۾ ملاوٽ ڪري، وڌيڪ منافعو ڪمائي ماڻهن جي صحت خلاف سازش ڪندا آهن. هُو سادن ماڻهن کي ٻاهرين دنيا جا خواب ڏيکاري، دُبئيءَ جا دلاسا ۽ عرب ڏانهن اماڻڻ جا آسرا ڏيئي، ٺڳيندا آهن. ماڊرن ٺڳ، وڌيڪ وياج جي لالچ ڏيئي حرصي ماڻهن جي ٽجوڙين کي خالي ڪري، کين دل جون بيماريون تحفي ۾ ڏيئي گُم ٿي ويندا آهن.
مطلب ته اسان جي سماج جي هر شعبي ۾ انهن ماڊرن ٺڳن جا اثر آهن ۽ اهي سڌي يا اڻ سڌي طرح مختلف ماڻهن کي ٺڳين ٿا. پيارا ٻارو! توهان مستقبل جا اڏيندڙ آهيو. توهان پنهنجي پختي ارادي ۽ ڏاهپ سان انهن دوکيبازن ۽ ٺڳن جي پاڙ پٽيندا ۽ اهڙو معاشرو تعمير ڪندا، جنهن ۾ اهڙن ٺڳن لاءِ ڪا جاءِ نه هُجي.


[b]*مشق*
[/b]
سوال نمبر 1 : روايتي ٺڳن ۽ ماڊرن ٺڳن ۾ فرق بيان ڪريو؟

سوال نمبر 2 : دل جي بيمارين جو دولت سان ڪهڙو تعلق آهي؟

سوال نمبر 3 : ماڊرن يعني جديد ٺڳن جي جادوگريءَ تي گھران نوٽ لکي ايندا.


[b]نوان لفظ
[/b]
لالچ = ڪاريهر جي ڀيڻ
ٽجوڙي = سيٺ جي ساههَ واري پيٽي
روڊ = ٺيڪيدار جو خوابُ.