سنڌي ڪتاب ۽ رسالا ڇا نٿا وڪامن؟
[/b]
1. ڇوتہ سنڌين کي فقط اھي رسالا ۽ ڪتاب وڻندا آھن جن مٿان ۽ جن تي واھيات فوٽا ھوندا آھن. سنڌين جي ھن واھيات ڪمزوري جو فائدو غير سنڌي رسالا وٺي رھيا آھن. ڏوھ غير سنڌين جو ڪونھي، ڏوھ اسان سنڌين جو آھي جو ايتري قدر تہ واھيات آھيون جو پنھنجي واھيات ڪمزوري تي فخر ڪندي اسانکي شرم بہ محسوس نہ ٿيندو آھي.
2. دڪاندار ۽ اسٽال وارا گهڻو ڪري غير سنڌي آھن. ھو سنڌي ڪتاب ۽ رسالا پويان ۽ غير سنڌي رسالا اڳيان رکندا آھن تہ جيئن ماڻھن جون نظرون غير سنڌي رسالن ۽ ڪتابن تي ئي پون.
3. اسان سنڌين جي دماغ ۾ اُٺ ويٺل آھي تہ سنڌي ادب ۾ ڪُجهہ آھي ئي ڪونہ ۽ سنڌي اديب تمام گهڻو پوئتي آھن.
4. اسان سنڌين کي اللہ صبر تمام گهٽ ڏنو آھي. اسان جلد مشھور ٿيڻ لاءِ پنھنجي ڪتابن جو وڏو حصو مفت ورھايو ڇڏيون ۽ اسان اھو وساريو ڇڏيون تہ ھڪڙو مفت ۾ ڏنل ڪتاب يا رسالو گهٽ ۾ گهٽ سئو گراھڪ کاري ٿو.
5. اسان سنڌي ڪُجهہ اھڙا بيشرم آھيون جو مفت ڪتاب وٺڻ ۾ ذرو عار محسوس نہ ڪندا آھيون.
[b]دڪاندار ۽ اسٽال وارا ڇا ٿا ڪن؟
[/b]سنڌي رسالا ۽ ڪتاب وڪڻي ڇڏڻ کان پوءِ بہ اڙدو رسالا وي-پي تي بہ ڇڏائي سنڌين کي چوندا آھن تہ ”ڪل آنا... آج پئسي نھين ھين“، ۽ اھا سندن ”ڪل“ اچڻ ۾ ڪڏھن تہ مھينا لڳيو وڃن، ڪڏھن تہ سندن ”ڪل“ صفا غائب ٿيو وڃي ۽ اسان سنڌي وري اھڙا بيغيرت آھيون جو ور ور ڪري ھنن وٽ بيٺا آھيون.
[b]پاڻ کي ڇا ڪرڻ گهرجي؟
[/b]اسان مان ڪوبہ پنھنجي ڪنھن بہ ڪتاب يا رسالي جي ھڪڙي ڪاپي بہ ڪنھن کي مفت ۾ نہ ڏئي، دوست يار جيڪڏھن سچ پچ دوست يار ھوندا تہ خريد ڪندا ۽ اديب جيڪڏھن اديب آھن تہ ھنن کي ادب سان ايترو پيار ھوندو جو ھو خريد ڪندا. جن جا ليک ڪتاب ۾ شايع ٿيل ھجن تن کي مفت جي ڪاپي ھرگز نہ ڏيڻ گهرجي ڇوتہ ھو فقط پنھنجن ليکن خاطر اھو ڪتاب ضرور خريد ڪندا. مفت ڪتاب ڏيڻ يا ورھائڻ پنھنجو پاڻ کي خوار خراب ڪرائڻ آھي، ۽ اھڙو خوار خراب اسان پاڻ کي ۽ سنڌي ٻولي کي گهڻو ڪري چڪا آھيون.
ھنن اسٽال وارن ۽ دڪاندارن جو ڇا ڪجي؟
1. اچو تہ گڏجي عھد ڪريون تہ اسان مان ڪوبہ ڪنھن بہ اھڙي دڪاندار يا اسٽال واري کي پنھنجي ڪتاب يا رسالي جي ھڪڙي ڪاپي بہ وڪري لاءِ نہ ڏيندو جيڪو ڪنھن ھڪڙي بہ سنڌي رسالي يا ڪتاب جا پئسا روڪي ويٺو ھجي.
2. اچو تہ پاڻ گڏجي ھڪڙو سينٽر کوليون جتي ھرڪو سنڌي ڪتاب ۽ رسالا ڇپائيندڙ پنھنجا ڪتاب يا رسالا موڪلي، ۽ پوءِ فقط اھو سينٽر ئي دڪاندارن ۽ اسٽال وارن سان ڏيتي ليتي ڪري. ھن طرح اسانجي آواز کي اھميت ھوندي، ۽ اسان اھي پئسا بہ ھنن اسٽال وارن کان وصول ڪري سگهنداسين جيڪي ھي ڦٻايو ويٺا آھن.
3. پاڻ جيڪڏھن گڏجي ڪم ڪريون ۽ پنھنجا رسالا ۽ ڪتاب ھڪڙي آفيس مان ورھايون تہ ھي اسٽالن وارا پاڻيھي اچي اسان سان ڳالهائيندا ۽ پئسا اڳواٽ ڏيڻ لاءِ بہ تيار ٿي ويندا.
4. پاڻ پنھنجا اسٽال بہ کولڻ جي حيثيت جي رکي سگهنداسين جيڪڏھن اسان فقط ديانتداري سان پنھنجي ھرھڪ رسالي ۽ ڪتاب جي ھرھڪ ڪاپي سينٽر جي معرفت ورھائي.
5. پاڻ پنھنجي آفيس بہ کولي سگهنداسين، پنھنجو ڪلارڪ بہ رکي سگهنداسين ۽ گڏيل اشتھار بہ شايع ڪري سگهنداسين.
[b]فقط[/b]
1. ٿوري ھمٿ کپي
2. ٿورو ھڪ ٻئي تي ويساھ کپي
3. سياسي ۽ ادبي اختلافن کي ھن معاملي ۾ دخل انداز ٿيڻ نہ ڏجي، ۽
4. ٿورو صبر کپي.
[b]پاڻ
[/b]1. ھر ھنڌ پنھنجو فقط ھڪ ايجنٽ رکون
2. ھڪڙو ماڻهون پگهار يا ڪميشن تي رکون جيڪو وصولي ڪري، ۽
3. گڏجي ھنن عذاب جھڙن اسٽالن وارن دڪاندارن سان منھن ڏيون.
مان ھي ڪم ڪرڻ لاءِ تيار آھيان، مان سڀ ڪُجهہ ڪرڻ لاءِ تيار آھيان، فقط اوھان منھنجو ساٿ ڏيو، فقط اوھان منھنجي مدد ڪريو ۽ پنھنجي ڪنھن بہ ڪتاب يا رسالي جي ڪاپي مفت ۾ نہ ورھايو، فقط اوھان پنھنجي رسالي يا ڪتاب جي ھرھڪ ڪاپي مونڏانھن اماڻيو تہ جيئن مان انھن اسٽالن وارن سان ڳالهائڻ جھڙو ٿيان. جيڪڏھن مون وٽ اٺ ڏھ رسالا يا ڪتاب ڏيڻ جو حق ھوندو تہ ھي مونسان ڳالهائڻ چاھيندا. اوھان مان ڪنھنجو ڪوبہ بل ڪنھن تي رھيل ھُجي تہ مھرباني ڪري اھو مون ڏانھن موڪلي تہ اسان ڏسون تہ ھنن اسٽال وارن مان ڪھڙا شريف آھن ۽ ڪھڙا مفت خور آھن. اوھان منھنجي مدد ڪريو، مان اوھان لاءِ سڀ ڪُجهہ ڪرڻ لاءِ تيار آھيان.
[b]عبدالحليم بروھي،
[/b]روم نمبر پھريون،
منظور چيمبرس، گاڏي کاتو، حيدرآباد (سنڌ)