7
گئلري جي دنگ وٽ ڀت ٺهيل پينٽنگ ۾مصري شهر ٿيبس جو هڪ امير شڪار ڪندي ڏيکاريل آهي، جنهن ۾ سندس زال ۽ ڌيءَ به گڏ آهن. هيءَ تصوير تقريبن 1400ق-م جي آهي، هي هيٺ ڀر واري گئلريءَ ۾ اوهان جي سامهون بادشاهه سيسو ترس (43-1878ق-م جا ٽي آدم قد مجسما رکيل آهن، جن ۾ ساڄي طرف وارو مجسمو بلڪل نرانو آهي. ٿورو اڳتي بادشاهه امينوفس ٽئين جو شاهي مجسمو رکيل آهي، ان جي ڀر ۾ هينوت ميهت جو سوني جڙاءُ وارو تابوت رکيل آهي ۽ انهيءَ جي ڀر ۾ زال ۽ مڙس جو ٻٽو مجسمو رکيل آهي، جنهن ۾ زال ۽ مڙس هڪ ٻئي جي ڀر ۾ ويٺل ڏيکاريا ويا آهن.
وڏن مجسمن اڳيان شوڪيسن ۾ ننڍا مجسما رکيل آهن، انهن ۾ هڪڙي برانز ڌاتوءَ جي ٺهيل ٻلي رکيل آهي، جنهن کي نڪ ۽ ڪنن ۾ سونيون واليون ۽ ڳچيءَ ۾ چانديءَ جو تعويذ ٻڌل آهي. ٻئي ڪيس ۾ 30 ق-م جي ٻليءَ جي ممي آهي، ان کانسواءِ هڪ ٻئي ڪيس ۾ قديم گهوڙي جو ننڍو مجسمو آبي رنگن سان پينٽ ٿيل آهي. گئلريءَ تي اتر طرف بادشاهه راميسس ثانيءَ جي شاهي سري رکيل آهي. ٻڌايو وڃي ٿو ته اهو ايڪسوڊس وارو فرعون هو، جنهن 1304 کان 1237ق-م حڪومت ڪئي ۽ کيس 150ٻار هئا. ڀت ۾ لڳل ڪٻٽن ۾ ستين صدي قبل مسيح جي هڪ سرڪاري ملازم جي تصوير رکيل آهي، پاسي ۾ هڪڙي پروهت نالي نيسسيت جو پٿر ٺهيل آهي، تابوت آهي، اتي اسس ديويءَ جي مورت پڻ رکيل آهي. دنگ واري ڀت وٽ رکيل ڪيس ۾ رومي شهنشاهه هورس جو مجسمو رکيل آهي، جنهن جي سري با ز جي شڪل وانگر آهي.
قديم اسيريا-مصري گئلريءَ سان پورو ڇوٽي تي اسيرپائي تهذيب جي نوادرات تي مشتمل گئلري آهي. ستين صدي ق-م دوران اسيريا جي شاهي سلطنت مصر کان ايران ۽ ايشيا ڪوچڪ کان عربستان وسيع علائقن تي مشتمل هئي، ٽن مکيه شهرن جي کوٽائي سان نينوا، نمرود ۽ خورساباد ۾ ڪيترائي شاهي مهل ظاهر ڪيا ويا آهن. هي سمورا شهر دجلا نديءَ جي ڪناري تي آباد هئا. روم (Room) نمبر 21 ۾ بادشاهه آشور بنيپال ۽ سندس ڏاڏي سينا چيرب جي دور جا لڌل نوادرات رکيل آهن، انهن ۾ ڏکڻ عراق ۾ هڪ مهم وارو نظارو نهايت متاثر ڪندڙ آهي.
روم (Room) نمبر 89 جي ڀتين تي ڪيترائي نقش آهن. جن ۾ اسيريا جي فوجن جو عرب قبيلي وارن سان مقابلو ڏيکاريل آهي. عرب اُٺن تي سوار ڏيکاريل آهن. هڪ نقش ۾ گهوڙي کي کرکرو لڳايو پيو وڃي، هڪ ٻئي نقش ۾ نينوا ۾ 660 ۽ 650 ق-م جي وچ ۾ لڳندڙ جنگ جو نظارو وڏي ڪاريگريءِ سان نقش ڪيل آهي، گهوڙي سوار ۽ پيادا سپاهين وٽ تير ڪمان ۽ نيزا آهن.
روم (Room) نمبر 19 ۾ بادشاهه آشور بنيپال کي نذرانه پيش ڪيا پيا وڃن. هي بادشاهه 883 ق-م کان 859 ق-م ۾ نمرود شهر ۾ حڪومت ڪندو هو. روم ۾ داخل ٿيڻ لاءِ لنگهه وٽ به انساني سرين وارا جانور محافظ طور ڏيکاريل آهن، کاٻي طرف بادشاهه پنهنجي حاضريءَ وارن غلامن سان گڏ ڏيکاريل آهي. ساڄي طرف شڪار ڪرڻ جو نظارو چٽيل آهي، ٻئي طرف سپاهي فرار ٿيندي ندي اڪرندي ڏيکاريل آهن. هڪ ٿنڀ تي چٽيل نظاري ۾ غير ملڪن جا حاڪم نذرانو پيش ڪندي ڏيکاريل آهن، جن ۾اسرائيل جو بادشاهه ياهو به شامل آهي. (اسرائيل جي هينئر وزيراعظم جو نالو) (Room) رو م نمبر 17 ۾ بادشاهه آشور بنيپال شينهن کي ماريندي ڏيکاريو ويو آهي، هڪ ٻئي نظاري ۾ 701 ق-م ۾ بادشاهه سينا چيرب هڪ بابلي شهر تي قبضو ڪندي ڏيکاريل آهي.
يونان ۽ روم:
روم (Room) نمبر 3 ۾ يونان جا نوادرات آرڪائڪ پيرڊ يعني 550 ق-م کان اڳ واري دور جا نوادرات رکيل آهن. ٻن ڪڙن واري مٽڪي تي ڪاري رنگ سان تصوير چٽيل آهي، جنهن ۾ ڏيکاريل آهي ته بادشاهه اڪيليس راڻي پينٿيسيليا کي قتل ڪري رهيو آهي. هيءَ ڪاريگري پينٽر ايگزيڪياس سان منسوب ڪيل آهي، جيڪو اٿينس شهر جو رهاڪو هو. پنجين صدي ق-م جي هڪڙي ڪوپ تي ٿيل پينٽنگ به هڪڙو عجيب شاهڪار آهي، هن تصوير ۾ پيار جي ديوي ايفروڊائيٽ هڪ هنج پکي تي سوار آهي، ۽ هيءَ پينٽنگ پسٽا ڪسناس مصور سان منصوب آهي. هتي هڪ براتر ڌاتو جو ٺهيل هڪ ٽوپ Helmet رکيل آهي، روم نمبر 6 ۾ اپولو، ديوتا جي مندر مان هٿ آيل پشم جي ڪپڙي تي ٿيل مصوري ۽ ماربل جا مجسما رکيل آهن. روم نبر 7 ۾ ايگزيٿوس جا بادشاهن جي مقبري جي مهاڙي کي نئين سر مرمت ڪري رکيو ويو آهي، ان کي جل پريءَ جو مندر سڏجي ٿو، ته ان جي ٿنڀن جي وچ ۾ رکيل جل پريون تصور ڪيو ويندو هو، ۽ انهن جي ڪپڙن جي ڊزائين جنهن ۾ اهي هوا لڳڻ ڪري ڦڙڪي رهيا آهن، سامونڊي هوا جو تماثر ورتو ويندو آهي. انهن مجسمن جي سونهن حقيقت نگاري حيران ڪندڙ آهي. جل پرين جي يادگار کان اڳتي روم نمبر 8 ۾ ڪنواري ديوي هيلينا جي مندر واري مهاڙي تي ماربل جا مجسما رکيل آهن، عجائب گهر ۾ هنن مجسمن کي تمام گهڻي اهميت حاصل آهي.
روم(Room) نمبر 9 ۾ رکيل مجسمن ۾ وڌيڪ اهميت وارو هڪ عورت جو مجسمو آهي، جيڪو ٿنڀ جي بدران ڪم ايندڙ آهي. ان جي ساڄي ٽنگ وارو ڪپڙو اهڙي طرح ڏسڻ ۾ اچي ٿو، ڄڻ ته ڪنهن کانچي ۾ ڦاٿل آهي، ۽ منهن تي ٿنڀي ۾ ڦاسڻ جو خوف محسوس ٿئي ٿو.
روم(Room) نمبر 10 ۾ ڪيترا ڪوزا ۽ مٽڪا رکيل آهن ۽ برانز جي ٺهيل هڪ سري جنهن کي آفريڪي سري سڏجي ٿو، رکيل آهي. روم (Room) نمبر 12 ۾ رکيل مجمسا دنيا جي مکيه عجوبن بادشاهه موسولوس جو مقبرو ۽ آرٽيمس جي مندر مان آندل آهن. ميزوئلم مان هٿ آيل شين ۾ گهوڙي جي سسي ۽ اڳيون ڌڙ ۽ انساني مجمسا آهن، جيڪي بادشاهه ۽ سندس زال جا آهن، عورت جو چهرو زبون ٿي ويو آهي، البته مرد جو مجسمو چڱي حالت ۾ آهي. ٻيا مجسما آرٽيمس جي مندر جي اڏيل ڇٽيهه ڪالمن واري مجسمن واري محل مان آندل آهن.356 ق-م ۾ بادشاهه هيروس ٽريٽس پنهنجي نالي کي يادگار بنائڻ جي لاءِ آرٽيمس جي مندر کي ڊهرائي ساڙائي پٽ ڪري ڇڏيو، پر پوءِ ترت وري هڪ نئون ۽ شاندار محل جوڙايو ويو.
روم (Room) نمبر 13 ۾ سوفوڪلر جي سري جيڪا براتر ڌاتوءَ جي ٺهيل آهي، پيار جي ديويءَ جي براتر جي ٺهيل سري ۽ ٻين ٻن عورتن جي تصوير پينٽ ٿيل رکيل آهن، عورتون پاڻ ۾ گفتگو ڪندي ڏيکاريل آهن.
روم (Room) نمبر 5 ۾ پيار جي ديوي افروڊائيٽ ۽ پيار جي ديوتا ايروس جون تصويرون رکيل آهن، افروڊائيٽ ڪا شيءَ ڪوپ مان پي ۽ ايروس هنس تي سوار ڏيکاريو ويو آهي.
روم (Room) نمبر 14 ۾ ننڊ جي ديوي هپناس جي سري جنهن ۾ کنڀ لڳل آهن، ۽ اپولو ديوتا جو ماربل جو ٺهيل مجسمو رکيل آهي، روم (Room) نمبر 15 ۾ براتر ۽ ماربل جا قديم يوناني مجسما رکيل آهن، برٽش ميوزم جي اندر ڪنڊن پاسن ۾ بئنچون پڻ پيل آهن، جيڪو ماڻهو ٿڪجي ته ڪجهه گهڙيون ساهه پٽي وري ڏسڻ شروع ٿئي، سو اسان به ڪجهه گهڙيون آرام ڪري مٿئين ماڙ ڏانهن روانا ٿياسين، اسان ٿوري وقت ۾ گهڻو ڪجهه ڏسڻ ٿي چاهيو، پر افسوس صرف هڪ ڳالهه جو ٿيو جو ڪئين گيلريون مرمت ڪري بند هيون. مٿئين ماڙ روم (Room) نمبر 70 روم ۽ رومي سلطنت جي دور جا نوادرات رکيل آهن، ڪڙن اورو مٽڪو، جيڪو بلو ۽ سفيد شيشي جو ٺهيل آهي.
انهيءَ تي بلوري ڪاريگريءَ سان دلڪش نظارا ٺهيل آهن، بليڪس ڪيمبو شهنشاهه آگسٽس جو بلوري مجسمو ٺهيل آهي، جنهن ۾ بادشاهه کي بچاءُ جي ديوي مائيزوا واري زره پهريل آهي، مٿي کي سوني زنجير ٻڌل آهي، ۽ وٽس هڪ نيزو ڏيکاريو ويو آهي، هي مجسمو سن 14 عيسويءَ ڌاري بادشاهه جي وفات کان ترت پوءِ جوڙيو ويو.
روم (Room) نمبر 84 ۾ هلڪي ناسي رنگ واري سنگ مرمر مان ٺاهيل ڪتن جي نهايت دلڪش جوڙي رکيل آهي، اهي ڪتن جا مجسما ٻين شين سميت روم شهر جي ويجهو هڪ ٽڪري مونٽ ڪيگنولو (ڪتن جو ٽڪر) وٽان هٿ آيا.
اسان وٽ سنڌ ۾ پڻ ڪيترائي جڳهين تي ڪتن جون قبرون ۽ قبرستان آهن، جنهن ۾ ماتلي کان اڳتي روڊ تي ڪتن جو قبرستان مون پڻ ڏٺو آهي.
مغربي دنيا:
عجائب گهر جي ڀاڱي ۾ يونان کانسواءِ باقي يورپ مان لڀندڙ نوادرات کي نمائش لاءِ رکيو ويو آهي.
سيڙهيءَ ذريعي پهرين ماڙ تي پهچڻ شرط موسئڪ سنگ مرمر ۽ شيشي جي جڙاءُ وارو فرش ڏسڻ ۾ ايندو، هي فرش اٽڪل 50 چورس ميٽرن تي مشتمل آهي، جنهن ۾ حضرت عيسيٰ عليه اسلام جي شبيهه جڙاءُ جي هنر سان جوڙيل آهي، سندس سريءَ جي پويان هڪ مونوگرام ٺهيل آهي، جيڪو يسوع مسيح جي نالي ۾ ڪم ايندڙ يوناني ٻوليءَ جي اکرن مان ٺاهيل آهي، قديم عيسائي گروهه انهيءَ علامت کي مڃيندا هئا.
هي جڙاءُ وارو مسيح جي تشبيهه وارو فرش انگريزي شهر ڊاريسٽ جي هڪ عاليشان محل اندر جوڙيل هو. جيڪو چوٿين صدي عيسويءَ ۾ تعمير ٿيل ڀائنجي ٿو، انهيءَ وقت ۾ انگلينڊ سميت برطانيه رومي شهنشاهت جو حصو هو، تاريخ کان اڳ واري يورپ مان لڌل شيون به عجيب ۽ حيرت انگيز آهن، روم (Room) نمبر 36 ۾ اهڙيون شيون شوڪيس ۾ رکيل آهن، انهن مان هڪڙي ڪاٺ جي تختن ۽ پٽين سان ٺهيل پل (Sweet Track) به رکيل آهي، جيڪا ڪنهن ڌٻڻ وار ي هنڌ تي 6000 سال اڳ جوڙ ي وئي هئي، اتي ڪجهه پر اسرار ڊومسل (دهل يا نغارا) به رکيل آهن، جيڪي برانز ڌاتوءَ وار ي اوائلي دور ۾ يارڪ شائر شهر جي اوڀر ۾ واقع هڪ مقبري مان لڌا آهن. جنهن مان پنج سالن جي هڪ ٻار جو هڏائون پڃرو هٿ آيو هو، اتان چن جي پٿر مان ٺاهيل ڪجهه گول بلاڪ مليا هئا، جن تي عجيب قسم جي چٽسالي ٿيل آهي، انهن مان ٻه اهڙا بلاڪ آهن، جن تي انساني شبيهه اڪريل اهي.
Room نمبر 37 ۾ هڪ شوڪيس ۾ اٺ سينٽي ميٽر سائيز جو هڪڙو سونو ڪوپ رکيل آهي، جنهن کي جهلڻ يا کڻڻ لاءِ ڪڙو پڻ ٺهيل آهي، هي ڪوپ يورپ جي پوري پني ڪمر بند مان لڌل فقط ٽن ڪوپن مان هڪ آهي، جيڪي شايد پندرنهن صدي ق-م ۾ جوڙيل ڀائنجن ٿا، اهو ڪوپ ڪئين سال گم ٿيڻ کانپوءِ بادشاهه جارج پنجين جي وفات بعد سندس ڪمري مان مليو، هڪڙي ٻئي شو ڪيس ۾ هڪ ماڻهوءَ جو اڻپورو جسم رکيل آهي، جنهن بابت گمان آهي ته تقريبن ٽئين صدي ق-م ڌٻڻين ۾ پيدا ٿيندڙ گاهه ڪٽيندڙ مشين سان جڏو ڪري ماريو ويو. ٻيو خيال آهي ته اهو ڪنهن مذهبي رسم دوران موت جو شڪار ٿيو هوندو، ڇاڪاڻ ته تحقيقات مان معلوم ٿيو آهي ته کيس پهريائين مٿي ۾ ڌڪ هڻي ساڻو ڪيو ويو، تنهن کانپوءِ کيس رسي سان گهٽو ڏنو ويو ۽ آخر ۾ سندس ڳچي ڪٽي وئي. هن کي لنڊ وومين (Lind Woman) نالو ڏنو ويو. روم (Room) نمبر 38 ۾ برانز ڌاتو دور واري ۽ برطانيه ۽ اوائلي لوهه واري دور واري يورپ جا نوادرات گڏ ڪيل آهن. هتي شراب جي سراهين جو جوڙو رکيل آهي، جيڪي ڪاريگريءَ جو بهترين نمونو پيش ڪن ٿيون. اهي پتل ڌاتوءَ جون ٺهيل آهن. سندن جهلا جا ڪڙا ڪتن جي شڪل وانگر ٺهيل آهن، جنجا اڳيان چنبا ڪوزن جي ڪناري تي فٽ ٿيل آهن، سو انهن جي نلڪين تي ننڍڙيون بدڪون ٺاهي لڳايون ويون آهن. سراهين تي اڇي رنگ جي ميناڪاريءَ جو ڪم بهترين ڪاريگريءَ جي عڪاسي ڪري ٿو. انهن جي گهاڙيٽي جو وقت چوٿين ق-م ٻڌايو وڃي ٿو. هتي اوائلي دور جي لوهه جا هٿيار پڻ رکيل آهن. لوهه جي هڪ تلوار جنهن تي ڳاڙهي رنگ جي ميناڪاريءَ جو سهڻو ڪم ٿيل آهي، اها 1087ع ۾ اوڀر پارڪ جي ڪرڪ برن ماڳ وٽان لڌي آهي. هي تلوار 200 ق-م ۾ ٺهيل معلوم ٿئي ٿي. پتل جو ٺهيل سنڱن جوهڪڙو جهنگي ٽوپ پهرين صدي ق-م جو ٺاهيل ڄاڻايو ويو آهي. اهو ٽوپ ٿيمس نديءَ تي ٺهيل واٿر لو پل وٽان لڌو ويو هو. ٻه ڍالون به اتي رکيل آهن، جيڪي پتل جون ٺهيل آهن. انهن مان هڪڙي ٿيمس ندي جي ڪپ تان لڌي وئي، اها 300 ق-م جي ٺهيل ڄاڻائي وئي آهي، ٻي ڍال جنهن تي جڙاءُ جو بهترين ڪم ٿيل آهي، سا وٽهام ندي (River Witham) مان لڌي وئي. تنهن بابت ڄاڻايل آهي ته ٿي سگهي ٿو ته اها هڪ هزار ق-م جي وچ ۾ ٺهيل هجي. روم (Room) نمبر 39 ۾ مختلف ماڳن تان لڌل زيور، سينگار جو سامان ۽ رانديڪا وغيره رکيل آهن. انهن ۾ چانديءَ ، سون ۽ ٽامي کي ملائي ٺاهيل ڌاتوءَ مان ٺهيل ڪڇيءَ جا هس ۽ ڪنگڻ نمايان حيثيت جا حامل آهن. انهن تي ٿيل ڪم ڏسي وقت جي ڪاريگرن جي ڪمال جو احساس ٿئي ٿو. مذڪوره زيورن جي بناوت جو سال پهرين صدي ق-م ڄاڻايل آهي.1908ع ۾ نار ٿيمپشائر شهر جتي ڀرسان لوهي پٿر جي کوٽائيءَ دوران پتل جو ٺهل هڪ آئينو لڌو، جنهن جو هڪڙُو پاسو پالش ٿيل هو. جيئن ته ان ۾ عڪس پيدا ٿئي ۽ ٻئي طرف تي وڏي ڪاريگري سان ٺاهيل گلڪاري آهي. جيڪا شايد پلڪارن جي مدد سان ٺاهي وئي هئي. انهي بناوت جو سن پهرين عيسوي صديءَ جي شروعات ڄاڻايل آهي.
برطانيه رومي قبضي دوران رو نمبر 40 نمائش لاءِ اهي شيون رکيل آهن، جيڪي برطانيه تي روسي قبضي دوران برطانيه ۾ مقامي ڪاريگرن جون ٺهيل آهن. برطانيه تي رومين 43 عيسوي ۾ قبضو ڪيو، ۽ 400 سالن تائين حڪومت ڪيائون. ڪمري ۾ ڀت جي دنگ تي هڪ تصوير نظر ايندي، جنهن ۾ ماڻهو عبادت ۾ مشغول ڏيکاريل آهن. اها تصوير ڪينٽ ۾ هڪ رومي محل واري عبادت گهر مان اخذ ڪيل آهي، جيڪا تقريبن چوٿين صدي عيسويءَ ۾ پينٽ ٿيل نظر اچي رهي آهي. ڀتين تي ٺهيل هن تصوير ۾ مسيح ۾ ڪم آيل حرفت واري علامت سان گڏ الفا ۽ اوميگا جيڪي يوناني الف بي جا پهريون ۽ آخري اکر آهن، پينٽنگ ۾ ڪم آيل آهن، ڇو ته انهيءَ وقت ۾ عيسائي قبيلا مسيح کي اول توڙي آخر، يعني هميشه موجود تصور ڪندا هئا.
اتي هڪ شوڪيس ۾ اهي تختيون يا پٽيون رکيل آهن، جيڪي نارٿ امبريا ۾ هڪ قلعي جي کنڊرات مان هٿ آيل آهن. غورسان ڏسبو ته انهن تي ڪيترن ئي ماڻهن ڪئين قسمن جا اکر لکيا، ڀائنجن ٿا. انهن تختين تي ونڊ ولينڊا ۾ رهندڙ رومي فوج بابت احوال ڄاڻايل آهي. هن ڪمري ۾ رومي شيشي جون شيون گلاس، چمچا جن تي پکين جون شڪليون ٺهيل آهن، اهي ٿيٽ فورڊ مان آندل آهن. تنهن کانسواءِ 38 سونا زيور پڻ رکيل آهن، جيڪي ڪنهن واپاريءَ جا ڀائنجن ٿا. اهي چوٿين صدي عيسويءَ ڌاري نامعلوم سبب زمين ۾ دٻجي ويا هئا. انهيءَ سان گڏ چانديءَ جا پڻ 28 اسم موجود آهن.
اهي پڻ چوٿين صدي عيسوي جا ڀانئجن ٿا. جيئن ڄاڻايو ويو آهي، انهن چانديءَ جي نوادرات ۾ چانديءَ جو هڪ شامي ٿالهه، اٺ ڪلو وزني وڏي اهميت جو حامل آهي. انهيءَ تي قديم زماني جي ديوتائن، ديوين، جل پرين، آبي گهوڙن وغيره کي شراب جي ديوتا جي چوڌاري نشي ۾ ڌت ٿي ڏيکاريو ويو آهي.
وچئين دور جا نوادرات هن دور جي نوادرات ۾ سفوڪ شهر وٽ ڊيبن نديءَ کان اٽڪل 600 وال پري زمين دوز بجري جهاز مان لڌل شيون روم نمبر 41 ۾ رکيل آهن. اندازو آهي ته اهو جهاز ڪنهن بادشاهه جو ٿي سگهي ٿو، ڇاڪاڻ ته انهيءَ جهاز مان هٿ آيل شيون سموري يورپ ۽ بازنيٽين مان آندل ڀائنجن ٿيون. مثال طور ڪيس نمبر 46 ۾ رکيل چانديءَ جا پيالا ۽ ڪيس 56 ۾ رکيل سونا زيور جن تي هيرن، جواهرن ۽ شيشي جي جڙاءُ جو ڪم ڪمال ڪاريگريءَ جو نمونو آهي. اتان هٿ آيل هيلميٽ به پنهنجي عظمت جو ثبوت آهي ۽ ساڳئي طرح اتان مليل ڍال به پنهنجو مٽ پاڻ آهي.
هن ڪمري ۾ ( FRANKS CASKET) نالي وهيل مڇ جي هڏيءَ مان گهڙيل هڪ صندوقچي به رکيل آهي. انهيءَ ڪاسڪيٽ تي رومي، جرمن ۽ عيسائي روايتن پٽاندڙ نقش ڏاڍي خوبصورت انداز ۾ اڪريل آهن، ماهرن جي خيال موجب اها سن 750ع ڌاري نارٿ امبريا ۾ جوڙي وئي هوندي.
روم (ROOM) نمبر 49 ۾ هڪ پٿر جو تابوت رکيل آهي، جنهن کي سارڪوفيگس SARRCOPHAGUS نالو ڏنو ويو آهي. انهيءَ تي هڪ بدقسمت شخص ۽ هڪ وهيل مڇ جي شڪل چٽيل آهي. لائڪر گئس ڪپ LYCUR GAS CUP نالي هڪڙو شيشي جو رنگين ڪوپ پڻ عجيب بناوٽ جو حامل آهي، اهو چوٿين صدي عيسويءَ جو ٺهيل تصور ڪيو وڃي ٿو. اتي چانديءَ جا ٺهيل ٻٽون پڻ رکيل آهن، ۽ انهيءَ سان گڏ سون جا ٺهيل ڪلب پٽا به رکيل آهن، انهن تي شيشي ۽ رنگين پٿر سان شاندار قسم جو جڙاءُ ۽ مٿن بهترين قسم جي مينا ڪاري ٿيل آهي.
انهن شين جي مذڪوره اسم سان گڏ لنڪا شائر شهر جي ڀر واري ريل نديءَ مان 1840ع ۾ لڌل خزانو، جنهن ۾ چانديءَ جا7000 سڪا ۽ زيور شامل آهن، اهي شوڪيس ۾ رکيل آهن. چوڻ ۾ اچي ٿو ته اهو خزانو ڊبلن مان نيڪالي ملڻ کانپوءِ سامونڊي ڌاڙيلن مذڪوره نديءَ ۾ اٽڪل 903ع ۾ دفن ڪيو هو، جيڪو 1840ع ۾ لڌو.
روم (ROOM) نمبر 42 ۾ شطرنج راند واريون ڪوڏيون، جن ۾ بادشاهه، راڻيون، وزير، پيادا، اٺ ۽ گهوڙا وغيره شامل آهن، اهي رانديڪا عاج جا ٺهيل آهن. ۽ منجهائن ڪجهه رانديڪن تي ڳاڙهو رنگ لڳل ڀائنجي ٿو، انهن جو تعداد 82 آهي. تنهن موجب گمان آهي ته اهي گهٽ ۾ گهٽ راند جي چئن سيٽن جا رانديڪا هوندا، ڇو ته انهن ۾ اٺ بادشاهه ۽ راڻيون آهن. اهي لوئس LEWIS جزيري جي وارياسي ڪناري تان 1831ع ۾ لڌا هئا، سندن ڳاڙهيٽو اسڪينڊيٽوين آهي، تنهن مان اندازو لڳايو ويو آهي ته اهي ٻارهين عيسوي صديءَ جي وچ ڌاري ٺهيل آهن.
بازنطيني ڪليسائن ۾ پينٽ تصويرون به رکيل آهن، جن کي Byzatime icons چئجي ٿو، چيو وڃي ٿو ته باز نتيجي رياست يورپ ۾ تاريخي طور تي سياهه دور ۾ به مغربي ۽ مسيحي تهذيب کي قائم ۽ برقرار رکيو. بازينٽائين ۾ عيسائيت عروج تي هئڻ جي باوجود ان تي مصري ڪاريگريءَ جو اثر نمايان آهي. مثال طور سينٽ پٽر جي تاريخي تصوير جيڪا 1320ع ۾ ٺاهيل آهي. ڪاٺ جي پينل يعني تختيءَ تي جان دي بيپٽسٽ جي تصوير پينٽنگ جو عظيم نمونو آهي، جنهن ۾ سنٽ کي بادشاهه جاهه ۽ جمال جو حامل ڏيکاريو ويو آهي.
گوٿڪ آرٽ تي مشتمل نوادرات به هت رکيل آهن. انهن ۾ زيورات ۽ سينگار جو سامان به شامل آهي. ڪجهه زيورن تي پيار ۽ محبت جا قصا اڪريل آهن، ته ڪن ۾ بيماريءَ ۽ موت کان بچاءَ واريون خاصيتون ڄاڻايل آهن. هڪ سون جو ٺهيل هنس، جنهن کي سفيد پالش سان وڌيڪ سهڻو ۽ نرالو بنايو ويو آهي، ڳچيءَ ۾ سوني زنجير لينڪيسٽر محل ۾ علامت طور پيل اٿس. هي پندرنهين صديءَ ۾ ٺاهيل ڀائنجي ٿو. هڪ ساز گيٽار GITTERN به هتي رکيل آهي، انهيءَ تي وري شڪار ڪرڻ وارا نظارا، وڏي ڪاريگريءَ سان اڪريل. هتي هڪڙي ڍال به رکيل آهي، ان تي هڪ جانباز شخص جي تصوير سندس زال سان گڏ اڪريل آهي، اها ڍال شايد جنگ ۾ استعمال نه ڪرڻ ۽ فقط نمائش لاءِ ٺاهيل ڀائنجي ٿي. هن ڪمري ۾ سڀ کان مکيه اسم سون جو ٺهيل شاهي ڪپ آهي، ڪپ جيڪو اول فرينچ بادشاهه ۽ پوءِ انگريز بادشاهن جي ملڪيت ۾ شامل ٿيو. سن 1380ع ڌاري هڪ ايراني سوناري گهڙيو هيو. هن ڪپ تي سينٽ ايگنس جي حياتيءَ تي مشتمل نظارا ڪشيد ٿيل آهن، ۽ ان جي هيٺئين ڀاڱي تي پڻ نظارا ۽ تصويرون ٺاهيل َآهن، جن جو تعلق ايوانجلسٽ مڪتب فڪر سان آهي.
روم (ROOM) نمبر 43 ۾ هن دور جا ٿانو، باسڻ ۽ فرشن ۽ ڀتين جي سينگار لاءِ ڪم ايندڙ ٽائيل مختلف قسمن ۾ موجود آهن. هن کان اڳتي وقت سڃاڻڻ وارن اوزارن، مشينن، گهڙيالن ۽ واچن جي نمائش لاءِ گيلري آهي، جتي وقت ماپڻ جون عجيب ڪلون ماڻهو کي حيران ڪرڻ لاءِ موجود آهن.
سڀ کان اڳيان CARILLON CLOCK گهنڊ رکيل آهي، جنهن کي هر ڪلاڪ ۾ هڪ ڀيرو وڄائي وقت ٻڌايو وڃي ٿو. اهو گذريل چئن صدين کان استعمال ۾ آندو وڃي ٿو. هڪ کان اڳ عجيب آهي. NEF يعني هڪڙو بحري جهاز يا غوراب جيڪو سورنهين عيسوي صديءَ جي پڇاڙيءَ ۾ پراگ جي بادشاهه روڊولف ثاني جي درٻار سان وابسطه رهيو. هي غوراب هوا جي لوڏي سان منجهس لڳل توبن جي فائر سان، گهنڊ وڄڻ ۽ توتارا وڄڻ ۽ ان جي ستن اليڪٽرس جي اشارن ۽ هدايتن موجب وقت جي سڃاڻپ غوراب جي مکيه کوهيءَ هي هيٺئين دنگ وٽ ٺاهيل ڊائيل تي ڪئي ويندي آهي.
گهڙيال ۽ واچون مذڪور شين جي ڀيٽ ۾ بلڪل نراليون آهن. مختلف ڊيزائين جون گهڙيو صليبن ۾ لڳل آهن. انهن مان هڪ جي شڪل کوپري جهڙي ته ٻي جي شڪل سنائيل ڪوڏ جهڙي آهي، هڪ گهڙي چرندڙ ڦرندڙ شڪلين واري به آهي، جن شڪلين جو واسطو ڪن ڏند ڪٿائن سان آهي.
روم (ROOM) 45 مان سڀ کان وڌيڪ ڪاوش ۽ ناياب شين جو مجموعو ملندو، جيڪو ٻين شين جي ڀيٽ ۾ فقط هڪ ماڻهوءَ جي طرفان مليل تحفو آهي. اهو شخص بڪنگهام شائر جي واڊيسڊن علائقي ۾ رهندڙ مشهور بيرن فرڊيننڊر ٿسچائلڊ پارليامينٽ جو ميمبر هو. هن ٻين شين سان گڏ بهترين ڪاٺ جو ٺهيل هڪ ڪٻٽ ڏنو، جنهن جي ٻاهر توڙي اندر مسيح عليه اسلام جي زندگيءَ جي مختلف واقعن کي چٽساليءَ ۾ اهڙي بيمثال خوبصورتيءَ ۽ فن جي حيرت انگيز ڪمال سان پيش ڪيو ويو آهي. تنهن جو مثال پوري دنيا ۾ نٿو ملي. تنهن کانسواءِ سون ۽ رنگين اينامل مصالحي ۽ سفيد سورن يعني پلاٽينيم جو ٺهيل ٻن پنن سان ناڙي ول جو هڪ گل رکيل آهي، انهيءَ ۾ هيرا پڻ جڙيل آهن. اهو گل پندرنهين صديءَ جي اوائل ۾ پئرس ۾ گهڙايو ويو هو.
روم (ROOM) نمبر 47 ۾ هڪ گرنڊيءَ جا زيور رکيل آهن، جيڪي پڻ ڏسڻ وٽان آهن، مشرقي نوادرات ۾ به ڪيتريون ئي شيون شامل آهن، جيڪي ڪاريگريءَ جو بيمثال نمونو پيش ڪن ٿيون.
روم (ROOM) نمبر 34 ۾ اسلامي فنون جي نمائش قائم آهي.
روم (ROOM) نمبر 91 ۾ چيني ۽ هندستاني مصوريءَ ۽ ڇپائيءَ جي نمائش ڪئي ويندي آهي.
روم نمبر 92 ۽ 94 ۾ جپاني شين جي نمائش ڪجي ٿي.
چين جي شانگ گهراڻي جي حڪومت دوران 1722ق-م کان 1111ق-م پتل جو گهڙيل شراب جو مٽڪو ٻن دنبن جي شڪل تي آهي. سفيد چيني مٽيءَ جو يارنهين عيسوي صديءَ ۾ ٺهيل هڪ ڪوزو (گهگي) رکيل آهي، تنهنجي ڳچيءَ تي فوئيڪس جي سري ٺهيل آهي.
هندو ديوتا سو جو پتل ڌاتوءَ مان ٺهيل مجسمو، هندستاني رياست تامل ناڊور جي تنجور ضلعي مان آندل آهي. اهو 1107 ۾ ٺهيل آهي. هڪڙو ڪڇون جيڪو پٿر جو ٺهيل آهي، هندستان ۾ سترنهين عيسوي صدي ڌاري گهڙيو ويو هو.