9
سچ پچ ته هر مجسمو پنهنجي پنهنجي جڳهه تي هڪ شاهڪار آهي، پر سڀني مجسمن جي وچ ۾ اڇي ڊريس ۾ کلندڙ شڪل ۾ هڪ سهڻي عورت سڀني مجسمن کي ڦڪو ڪريو بيٺي آهي، ڇا ته سونهن خدا تعاليٰ هن عورت کي ڏني هئي. ماڻهو ڀانئي ته سڄو وقت هن مجسمي کي ڏسندو رهي ۽ واقعي رش به هميشه هن سهڻي عورت جي مجسمي اڳيان هوندي آهي.
اهو مجسمو آهي مارلن منرو جو جيڪا 36 سالن جي ننڍي عمر ۾ آمريڪا CIA جي گولين جو کاڄ ٿي وئي، چي آمريڪي صدر ڪئينڊي هن جي دوستي جي ڪري سڄي دنيا ۾ بدنام ٿيندو ۽ اها آمريڪا جي بدنامي آهي، پر روس جي هڪ صدر گرميڪو پنهنجي ڪتاب سرد جنگ جا پنجاهه سال (Fifty years of cold war) ۾ واضح طرح سان لکيو آهي ته مارلن منرو کي انهيءَ ڪري ماريو ويو جو CIA کي شڪ هو ته هن جا ڪميونسٽن سان تعلقات هئا، خاص ڪري هن جي ٿيڻ واري مڙس آرٿرميلر تي به CIA جو شڪ هو ته هن جا پڻ ڪميونسٽن سان گهرا تعلقات آهن.
اهو ئي حشر هنن ليڊي ڊائنا سان ڪيو، ته دودي الفائيد مان هي اميد سان آهي، ڪاري ڪري ماريوس نه ته انگلينڊ جو تخت بدنام ٿيندو ته آئينده جو بادشاهه وليم جو ڀاءُ يعني (دودي مان ڊائنا جو پٽ) مسلمان آهي. سائين بادشاهه ۽ حاڪم ڪٿي جا به هجن پرانهن جي ذهنيت هڪ جهڙي هوندي آهي.
ميڻ جي ٺهيل هنن مجسمن ۽ سندن ٺاهيندڙن جي به هڪ وڏي رام ڪهاڻي آهي. هن عجائب خانن جي روح روان يعني مادام تساءُ اصل ۾ سوئيزرلينڊ ۾ ڄائي آهي. هن جو چاچو هن فن جووڏو ماهر هو. جنهن هي مجسما ٺاهيا. جيڪو سوئيزرلينڊ ڇڏي پنهنجن مجسمن سميت فرانس جي راڻيءَ وٽ نوڪري ڪيائين پر انقلاب فرانس وقت ملڪ جون بدلجندڙ حالتون ڏسي پنهنجا سڀ مجسما ۽ سندس ڀائٽي، جنهن فرانس ۾ تساءُ نالي مرد سان شادي ڪئي، سي فرانس کي هميشه لاءِ خير آباد چئي انگلينڊ هليا آيا، جت پهرين هنن لنڊن ۾ پوءِ دنيا جي ٻين مشهور شهرن ۾ اهڙا عجائب خانا قائم ڪري خوب مشهوري ۽ پئسا ڪمايا. عجائب خاني ۾ فوٽن ڪڍڻ جي اجازت آهي. ماڻهن ڏاڍا ٿي فوٽو ڪڍيا، نور ۽ ونود به خوب فوٽا ڪڍيا، ذري ذري اچيو مونکي ۽ منا کي ڪئميرا ڏين ته اسان جا فوٽا ڪڍو. هن عجائب خاني جي هيٺئين طبق ۾ هڪ (Chamber of Horrore) چئمبر آف هارر آهي، يعني سولي سنڌيءَ ۾ ته ”ايوانِ دهشت“ جيڪو هڪ کليل ننڍي ٽرام ۾ ويهاري پوءِ گهماين. جت وڏن مشهور ظالمن ۽ قاتلن جون سسيون ۽ جسم ڏيکاريل آهن. جنهن ۾ انقلاب فرانس جي وقت جنهن بادشاهه ۽ راڻيءَ کي موت جي سزا ڏني وئي هئي، انهيءَ جي منڍيءَ جو پتلو پڻ ات رکيل ڏيکاريو ويو آهي.
نيپولين جڏهن روس تي حملو ڪيو ۽ واپس ايندي سندس چار لک فوج برف باريءَ ۾ تباهه ٿي مري وئي ۽ پاڻ واپس جنهن گاڏيءَ ۾ فرانس پهتو، انهيءَ گاڏيءَ جا ڪجهه ٽڪرا، جن کي مرمت ڪري هت رکيو ويو آهي. هت انهن سڀني کي خطرناڪ ڪري ڏيکارڻ لا گهٽ روشنيءَ جو بندوبست ٿيل آهي، ۽ پاڻ رڙين ۽ رانڀاٽن جا آواز اچي رهيا هئا. انهن مري ويل مجسمن کي وڌيڪ ڀوائتا ڏيکارڻ لاءِ توهان جڏهن ٽرين ۾ انهن کي ويجهڙائي سان ڏسندا ته ڪو اکيون کولي توهان کي ڏسندو، ڪنهن جا چپ پيا چرندا ته ڪنهن جي هٿڪڙين ۾ ٻڌل ٻانهن پئي چرندي.
ننڍن ٻارن، دل ۽ ڊپريشن جي مريضن کي هت نه وٺي وڃجي. اسان تقريبن 3 ڪلاڪ هت هئاسين، انهيءَ ننڍڙي ٽرين اسان کي آڻي ٻاهرين گيٽ تي پهچايو. اسان ٽرين مان لهي ٻاهر نڪتاسين ته ڪجهه وقت لاءِ اسان کي سڀ ماڻهو عجائب خاني وارا مجسما نظر اچڻ لڳا. اتان سڌو اسان هئرڊس (Harrods) پهتاسين.
لنڊن اچجي ۽ هئرڊس نه ڏسجي، اهو ته ٿي ڪونه ٿي سگهي. اندر داخل ٿيڻ شرط حسين عورتون ڪهن هڪ ملڪ نه پر ملڪ ملڪ مان چونڊي پوءِ هت ڊيوٽي لاءِ رکن. سي هٿن ۾ عطر عنبير کنيو هر ايندڙ لاءِ ٻانهون کولي بيٺيون آهن. اندر گهڙن شرط چيلهه ۾ ور وجهي اهڙي ته سهڻي انداز ۾ توهانجو آڌرڀاءُ ڪنديون جو وڃي ٿيا خير. اندر گهڙڻ واري ماڻهوءَ جو سر ئي ويو. آمريڪا ۾ هن سپر مارڪيٽ کان تمام وڏيون سپرمارڪيٽون آهن، جن ۾ بسون ۽ ٽرالر به رکيا آهن، پر هئرڊس جي عرب مالڪ دودي الفائيڊ جهڙي سهڻي نموني سان هن سپر اسٽور کي سينگاريو آهي، انهيءَ جو ڪو ٻيو سپر اسٽور مٽ ئي ڪونهي. ورڪرن جي چونڊ انهن جون ڊريسون مٿي ڇتين تي نفيس ڪم، وري انهن ۾ سهڻا جهڙ (Shandler) مٿي چڙهڻ لاءِ هڪ هڪ ڏاڪڻ اهڙي خوبصورت جو ماڻهو ڏسندو ئي رهجيو وڃي. اندر هلڪي هلڪي خوشبو، رڳوڪلاڪ ٻه هئرڊس ۾ رهي ته ٿڪ ئي لهيو وڃن. هت اسان کي محمد عثمان چانهيو گڏيو، جيڪو پاڻ به فيمليءَ سان گڏ هو، پاڻ ٻڌايائين ته سڄو هفتو اسڪاٽ هالينڊ هئاسين، رات لنڊن پهتا آهيون. هئرڊس ۾ مون هنن جي مونوگرام روجڪ، هڪ شرٽ بوٽ ورتو. نور ڪافي تعداد ۾ پنهنجي دوستن لاءِ پرفيوم ورتا. ونود به ٻه جينز جون پينٽون ۽ مون منا ٻارن لاءِ ڪجهه هلڪي ڦلڪي خريداري ڪئي، ٻاهر واڪ ڪندا ڪجهه کاڌي پيتي جون شيون وٺندا کائيندا پيئندا، هلندا گهمندا وياسين. ڪافي رش هئي، اسان دير جو گهر پهتاسين. ڪراچي گهر تي ڊاڪٽر پارس سان فون تي ڳالهه ٻولهه ٿي ۽ ڳوٺ جو حال احوال معلوم ٿيو، سڀ خير هو. رات جي ماني ٻاهر هوٽل تي کاڌيسين. گهر اندر اخبارون پڙهندي پڙهندي ننڊ اچي ويئي. اڄ بڪنگهم محل، ان جي ٿورو اوريان باغيچو ٻيون ڪجهه يادگار عمارتون گهمڻيون هيون. ناشتو ڪري پهريائين ڍنڍ ۽ ان جي ويجهو واريون شاهي محلاتون ڏٺيوسين، جت پڻ بڪنگهم محل وارا گارڊ ڊيوٽي ڏئي رهيا هئا ۽ اتي هڪ ننڍڙي ڍنڍ پڻ آهي، جيڪا ڏاڍي خوبصورت آهي. جنهن ۾ سوين قسمن جا پکي تري ۽ اڏامي رهيا آهن. اتي اسان ڪيترائي فوٽو ڪڍيا. هتي پڻ ڪئين سياح نظر آيا، جيڪي شاهي گارڊن (Guards) سان گڏ فوٽو ڪڍرائي رهيا هئا. يورپي ملڪن ۾ مئي، جون جولاءِ ۾ سڄا ملڪ سياحن سان ڀريا پيا آهن. هڪ ملڪ ۾ ڪروڙين سياح اچن. اٽليءَ جو شهر وينس جنهن جي صرف ستر هزار آدمشماري آهي، جنهن کي هڪ سال ۾، هڪ هڪ سال ته ڇا ڇهن، ستن مهينن ۾ ڇو ته سرديءَ جي موسم ۾ يورپ ۾ سخت سردي ٿئي ۽ هڪ سياح نه اچي، سو صرف ڇهن، ستن مهينن ۾ وينس جي شهر ۾ ٻه ڪروڙ سياح اچن. لنڊن، پئرس، سوئيزرلينڊ، روم ، ايمسٽرڊئم، فرئنڪفورٽ سڀ جا سڀ سياحن ۾ ڀريا پيا آهن. مصر ۽ انڊيا جا ملڪ صرف پرئمڊس ۽ تاج محل جي ڪري ڪروڙين ڊلر سياحن مان ڪمائين. سياحت جيڪا هڪ وڏي انڊسٽري ٿي چڪي آهي. جيڪي ملڪ دنيا جي سياحت جو مرڪز آهن، سي ملڪ وڃن ٿيندا ڏينهون ڏينهن امير، پر جن ملڪن ۾ سياح نه اچن انهن جي معيشت سان گڏ ٻي اهميت به وڃي روز بروز گهٽبي. اسان هاڻي بڪنگهم محل ڏانهن روانا ٿياسين، جت انگلينڊ جي راڻي رهي يا راڻي جي سرڪاري رهائشگاهه. انگلينڊ جي بادشاهت دنيا جي پراڻين بادشاهتن مان هڪ آهي. موجوده راڻي ايلزبيٿ جو بادشاهه ٿيڻ به هڪ معجزي کان گهٽ نه آهي. راڻي جو پيءُ بادشاهه جو ٻيو نمبر پٽ هو، سو ظاهر آهي ته وڏو پٽ بادشاهه ٿيندو ۽ سو ٿيو به ائين، يعني ايڊورڊ 1936ع تي ويٺو ۽ ٻارنهن مهينا بادشاهت ڪيائين. انهيءَ دوران هن مسز والس نيمسن نالي هڪ طلاق يافتا آمريڪن عورت سان شادي ڪئي، جنهن تي هن کي پارليامينٽ چيو ته يا هن عورت کي ڇڏ يا بادشاهت کي ڇڏ. هن بادشاهت ڇڏي ڏني، سا به انگلينڊ 1936ع واري دور جي. جڏهن اڃا اهو پهاڪو مشهور هو ته ”انگلينڊ جي بادشاهت تان سج لهي ئي ڪونه“ ۽ بادشاهه به اڄ وارو بي اختيار نه پر بلڪل بااختيار بادشاهه هو، پر ان هيڏي ساري بادشاهت ڇڏي ڏني. پر پنهنجي پيار سان بيوفائي نه ڪئي. ۽ تاريخ ۾ پنهنجو نالو ڇڏي ويو. اهڙي طرح سان پوءِ راڻي ايلزبيٿ جو پيءُ بيوڪ آف يراڪ جارج 6 جي لقب سان تخت تي ويٺو ۽ انهيءَ کانپوءِ هن جي وڏي ڌيءَ يعني هن وقت جي راڻي ايلزبيٿ تخت تي ويٺي. راڻي ايلزبيٿ ثاني دنيا جي جهونين بادشاهين مان هڪڙي تي راڄ پئي ڪري، جتي بادشاهن ۽ راڻين جو نه ٽٽندڙ سلسلو گذريل ڪيترن ئي سالن کان جاري آهي. هن راڻيءَ جونسلي تعلق سيڪسن يعني اتر جرمنيءَ جي نسل واري بادشاهن، جن نائين عيسوي صديءَ ۾ انگلينڊ کي متحد ڪيو ۽ نار منڊيءَ جي نسل واري بادشاهه وليم دي ڪانگڪرر جي نسل سان آهي. راڻيءَ جي مائٽن ۾ انگلينڊ جو بادشاهه هو، ۽ جيمس ڇهين جي نالي سان سڏبو هو، تنهن سترهين صديءَ جي شروعات ۾ انگلينڊ تي قبضو ڪري اسڪاٽ ليند ۽ انگلينڊ کي گڏي برطانيه سڏيو. 1649ع ۾ ڪرامويل جي اڳواڻيءَ ۾ جيمس اول جي پٽ چارلس اول جي پاليامينٽري فوج هٿان هار ۽ موت جي سزا سبب برطانوي بادشاهت ختم ٿي ۽ برطانيه جمهوري رياست ٿي پئي.
برطانوي ريپبلڪ ٻارنهن سالن کانپوءِ وري به بادشاهي نظام ۾ تبديلي ٿي وئي.1660ع ۾ چارلس اول جو پٽ چارلس ثاني بادشاهه جي حيثيت ۾ تخت نشين ٿيو ۽ اها بادشاهت اڃا تائين قائم آهي. راڻي وڪٽوريا 65 سالن جي ڊگهي عرصي تائين حڪومت ڪرڻ سبب برطانوي تاريخ ۾ انهيءَ دور کي وڪٽورين ايرا يعني وڪٽوريا جو دور سڏجي ٿو. راڻي وڪٽوريا جي اولاد جون شاديون ٻين يورپي ملڪن جي شاهي خاندانن سان ٿيون. هن وقت به يورپ جي گهڻن شاهي گهراڻن سان راڻي ايلزبيٿ جي مائٽي آهي. راڻي وڪٽوريا جي پٽ شهنشاهه ايڊورڊ ستين عالمي سطح تي زبردست شهريت ماڻي ۽ پهرين عالمي جنگ کان اڳي دنيا تي پنهنجو ڌاڪو ڄمايو.کائنس پوءِ سن 1919ع ۾ سندس جارج پنجون تخت نشين ٿيو، جنهن شاهي خاندان لاءِ ونڊسر (Windsor) جو نالو اختيار ڪيو. پنجين جي پٽ ايڊورڊ اٺين پنهنجي ڀاءُ جارج ڇهين جي حق ۾ بادشاهي ڇڏڻ کان اڳي چند مهينن جوعرصو حڪومت ڪئي. شهنشاهه جارج ڇهون موجوده راڻي ايلزبيٿ جو پٽ هو. جارج ڇهين جي بيوه موجوده راڻي ايلزبيٿ جي ماءُ جنهن کي ڪئين مدر سڏين ٿا، اها ليڊي ايلزبيٿ يووزليون جي نالي سان ڄائي هئي، سندس تعلق اسڪاٽ لينڊ واري خاندا سان هو، هيءَ ڪئين مدر اڃا تائين عوامي زندگيءَ ۾ حصو وٺندي آهي.
موجوده (راڻي ايلزبيٿ Queen Mother) ثاني سندس پيءُ جارج ڇهين جي 1952ع ۾ وفات سبب شاهي خاندان جي سربراهه ۽ ملڪ جي راڻي ٿي. سندس شادي انهيءَ وقت رائل نيوي جي هڪ آفيسر ليفٽيننٽ فلپ مائونٽين سان سن 1947ع ۾ ٿي. هو هن وقت پرنس فلپ سڏجي، کيس ڊيوڪ آف ايڊن برگ جو خطاب پڻ مليل آهي. شهزادي فلپ جو تعلق ڊينش ۽ يوناني شاهي گهراڻي سان آهي.
برطانيه ۾ ڪئين صدين کان موجوده بادشاهن جو آئيني ڪردار تبديل ٿي ويو، ان جي جاءِ تي پارليامينٽ جي اختيارن ۾ اضافو ٿيو آهي. حڪومت پارليامينٽ ڏانهن جوابده هجڻ وارو اصول اجاڳر ۽ مستحڪم ٿيو آهي. نتيجي طور راڻي برطانوي رياست جي آئيني سربراهه ته برقرار اهي، پر سندس شاهي اختيار بلڪل محدود آهن. اها هاڻ بهترين روايتن موجب حڪومت جي وزيرن جي صلاحن موافق عمل ڪندي آهي، جڏهن ته برطانيا جي راڻي عوامي معاملن ۾ پنهنجو عاليشان ڪردار مسلسل ادا ڪندي اچي. اهو چوڻ ۾ اچي ٿو ته راڻيءَ کي اهو حق حاصل آهي ته مختلف معاملن ۽ مسئلن بابت ساڻس مشورا ڪيا وڃن، کين واسطيدار ڌرين کي ٺيڪ صلاح ڏيڻ، هدايت ۽ نصيحت ڪرڻ آهي، ۽ انهن جي همت افزائي. ٿوري ڪنهن غلطيءَ کان خبردار ڪرڻ جو حق پڻ حاصل آهي.
پارليامينٽ جي دارالعلوم ۾ اڪثريت واري ڌر جي اڳواڻ جي وزيراعظم جي حيثيت ۾ چونڊ ڪرڻ جو فرض راڻيءَ تي عائد ٿئي ٿو. راڻيءَ کي ضروري سرڪاري ڪاغذ ۽ پارليامينٽ ۾ ٿيندڙ ڪارروائي ۽ مباحثن جو اختيار پڻ پيش ڪيو وڃي ٿو. راڻيءَ جي غير حاضريءَ دوران شاهي خاندان جا فرد جيڪي ڪائونسلرس آف اسٽيٽ مقرر ٿيل هوندا آهن، پارليامينٽ ۾ راڻي جا فرائض انجام ڏيندا آهن. هن وقت راڻيءَ جي فرائض ۾ مختلف رياستي تقريبات ۾ سندس شرڪت ئي شامل آهي. انهيءَ جو مکيه مثال هي آهي ته پارليامينٽ جي هر سال ٿيندڙ اجلاس جي شروعات ئي راڻي افتتاحي تقرير سان ڪندي آهي. جنهن ۾ ايندڙ سال لاءِ سرڪاري منصوبن جو اعلان ڪيو ويندو آهي. ساڳئي طرح رياست طرفان گڏجاڻيون ۽ دعوتون پڻ راڻيءَ جي نالي ۾ ٿينديون آهن. پارليامينٽ جي طرفان پاس ٿيل بلن، قانونن ۽ ائڪٽن جي تصديق پڻ راڻي ڪندي.
قومي ۽ سماجي خدمت ڪندڙ نيڪ ماڻهن کي راڻي مختلف انعامن، القابن ۽ خطابن جي تمغن سان نوازيندي آهي. مذڪوره انعامن ۽ خطابن جو تعداد هر سال ٽن هزارن کان به وڌيڪ هوندو آهي. انعامن جي واضح اڪثريت وزيراعظم جي خواهش موجب عطا ٿيندي آهي.
راڻيءَ جو شاهاڻو اعزاز ۽ سرڪاري عهدو هن ريت آهي:
Elizabeth the second, By the grace of God of the United Kingdom of great Bertian and Northern Ireland and of her other Realms and Territories Queen, Head of the common wealth, Defender of the faith.
ايلزبيٿ ثاني، الله تعاليٰ جي ڪرم سان شاهي برطانيه ۽ اتر آئرلينڊ ۽ ٻين علائقن جي متحده بادشاهت جي مهاراڻي دولت مشترڪ جي سربراهه ۽ ايمان جي پاسبان. مذڪوره نالي مان ئي ظاهر آهي ته راڻي برطانيه ۽ اتر آئرلينڊ کانسواءِ دولت مشترڪ تنظيم جي سربراهه پڻ آهي، جنهن ۾ دنيا جا ڪيترائي آزاد ملڪ پڻ شامل آهن. جڏهن راڻي تخت نشين ٿي هئي، تنهن وقت دولت مشترڪ جي ميمبر ملڪن جي اڪثريت برطانيه جي قبضي هيٺ هئي. هر ڪرسمس جي ڏهاڙي تي راڻي دولت مشترڪه جي ميمبر ملڪن کي ريڊيو ۽ ٽيليويزن تي خطاب ڪندي آهي.
دولت مشترڪه جي ملڪن جي سربراهن جي گڏجاڻين ۾ شرڪت پڻ ڪندي آهي. برطانيه کانسواءِ هي دولت مشترڪه جي هيٺين ميمبر ملڪن جي راڻي ۽ رياست جي سربراهه پڻ آهي:
آسٽريليا، بارباڊوس، ڪيناڊا، جمائيڪا، نيوزيلينڊ ۽ پاپئانيوگنيا.
مذڪوره ملڪن ۾ ملڪ جي نمائندگي گورنر جنرل ڪندو آهي، جنهن کي ملڪه انهن ملڪن جي سفارش تي مقرر ڪندي آهي. گورنر جنرل انهيءَ ملڪ جو شهري ۽ برطانوي حڪومت کان مڪمل طور آزاد هوندو آهي. راڻي ۽ شاهي خاندان جا ٻيا فرد دولت مشترڪه جي ملڪن جي خيرسگاليءَ وارن دورن تي اڪثر ڪري ويندا آهن.