اليڪٽرونڪ ٺڳي
ڀلا توهان مان ڪير آهي جنهن کي اهو مسيج نه آيو هجي ته توهان جو بي نطير انڪم سپوٽ ۾ پئسا نڪتا آهن، يا وري توهان جو قر اندازي ۾ پلاٽ نڪتو آهي، توهان جو اهو تجربو به هوندو ته اڪثر ڇوڪريون صرف مان سون نڪرڻ وارا پڙا کڻي اينديون هيون، ۽ ماڻهن مان پئسا ڪڍي وينديون هيون. ٺڳي هر دور ۾ رهي آهي پر ٺڳي جديد سائنسي انداز سان توهان کي لالچائي ٿي، دنيا ۾ ڏکيو ڪم آهي ڪنهن جي کيسي مان پئسا ڪڍڻ جنهن کي اڄڪلهه جي اليڪٽرونڪ ميڊيا ڏاڍو آسان ٺاهي ڇڏيو آهي، اهو سڄو عمل هائپر ريئلٽي يعنيٰ حقيقت کان مٿانهين حقيقت تي مبني آهي، جنهن ۾ حقيقت ڪجهه به ناهي هوندي حقيقت جو دلبو ڏيئي توهان کي ڦريو ويندو آهي،
اسان جا گهڻا پڙهيل لکيل ماڻهو خاص طور سان عورتون جيڪي اڪثر گهر ويٺي انٽر نيٽ تي آيل مشهوري جي دلبي ۾ اچي ڪپڙا گهرائينديون آهن، پر اڪثر اهي ڪپڙا ردي نڪرندا آهن، اڪثر ماڻهو وزن گهٽائڻ جون دوائون يا پيٽ گهٽائڻ جو بيلٽ گهرائيندا يا گهرائيديون آهن، پر اهڙو ڪوبه ڪم ان مان ڪونه ٿيندو آهي، پر وري نيٽ تان ڪجهه گهرائڻ اڄڪلهه اسٽيٽس ۾ شامل آهي، هڪ ٻي دهونس ڄمائڻ لاءِ اهو ٻڌائڻ ته هن ڪا شيءَ انٽر نيٽ تان گهرائي آهي، تان جو هر ماڻهو اڄلڪهه اهڙن دلبن ۾ اچي ٺڳجي رهيو آهي،
ڳالهه اها آهي ته مشهوري جي دنيا ئي اهڙي آهي جنهن جو جوهر اهو آهي ته اچو ته ماڻهو کي بيوقوف ٺاهيون، اهڙو ته بيوقوف ٺاهيون جو خوشيءَ سان پنهنجي کيسي مان پئسا ڪڍي ڏئي. انهيءَ مشهوري جي دنيا عجيب آهي، جنهن ۾ حقيقت کان مٿان ڳالهيون توهان کي ٻڌائي ٻڌائي توهان کي منجهايو ويندو. ڪڏهن هر داغ صرف پيو لائي،ڪٿي هر آئس ڪريم سان گڏ خطرناڪ جنسي ڇوڪري کي چسڪا ڀري ڏيکاريا پيا وڃن، ڪٿي ائير ڪنڊيشن بجلي پيو بچائي، ته ڪٿي موبائل جي سڄي عمر بيٽري پئي هلي، ڪٿي ٽٿ پيسٽ ڏندن جي هر بيماري جو علاج پيو ڪري ته ڪٿي صابڻ هر بيماري کان بچائي پيو. مطلب ته ڏاڍي بي شرمائي سان بي ڊپائي سان توهان کي بيوقوف بنائڻ جا جتن ڪيا ويندا آهن، مون ته ڊاڪٽرن کي به اهڙا ٽٿ پيسٽ ٻڌائيندي ڏٺو آهي. توهان کي رات ڏينهن مشهورين جي ذريعي ڪنفيوز ڪيو ويندو آهي، جو توهان مان فيصلي جي قوت موڪلائي ويندي، توهان آخر اهو ئي ڪندا جيڪو مشهوري چوندي.
اليڪرانڪ دنيا تي ٿيندڙ ٺڳي کان ڪير واقف ناهي، پر اهڙي ٺڳي ڪرڻ جو سڀني کي حق آهي، جو توهان جا پرائويٽ ٽي وي، ايف ايم ريڊيو جا هزارين چئنل انهن تي هلن ٿا. توهان به ڪمايو ۽ اسان کي به کارايو. عوام جيڪو محنت مزدوري سان ڪمائي اهو وري انهيءَ کان ڦرڻ لاءِ اهڙا ڪيئي ڊراما ڪيا وڃن ٿا. ڇا انهن کي عوام نٿو سمجهي يا عوام اهڙين مشهورين کي جنسي ڍڪ ڀري ڏسڻ پسند ڪندا آهن، يا وري انهن جي مٿان ڪي لڪل هٿ آهن، جن هنن ٺڳن کي آزاد ڇڏي ڏنو آهي، ته ڀلي عوام کي لٽيو ڦريو، اسان جو حصو پتي اسان کي ڏيو. توهان سوچيو موبائل تي ايندڙ پيغامن ذريعي ڪڏهن ڪو پاڻ کي فوج جو نمائيدو ظاهر ڪري ٺڳي ٿو، ڪڏهن ڪنهن اسڪيم جو دلاسو ڏيئي ٺڳي ٿو، اڄڪلهه نوان اوزار يا استعمال جون شيون ٺاهي ماڻهن کي مشهوري جي ذريعي ٺڳيو وڃي ٿو. پر اهڙي دنيا جي سرپرستي ڪير ٿو ڪري؟ آخر انهن کي ڇو نٿو پڪڙيو وڃي. پاڪستان ۾ سائبر ڪرائيم جو قانون ٺهي چڪو آهي، پر اڃا تائين اهڙن خلاف ايف آئي آر نٿي ڪٽجي انهن خلاف ڪاروائي نٿي ڪئي وڃي.
جيڪا صورت حال اسان جي سامهون اچي رهي آهي اها ڏسي لڳي ٿو. اڻ ڇهندڙ (intangible)معشيت جي دنيا ڏاڍي خطرناڪ آهي، جنهن ۾ فائلن جي هيرا ڦيري ڪندي ماڻهو ارب پتي ٿي وڃن ٿا، بلڪل اهڙي طرح اليڪٽرونڪ ميڊيا وسيلي ماڻهن کي لالچائي ڏيکاري ڪجهه۽ ڏنو ڪجهه ٻيو وڃي ٿو. پر ڇو ته واپار اڻ ڏٺي جو آهي، توهان شيءَ وٺي پوءِ سوچيو ٿا ته يار ٺڳجي ويس، پر خاموش رهو ٿا، انهيءَ خلاف ڪاروائي نٿا ڪريو. ڇو ته توهان کي خبر آهي ته توهان پنج هزار وڃايا پر رپورٽ ڪرڻ ۾ شايد پنجاهه هزار ٻيا به خرچ ڪرڻا پون.
سرمائيداري دنيا جا کيل تماشا ڏاڍا خطرناڪ آهن، مثال ماحول جي آلودگي پيدا ڪري، کاڌن ۾ زهر ملائي، منشيات جو وڪرو عام ڪري، ماڻهن کي بيمار ڪيو وڃِي ٿو، وري انهن کي ٺڳڻ لاءِ جعل سازي ڪري اڃا ماڻهن جي رهيل ڪسر به پوري ڪئي وڃي ٿي. اهڙي طرح شين جي ڀرمار ايتري وڌائي وڃي ٿي جو ماڻهو انهن کي پنهنجي زندگي جي بنيادي ضرورت سمجهڻ لڳن ٿا. آهستي آهستي ماڻهو اهڙين شين لاءِ ديوانا ٿي وڃن ٿا، مثال موبائل پئڪيج، انٽر نيٽ تي فيس بڪ، واٽس اپ به هڪ نشي وانگر آهن، جيڪي نوجوانن کي قابو ڪريو ڇڏين. ننڍي هوندي هنن کي گهمراهه ڪرڻ جا هزارين نت نوان طريقا ميڊيا ذريعي سيکاريا وڃن ٿا، نوجوان سمجهي ٿو اها ئي زندگي آهي، اها دلبو ئي هن جي ضرورت آهي، جنهن ڪري پڙهائي ختم، اخلاق ختم، قدر ختم، سندن جان به آزار ۾ هوندي آهي، مطلب ته واپاري دنيا ماڻهو کي انسان ٿيڻ جا ڪٿي به موقعا فراهم نٿي ڪري بلڪ روز انهيءَ کي ائبنارمل ڪري رهي آهي.
اسان جنهن دور ۾ داخل ٿي رهيا آهيون اهو خطرناڪ دور آهي، جنهن کي اليڪٽرانڪ ڪاڪ محل چيو وڃي ٿو، جنهن ۾ هڪ دفعو ماڻهو گم ٿيو ته وري ڪٿان به نه لڀندو. اچو ته هڪ دفعو وري سوچيون زندگي اها ناهي، هي ڪوڙ جو ڄار آهي، اچو ته پنهنجي ٻارن کي بچايون، پنهنجي گهر جي ماحول کي بچايون، انهيءَ اليڪرانڪ ڪاڪ محل خلاف ماڻهن ۾ شعور بيدار ڪريون، نه ته ايندڙ ڪجهه سالن ۾ اسان خاندان، قدر، ماڻهو، معصوميت، پيار، همدردي رشتاناتا، صبر، انسانيت سڀ ڪجهه وڃائي ويهي رهنداسين. باقي وڃي اڪليو، جوشيلو، ڪاوڙيل، ائبنارمل ماڻهو رهندو جيڪو اڪيلو بي يار و مددگار نه خود جو هوندو نه جهان جو.