پنج آڱريون
”ادا! 50 رپئي جي چانهه ته ڏيو.“
نوجوان ڇوڪري ڏسي هوٽل ۾ موجود سڀني جو وات پٽجي ويو سڀ جون نظرون هن ۾ هيون هن هوٽل جو ماحول ڏسي چيائين.
جلدي ڏيو چانهه.
جيئن ئي ڇوڪري کي چانهه واري چانهه ڏني تڪڙي تڪڙي ساڳي گهر ۾ هلي وئي ڪجهه وقت گذريو ڇوڪري گهر کان ٻاهر نڪتي سڌو وڃي هڪ ڪرياني جي دڪان تان ڪجهه سامان وٺڻ وئي سامان وٺي واپس موٽي ته مان ويتر ڏسي پريشان ٿي ويم ڀر ۾ مون سان گڏ ڪم ڪندڙ مون کي چوڻ لڳو..
ڇا لاءِ پريشان ٿي ويو آهين.؟
وراڻيم ”نه نه پريشان ناهيان. ڪجهه ائين سوچيان پيو اڄ منهنجو هوٽل تي ساجهر اچڻ ان ۾ رب جي ڪا حڪمت آهي.. تڏهن مون کي حيران ڪندڙ منظر ڏيکاريو اٿس. بحرحال تون ڇڏ انهيءَ ڳالهه کي پنهنجو ڪم ڪر نه ته هوٽل مالڪ ٻنهي کي دڙڪا ڏيندو، وڃ اندر ٽيبل کڙڪئي ٿي ڏس ڪير آهي؟“ مون ڳالهه کي ٽاريندي.
هڪ نظر وال ڪلاڪ ڏي ڪيم پئي، صبح جا ڏهه ٿي رهيا هئا. مان پنهنجي ڪم سان لڳي ويم ڪم ڪرڻ دوران اها ڇوڪري مون کان ائين وسري وئي ڄڻ هن کي مون ڏٺو ئي نه هجي.. پر ڪجهه وقت لاءِ يقينن وسري ئي وئي هئي هوٽل جو ڪم جيئن ئي جهڪو ٿيڻ لڳو مان به وڃي بينچ تي ويهي رهيس. اڃان ساهه ستو ئي نه ڪيو هيس هوءَ گهر ٻاهر نڪري رڪشا ۾ ويهي هلي وئي.. بس ٿورو ئي وقت گذريو هو سبزي ۽ ٻيو سامان ورتيون پئي اچي مون کي سمجهه ۾ ڳالهه نه آئي، سوچڻ لڳس هي هيڏو فيشن ڪري گهر جا ڪم ڪار پئي ڪري آخر معاجره ڇا آهي. مون پاڻ کان هڪ سوال ڪيو. مان سمجهان ٿو شايد هوءِ. گهر سامان رکي موٽي هئي ڀر ۾ اچي چيائين.
کير اَٿَو؟
ڪنهن چيس... ها آهي....
چيائين.... ”ويهين روپين جو ته ڏيو...“
مان زور ئي ڳالهائيندي چيو مانس..
”ويهين روپين جو ڇا ملندئي سؤ رپيا ڪلو کير آهي.“
ڪاوڙ واري لهجي ۾ چيائين.
”بس کير نه کپي پيسا واپس ڏيو، مان ٻئي هنڌان ٿي وٺي اچان.“
مان وري انهيءَ سوچ ۾ گم ٿي پاڻ سان ڳالهايم،
”هن کان پڇان ته ڪيئن پڇان“ بس سوچ ۾ پنهنجي ساڳي ڪم سان لڳي ويم ڪم ڪندي ڪندي آخرسج لهڻ تي آيو. ٿورو اونداهه ٿيڻ لڳو، مان ڪم تان فارغ ٿي گهر وڃي رهيو هيس ڏٺم انهيءَ گهٽيءَ مان جنهن مان مون کي گهر وڃڻو هو. اها ئي ڇوڪري وڃي رهي هئي مان تڪڙو تڪڙو قدم وڌائي ويجهو پهتس. وري ٿورو سوچڻ لڳس آخر ڪهڙي نالي سان سڏ ڪيانس توڙي جو مون کي نالي جي خبر ئي ناهي. بس ائين سوچ ويڙهائيندي اندر مان آواز آيو ادي ڪري سڏيس. جيئن کيس برو نه لڳي. مون ائين ڪندي کيس سڏ ڪيو مانس.
”او ادي“
هوءَ ادي جو نالو ٻڌي يڪدم بيهي چيائين.
”ڇا هي ادا!“
”هڪ ڳالهه پڇان ناراض ته نه ٿيندئين؟“
چيائين: ”نه نه تون مون کي ادي چيو آهي ڀلا ڀيڻ ڪڏهن ڀاءُ سان ناراض ٿيندي آهي ڇا؟
”تون هن مهل رات جو ڪيڏانهن ٿي وڃي“
”مان پنهنجي گهر.“
ڇا.. توهان جو گهر هيڏانهن آهي. جي توهان جو گهر هيڏانهن آهي ته هو گهر ڪنهن جو آهي. جنهن مان اوهان سڄو ڏينهن اچو وڃون پيا.“
مسڪرائيندي چيائين.
”ان گهر ۾ ته مان ڪم ڪندي آهيان.“
هن جا اهي جملا ٻڌي پيرن مان زمين نڪري وئي بس پل لاءِ رُڪجي خاموشي ٿي ويس. چوڻ لڳي.
”ڇا ٿو سوچين.؟“
وراڻيم.
سوچان ٿو پينٽ شرٽ پاتل پرس ڪلهي ۾ هار سينگار ٿيل نوجوان سهڻي ڇوڪري ڀلا ٻين جي گهر ۾ ڪيئن ٿي ڪم ڪري سگهي نه نه ضرورڪو سبب هوندو.؟
منهنجا اهي جملا ٻڌي ڪجهه وقت لاءِ سانت ٿي وئي ۽ چوڻ لڳي.
”مان ان بدبخت جي ڌيءَ آهيان جيڪو پنهنجي غربت سبب مستقبل ۾ پنهنجي ويهڻ لاءِ ڪا جڳهه خريد ڪري نه سگهيو هو. هون به اسان جو اصل کان وٺي ڪڙم قبيلو ڪڏهن ڪنهن جي درن تي پليو آهي ته ڪڏهن ڪنهن جي درن تي بس انهي تسلسل کي برقرار رکندي پئي اچان تنهن ڪري هاڻي مان دربدري واري زندگي گذاريان پئي ڪڏهن ڪنهن گهر ۾ ته ڪڏهن ڪنهن جي گهر ۾ ڪم ڪيان پئي.. باقي رهي ڳالهه منهنجي فيشن جي. اڄ ڪلهه غريبن ۽ مستحقن کي ڪوئي خيرات به نٿو ڏئي اڄ ڪلهه ته عورت جي عمر چهري ۽ جسماني ٺاهه ٺوهه کي ڏسي ماڻهو خيرات پوءِ ٿا ڏين. مان به فيشن ان لاءِ ٿي ڪيان جيئن ماڻهو کي وڌيڪ سهڻي لڳان جيئن منهنجي حسن کي ڏسي پنهنجي گهر ۾ ڪم ڪرڻ لاءِ رکن ۽ پيسا به گهڻا ڏين.
چيم.
”اهو عمل صحيح ته ناهي.“
چيائين. ”ڇا ڪيان مجبور آهيان. بابا منهنجي ننڍپڻ هوندي ئي وفات ڪري ويو هو بابا جي وفات کان پوءِ حياتيءَ کي اڳتي گذارڻ ڏاڍو ڏکيو ٿي پيو هو بابا جي وئي کان پوءِ منهنجي ماءُ مون جئيان اميرن جي گهرن ۾ ڪم ڪندي هئي جنهن مان هڪ وقت جي ماني به نه اچي سگهندي هئي تنهن وقت منهنجو وڏو ڀاءُ به هيو جيڪو ڏاڍو بيمار رهندو هو علاج جا پيسا امان وٽ نه هيا تنهن ڪري بر وقت علاج نه ٿيڻ جي صورت ۾ اهو به ويچارو وفات ڪري ويو. امان ڏاڍيون پيڙائون ڀوڳي مون کي پاليو هاڻ جڏهن آئون وڏي ٿي آهيان ته منهنجي ماءُ بيمار ٿي پئي آهي. جيترا به مون کي پيسا گهر ۾ ڪم ڪرڻ جا ملندا آهن ته امان جي علاج تي خرچ ڪندي آهيان. جي باقي بچندا به آهن ته گهر جو سودو سامان سان گڏوگوڏ مان پنهنجي فيشن جو سامان وٺي ايندي آهيان. ڇا ڪيان مجبور آهيان مان مڃان ٿي دنيا وارا مون کي غلط نظرن سان ڏسندا آهن ۽ پاڻ ۾ ويهي گٿا لفظ منهنجي باري ۾ استعمال ڪندا آهن پر سڀ ڪجهه سمجهندي به اندر ئي اندر ۾ دانهون ڪندي آهيان ٻاهر ڳوڙها ناهيان وهائيندي مان ٻين جي گهر جو پنهنجي خوشي سان ناهيان ڪم ڪندي مجبورين ڪم ڪرڻ تي مجبور ڪيو آهي، ائين نه ته ٻئي جي اڳيان خالي هٿ ٽنگڻ به ڏاڍو ڏکيو آهي هيئن ته امير ماڻهو اسان غريبن ماڻهن سان ماني به گڏ کائڻ پسند ڪو نه پيا ڪن پر جڏهن اهي ئي ماڻهو اسان جي جسم تي ٺاهه ٺوهه ڏسن ٿا ته سندس پنهنجي گهر ۾ رڌ پچا کان ويندي هر کاڌي پيتي جي شئي به اسان کان ئي ٿا پچرائن.
”ادي..! تو ته ڪنهن سان ناجائزي نه ڪئي آهي.“
چيائين.
”ادا..! چوندا آهن ته عورت پنهنجي قدمن تي قابو رهي ته پوءِ ڪنهن کي ايتري جرئت ناهي پر شڪر رب پاڪ جو انهي جي ڪرم سان پاڻ کي پاڪ ۽ صاف رکيون پئي اچان اهڙن ماڻهن جي گهر ڪم ڪندي ئي ناهيان جيڪي هن سماج ۾ جنسي حوس جا عادي آهن اهڙي هٿن کان پاڻ بچايون پئي اچان ادا..! مان بک مرندس ته هرگز اهڙو ڪم نه ڪندس جنهن سان منهنجي عزت جو جِنازو نڪري هئين ته هر مزدور عورت کي هن سماج ۾ غلط نگاهه سان ڏٺو ويندو آهي پر انهن کي اها خبر نه آهي جتي غربت گهر ڪري ويندي آهي ته ان گهر ۾ هڪ وقت جي چلهه ٻرڻ به مشڪلهجي ٿو. ادا..! مان هن وحشت جي انڌي سماج کي محنت مزدوري ڪري ڏيکارڻ چاهيان ٿي ته پنج ئي آڱريون برابر ناهن هونديون.
**