ليکڪ پاران : اسحاق انصاري
هن ڪتاب ۾ نيپالي ۽ هندو ميٿالاجي جو گھڻو ذڪر اچي ٿو، ان جو سبب اهو آهي ته اتان جي تاريخي آثارن جو واسطو گھڻو ڪري ٻڌمت ۽ هندو مذهب سان آهي. انڪري ڪن هنڌن تي ٿورا تفصيل ڏيڻ ضروري سمجھيا ويا آهن. پر ان هوندي به جيڪڏهن انهن ۾ ڪا غلطي هوندي ته اها صرف منهنجي ئي هوندي ته مان ان ڳالهه کي ان پيرائي ۾ سمجھي ۽ سمجھائي نه سگھيو هوندس. ان کان علاوه نيپال جي سياست جي باري ۾ سرسري طور تي لکيل آهي ڇو جو هي ڪو مضمونن جو ڪتاب ناهي بس ان موضوع کي ايترو ڇيڙيو ويو آهي جيترو ان سفر ۾ ان ڳالهه جو واسطو پيو آهي. مون ته اهو به سوچيو هو ته هندو ميٿالاجي ۽ اتان جي سياست خاص طور تي گوريلا تحريڪ تي ڪتاب جي آخر ۾ ڪي ضميما ڏجن ها. ڇو جو انهن کي سمجھڻ بنا شايد اهي نالا يا واقعا پنهنجو پاڻ کي صحيح نموني ظاهر ڪري نه سگھن. پر دوستن، منهنجي ان راءِ کي نه مڃيو، سندن چوڻ هو ته هي سفرنامو آهي جيترو ممڪن هجي ته ان سان لاڳاپيل شين کي ڇهجي نه ڪي تحقيقي ڪتاب بڻائجي.
پنهنجي دوست رکيل مورائيءَ جو ٿورائتو آهيان جنهن هي ڪتاب لکرايو. ٿيو هيئن جو منهنجي واپس اچڻ کان پوءِ هو مون تي زور ڀريندو رهيو ته کيس اهو سفرنامو لکي ڏيان. پر مونکي وقت ۽ اتساهه نه پئي مليو. هڪ ڏينهن هو منهنجي آفيس آيو ۽ چيائين ته نوٽس ته ورتل هوندا يا شروعاتي ته ڪجھه لکيل هوندو اهو مون کي ڏيو. مون کيس اهو ڏنو ته هن عوامي آواز جي مئگزين ۾ هي سفرنامو ڇپي ڇڏيو. اها سندس چالاڪي ۽ مون سان حجت هئي ڇو جو کيس خبر آهي ته مان پنهنجي ڪم سان ڪميٽيد هوندو آهيان. انڪري پوءِ کيس هر ڀيري قسط ڪمپوز ڪري مقرر وقت تي اي ميل ڪري ڇڏيندو هيس. ان سلسلي ۾ ڪجھه ڳالهين جي وضاحت لاءِ مان پنهنجن دوستن ۽ نيپال مان ڊاڪٽر راڻو مل پيرواڻي جي مدد وٺندو رهيو آهيان.
جيئن ته هن سفر تي اتساهڻ ۾ سائين بدر ابڙي جي ڪتاب ”ڀڳوانن جي ڀونءِ ۾“ جو اهم ڪردا هو، انڪري مون کيس گذارش ڪئي ته هن ڪتاب جو مهاڳ لکي ڏي. جيتوڻيڪ مصروف هوندي به بدر ابڙي صاحب ڪجھه لفظ لکي ڏنا آهن جيڪي مون لاءِ وڏي اهميت رکن ٿا ۽ هن سفرنامي جي ست يا روح کي به واضح ڪن ٿا.
مان پنهنجي پياري دوست قربان منگيءَ جو به ٿورائتو آهيان جنهن پنهنجي سفرنامي آڻڻ کان اڳ منهنجي سفرنامي کي ڇپڻ جي دعوت ڏني.
اسحاق انصاري
ڪراچي
20 جولاءِ 2013