سفرناما

نڪري پيس نيپال ڏانهن

هو لکي ٿو “منهنجي ذهن ۾ نيپال ۾ گھاريل ڏ هاڙا فليش بيڪ ٿي گھمندا ر هيا. مون دريءَ مان نظر ايندڙ جبلن جي چوٽين جا فوٽو ڪڍيا، مون سو چيو ته نيپال رڳو پهاڙيين جو ديس آ هي، يا بدر ابڙي چواڻي ڀڳوانن جي ڀونءِ آ هي، يا فقير محمد لاشاري جيان ته هيڻن ماڻهن ۽ سگھاري هماليا جي سر زمين آ هي.
مون سوچيو ته سڀ سچ آ هي پر، انهن سڀني سان گڏ ، پيار، احساسن ۽ فقيري طبيعتن جو ديس آ هي.“
ڪتاب ۾ کوڙ ساريون تصويرون به ڏنل آهن جيڪي اوهان پي ڊي ايف فارميٽ ۾ ڊائونلوڊ ڪري ڏسي سگهو ٿا.
Title Cover of book نڪري پيس نيپال ڏانهن

نگر ڪوٽ

آچر جي صبح جو دوستن بختاپور ۽ نگرڪوٽ گھمڻ جو پروگرام ٺاهيو. ذاڪر حسين اڄڻ ۽ اندر لعل جو مشترڪه نيپالي دوست بشنو، پنهنجي گاڏي کڻي آيو جيڪا اسان واري الٽو جهڙي هئي. بشنو ڊرائيونگ پئي ڪئي، ان سان گڏ معين صاحب ويٺو ۽ اسان ٽئي يعني مان، ذاڪر حسين اڄڻ ۽ اندر لعل پويان ويٺاسين. سڀ کان پهريائين پروگرام اهو بيٺو ته نگر ڪوٽ هلجي. اسانجي گاڏي، کٽمنڊو جي گوڙ کي ڇڏيندي، شهر کان ٻاهر نڪري رهي هئي. ٿوري دير کان پوءِ اسان هڪ ويڪري ۽ ڊبل روڊ تي چڙهياسي، جنهنجي لاءِ دوستن ٻڌايو ته اهو هاءِ وي، چائنا وارن طرفان ٺاهيل آهي. ان کي فرينڊشپ هاءِ وي يا چائنا_ نيپال هاءِ وي سڏيو وڃي ٿو. اهو 800 ڪلوميٽر ڊگھو آهي ۽ تبت جي گادي جي شهر لاسا يا لهاسا کان، نيپال ۽ چائنا جي بارڊر تي، چائنا_نيپال فرينڊشپ پل تائين اچي ٿو، جتي ٻنهي ملڪن جا شهر زانگمو ۽ ڪوڊاري آهن. جتان وري کٽمنڊو تائين جيڪو روڊ ٺهيل آهي ان کي آرنيڪو راجمرگ سڏين ٿا. منهنجي دل چاهيو ته ان هاءِ وي تي سفر ڪري تبت ۽ پوءِ چائنا تائين وڃجي ها. هاڻي ته چائنا وارن تبت کان ٽرين به شروع ڪئي آهي، جيڪا پنهنجي جڳهه ته هڪ عجوبو آهي. ڪٿي ٽريڪ جبل جي سرنگھن ۾ ٿو وڃي ته ڪٿي وري وڏا ٿنڀا اڏي ان تي پٽڙيون رکيو ويون آهن، جيئن اسان وٽ فلاءِ اورس ٺاهين ٿا. جيئن ته مٿاهون علائقو آهي ان ڪري ڪٿي ڪٿي اوچائي چئن پنجن هزارن ميٽرن تائين به وڃي ٿي. اهو اندازو ائين لڳايو ته مري ۽ نٿيا گلي به 3000 ميٽرن کان گھٽ آهن. ايڏي مٿاهين تي سفر ڪرڻ ڪري گھڻن ماڻهن کي تڪليف به ٿئي ٿي. پر ان ٽرين ۾ هر مسافر لاءِ آڪسيجن جو به بندوبست آهي ان کان علاوه ٽرين ۾ ڊاڪٽر به موجود رهن ٿا. ٽڪيٽ سان گڏ هو صحت جو ڪارڊ به ڏين پر ان لاءِ مسافر کي لکي ڏيڻ ضروري آهي ته: ”پنهنجي صحت جي حفاظت جو ذميوار، مسافر خود آهي“.
پر جيئن ته اڳ اهڙي معلومات ڪونه هئي انڪري نه ته ڪا اهڙي تياري ڪري آيو هيس نه ئي وري چين جي ويزا هئي. مون خيالن ئي خيالن ۾ پاڻ کي چين ۾ محسوس ڪيو ۽ 2007ع ۾ چين جي ٽوئر جا لمحا ياد اچڻ لڳا خاص ڪري هنگچو جي ويسٽ لينڊ ليڪ تي گذاريل شامون. گاڏي هڪ جھٽڪي سان بيٺي ته مان به پنهنجن خيالن مان واپس آيس. اسان هڪ دڪان تي اچي بيٺاسين جتي دوستن ٻڌايو ته بختاپور جي ڏهي مشهور آهي، دڪان جي اندر ڏهيءَ جا پاٽوڙا توتڙن ۾ رکيل هجن. مون کانئن پڇيو ته اهي ڇا جي ڪري آهي ته دڪان وارن ٻڌايو ته جي ان ۾ پاتوڙا نه ٿا رکن ته ڏهي ڄمي نه ٿي، شايد گرمي گھٽ هجڻ (حالانڪ ان وقت ته گھڻي هئي يا وري ٻيو سبب مٿاهين به ٿي سگھي ٿو! ) خير ڏهي جي ٽيسٽ رٻڙيءَ سان ملندڙ جلندڙ هئي شايد، پهريائين کير کي گھڻي دير ڪاڙهي گھاٽو ڪيو وڃي ٿو. دوستن اهو به ٻڌايو ته اها ڏهي رڳو بختاپور ۾ ئي ملي ٿي.
هڪ حيرت لڳي ته دڪان جي ٻاهريان هڪ 2 ضربيان 2 فوٽن جو زمين جو خالي حصو هو جنهن ۾ هنن سبزيون پوکي ڇڏيون هيون. مون نيپال ۾ اهو ڏٺو ته هو زمين جي ننڍي ۾ ننڍي حصي ۾ به ڪجھه نه ڪجھه پوکين ٿا ايستائين جو جيڪڏهن ٻن گھرن جي وچ ۾ ڪا ننڍي جڳهه آهي ته اتي به ڪجھه نه ڪجھه پوکيل هوندو آهي. اصل ۾ جنهن ماڻهو وٽ جنهن شي جي کوٽ هوندي آهي ان کي ئي انجي اصل اهميت جي خبر پئي ٿي، نيپال به گھڻو ڪري جابلو آهي انڪري سندن لاءِ زرخيز زمين وڏي اهميت رکي ٿي.
اسان هاڻي چڙهائي جي طرف وڃي رهيا هياسين، رستي تي ڪنهن پهاڙي اسٽيشن جيان خوبصورت نظارا هيا. اهي ئي لاهيون چاڙهيون، هوا به ٿڌي هئي، رستن تي اس به وڻن مان ڇڻي پئجي رهي هئي. رستو ڪشادو ڪونه هو. بالڪل مري يا نٿيا گليءَ جيان، ان ئي نموني فوجين جي ڇانوڻي. رستي جي پاسن کان ڪن ڪن هنڌن تي چانهن جا ريسٽورنٽ ٺهيل، دل چاهي پئي ته انهن هنڌن تي ماڻهو ترسندو وڃي. اسان هڪ هنڌ پنهنجي گاڏي پارڪ ڪئي. ان هنڌ تي مٿي هڪ پليٽ فارم ٺهيل آهي جتان بيهي نظارو ڪري سگھجي ٿو ۽ موسم صاف هجڻ جي صورت ۾ هماليا يا ايورسٽ جو به نظارو ڪري سگھجي ٿو. هن هنڌ جي مٿاهين 2195 ميٽر آهي تقريبا مري ۽ نٿياگلي جيتري. جتي گاڏي بيهاري سي اتي کائڻ پيڻ جا اسٽال به ٺهيل هيا. هڪ اسٽال تي، هندوستاني فيملي به نظر آئي، جيڪا مون کي کٽمنڊو جي ڪرشن مندر ۾ نظر آئي هئي، مردن توڙي عورتن جي ڊريس مان هُو راجستاني پئي لڳا. خير نيپال ۾ جيئن ته گھمڻ جا مخصوص هنڌ آهن جتي ٽوئرسٽ پيو گھمي ٿو. انڪري ڏسڻ سان به خبر پئجي وڃي ٿي ته اهو چهرو ڪٿي ڏٺل آهي.
مٿي وڃڻ لاءِ وڏن وڻن جي وچ مان ڏاڪڻيون ٺهيل هيون، معين صاحب ته اڌ رستي تي ئي ويهي رهيو باقي اسان سڀ مٿي وياسين. مٿي پليٽ فارم تي وري هڪ لوهي ٽاور ٺهيل هو جنهن تي ماڻهو چڙهي رهيا هيا ان تي وڃڻ لاءِ ڪا باقاعدي ڏاڪڻ نه هئي پر مختلف پائپن تي پير رکي ماڻهو مٿي پئي چڙهيا. سڀ کان ڏکيو مرحلو پهريون هو جو ٽي يا ساڍا ٽي فوٽ مٿي پائيپ تي بغير ڪنهن سهاري جي پهچڻو هو پر ماڻهو مڙسي ڪري چڙهي رهيا هيا. اسان مان رڳو ذاڪر حسين مٿي چڙهي ويو. هڪ مائي جنهن جو وزن به ماشاءَالله ٺيڪ هو ان به چڙهڻ جي ڪوشش ڪئي، پر چڙهي ڦاٿي جو نه هيٺ جي نه مٿي جي، نيٺ ٻين همت ڪري کيس مٿي وٺڻ پئي چاهيو پر کين انگريزي نه پئي آئي جنهن ڪري سندن اها خواهش اڌوري رهي.
ان پليٽ فارم کان هيٺ وري هڪ ميدان ٽائيپ جڳهه هئي جتي مختلف ٽولا پڪنڪ ملهائي رهيا هيا انهن جي هوڪرن، ميوزڪ ۽ کلڻ جو آواز مٿي تائين پهچي رهيو هو. اسان به وڻن جي جھڳٽي ۾ ويهي پاڻ سان آندل ڪولڊ ڊرنڪ ۽ بشنو جا آندل پڪوڙا کاڌا. مون معين صاحب جو فوٽو ڪڍيو ته پس منظر ۾ اتان ٻه ڇوڪريون مني اسڪرٽ ۾ گذري رهيو هيون، جنهن تي ساڻس سڀ مذاق ڪري رهيا هيا ته سندس اهو فوٽو هن جي گھر وارن کي پوسٽ ڪيون ٿا پر معين صاحٻ پاڻ کلي رهيو هو ۽ چيو ته سندس ٻارن کي جي اها خبر پوندي ته هو خوش ٿيندا ته بابا ڪجھه ته ڪري رهيو آهي.
اسان پوءِ پنهنجي واپسيءَ جو سفر شروع ڪيو، مختلف نظارا پسندا اسان هڪ هنڌ چانهن پيڻ جي لاءِ بيٺاسين، جتي اڳ ۾ ٻه ٻيا سياح به ويٺا هيا جيڪي موٽر سائيڪلن تي اتي پهتا هيا ۽ بيئر پي رهيا هيا. ڪناري سان هيٺ دڪان واري ڪرسيون رکيون هيون جتان هيٺ کاهي هئي ۽ پريان پرتي وري ٻي پهاڙي، سڄو علائقو سر سبز هو. تمام خوبصورت نظارو هيو. دڪان واري ڪڪڙ به پاليا هيا ۽ ان کان علاوه هڪ ڪتو به موجود هو. سائي پس منظر ۾ گِري رنگ جو ڪتو مون کي سٺو لڳو، جنهن جو فوٽو ڪڍيو. هتي مون محسوس ڪيو ته ڪتا جيڪي عام طور تي گھٽين ۾ گھمي رهيا هيا اهي به ڪنهن ٻي نسل جا ۽ سهڻا لڳي رهيا هيا، مون دوستن کان به ان نسل جي باري ۾ پڇيو پر هو به مون جيان اڻڄاڻ هيا.
اهڙا خوبصورت منظر ڏسي، مون دل ۾ سوچيو ته جيڪڏهن ٻي دفعي نيپال اچڻ ٿيو ته هڪ رات نگر ڪوٽ جي ڪنهن هوٽل يا رزارٽ ۾ رهي سج لهڻ جي منظر کان وٺي سج اڀرڻ جي منظر جو مزو وٺبو ۽ رات جو ڪمبلن ۾ لڪي، باهه ٻاري، سرٻاٽين ۾ ڳالهيون ڪبيون ۽ ٻڌبيون.