لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

ڳجهارتون

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو ڪتاب نمبر (276) اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. ڪتاب ”ڳجهارتون“ جو سموهيندڙ ڪڇ- ڀُڄ هندستان جي علائقي ”ٻني“ جي ڳوٺ پناهواري جي سنڌي دوست ڪلاڌر مُتوا آهي. هي ڪتاب شري هرشد ترويدي، رجسٽرار سنڌي ساهتيه اڪادمي، گجرات پاران 2012ع ۾ ڇپايو ويو.
“پرولي” لوڪ هردي جو هڪ قديم اظهار آهي. ذهني شخص جي اتپتي آهي. ان مان اسان کي انساني دماغ جي وڪاس جي ڄاڻ ملي ٿي. پرولين جو واهپو وندر، ورونهن، ريجھ ۽ رهاڻ خاطر ڪيو ويندو آهي.
Title Cover of book ڳجهارتون

ڪتاب بابت

سنڌي ساهتيه اڪادمي، گجرات راجيه پنهنجي اسٿاپنا کان وٺي سنڌي ڀاشا، ڪلا، سنسڪرتي ۽ تعليم جي وڪاس لاءِ جدا جدا يوجنائون عمل ۾ آنديون آهن. جن ۾ سنڌيءَ جا معياري ، اڻ لڀ، لوڪ ادب ۽ تحقيق جا ڪتاب اڪادميءَ طرفان شايع ڪرڻ پڻ شامل آهي.
اڪادميءَ سنڌي لوڪ ادب کي ڪٺو ڪري ، سهيڙي، ان جو سمپادن ڪري ڪتابي صورت ۾ ڇپائڻ جي هڪ رٿا پڻ تيار ڪئي آهي. ڪڇ جيڪو ڪنهن وقت سنڌ جو هڪ حصو ئي هو ۽ سنڌو نديءَ جي هڪ شاخ ڪنهن وقت هتان وهندي هئي. ۽ ڪڇ ۾ جدا جدا دڙن جي کوٽائيءَ مان موهن جي دڙي، هڙپن سنسڪرتيءَ جا نشان مليا آهن جن ۾ وڏي ۾ وڏو مرڪز ڍولا ويرا آهي. ٻني علائقي ۾ جتي چار سئو، پنج سئو سالن کان جدا جدا سنڌي قومون، قبيلا اچي وسيا اتي سنڌي ٻوليءَ جو واهپو اڄ به آهي. ان ايراضيءَ ۾ ڪيترو ئي سنڌي لوڪ ادب ٽڙيو پکڙيو پيو آهي. اهو ڪٺي ڪري اڪادميءَ طرفان شائع ڪيو وڃي جي هڪ يوجنا ڀاشا وگياني ڊاڪٽر پرسو گدواڻيءَ جي رهنمائيءَ ۾ تيار ڪئي ويئي.
هن يوجنا ( منصوبي) کي اڪادميءَ عملي جامو پهرايو ۽ جھجھا ڪتاب جدا جدا لوڪ ادب جي صنفن تي شايع ڪيا آهن. لوڪ ادب جي هنن ڪتابن هند سنڌ ۾ لوڪ پريتا (شهرت) حاصل ڪئي آهي.
اڪادميءَ طرفان ٻني ــ ڪڇ ڪڇ جي سنڌي لوڪ ادب جو پهريون ڪتاب “ ڳجھارتون” سموهيندڙ ڊاڪٽر پرسو گدواڻي ۽ لالجي همٿوجي سوٽهڙ سال 1990 ۾ شايع ڪيو هو. هن ڪتاب پڻ ڪافي ساراه حاصل ڪئي. هن ڪتاب ۾ شامل ڳجھارتن کان سواءِ ٻيون به ڪيتريون ڳجھارتون ٻنيءَ جي سيني ۾ سانڍيل هيون. ٻني ڪڇ جي هن لوڪ پريه ۽ ڪچهريءَ جي سونهن کي جناب ڪلاڌر متوا ، “ٻني سنڌو سيوا سنگھ ” جي زير سايع وڌيڪ وڌيڪ ڳجھارتون ڪٺيون ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي. هن جي پورهئي کي مان ڏيئي اڪادميءَ ڳجهارتن جو هيءُ ڪتاب شايع ڪري رهي آهي. اسان کي قوي اميد آهي ته اڪادميءَ جي ٿيل ٻين ادبي ڪتابن ۽ لوڪ ادب جي ڪتابن جي جيڪا آجيان ٿي آهي هن ڪتاب جي به پڻ ٿيندي. سنڌي لوڪ ادب ڪٺو ڪري شايع ڪرڻ وقت جي تقاضا ، ضرورت ۽ اهميت آهي. جنهن لاءِ اڪادمي سجاڳ ۽ سرگرم آهي. ۽ اڳتي به ڪتاب شايع ڪندي رهندي. ڪتاب بابت رايا موڪليندا ته خوشي ٿيندي.

ـــ هرشد ترويدي ( رجسٽرار)