متفرق
نالو ڙي نالو.
نالو موسو. نالو ساڄن.
ڀڃڻي ؛ مون سو ، ساجن آيو.
(2)
ننڊ ۾ اڳي هئا ٻيو ڪپڙ جا ڪيائون. وجهي پٿر وجود ۾ ڪاٺي ڪيائون. انهن کي آئون نالا ڪيئن ڏيان.
ــ ننڊ جا سهڻا .ڪپڙ جا کهنبا. پٿر جو سرمون. ڪاٺ جي پٽي. نالو مبارڪ
ڀڃڻي ؛ سهڻا اڳي هئا سپرين ٻيو کهنبا ڪيائون.
وجهي سرما اکين ۾ پٽيون پاڙيائون.
انهن کي آئون مبارڪون ڪيئن ڏيان.
(3)
نالي وارا هئاسون رڇ ٿياسون . ڪاٺ جي ۾ پئي ذات ٿياسون.
ــ نالو اميدو. رڃ جو گڏون. ذات جا مري. ڪاٺ جو ڦوڙائو.
ڀڃڻي ؛اميد گار هئاسون پر گڏجي نه سگهياسون. انهي ڦوڙائي ۾ مري وياسون.
(4)
ميان ڙي نرنان شهر جا ڌڻي تون ڪپڙ جون ڏي ته توکي مال جون ڏيان.
ــ نرنان دادن شاهه. شهر نڱريو. ڪپڙ جا پاکر. مال جا چاريانگ.
ڀڃڻي ؛ ميان ڙي نرنان نڱري جا ڌڻي تون چاريانگ ڏي ته توکي پاکرون پايون.
(5)
مٽيءَ جو ڏيندي نرنان ملي ته نرنان ٿيان ڪوهه؟
ــ مٽيءَ جي سر. نرنان ساجن. ول ڪانهل.
سر ڏيندي ساجن ملي ته ڪانهيل ٿيان ڪوهه (ڇو)
(6)
ڪاٺ جن کي خبر ناهي ته ڪو مرون هن جوء ۾.
ــ ڪاٺ مل. جوء جو ڪن. مرون ڪڇون.
ڀڃڻي ؛ ملاحن کي خبر ناهي ته ڪو ڪڇون هن ڪن ۾.
(7)
آيون پکياڻيون ڪري ڪپڙ وات. پڇن ٿيون ولات ڪٿي نرنان راند جو.
ــ پکي ڳجهه. ڪپڙ ڳاڙهو. ولات پرڀات. نرنان رانول. راند جي رانهين.
ڀڃڻي ؛آيون ڳجهڙيون ڪري ڳارها وات. پڇن ٿيون پرڀات ڪٿي رانول راهيان.
(8)
گهر ته گهڻي گهر هيو پر نارنا وکر جو ڪيو.
ــ گهر جو ڀريو. گهر جو تريو. نارنان نانگي. وکر جي ناس.
ڀڃڻي؛ ڀريو آهي تريو گهڻو پر نانگيءَ اچي ناس ڪيو.
(9)
پکي چاڙهي درياهه تي کاڄ به منهنجو جن. آئون مهندا تن پکي ٿينديس ڪين ڪي.
ــ پکي ڪوهي. درياه جو ڪنارو. کاڄ جو مانس. پکي ٻاڙو.
ڀڃڻي ؛ڪوهي ڪناري چاڙهيو مانس به منهنجو جن. آئون مهندا تن ٻاڙو ٻولينديس ڪين ڪي.
(10)
( هيءَ ڳجهارت دودي چنيسر مٿان آهي)
گار گلي سا مون سان هلي. اڳيان هو نرنان مال جن ۾ ٿو سجهي.
ــ گار جي ڀڙ. نرنان دودو. مال جون ديميون.
ڀڃڻي ؛ ڀڙ هئي سا مون سان هلي. اڳيان دودو ديمين ۾ ٿو سجهي.
(11)
ڪاٺي ملڪ وسار منهنجو انهي نرنان سين.
ــ ڪاٺيءَ جي کوٽي. ملڪ جي کوڻ. نرنان رسول.
ڀڃڻي ؛ کوٽي کوڻ وسار منهنجي راهه رسول سين.
(12)
هن شهر ۾ سڀ ذاتين وارا ناهي نرنان جنهن سان مان ٻوليءَ جي ڪريان.
ــ شهر ڦٽل. ذات جا بازيخور. نرنان ساجن. ٻوليءَ جي سچي.
ڀڃڻي ؛ هن ڦٽل ۾ سڀ بازيخور ناهي ساجن جنهن سان مان سچي ڪريان.
(13)
اي عورت تون ان جا نه ڏي ڪنهن ڪوڙ جي نارنان ڏسان جنهن لائي ذات ٿيو آهيان.
ـــ عورت دائي. ان جو داڻو. ڪوڙ جو بهانو. نارنا ڀوري. ذات جا جوڳي.
ڀڃڻي ؛ دائي تون داڻا نه ڏي ته ڪنهن بهاني وڃي ڀوري ڏسان جنهن لائي جوڳي ٿيو آهيان.
(14)
ڪپڙ واري هجي ته ذات ڪپڙجي نه ٿئي.
ـــ ڪپڙ پراڻو. ڪپڙ جي گندي. ذات جا پريت.
ڀڃڻي ؛ڳنڍڻ واري هجي ته پريت پڙاڻي نه ٿئي.
(15)
رڇ مَ ٿي منهنجا پرين تون ڳهه ٿي نه ڳالهائي. اسان ۽ اوهان جي وچ ۾ گاهه بيٺو آهي.
ــ رڇ جو گڏون. ڳهه جي مرڪي. گاهه جو خار.
ڀڃڻي ؛گڏ م ٿي منهنجا پرين تون مرڪي م ڳالهائي اسان ۽ اوهان جي وچ ۾ خار بيٺو آهي.
(16)
(هيءَ ڳجارت ٻنيءَ جي سگهڙ پانڌيءَ متوي سندس دوست ادل متوي کي ڏني هئي)
مال جيءَ مٿي مرون پنهنجون ڪن. ڳهه پکياڻيون پنهنجونلوهه جون ڪن. نرنان چئي وري به ڪا نارنان.
ــ مال جا آرس ( آرس انهي کي چئبو آهي جتي رات جو جهنگ ۾ ڳئون ويهنديو آهن) مرون گدڙ. پنهنجون ڊوڙون. ڳهي جي ٽڪ. پکي ڳجهون. لوهه جي لولوي. نرنان پانڌي. نارنان ماروي.
ڀڃڻي ؛آرسن مٿي گدڙ ڊورون ڪن. اڄ به انهن ٽڪن مٿي ڳجهڙيون لنون. پانڌي چئي وري به ڪا ماري ڙي وري به ڪا ماري ري.
(17)
پکي کائي پکي ٿئين هاڻي نالو ڪندو ڪير.
ــ پکي وهيو. اٺي وڏي.نالو قبول.
ڀڃڻي ؛ وهيون کائي وڏو ٿئين هان قبول ڪندءِ ڪير.
(18)
لوهه جي ٻولي نرنان ولات ويو.
ــ لوهه جي ترار. ٻوليءَجي جلدي. نرنان مصطفي. ولات معراج.
ڀڃڻي ؛ تار ڪري جلدي هو مصطفي معراج ويو.
(19)
مڇي جيئن اچن مڇي چئو م تن .
ــ مڇي سهڻي. مڇي پڇي.
ڀڃڻي ؛ سڻي جي اچن پڇجي نه تن.
(20)
نالا هلي هلي آيا نالن وٽ سڀئي. آئون نارنان انهن جي مون کان مال جيئن ويا.
ــ نالا نانگا. ٻيا نانيءَ. ٽيا ساميءَ. نارنان جيئندي. مال جي ويهڪ.
ڀڃڻي ؛ نانگا نانيءَ هلي آيا ساميءَ سڀيئي. آئون نه جيئندي انهن ريءَ مون کان ويهڪ ويئي.
(21)
ڪک ۽ سپ جي مٿي ٻه نالا ڏٺا مون. آئون نارنان تنهن تي پکيءَ پنهنجا ڪيا.
ـــ ڪک جي ڪر. نالو هڪڙو حسن ٻيو حسين. نارنان حور. پکي هنج.
ڀڃڻي ؛ ڪربلا۾ حسن حسين ڏٺا. مٿان آئي حور جنهن اچي چمي هنج ڪيا.
(22)
هڻي هٿ ساڄ تي ڪپڙ جا کنيائون.نالي ۽ نرنا وڃين مٽيءَ جا ڏٺائون.
ــ ساڄ جي گهڙي. ڪپڙ جا جهنڊا. مٽيءَ جون ميلون. نالو گونس (غوث) نالو ڀاودين. ۾ٽيءَ جي ميل.
ڀڃڻي ؛ هڻي هٿ گهريءَ تي هو جهنڊا کنيائون. گونس ۽ ڀاودين جون وڃين ميلون ڏٺائون.
(23)
نارنا سهر ۾ ناهي پنهنجي ڪيئن ٿئي.
ــ نارنا ماتا. شهر مڙهه. پنهنجي خوشي.
ڀڃڻي ؛ ماتا مڙهه ۾ ناهي پنهنجي خوشي ڪيئن ٿئي.
(24)
( هيءَ ڳجهارت موبائيل تان جوڙيل آهي)
نرنا ڪڍي نارنان اکر ٻوليءَ جو ڪيو.
ــ نرنان بندو. نارنان بندي ( بوڪ) اکر جا انگ. ٻوليءَ جو قول.
ڀڃڻي ؛ بندي ڪڍي بندي جوڙي انگ ڪال ڪيو.
(25)
روزي ۽ نماز جي ڪل پريان کي پئي. اسين سوداگر جي نه سهون. تون پيو نالا پڇين.
ــ روزو آخر. نماز جو قدر. سوداگر جي ساعٿ (ڀاڳ) نالي جو آچار.
ڀڃڻي ؛ آخر جو قدر اسان کي اچي پڇو. اسان هاڻي هڪري ساعت نه سهون. تون پيو اچار پڇين.
(26)
(هيِءَ ڳجهارت ٿوري الڳ طرح جي آهي)
نرنان تيري باغ م ڪئيڪ نرنان اوتريا. ڪل ڪامني ڌاري من ۾ هو مال جيئن ويا.
نرنان سمڀو. نرنان سائر. مال جي مندي. ڪل جو سور.
ڀڃڻي ؛ اي شمڀو تيري باغ ۾ ڪئيڪ ساعر اوتريا. مندي ڌاري من۾ هو سور سانڍي ويا.
(27)
مستيءَ ۾ مستي، مستيءَ هٿ مَ لاهي. جي مرين مستيءَ کي ته مستي مَ ڪي ڪائي. هن دنيا ۾ نرنا جي مستي ناهي.
ــ مستيءَ جي بري. مستيءَ جي بدي. مستيءَ جي بڇڙي. مستيءَ جي نيڪي. مستي ڪنين. نرنان انسان. مستيءَ جي بقا.
ڀڃڻي ؛ بري ۽ بدي بڇڙي هٿ ۾ لائي. جي مرين نيڪيءَ لائي ته ڪنين ڪر مَ ڪائي. هن دنيا ۾ بندي جي بقا ناهي.
(28)
مڇي سڀ مڇي پر تنهنجي مڇيءَ مارايو.
ــ مڇي کلڻي. مڇي مرڪي.
ڀڃڻي ؛کلڻيون ته سڀ کلڻيون پر تنهنجي مرڪ مارايو.
(29)
مٽيءَ مٿي پوک جا نالا ڏٺا مون.
ــ مٽيءَ جو ڪلر. پوک ڪمند. نالو احسان.
ڀڃڻي ؛ ڪلر مٿي ڪمند اهي احسان ڏٺا مون.
(30)
جنهن کي پکيءَ لڳا تنهن کي پکي ڪندو ڇائ نالا۽ نام تنهن کي پکي ڪندو ڇا.
ـــ پکي گرز. پکي گز. نالي جڳ عشق. نالو ارواح. پکي چٻ.
ڀڃڻي ؛ جنهن کي گرز لڳا تنهن کي گز ڪندا ڇا؟ جنهن جو عشق ارواح سان تنهن کي چٻ ڪندا ڇا؟
(31)
نالو ڏسان ڪانه، جنهن نالي بيهان جيڏيون.
نالو صادق، نالو جادم.
ــ صادق (سچو) ڏسان جا دم بيهان جيڏيون.
(32)
عورت مان آهيان پوئي عورت جي ڇا ڪريان.
ــ عورت حليمان. عورت رحيمان.
ڀڃڻي ؛ هلي مان آهيان ، رهي مان ڇا ڪيان.
(33)
اي ميان نرنا تنهنجا نرنان وڃين ٿيا نرنان.
ــ نرنان نبي. نرنان امتي. نرنان بهشتي.
ڀڃڻي ؛ اي ميان نبي تنهنجا امتي وڃي ٿيا بهشتي.
(34)
پکي هئا سي ذات ٿيا . پکي ڪن گاهه گاهه. پکين جي به ذات. اديون آئون پکين بنان شهر بر ڀانيان.
ــ پکي هنج، ذات جا مري. گاهه ڪانهن. پکي ڪانگ. پکي مور. شهر ساڻيهه. بر جي سڃ.
ڀڃڻي ؛ هنج هئا سي مري ويا. رهيا آهن ڪانگ. جي پيا ڪان... ڪان.... ڪناديون انين مورن بنان ساڻيهه سڃو ڀانيان.
(35)
( هيءَ ڳجهارت سمان ذات جي سرواڻ ابراهيم سرهيي جي خون مٿان جوڙيل آهي)
نار وڌي ڙي ميان نرنان ٻه ٻوليون پنهنجون ڪيئه. نه ڪاٺي آيئه ڪا. ڪپر جو ڪيرائي ذات مال جي ڪري. عضوي جيءَ تي مونکي مال جي ڏنيه. جيڪو ڪپڙي تان نه لهي.
نار وسني. نرنان مصرو. ٻوليءَ جي اگهين، ٻي پانهين. پنهنجي نظر. ڪپڙ جو ڇٽ. ذات جا سمان. مال جي سڃين. عضوو دل. مال جو داڳ. ڪپڙي جو ڌوتو.
ڀڃڻي ؛ وس وڌي ڙي مصرا تو جي اڳهين ۽ پوئين نظر ڪيئه ته آڏي آيئه ڪا. ڇٽ ڇاڻي سماٽ سڃين ڪري دل تي داڳ ڏنئه جيڪو ڌوتي نه لهي. ڌوتي نه لهي.
(36)
مال جون اک جون ذات ولات ويا ڙي جيڏيون.
ـــ مال جون دونهيون. اک جي ڌنڌ. ذات جا ڪاپڙي. ولات ڪشمير.
ڀڃڻي ؛ دونهون دکائي ڌنڌون ڪري ڪاپري ڪشمير ويا ڙي جيڏيون.
(37)
هن بحر جن مونکي فقير ڪيو.
ـــ بحر جو وهندو. فقير جي اداسي.
ڀڃڻي ؛ هنن واهوندن مونکي اداسي ڪيو.
(38)
شهر مٿي ول لکي تڏهن ماڙهو جات (ذات) ٿيا.
شهر اوجل ڪوٽ. ول مرلي. ذات جا جوڳي.
ڀڃڻي ؛ اوجل ڪوٽ تي مرلي وڳي تڏهن ماڻهو جوڳي ٿيا.
(39)
هيءَ ڳجهارت نوري ڄام واري لوڪ ڪٿا مان آهي)
نرنا تڙ پار بيٺو وڻ اڇلي.
ـــ نرنان ڄام. تڙ ڪينجهر. وڻ ڄار.
ڀڃڻي ؛ ڪينجهر منجهه ڪالهه ڄام ڄاري اڇلي.
(40)
پوک جا منهنجا پري پاڻيءَ جيئن ٿياسين. عضوي جو هاڻ مون سان نه ڪي منهنجا پرين.
ــ پوک جي سوئي. پاڻي پڌرو.عضوو تري.
ڀڃڻي ؛سئا ٻڌاسين منهنجا پرين، پڌرا ٿياسين پاڻ. ايتريون هاڻ مون سان نه ڪر منهنجا پرين.
(41)
پکي جي ڪري وئين منهنجا پرين گاهه جي لڌي ڪانهه.
مون تو سان لوهه پوک جي ڪئي ڪانه.
ــ پکي ءَ جي ڪٺي. گاهه ڪل. لوهه جو زبانو ( جنهن کي ٻنيءَ ۾ وڇون چيو وڃي ٿو) پوک ڪچي.
ڀڃڻي ؛ڪوهي وئين منهنجا پرين ڪل لڌي ڪانه. مون تو سان هيءَ زبان ڪچي ڪئي ڪانه.
(42)
ايو نالو مڙد جو هڏ مَ ڇڏ. نالو ڇڏيندين هيڪ ته ليکي جا پوندئي هڏ. عضوو هڪلي وڻ ڪري پوک سان نه گڏ. سڀان تنهنجو سڏ ٻولي ناڻو ڪندو.
ــ نالو رمضان. ٻيو نالو روزو. ليکي جاٽيهه. عضوو هنيون. وڻ جي جائي. پوک جو تان. ٻوليءَ جي ڇو. ناڻي جو ٽڪو.
ڀڃڻي ؛ بندا آيو نالو رمضان جو روزو ڇڏ مَ هڪ. جي روزو ڇڏيندين هڪ ته ٽيهئي پوندي هڏ. هنيون هڪلي جائي ڪري شيطان سان نه گڏ. سڀان تنهنجو ڇوٽڪي سان ٿيندو.
(43)
ولات وياري جيڏيون نالا نام ڪري. نالا نيائون پاڻ سان تنهنجا نالا ڪير ڪري.
ــ ولات اعراف. نالو هادي. ٻيو نِندو. نالو چندو.
ڀڃڻي ؛ اعراف ويا ڙي جيڏيون هادي سا ڪري. نندا نيائون پاڻ سان تنهن جي چندا (فڪر) ڪير ڪري.
(44)
نالا نرنامن تي مال جا ڪيو پيا وڃن.
ــ نالو دوست. نرنان دائود (ڪڇيءَ ۾ داود) مال جا ولر
ڀڃڻي ؛ دوست دعوتن تي ولر ڪيو پيا وڃن.
(45)
ڇڏ سٽ جون ڪر هٽ جون پاڻ ذات ٿينداسين.
ــ سٽ جي ڳنڊائي. هٽ جي مٺائي. ذات جا مري.
ڇڏ ڳنڍائي ڪر مٺائي پاڻ مري وينداسين.
(46)
ڪاٺ ڪاٺ جون ڳالهڙيون هڪڙيون پکين ٻيون پنهنجن. ڌڻ جي خبر نه پيئي اسان ۽ پرين تڙ جو ڪيو.
ـــ ڪاٺ جو ڳجهه. پکي طوطو. پنهنجا ماما. ڌڻ جا کر. شهر گڏيچي.
ڀڃڻي ؛ ڳجهه اندر جون ڳالهڙيون هڪڙيون تو تَن ٻيون مان منَ. کريلن خبر نه پئي اسان ۽ پرين گڏجي ڦٽيون ڪيون.
(47)
لوهه جا لڳن پکي ڀڄن. نرنان وڃين ان جا ٿين.
ــ لوهه جا ڪلَ. پکي ڪانو. نرنان سورو. ان جا ٽڪر.
ڀڃڻي ؛ ڪل لڳن ڪانهيل ڀڄن. سورا وڃين ٽڪر ٿين.
(سورا معني بهادر)
(48)
نارنان شهر ۾ ناهي. پنهنجي ڪيئن ٿئي.
نارنا ماتا. شهر مڙهه. پنهني خوشي.
ڀڃڻي ؛ ماتا مڙهه ۾ ناهي خوشي ڪيئن ٿئي.
(49)
جر فقير جن سان نالا نام به تن سان.
ــ جر جي ڪشتي. فقير جو ڪستو. نالو رام. نالو ريجهيو.
ڀڃڻي ؛ڪستا ڪستيون جن سان ، رام به ريجهيو جن سان.
(50)
مٽيءَ جي ڪونه ڪئي. هاڻي وڻ ڪر نه وڃان.
ــ مٽيءَ جي سر. وڻ جي چوٽي.
ڀڃڻي ؛ سير ڪونه ڏني هاڻي چوٽي ڪر ته وڃان.
(51)
ڪاٺي پئي ته ڪاٺي ٿي ڳالهائي مرض ۾ ڇو پيو آهين.
ــ ڪاٺ جي من. ڪاٺ جي مرکي ( مرکي جنهن ۾ ننڍڙي ٻار کي سمهاريو ويندو آهي)
ڀڃڻي ؛ من چئي ته منهن رکي ڳالهائي ڇو ڳڻتين ۾ پيو آهين منهنجا پرين.
(52)
نالا نام هجن ته ذات نه ڪجي تن سان.
ـــ نالو بختو. نالو سونهارو. ذات جا رئيس.
ڀڃڻي ؛ جن جا بخت سورا هجن ريس نه ڪجي تن سان.
(53)
وکر نالا هون ته عورت متي ڇو نه ملي.
ــ وکر جو امل. نالو صالح، عورت جنت، مٽي جي جائي.
ڀڃڻي ؛ عمل سالح هون ته جنت جائي ڇو نه ملي.