ڪھاڻيون

ستين آسمان جا فرشتا

نامياري ليکڪ، ڪهاڻيڪار ۽ ڊراما نگار محترم ماڻڪ ڪنگراڻي جي ڪهاڻين جو مجموعو ”ستين آسمان جا فرشتا“ اوهان اڳيان پيش آهي. طارق قريشي لکي ٿو:
”بس ماڻڪ جي تعريف ڪجي ته مختصر طور ائين چئبو ته ماڻڪ ڪاڇي جي ڪنڌيءَ جو ۽ ڪاڇي جهڙو ئي آهي، (ڪاڇي جي ميدانن جيڏي دِل وارو ماڻهو) پوئتي پيل ۽ نظر انداز ڪيل پرڳڻي وانگر اڪيلو، خاموش ۽ موسمن جي مهربانيءَ تي انحصار ڪندڙ پنهنجي (Instinct) جبلت جي زور تي باقي رهندڙ هي جدوجهد جي علامت!ٻين جي لاءِ آسيس جھڙو.“
Title Cover of book ستين آسمان جا فرشتا

پي ايس 57

علي شيراز جو شمار ملڪ جي اهم ترين سياستدانن ۽ سينيئر پاليامينٽرين ۾ ٿئي ٿو. زندگي جون چاليهه بهارون پاور پاليٽيڪس کي انجواءِ ڪندڙ علي شيراز اڃان يونيورسٽي جي فرسٽ ايئر ۾ هو ته سندس والد نواب علي تعمير خان دل بيهي وڃڻ ڪري بي وقتو چالاڻو ڪري ويو هو. جنهن کانپوءِ خانداني ۽ سياسي وارث جي طور علي شيراز کي پڳ ٻڌرائي وئي هئي. هونئن ته علي شيراز کان وڏو ڀاءُ پروفيسر علي رياض وڌيڪ پڙهيو لکيو ۽ سمجهدار هو مگر نواب علي تعمير خان پنهنجي حال حيات ۾ ئي خانداني پڳ ۽ سياسي وارث علي شيراز کي ئي ڊڪليئر ڪري ويو هو. ڇاڪاڻ ته نواب علي تعمير موجب علي شيراز ۾ ڪجهه داڻا نظر اچن ٿا. جڏهن ته پروفيسر علي رياض، پنهنجي ننڍي ڀاءُ جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ پڙهيو لکيو ۽ باشعور نوجوان هو جيڪو پنهنجي پيءُ نواب علي تعمير جي روائتي سياست ۽ عام ماڻهن سان ٿيندڙ رويي جو سخت بلڪه بي رحمي جي حد تائين مخالف هو. پيءُ جي ڪارنامن ۽ عام ماڻهن سان ٿيندڙ ورتاءُ تي ڪڏهن ڪڏهن ته سخت احتجاج به ڪندو هو پر ڇا ڪجي پيءُ ته آخر پيءُ آهي ان سامهون گهڻو ڪجهه چاهڻ باوجود خاموش رهڻ کي ترجيح ڏيڻي پوندي آهي. علي رياض کي جيتري به وٿي ملندي هئي ته هو غريبن جي ڪم اچڻ جي ڪوشش ڪندو هو اهو ئي نه بلڪه غريب شاگردن جي وڌ ۾ وڌ مدد ڪندو هو ايتري تايئن پڙهائي جو شوق رکندر شاگردن کي پاڻ ويهي پڙهائيندو هو. جنهن تي علي تعمير کي ڪاوڙ لڳندي هئي. کوڙ موقعن تي نواب علي تعمير پنهنجي ڪاوڙ جو اظهار ڪندي علي رياض کي پنهنجي خانداني حيثيت ياد ڏياريندو هو. پر علي رياض انسانيت جي خدمت ۽ شعور ۾ حصو هر ڪنهن واري عشق ۾ ورتل هو تنهن پنهنجي پيءُ جي هڪ به ڪو نه ٻڌي. جڏهن ته نواب علي تعمير رياض کي اڻ ٻالو ۽ چرياڻ چئي خانداني پڳ ۽ سياسي ورثو سنڀالڻ جا داڻا پنهنجي ننڍي پٽ علي شيراز ۾ ڏٺا ۽ ان کي ئي سياسي حلقن ۾ متعارف ڪرائڻ لڳو هو. علي رياض کي پنهنجي ڀاءُ علي شيراز جي جان نشين مقرر ٿيڻ کان وٺي خانداني پڳ ملڻ وارن سمورن فيصلن تي ڪو به اعتراض ڪو نه هو. هو ته فقط خلق خدا جي تڪليف ختم ڪرڻ بابت سوچيندو هو.
علي شيراز پهرين ڀيري پنهنجي والد نواب علي تعمير جي وفات کانپوءِ پنهنجي خانداني سيٽ خالي ٿيڻ کانپوءِ ننڍي چونڊ وسيلي ايم پي اي طور چونڊ جي فلور تي پهتو هو. تڏهن سڀ کان ننڍي عمر واري اسيمبلي ميمبر طور سڃاڻپ ملي هئس ۽ پوءِ ڏسندي ئي ڏسندي ملڪي سياست ۾ جوڙ توڙ جي ماهر ۽ اهم مهرو تصور ٿيڻ لڳو هو پنهنجي پارٽي ۾ ايتري ته شهرت ۽ عزت ملي هئي جو ايتري سندس پيءُ کي به ڪو نه ملي هئي جيڪا هن ٿوري ئي عرصي ۾ حاصل ڪري ورتي هئي. پارٽي جي اهم فيصلن سميت ٽڪيٽن جي ورهاست کان ويندي هر ننڍي وڏي فيصلي ۾ پارٽي علي شيراز جي راءِ کي اهميت ڏيندي هئي. هڪ کان وڌيڪ ڀيرا پارٽي جو صوبائي صدر ۽ مرڪز تي مختلف عهدن سميت ڊپٽي چيئرمين پڻ رهيو آهي. جڏهن ته هڪ ڀيرو سي ايم ٻه ڀيرا صوبائي وزير هڪ ڀيرو وزيراعظم جو سياسي صلاحڪار ۽ ٻه ڀيرا وفاقي گهرو وزارت جا قلمدان علي شيراز وٽ رهيا آهن.
علي شيراز جنهن پنهنجي حيثيت ۽ وڏن جي ٻاريل لاٽ کي اڃان وڌيڪ مضبوط ڪيو. هن پنهنجي والد علي تعمير خان کي ڊٽو ڪاپي ڪئي اهي سڀ گيسٽ ۽ شوق هئا جيڪي هنن جي مرحيات پيءُ ۾ هئا. کائڻ ۽ پيئڻ جي شوق کان ويندي جانور پالڻ ۽ عورتون ويهارڻ وارين خوبين جي به هنڌين ماڳين هاڪ هئس. ٽي شاديون ڪيون هئائين سنگت جو سلسلو ته ڳڻپ کان مٿي هو پروفيسر علي رياض پنهنجي ننڍي ڀاءُ جي ڀيٽ ۾ مڪمل الڳ نيچر ۽ طبيعت جو مالڪ هو ۽ پنهنجي کل ۾ مست رهڻ وارو ماڻهو هو. علي رياض پنهنجي والد توڙي ننڍي ڀاءُ علي شيراز جي هر ان فيصلي جي مخالفت ڪندو آهي جيڪو عوام الناس جي خوشين خلاف هو. علي رياض سدائين ٻين جي لاءِ جيئڻ ۽ سماج ۾ بيداري لاءِ رات ڏينهن جاکوڙي رهيو هو ته علي شيراز پنهنجي پيءُ جي نقش قدم تي هلندي ٻين جي وات مان گرهه ڪڍڻ لاءِ آتو نظر ايندو هو.
اهڙي طرح ٻئي ڀائر شوقن کان ويندي عملن ۽ افعالن ۾ هڪٻئي کان الڳ هئا. خانداني ۽ سياسي حريف منيب انوار به ڪو گهٽ ماڻهو ڪو نه آهي. ٻئي خاندان جيترا سگهارا آهن ان کان ڏهوڻ تي هڪ ٻئي جا روائتي حريف ۽ مخالف پڻ رهيا آهن ٻنهي خاندان جي اهڙي رسا ڪشي ۽ مخالفت به پيڙهين سان گڏ پروان چڙهي آهي اهو ئي نه بلڪه هڪٻئي کي گهٽ ڏيکارڻ ۽ هارائڻ لاءِ ڳري کان ڳرو قدم کڻڻ لاءِ تيار رهندا آهن. ايتري تائين جو هر حد اڪرڻ لاءِ به تيار ٿي ويندا آهن.
سياست لاءِ عام تاثر اهو جڙيل آهي ته سياست جهڙي ريت ماڻهو کان هانو ۾ هٿ وجهڻ وارا فيصلا ڪرائيندي آهي. انهن فيصلن لاءِ عام حالتن ۾ ڪير سوچي به ڪو نه ٿو سگهي علي شيراز پنهنجي روائتي حريف منيب انوار کي شڪست ڏيڻ لاءِ هن ڀيري هر گُر استعمال ڪرڻ جو سوچي ويٺو آهي. ٻنهي خاندانن ۾ سدائين ڪاٽي جو مقابلو ٿيندو آهي ۽ هار جيت به آڱرين تي ڳڻپ جيتري فرق سان ٿيندي آهي. منيب انوار ۽ علي شيراز جيڪي هڪٻئي جا گذريل 5 پيڙهين کان مخالف آهن سي اليڪشن جي مند ۾ هڪٻئي کي شڪست ڏيڻ لاءِ ننهن چوٽي جا زور لڳائيندا ئي نه آهن بلڪه هر محاذ تي هڪٻئي کي هارائڻ لاءِ سرگرم رهن ٿا.
ڪڏهن ڪڏهن ته ائين به ٿيندو آهي جو سڀ ڪجهه لٽائڻ باوجود ماڻهو کي شڪست سان ملاقات ڪرڻي پوي ٿي. بلڪل ائين جيئن گذريل ٻه اليڪشنن ۾ وڏين ڪوششن باوجود ٻئي ڀيرا شڪست علي شيراز جي حصي ۾ آئي هئي. پر هن ڀيري علي شيراز اهو سڀ ڪجهه نه ٿو چاهي ۽ پنهنجي سوڀ کي يقيني بنائڻ لاءِ هر وڏو قدم کڻڻ لاءِ تيار رهي ٿو ۽ پنهنجي سگهاري ۽ خانداني حريف کي شڪست ڏيڻ جو پڪو پهه ڪري ڇڏي ٿو.
منيب انوار حڪمران ڌر جو ڪامياب وزير آهي. جنهن علي شيراز کي عتاب هيٺ رکيو آهي هر ممڪن ۽ هر حد تائين علي شيراز کي مالي ۽ سياسي نقصان رسايو آهي. تنهن ڪري علي شيراز مالي حوالي سان ڪمزور ضرور آهي پر پوءِ به هو هن ڀيري هر صورت ۾ منيب انوار کي شڪست ڏيڻ جو فيصلو ڪري ويٺو آهي ۽ هر داؤ هٿان وڃائڻ نه ٿو چاهي. مخالف کي هارائڻ لاءِ سڀ کان سگهارو اليمينٽ ٿي پيو آهي اليڪشن سميت مڙني سياسي سوين لاءِ پئسو اهم ٿئي ٿو. جيڪو علي شيراز وٽ هن ڀيري منيب انوار جي ڀيٽ ۾ هن ڀيري تمام گهٽ آهي ڇاڪاڻ ته ٻه ڀيرا اليڪشن ۾ شڪست سبب هڪ طرف وڏو مالي نقصان پهتو آهي مٿان وري نوٽ ڇاپڻ وارا پڻ سڀ در بند رهيا آهن. پيسو پاور کانسواءِ ڪمائڻ مشڪل ئي نه بلڪه ناممڪن آهي.
علي شيراز پنهنجي پيسي واري کوٽ کي پوري ڪرڻ لاءِ پنهنجي وڏي ڀاءُ علي رياض کان مدد گهري ٿو جنهن لاءِ علي رياض پڻ حامي ڀري ٿو. پر وڏي ڀاءُ پاران ٿيندڙ مدد مان علي شيراز جو ڳهو چڙهندي نظر نه ٿو اچي. تڏهن هو پنهنجي ڀاءُ کان ڊفينس فيز 2 وارو بنگلو گهري ٿو جيئن وڪڻي اليڪشن جا خرچ هلائي سگهي. پنهنجي ننڍي ڀاءُ جي هر ممڪن حد تائين مالي مدد لاءِ حامي ڀريندڙ علي رياض ڊفينس وارو گهر ڏيڻ کان اهو چئي انڪار ڪري ٿو ته ڄاڻايل گهر ردا جو آهي ۽ هو پنهنجو گهر وڪڻن لاءِ تيار ناهي.
پنهنجي وڏي ڀاءُ جي اهڙي جواب ملڻ تي علي شيراز کي ڏاڍي ڪاوڙ اچي ٿي پر هو پنهنجو پاڻ تي ضبط آڻيندي وراڻي ٿو ته ردا هونئن به اڳ پوءِ سندس ننهن ٿيڻ واري آهي. تنهن ڪري اهو گهر هونئن به هن جي ئي ملڪيت ۾ شمار ٿيندو. ان ڪري کيس اهو گهر وڪڻڻ جي اجازت ڏني وڃي هو پنهنجي سگهاري مخالف منيب انوار کي شڪست ڏئي سوڀاري ٿيڻ کانپوءِ ڇهه مهينن اندر ساڳيو گهر يا وري ان کان به سٺو گهر ردا کي وٺي ڏيندو علي رياض مجبوري ظاهر ڪندي صاف صاف انڪار ڪندي چوي ٿو ته اهو گهر سندس نياڻي جي نالي آهي ۽ ان جي مرضي ۽ اجازت کانسواءِ هڪ سر به وڪڻي ڪو نه ٿو سگهي. ردا جي نالي علي رياض جو انڪار علي شيراز جي انا کي مجروح ڪرڻ لاءِ ڪنهن بارودي سرنگهه جو ڪم ڏئي ٿو. پر علي شيراز دل جو درد دل ۾ سانڍي خاموش ٿي وڃي ٿو.
اليڪشن جي تاريخ ويجهو ايندي ئي چونڊ مهم تيز ٿي وڃي ٿي هر اميدوار ميدان ۾ ڪڏي پوي ٿو. ورڪ دوران هڪ طرف ماڻهن سان نوان واعدا ۽ پراڻين غلطين سڌارڻ جا واعدا وچن ٿي رهيا آهن. ته ٻي طرف تڪ جا سمورا مسئلا حل ڪرڻ جون دعوائون ٿين ٿيون تڪ کي ماڊل تڪ بڻائڻ تعليمي معيار سڌارڻ ۽ پڙهيل لکيل نوجوانن کي روزگار جا قول اقرار ڏين ٿا.
هڪ ڏينهن علي رياض کي ملڪ ڇڏڻ واريون فون تي ڌمڪيون ملن ٿيون. علي شيراز پنهنجي ننڍي ڀاءُ علي شيراز وٽ پهچي ٿو. ۽ اهڙو ذڪر ان سان ڪري ٿو.
علي شيراز پنهنجي وڏي ڀاءُ پروفيسر رياض کي مليل ڌمڪين جي الزام سنئون سڌو پنهنجي سياسي حريف منيب انوار تي مڙهي ٿو ۽ پريس ڪانفرنس وسيلي منيب انوار کي سطحي حرڪتن کان پاسو ڪرڻ جي هدايت ڪندي چوي ٿو مخالفن اگر اهڙي ڪريل حرڪت ڪئي ته هو ان کان به وڌيڪ خطرناڪ قسم جي جواب ڏئي سگهن ٿا. هنن وٽ پنهنجي دفاع ۽ بقا جي سگهه آهي تنهن ڪري مخالفن کي نيچ حرڪت ۽ پٺيان وار ڪرڻ واري پاسي کان پرهيز ڪن. نه ته هوءَ هر قسم جي جوابي ڪارروائي ڪرڻ جي سگهه رکن ٿا. ڊڄڻ وارا ناهن علي شيراز نه رڳو اهو پر اليڪشن ڪميشن کي وٽ پڻ احتجاج نوٽ ڪرائيندي مخالفن خلاف اهڙي ڪريل حرڪت تي ڪارروائي جي اپيل ڪري ٿو جنهن تي اليڪشن ڪميشن منيب انوار کان سختي سان پڇاڻو ڪري ٿي منيب انوار پاڻ تي لڳل هر الزام کي سختي سان رد ڪندي چوي ٿو هو اهڙي ڪنهن به ڪريل حرڪت ۽ چورن وانگر پٺيان وار ڪرڻ واري ڪنهن به ڪارروائي جو حصو ناهن اهڙي قسم جا الزام هڻي مخالف اسان جي سياسي ساخ متاثر ڪرڻ لاءِ گهري سازش ڪئي پئي وڃي. اليڪشن مهم دوران ٻنهي ڌرين طرفان ڏي سوال ۽ وٺ جواب جو سلسلو هلي رهيو هوندو آهي ته اوچتو هڪ ڏينهن اليڪٽرانڪ ميڊيا تي بريڪنگ نيوز هلي ٿي. امن پسند پارٽي جي مرڪزي اڳواڻ علي شير جو وڏو ڀاءُ ۽ ناليواري سماجي ڪارڪن پروفيسر علي رياض اڻ ڄاتل هٿياربندن جي فائرنگ ۾ مارجي ويو.
پروفيسر علي رياض جي مارجڻ جي خبر علائقي ۾ باهه وانگر پکڙجي وڃي ٿي. علي شيراز ڀاءُ جي قتل جو الزام منيب انوار تي مڙهيندي کيس بنا دير گرفتار ڪرڻ جي گهر ڪري ٿو پروفيسر رياض جي اوچتي قتل تي علائقي ۾ گوگاءُ ٿي وڃي ٿو تقريبن هر ماڻهو ڏک جو اظهار ڪندي قتل جي مذمت ڪري ٿو. منيب انوار پاڻ تي لڳل الزام سختي سان رد ڪندي هرپاءُ پلاند ڏيڻ لاءِ تيار ٿي وڃي ٿو. علي شيراز اليڪشن ڪميشن ۽ عدالتن کي ازخود نوٽيس وٺڻ سان گڏ منيب انوار جي چونڊ وڙهڻ تي پابندي مڙهي فورن گرفتار جو مطالبو ڪري ٿو. امن پسند پارٽي ۽ ان جا ڪارڪن پروفيسر رياض جي قتل خلاف سخت احتجاج ڪندي روڊن تي نڪري ٿا اچن صورتحال خراب ٿيڻ واري حد تائين مسئلو وڌي وڃي ٿو.
عدالت جاچ ٽيم جوڙيندي حتمي فيصلي اچڻ تائين منيب انوار کي سياسي سرگرميون معطل رکڻ جون هدايتون جاري ڪري ٿي. هوڏانهن موقعي جو فائدو علي شيراز پنهنجي مخالف منيب انوار خلاف ڀرپور مهم ٿو هلائي. جڏهن ته منيب انوار وقتي طور تي پريشان ٿي وڃي ٿو.۽ پنهنجو سڄو ٽائيم پروفيسر علي رياض جي قاتلن جو سراغ لڳائڻ ۾ لڳي وڃي ٿو. علي شيراز عدالتي فيصلو ملڻ کانپوءِ منيب انوار جون سرگرميون ملتوي ٿيڻ کانپوءِ جو ڀرپور فائدو وٺي ٿو. جنهن سبب منيب انوار جي تڪ ۾ پوزيشن انتهائي ڪمزور پئجي وڃي ٿي. ڇاڪاڻ ته علي رياض واحد ماڻهو آهي جنهن جي علائقي ۾ بنا ڪنهن فرق ۽ نمبر پليٽ لڳائڻ جي انسانيت جي بنيادن تي علائقي جي ماڻهن جي مدد ڪئي آهي. اهو ئي سبب هو جو علائقي ۾ پروفيسر رياض کي انتهائي احترام جي نگاهه سان ڏٺو ويندو هو پنهنجي برادري ۽ حلقن جيترو احترام منيب انوار ۽ ان جي برادري ۽ انهن جي اثر هيٺ رهندو ماڻهو به ڪندا هئا.
اليڪشن مهم تان موٽندي علي شيراز جي ڊرائيور ۽ انتهائي ويجهو رهندڙ منٺار کان تازو لاٿل گاڏي وڃي ڪنهن بلڊنگ سان لڳي ٿي. جنهن ڪري گاڏي مڪمل تباهه ٿي وڃي ٿي. تازو لهرايل گاڏي جي حالت ڏسي علي شيراز آئوٽ آف ڪنٽرول ٿيندي پنهنجي انتهائي راز دار ۽ ڊرائيور منٺار تي نه رڳو تشدد ڪري ٿو پر نوڪري کان به ڪڍي ڇڏي ٿو. منٺار جنهن هيل تائين نه ڄاڻ ڪيترا ڀيرا تذليل جو منهن ڏٺو هو پر هن ڪڏهن به علي شيراز کي ڇڏڻ جو ڪون سوچيو هو. ماڻهو کي ڪنهن مهل به پنهنجي هجڻ جو احساس ٿيندو آهي پهرين ڀيري منٺار کي ذلت جو احساس ٿيس ٿو. ۽ منٺار بنا ڪنهن ڳالهائڻ جي چپ چاپ نوڪري ڇڏي هليو وڃي ٿو. جنهن تي علي شيراز کي اڃان وڌيڪ ڪاوڙ اچي ٿي ۽ کيس علائقو ڇڏڻ جو به حڪم ڪريس ٿو اها ڄاڻ جڏهن منيب انوار کي ملي ٿي اهو بنا وقت هٿان ضايع ڪرڻ جي منٺار سان رابطو ڪري ٿو ۽ کيس پاڻ وٽ نوڪري آفر ڪري ٿو. سٺي پگهار ۽ ٻيون سهولتون حاصل ٿيڻ ڪري منٺار بنا دير منيب انوار جي آڇ قبول ڪري وٺي ٿو. ۽ پوءِ اليڪشن کان هڪ ڏينهن پهرين پروفيسر رياض جي قاتلن بابت منٺار سمورن ثبوتن سان عدالت آڏو پيش ڪري ٿو. ڪورٽ منٺار جي بيان ٻڌڻ کانپوءِ علي شيراز کي ڀاءُ پروفيسر رياض جي قتل ڪيس ثابت ٿيڻ تي گرفتاري جا حڪم جاري ڪري ٿي. جنهن جي جواب لاءِ علي شيراز وٽ ڪي به دليل نه ٿا هجن ۽ پوءِ ڳالهه بلڪل کلي اچي ٿي ته علي رياض کي قتل ڪنهن ٻي نه سندس سڳي ڀاءُ قتل علي شيراز ڪرايو آهي. جنهن تي عدالت علي شيراز کي گرفتار ڪرڻ سان گڏ ان جي اليڪشن ورهڻ تي پابندي مڙهڻ جو فيصلو ٻڌائي ٿي.
***