2
ڪنهن وقت خيالن ۾ چڙهي ويندو هان،
ڇُـا لـوح و قـلم، عـرش ٽپي ويـندو هان،
اڏري ۽ ڊُڪي ڊوڙي جڏهـن تڪبو هان،
پـر پـنهنجي ٺڪاڻي تـي اچي ويندو هان،
ڪنهن وقت خيالن ۾ چڙهي ويندو هان،
اکـٻوٽ ۾ هـر چـيز ڏسـي ويندو هان،
”چـوٽي“ تـي نـظر پـوءِ به نه پوندي آهي،
بـي ساخـته، مـجبور جهُڪي ويندو هان،
هـوڏانـهن ازل مـون کي ڇڪيندو آهي،
هـيڏانهن ابـد مـون کـي سسڏيـندو آهي،
مرڪز جـان خرد مـنهنجو سُسي پوندو آ،
۽ وقـت وڏو گـول ٿي ويـنـدو آهي،
پـولار هـوا سـاڻ جئـيـن آ ڀــــريـل!
ڌرتـيءَ جـي مٿـان جـئين فـلڪ آ بـيٺل،
شـب روز مـٺا سـائـين، ائـين ئـي آهـي –
دل مـنهنجي مـٿان تنهنجو تـصور ڇانـيل،
[b]بـادل[/b]
پـرواز اهـو بـادل ڪهڙو چـئـبو،
اعـزاز، فـراز آهي انهيءَ کـي سڏبـو،
پـنهنجي ته ڏيا تو ۾ نه ٿي ڏسـجي ڪا،
جيڎانهن هوا ڌُوڪي، وتين ٿو ڌِڪبو،
بـادل ٿـو بـلنـدي تـي اڏُامي توڙي،
هـر وقـت هوائـن جـي اڳـيان پـيو ڊوڙي،
تسلـيم ته پـستي جـا پـهاڙ آهـيون پـاڻ،
رُخ پـوءَ به هـوائـن جا ڇڏيون ٿـا مـوڙي.
جـيڏو به مـٿي تـنهنجو هـي پرواز آهي،
جيـڪو به مليو توکـي هـي عـزاز آهي.
پڪ ڄاڻ اي بادل، ته ٻيو ڪجهه ناهي،
هلڪيري طبيعت جو هي سڀ راز آهي،
هڪڙو ته خودي پنهنجي ڇڏي ٿو ٻوڙي،
ٻـي ڳـالهه ته ڀـٽڪڻ جـي سـزا ٿو لوڙي،
جو ٻين جـي ڪلهن تي ٿو چڙهي چوٽ وٺي،
بـادل جـي طـرح پـيـر نه پنهـنجا کوڙي،
[b]اڃـان گهـڻو گهـرجي
[/b]
ٻوڙو ۽ ڪو گونگو ته ڪو بـي نور آهي،
سـرطـان، ذيـابيـطيـس، نـاســور آهـي،
”سـو جهنگ پري آ، جت ڪاٺيون آهن“
مـنزل کـان بـشر دور – گهڻـــو دور آهي،
ايـجـاد ۽ تـدبـيـر تـي مـغـرور آهي،
سـامـان ۽ تـعمـير تـي مـسـرور آهي،
طـوفان ۽ ڀونـچال ٿـا ٻـوڙن، مـارن –
انـسـان اڃـا ڪيـترو مـجـبور آهي،
انسـان نه مـقـدر کـي مـٽايـو آهي،
انـسان ڪٿي مــوت هـٽايــو آهـي،
انـسان کي اڃا ڪـک به سنگهي مـاري ٿو،
انـسـان جـو اڃـا فـخـر اجايـو آهـي،
ٽـپـڪي ڏئي ڪو چنـڊ مٿان پهچي ٿـو،
زهري ڏي ڪري زور ڪوئي لڙڪي ٿو،
آفـاق جـي حـدن جـو پـيل آ پـڃرو –
جنهن ۾ ٿي پکي، نوح بـشر ڦـڙڪي ٿو،
پـرواز ۽ رفـتار تـي نـازان انـسـان،
سـمـنڊن تي، هــوائـن ۾ خـرامان انـسـان،
زنـدان ۽ زنـجيـر مـان آواز مـان آيـو –
وابـسته اڃان آهه انـسـان سان انـسان،
[b]حضـرت انـسان
[/b]
ڪـير آهـي ٿو ماحـول سڄـو بـدلائـي،
ڪـير آهـي ٿو هـر ذرو ذرو بـدلائـي،
آ حـضـرت – انسان هي، آهي ڪوئي!
هـن کـي به نـئين شـان سـان انـسـان!
ڪنهن کي آهه همالي جي ڪئي سر چوٽي،
ڪـير آهه خـلا مـان ٿـو اچـي پيـو مـوٽي،
هـي حـضرت – انـسـان آ، هـن ئي آهـن،
دنـيـا جـي تـبـاهـي لئـه وڏي کڏ کوٽي،
ڪـير آهـه ٿو نـانگـن کـي نـچـڻ سـيکـاري،
ڪـير آهـه ٿو لـوهـن کي ڊُڪــڻ سيکاري،
آ حـضـرت – انـسـان هـي، اهـي ڪـوئي،
هـن کـي به ته ”انـسـان“ ٿـيـڻ سـيکاري،
ڪير آهه ٿو پاڻي جي عوض مئي ڏوڪـي،
ڪير آهه ٿو اخـلاق جـون راهـون روڪـي،
آ حـضـرت – انـسـان هـي، آهـي ڪوئـي،
هن کـي به چوي سـچ ۽ مـنهن تـي ٽـوڪـي،
[b]انـسـان جي عظمت
[/b]
انـسـان کـي اللھ ڏنـي آهه فـضيـلـت،
تسخصير– قمر ۾ ڪا موليٰ جي مـشيئت،
تحقيق جي آئيني ۾ گهوري جي ڏٺوسين،
ٿي وهم ويو وهم حـقيـقـت ٿي حـقيـقـت،
انسان جي عظمت کي مڃون ٿا سو مڃون ٿا،
ڌرتـي کان هلـي چنڊ وڃون ٿا سو وڃون ٿا،
تحـقيق جي مضبـوط هـٿوڙي سان ٺـڪوري،
وهـمن جـا ٺلـها ٺـاٺ ڀڃـون ٿـا سو ڀڃـون ٿا،
انـسـان جـي عـظمت ٿـو وڌائـي يـزدان،
انـسـان جـي عـظمت تي ملائڪ حيران؛
انـسـان جـي عـظمت تـه مـسـلم آهي –
انـسـان جـي عـظمت تي جـلن ٿـا شيطان،
انـسان کـي هجي چنڊ جي تسخير مبارڪ،
۽ اشـرف – مـخـُلوق جـي تـوقيـر مـبارڪ،
هي چنڊ نه آ نور، نـئون کـنـڊ ڪو آهـي،
تـاريخ کـي تـحقيـق جـي تـنويـر مـبارڪ،
انـسـان کـٽيـو چـنڊ، مـبـارڪ بـاشـد،
ڌرتـي کـي ڇهون کـنڊ، مـبـارڪ بـاشـد،
غـارن جـي زمـاني کـان چـڙهيل وهـمن جو،
ماڻـهن تـان لـٿو مـنـڊ، مـبـارڪ بـاشـد،
مـعلـوم ٿـيو ڪوجـهڙو، ڪـارو آهـين،
ڪـو نـور نـه قـنـديـل نـه تـارو آهـين،
اي چـنـڊ، مُـهانڊا ڪـي زمـين جـا تـو ۾ -
وا اڳـي کـان بـه تـون پيـارو آهـين،
اڳ ۾ تـه هـو سـاڻ خـيالـي نـاتو،
چـئجي کـڻي ”اوهـام پـرستـي“ نـاتـو،
او چـنڊ ڇـِنـي ڪير اسـان جـي ياري،
هـاڻـي ته لڳـو آهِه حَـقيـقـي ناتـو،
ڌرتـي جـا ڪئـين چـنـڊ اچـن هـا تـوتـي،
حـورن ۽ پـريــون خـوب لـهن هـا تـوتـي،
فـردوس بـنـايـون هـا زمـين تـنهنجي کـي،
جـي ”آب و هـوا، چـنڊ هجـن هـا تـوتـي،
اي ڪـاش هجين هـا تـون رهـڻ جي قابـل،
۽ پـاڻ هـجون هـا جي اچـڻ جي قابـل،
او چنڊ، ڪچهريون ڪي ڪجن ها توتي،
۽ شـعر پڙهـون هـا ڪـي پـڙهڻ جي قابل،
هي ڪنهن جـو خـلائن ۾ کـُتو آههِ عَلم،
هي ڪنهن جا ادب ساڻ چميا چندَ قدم،
هي اشـرف – مخلوق ۽ احسنِ – تـقـويـم،
انـسـان آ، انـسـان جي عـظمـت جو قسـم،
اگـر عـزم اڻ ٽـر اٿـن ٿـا ته پـو،
هـمـالا هـمـالا جـُهڪي ٿـا پـون،
مـگر وهـم سـاگر وٺـن ٿـا ته پـو،
جـوالا جـوالا ، پـسـي ٿـا پون،
سـمونـڊن کـي هـونـدا ڪنارا به آهن،
پـهاڙن ۾ ووڙيـــو تـه چــارا به آهن،
جي جرڪي جيئڻ جو پڪو فيصلو آ،
ته هـن جـوءِ ۾ جـيءَ جـيـارا به آهن،
ڪنول گل مان ڪوڪو، نه ٿيندو نه ٿيندو،
”بـخـاري“ کــان دوکـو، نه ٿـيندو نـه ٿيـندو،
مـلـهـائـي نـه جـو ٿـڃ جـيـجـل جـي لـوڪو،
اهـڙو ڪـو بـه ٿـوڪـو، نـه ٿـينـدو نه ٿيـندو،
مـحـبت سـان ڀـرپـور مـحـنـت ڪـنداسين،
۽ مـحنت جـي هـر ريـت عـزت ڪـنداسين،
۽ عـزت اسـان جـي انهيءِ ۾ ئـي آهـي،
تـه پـيارن پـنهوارن جي خدمت ڪـنداسين،
جـي ڦـاٽـن ٿـا ڪـپڙا ته سـبـجـن به ٿـا،
رُسـن ٿـا جـيُ پـيارا ته پـرچـن به ٿـا،
نـه ٿـم نـا امـيدي، ٻــــڌو مـــلـم،
چڪي ٿـا پـون، چـاڪ ڀـرجـن به ٿـا،
وجـهو ڊوڙ هـيڏي اچـــو سـڀ وڏي!
رنـي ڪـوٽ مـان تـاج تـخـتي لـڌي.
پـڙهـو ڌيـان سـان ان جـا سـونـا اکــر،
لـيکـل لـفـظ آهـن ته سـنڌي – ٻُــڌي.“
”اڃـا رات آهـي“ نـنڊاکـن جـو گـفتـو،
”اٿو ڏيـنهن ٿـي ويـو“ سجاڳـن جـو گـفتـو،
”ملي ئي نٿو ڪجهه“ ڪراڙن جو گفتـو،
”وٺي رهبـو سڀڪجهه“ جـوانـن جو گفتـو،
عـمـر رات ســپنـو ســــدورو لـــڌم،
انــهيءَ سپـنـي هــمـت وڏيءَ ۾ وڌم،
ڏسان ٿي ٻُڪل پئي ٿي گهو گهو ڏئيم،
ڳـچيءَ مــان ڪڍي ڳٽ، سـنـدرو ٻڌم،
ڏســڻ ۾ ته گوڏي جو ڄــڻ گاهه آهـن،
حقيقت ۾ گجگـاهه ڪنداهه آهـن،
متان تون سـڪو واهه سمجهين وڏيرا!
وهــي پــيا ته مـــظلوم دريــاهه آهـن،
ڦـُـٽن گـيت سُــرهــا گـلابـي گلابــي،
انـــهن اڱــريــن ۾ هــي پـيـلاڻ ڇــو،
نــگاهن مــان اڀــريـو پــوي ڪامـيابـي،
انــهن جـي اکـيـن ۾ هــي آلاڻ ڇــو،
مـڃـيم، سـچ جـو سـج ۽ ٻــج آهين،
بـکئي لـئـه ڳـڀـو نـاهـين، او شــاعـري!
وڏي ڏات ٿــي ڏيهه کي زور ڏين پر،
نـنگي لـئـه لـٽو نـاهـين، او شــاعـري!
مزورن ڪسانن جي محنت به ڍوڍو،
سَـلي ۾ اٿـن ساهه، محبت به ڍوڍو،
ڀلو کيت گهرجي، ڀريو پيٽ گهرجي،
غريـبن جـي سَستي سياست به ڍوڍو،
لـکــڻ جـو قـسـم لـوح تـوڙي قـلـم جـا،
نـگهبـان اوهـيـن خــاص اسـتـاد آهيـو،
قطعو منهنجي حق جي وڪالت ڪري ڇا،
اوهـين خـود بـه مــضـبوط فـرياد آهـيو،
هـنن جــون چـــماٽـون اڃــا يـاد آهـن،
اکــيون کـول او قــوم، اســتاد آهـن،
هنن جي حقن جـو حساب ئي نه آهي،
سـڄـي قـوم سَرهـي جي هي شـاد آهن،
چـوان ٿــو نه سـاٿــي جـي ســرلا هـجـو،
تـه ڀـونـگن ۽ بـنگلن جـا ڀـڻـڪا ٻڌو،
جــي گــيرب ڪـيا ٿورا گـهٻرا هـجـو،
مــفـادن جي ٽڪراءَ جا ڪڙڪا ٻڌو،
جـَتن سـان جـتن ۽ مَـتن ســان مــتـا،
جـيئڻ ڪاڻ جنگاهه ۾ جـوٽـجي ويـا،
گــرڻ ۾ گــتا ڪـي کـتا ڪـي رَتـا،
ڪي آتا، ڪي کاتا، ڪي بازي کٽي ويا،
او هـاري او نـاري! او ڪڙمـي مــزورو،
اسان واريون ڪلڪون امانت اوهـان جي،
توهان جون تکيون ڪوڏرون ۽ ڪهاڙيون،
تـوهـان جـو قـسـم آهـي طاقــت اسـان جـي،
اٿُـيو هـاڻ گهوٻـو ۽ پـانـو اٿي پيـو،
ٻـنيءَ ساڻ گڏ ڪـارخـانـو اٿي پـيو،
ڏنــي اوڀ لـولي، جهَلي ڀونءِ جهولي،
مگـر چـيـلهه مـوڙي زمــانـو اٿُـي پـيو،
جَــي پهچـي تُه انـسـانَ زهري تـي پـهچي،
اڻـــائـون بـه ان لـئـه اڻـــائــون ڪــٿي آ؟
نه ٿـو اڄ تائـين ڪينسر کـي ڪچلـي،
سَــڻـائـو به ايڏو ســڻـائـون ڪـٿي آ؟
قـلـم سان ڪجي بيلچي سان ڪـجي،
گهڙي سان ڪجي يا گلي سان ڪجي،
بـــهرحـال پـورهـيو ته پـورهـيو ئي آهـي،
سُــئي سان ڪجي يا رُنبي سان ڪجي،
وڏو ڄــار دنـيا وڇــائـي ڇڏيــو آ،
بـکئي پـيت رهندو وڄــائـي ڇڏيــو آ،
پــيئڻ لاءِ پـاڻـي، چُـــڳڻ لاءِ چــوڳـو،
قـفس جي ڪپُن ۾ رکـائي ڇڏيــو آ،
سمونڊن جي قبـضي ۾ صحرا اٿَوَ،
پُـهاڙن جـي گـهـيـري ۾ دريــا اٿـوَ،
اڏامون ٿـا ڪيڏو به، آفــاق آَڏو،
وڏو ڄڻ ته پڃـرو هي دنـيـا اٿـوَ،
ڪٿي ڪنهن جي ٻيڙي ٻُڏي وئي ته ڇاهي؟
جي لوڙهي تـان جهرڪي اڏري وئي ته ڇاهي؟
سـڄو ڳـوٺ دُهــلن دمـامـن تي جـهومي،
جي گهر مان ڪا گونگي گڏي وئي ته ڇاهي؟
جُـتي برف ڏاڍي ۾ ڏاڍي ڄمي ٿــي،
اتــان ئـي ته دريــاهه وهنـدا ڏسـون ٿــا،
جتي چيچڪا کائـيُ ڌرتـي وڃي ٿـي،
اتـيـئـي ته گـجـگـاهه ڦٽـندا ڏسـون ٿــا،
جي چَهه ٻُهه ته ڌاريا به چوڌار ڏسندين،
جي پِٽڪو ته پنهنجا به بيزار ڏسندين،
ٻـين کي ته ڇڏ پر وڏي وٺ پـڪڙ ۾،
تون خود پاڻ کي پاڻ کان ڌار ڏسنـدين،
مِـٽيـون مـائـٽـيون آزمــائي ڏٺـيوسين،
سَـڳيون ڀـائـپـيون آزمــائي ڏٺـيوسين،
مصيبت ۾ ڪو يار همدرد ڪونهي،
پـڪيون دوستيون آزمــائي ڏٺـيوسين،
ڏٺـوَ ڇـا، ڪو پاڇو، اڏُاڻي پکـيءَ جو،
مليو ڇا، بـيابـان ۾ ڦــرهو کـجـيءَ جو،
او گهاتو! گهڙيو مـان به ساگر ۾ آهيان،
ها، مون کي به هٿ ۾ ڇلڙ آ مڇيءَ جو،
مَـلهي ۽ مَـري هـي ڏٺـو ڏيـک مــون،
ته ڪوشش ۽ قسمت جي چڪري لڳي،
تــدبر هو اوٿــر ۾ لــهـرون تــکـيـون،
مــقدر ٿـي ساگـــر ۾ ٽـڪـري لـــڳي،
وڏي وَٿُ آهــي سـچـيتـو شـعـور،
هجي هوش سان جوش، جذبو ضرور،
فـقـــط عـقـل تــي فخــر شـاطر عـيار،
رڳــو هـانءَ تــي زور اوڳــو مـــزور،
وِڌا وات ۾ ڇـو اٿــئي مُــنڱَ زمــانا،
ستايو غريبن کي ڪنهن آ، سچي ڪر،
ڇـڏي ڏي اجــايــا ســجـايــا بــهانــا،
حقيقت کـڻي اڄ ته کيرئـون اڇـي ڪر،
حـقيقـت بــيانـي، گـلا ٿـي پـوي ٿي،
حـقيقـت پسندي، ثــنا ٿـي پـوي ٿـي،
ڪجي ڪئين استاد ڪيڏانهن وڃجي،
حـقيقـت لـڪائـڻ، خــطا ٿي پـوي ٿـي،
مـٿي ۾ اٿَـئون زنــدگـيءَ جـي هـوا،
اسـين تـيز رفـتار آهيون سو آهيون،
اڙي موت! سـاهت جي رستي مٿـان،
اسين توتي هسوار آهيون سو آهيون،
هي مهراڻ موجون، هي ڇوليون ڇتيون،
هـي ڇڪتاڻ جيـوت جو آهـي نـشان،
جـو ٽـڪراءُ تـنهن ۾ به ســرچـاءُ آ،
عـداوت به الـفـت جـو آهـي نـشان،
تــمنـا ۾ تحريڪ مــوجـود آ،
تــرقي جـي تــاريخ مــوجـود آ،
جـتي آرزو آ، اتــي جسـتـجو آ،
زمـــانـي جـي تــصديق مـوجود آ،
حڪومت تـه عهدن ۾ مـجـبور آهـي،
پــر آزاد رعـيت کي ڇا ٿي ويو آ،
ڪندي مصلحت فيصلا آهي گُم سُم،
حـقيقـت جـي غيرت کي ڇا ٿي ويو آ،
ڪلامن ۾ منصور شاعر اسان جا،
بـيـانــن ۾ مشهور رهـبر اسان جـا،
دلـيـن ۾ دغـائـون، سـرن ۾ انائون،
پـڙهي دور ويو آهي اندر اسان جـا،
ڀلي مون کان سـڀ موڪلائي ڇڏيو،
رکــو ”يــاد“ بـاقــي ڀُــلائـي ڇڏيو،
بـخـاريءَ جـون سوچون سـنڀالـي رکــو،
مِــٽـي سا مِــٽـيءَ سـان مِلائي ڇڏيو،
سڄي آڌ صـديءَ کي سـوا پـَهرَ ۾،
نِبيريون وڃون ٿـا، ٻُــڌائــي ڇڏيـو،
بــخاري جي خوشبو بچــي شـهر ۾،
چــمن دفــن ٿي ويـو هُـلائي ڇڏيو،
تــو ســاگر ٿـي ڪهڙو سـهـارو ڏنـو،
تـَسـي ٿــر کـي کـارو ڪـنـارو ڏنـو،
جـــگر ٽهڪندڙ آ، نـظر ٻهڪنـدڙ آ،
نـئون زنـدگيءَ کــي نــظـارو ڏنـو،
الائــي تـه ڇـا ڇــا وڃــائي وڃــائي،
ســڄـي زنـدگي ئـي وڃــائي ڇڏيسين،
طـبـيعت رتــوڇــاڻ مَـــچَ ۾ نـچـائـي،
چــون ٿــا مــحبت مــچـائي ڇڏيسين،
جـُهـور عـقـيدو اڊُڙي پيــو آ،
عــقل – جــوانــو اگُهڙي پيــو آ،
حُـجــري جون ٿا ٿوڻـيون کــوڙيـو،
هـوڏانهن عـرش به اکـڙي پيـو آ،
ڀَـمـڀـٽ ڀَـمــڀٽ دَور ڌڳـــي پيـو،
گهوگهٽ گهوگهٽ گول وڄي پيو،
صـحـرا، سـاگـر رنــڀَ پـوي پـئي،
”رَمــبـا رَمـــبا“ رقـــص هـلـي پيـو،
دَور نـئـين جـي ديـد ۽ دل ۾،
فڪر ته ڇا، فـولاد وڄي پيــو،
ســاگـر، صحـرا، مـحـفل، مِـل ۾،
جهد – بنا جو نــاد وڄـي پـيــو،
خــلقـت سُـڏڪـي گُــهرنــدي آهي،
صحـت، دولـت، شُــهرت، عــظمـت،
قــدرت مُـــرڪــي چــونـدي آهي،
مـحـنت، مـحـنـت، مـحـنـت مـحنت،
هــي غم دل جـو مــرهم سـمجهو،
مــاتم ســچ جــو ســرگـم سـمجهو،
جـهونـڪو جـهونـڪو فاتح – هَٿ،
واڪـو – واڪـو پـرچــم سـمجهو،
ڏينهن جو ڪم آ، رات جو غم آ، سنڌو تنهنجو،
مـنهنجـو هڪـڙو هڪـڙو دم آ، سنڌو تنهنجو،
گـيت لـکان پيـو، جنگ لڙان پـيـو، ڏيهه ڏسي پيو،
ڪنَ تـي قـلم آ، هـٿ ۾ عـلم آ، سنڌو تنهنجو،
صـحـرا، سـاگـر بـنجـي وڃــن هي ممڪن آ.
بـحـرن مان بـَرَ بنـجـي وڃــن هي ممڪن آ،
ناممڪن ڪجهه ڪو نه رهيو آ، او ڏاڍا!
ڏونــگر ڀـوڀـر بـنـجي وڃــن هي ممڪن آ،
جـهونـڪا، طـوفان بـنبا؟ هو بنـجـن ٿـا پـيـا،
بــرپـٽ بـُسـتان بـنـبا؟ هو ڏس بنجـن ٿا پيا،
ناممڪن ڪجهه ڪو نه رهيو آ، او بـابـا،
سـپـنا، ساڀـيـان بـنبا؟ هو ڏس بنجـن ٿا پـيا،
وقـت هـجـي روهـيـلو رڻ پــٽ،
ڏيـنهن ضـرور تـه ٿـوهـر هـونـدا،
ذهــن جـتي اونــداهيون غــارون،
فڪـر اتــي ڪاريهر هــونـدا،
ڏيـنهن تـتـو، تـَـر ٽانـڊا، ٽامــون،
آوا ٿــي ويـــا ٿـــاڻـا، ٿــانءَ،
ٻيا ته ڇڏيو خود سورج ڪرڻا،
ڊوڙي ڳــولـن ڇــاڄــا، ڇـــانءَ،
جــيـوَن جــو بــنگـاهه زمـــانو،
اوڙي پـــــــــــاڙي ۾ آڙاهـه،
پــڌري پـَٽ تــي پـاڻـيـپـٽ ۾،
ڪيـتر وٺـنـدو ڪـير پــناهه،
ســورج پـنهنجـا ڪـرڻا پاڻهي، پـنهنجي مُـنهن ۾ ڀــالا کــوڙيـا،
هـيڏا سـارا ســمـنـڊ سـگهـارا، هـــــڙ پـنهنجي هـيٺاهينءَ ٻـوڙيا،
ســورج جـو نــاهـيرو کـــوڙي، رُڃ جو کـير ٿـي ســڃ ولوڙي،
تاسَ تکـيءَ جي آُس ته ڏس هو، ريـت تــتـيءَ تي اس ٿــي ڊوڙي!
مــايـوسين جي ڪن مان نڪري،
جنُگ – جهاز – اميدون ايـنديُـون،
مـاتـا مـن جـي جـهُڙ مــان اڀـري،
عزم عظيم جون عيدون اينديون،
پــڳ لاهـي پــوچــو ٻـــڌرائـڻ،
سِــرُ ڦـاڙي سُــرمـو پـــارائـڻ،
هـئـه دنـيا تـنهنجي هـمدردي،
رت رئــــاري رُئــــاري پـــرچـائڻ،
ٻـهڳڻ، ڇــائــي ڇـــار ٿــيــن ٿـا،
بـعـضـي بــزرگ، ٻــار ٿـيـــن ٿـا،
روهه مـنهجـان ٿــا روهـي بنجن
، ڀــونءَ، ڀــري! جــو بــار ٿـيـن ٿا،
دل پـنهنجي سـنـڀــالـيو، مـيلـي ۾ دلـبر بـه اٿـوَ،
هــوشـيـار رهيــو، جــو رسـتـي ۾ رهــبر بـه اٿـوَ،
هت دانهن ٻوجهي ڪنهنجي به نٿي ڪو صحرَا آ،
هت مــــــاس مـلـي ٿـو مـاڻـهوءَ جـو، بـازار ۾ اٿـوَ،
بعضي بعضي اڀُ ڪري ٿو، ڪڪرن واريون حرڪتون،
هـيڏو ڏاگهو ٻـيـلو نـنڍڙن ٽـارن واريــون حــرڪتــون،
آءُ بـه ڪـٿ اسـتـاد، ڪـٿي شـاگـرد ٿــيان ٿـو دوسـتـو!
پـنهنـجن يـارن کان ٿـين ٿيون ٻــارن واريــون حــرڪتــون،
رات ۽ ڏيـنهن جــو آهــي ٻـڌَو تــو چيلهه – پـٽـو،
تـڙڪـي، ڇـانءَ جـو چـٽڪـمرو آ پـنڌ ڊگـهو،
صدمون صدمون ڪنڊو، گذرئين جهنگ منجهان!
رهــڙيو پــيو آ راڳـي تــنهنجو روح ســـــڄـــو،
ســـاگر، صـحرا صـحـن تـي ڏونــگر هــا ليــڪا،
تنهنجـــــــا گــهرونـــدا، افــريـشــيا ۽ آمــريـڪا،
ســــپـنا، سـاڀيــان، ٺــاهـين، ڊاهـين ويـٺـو تـــون،
خـيــــر ۽ شيـــر جـا تنهنجـي هـٿ ۾ رانڊيڪا،
مـزدور جـا ڏينـهن ڦِـن ٿـا مِـل جـي ڦـيـٿن وانگـر،
سـيٺيـن جـا سرمـايـا سـوگها لـوهن ٿنـڀن وانگـر،
ظـالـم انــڌا، ٻـوڙا، گـونـگا تـابـوتـن جـان آهــن،
مظلومن جا واڪ وڄن ٿا پٽ جي دهلن وانگر،
سانڀر لاڪر دل پئي ڪـئي آ محبت جيُ مـزدوري،
ڪافي عشق ڪمايم، دل جي پوبه نه اوري پوُري،
هڪـڙي عمر هـزارين آسـون اهـڙيون دل ۾ ڌارُيـون،
هڪ هڪ آس هزارين عمريون، ماڻي پو به اڌوري،
هـي ضـروري نـاهي هـر هـر زلــزلـو پـيـدا ڪـجي،
قـــوم ۾ لـيڪن مسلسـل ولــولو پـيـدا ڪـجي،
مشڪلاتون اينديون رهنديون پر ٻڌو مشڪلڪشا،
هـر قسـم تي هـوش سـان گـڏ حـوصلو پيدا ڪجي،