6
مولا جي مـهربانيءَ ۾ بي ملاوت آهـي،
محشر ۾ تنهنجي رحمت جو آهي هي نظارو،
هـيڏانهن آ جـهنم، هيڏانهن جـنت آهـي،
ماتـام ۾ گـيتن کـي نچـڻ ڪو نه آيــو،
سڏڪن ۾ هئي سنڌ، کلڻ ڪو نه آيو،
جنهن ديس جي غـدار سان آ ٺاهُه ڪيو،
اسـتاد کي ان سـاڻ ٺهڻ ڪو نه آيـو،
جذبـات ۾ مـحتـاط رهـڻ ڪو نه آيـو،
دريـاهه کي سونهين ٿـي وهُـڻ ڪو نه آيـو،
محبوب جي محفل مان اٿـڻ مـشڪل هـو،
مظلوم ڪئي ڪوٺ، ويهڻ ڪو نه آيـو،
محـبوب سڏيو پهچ، اچي پهتو هان،
تـُنورَ هئي واٽ، پچــي پهتـو هان،
چڪچور ڏسي حال نه ڪر غم دلبر،
تو وٽ ته بهــرحال، بـچيءِ پهتـو آهـي،
جـو تــڙپــــي اٿُيو سو غريب آهـيان،
جـو جاڳي پيو سو نصيب آهـيان،
بــهرحال يـارو عـــجيب آهـيان –
اوهان جــو ئـي شـاعر اديب آهيان،
مون کــي جيئري پــوريو ٿـي ويـــو،
تنهڪري ٿـي ڀـڀوت آهـيان مـان،
سنڌ جي ٻـن ڪروڙ جوڌن جي –
زنــــدگيءَ جــو ثبوت آهيـان مـان،
ڪا ذات بخـاري نه بـــقادار آهـي،
پــر ڏات جيالــي ته جيـالـي آهـي،
هـٻڪار گواهه آهي ته گلـزار آهـي،
گــلزار ثبوت آهي ته مــالهـي آهي،
سـتار رب آهيــن، راحــم، رئوف آهين،
مون کي ٻڌاءِ تو کي قهار ڪنهن بنايو؟
انسان جـي طبيعَت ۾ خود ئي فتنو هو پر –
شيـطان کــي اسـان لئـه آزار ڪنهن بنايو؟
جيون – بنَ ۾ ڪوئل تـو آ، ايـڏو ڪوڪيو،
ڀُئن جي ڪن ۾ ٻڙندي تنهنجي ڪوڪو رهندي،
مالهي تنـهنجو جـيون – جــذبو زنـــدهه رهـنـدو،
بـاغ بـه رهـندو، رنـگ به رهـندا، خوشبو رهنـدي،
مان سج، سج، ذر ۾ دٻجي ڪڏهن نه سگهندو،
جهُڙ ۾ گهڙي به سورج ته به روشني ته رهندي،
اسـتاد، دوست دل جو ڇڄندي به ناهي ڇڄندو،
جــي دوست ڏور ويـندو ته به دوستـي رهـندي،
ايڏو تـو منـهنجي زنـدگيءَ ۾ زنـدگيءَ ڀَـري،
جو درد جـي گدام ۾ پئـي آ خوشـي ڀــري،
تيلي جو تون هڻين ٿو، جهجهڙ ٿي پوان ٿو مان،
مان بـُنڊ، بـُنڊ ۾ به پئـي آ روشــني ڀـري،
هڪ ڏات کي هڪ ذات مٿان نـاز آهي،
هڪ طـرز کي نـئيـن طرز جو اعزاز آهي،
اسِـتاد بـخاريءَ جــو تعـــارف هـــي آ –
هـــن دور جـي احـساس جــو آواز آهي،
نـاسـاز کــي دمـساز بـنايــو آ مون،
ايــجاد جـو انـــداز بـنايــو آ مون،
پـاتار کان پـولار پـڙاڏو گـونجــي –
آواز مــان آواز بنــايو آ مون،
ٽـٽو دل جو شيشو بــنائي نه سگهـيو،
ڀــڳو ڏار وڻ جو لڳائـي نه سگهـيو،
اهو اسـتاد مشهور آهي ڪڏهن –
ويــو وقـت واپـس ورائــي نه سگهـيو،
بـي شـعور آ، زميــن آهـي، فهيـم آ انسان،
مون کي علمن جو قسم آهي عليم آ انسان،
هـو خسيس آهـي، خوار آهـي برابر ليڪن –
پو به انـسان ۾ امــيد آهي عظيم آ انـسان،
هڪ تيز تتَي ڪلڪ ۾ تحرير ٿي تـڙپـي،
ڄڻ باهه گهڙي مـياڻ ۾ شمشير ٿي تـڙپي،
انـڌير جـا زنجـير يـا دريــا جـا ڪــنارا،
تحريڪ جي اوٿر تـي تکي سـير ٿي تــڙپـي،
نادن ۾ نــغارن ۾ پـُڪارون تنـهنجون،
گيدين ۾ غدارن ۾ پـُڪارون تنهنجون،
او سنڌ، او سچل، شاهه مقامن مان ٻُڌون،
قــومن جــي ادارن ۾ پڪارون تنهنجون،
تاريـخ نه بخشيندي خــطائون تنـهنجون،
او قــوم جـُڙيون سـخت سـزائون تنهنجون،
مجهول آن، ماضيءَ جي مريض آهين تون!
مقـــبول دُعائـون نـه دوائــون تنـهنجون،
آڪاش جـي گـجگوڙ ۾ هڪلـون تنـهنجون،
هالار جـي گُنگ – ٻـوڙ ۾ هڪلـون تـنهنجون،
اسـتاد جـي احساس ٻُـڌيــون ســامــيءَ مان،
ڪنڌڪوٽ ۾، ڪاٺوڙ ۾ هڪلون تنهنجون،
رخسار جي شعلن کان بچي نڪتاسين،
زلفـن جي سياهيءَ ۾ پـڪڙجي پياسين،
ڀُورن جي تسلط کان ڇُٽياسين مس مس،
ڪارن جي غلامي ۾ جڪڙجي وياسين،
انـسان بـه ان ريـت رتـو ڇـاڻ ٿي نڪتا،
ڄڻ جهنگ منجهان جيت تو ڇاڻ ٿي نڪتا،
تهذيـب کڻي ٻُـوٿ کـي ٿـڦيون سـو رت،
گفتار تـه ڇـا گيـت، رتـو ڇــاڻ ٿـي نڪتا،
هن زندگيءَ کي موت جي سر تي سوار رک!
هـٿ ۾ تـرار حـق وٺــڻ لئه تــيـار رک!
انصاف کي پڪار، ڏي انـڌيـر کي ڌڌڪ،
پو ديس جـي مـدد ۾ امـيدون هـزار رک!
اڌ رات جـي اونـداهه کـان پـرڀات وٺـون ٿـا،
گهمسان ۽ گـجگوڙ کان بـرسات وٺــون ٿـا،
هر دور جي هر ديوار کان هن ديـس جـا دودا،
مجبور ڪري ڪا نه ڪا سوغات وٺون ٿا،
مـهراڻ جي آڇـار ۾ گرڪي نه ڏٺي ٿَـو؟
برسات ۾ ۽ ميل جـي ڌرتي نه ڏٺي ٿـو؟
اسـتاد به انسـان آ، انـسان آ خـاطـي،
سنسار جـي جنسار ۾ غلطي نه ڏٺي ٿو؟
پيڙهن کي، شڪايت آ، گهميل واءُ گهلان ٿو،
بنگلن ۾ گـلا آ تـه تکي لــڪ لڳان ٿـو،
پـنهنجن ۾ پـچر آهـي رهـاڻ ٿـو خـامـوش،
غيرن ۾ آ گـوگـاءُ تـه ٿـيو گـاج گـجان ٿـو،
تاريــخ رتــوڇـاڻ ٿـي ميـندي ٿــي مَـکـي،
نـئون دور نـئون گهوٽ ٿـي ڳانو ٿـو ٻَڌي،
ڀڃ – ٺاهه سان قدرت جو وڏو چاهه آهي،
جـي جنگ هجـي بـند ته ڀــونـچال اچــي،
آڙاهه، تـوسان تـڪڙو وسـڪار ٿـي پـُڄان،
آزار، تنهنجـي بـت ۾ تـلوار ٿـي کـيان،
اي ڪاش، سـنڌ جنـت بنـجي پـوي ته پــو،
باغن ۾ پينگهه، پنهنجي هڪ حور سان لڏان،
جـي ڌوم مچـايون تـه ڌڪـن جـو ڦهڪو!
جـي روڄ ڪرايـون ته چـئون ٿـا ٽهڪو!
جو ڪرڻو اٿئون هاڻ ڪري چڪنداسين!
پـَرمـار، پٽــي وات ڀلـــي پـيا ڀــنئڪـو!
اونـــداهه جــي اپُـٻـيٽ کــي کيڙيـنداسيـن،
هر جاٽ، نـئين جـــوت پکڙيـنـداسيـن،
هي فصل نئين فڪر، نئين موسم جو –
کــيڙيـو بـه اسان آ، اسيـن مــيڙينـداسيـن،
انـسان مهامان ٿــي رهڻـــو آهــي،
هر نهر کي دريـاهه ڏي وهڻــو آهــي،
هر ڪڙم ٻُڌي، قوم سڏي ٿي هيڏي –
سَـر – سـرَ سان ملـي سمنڊ ته ٺهڻو آهي،
ڇَڇـڪار سمونڊن کـان کسيندو اينـدو،
وسڪار، گهٽي، گهر تي ونڊيندو اينـدو،
هر پوک جي ٻُوٽي جــي پـُٺــي ٺپرينـدو،
طوفان، درخــتن کــي دسـيـندوَ ايندو،
ايـمان کــي فـاقـا ڏئــي بـي مان بنـايو،
انـسان کـي بڇُڙو ڪري شَـيطان بنـايو،
خوشبوءَ کـي ڦندا به وڌا ٿو ته اڳـــوپو،
هِن هِير کي ڦٽڪا هڻي طوفـان بنايو،
هــن شهر ۾ هر شامجو وحشت ٿي وسي،
هر چوئنڪ تي تبليغ جي شفقت ٿي وسي،
شـيطان جــي لـشڪر جـو خضـر رهبـر آ،
مقتـل تـي مـساجد مـان هدايـت ٿـي وسـي،
رِنـدن جـو اهو بـحث تـه بـي هـوش نـه ٿـي،
ميخاني جـي رسم آهي، ته باهـوش نه ٿـي،
ساقي جـي نـئين نـاز منجهايو مـون کــي،
”آواز نه ڪر، روءُ به نه، خـاموش نه ٿـي“،
ڪونڌر به بي ضمير ٿي ڪمزور ٿي پيو،
سمجهو پڪو پهاڙ ڀڄــي، ڀـور ٿي پـيو،
ڪانئر به مرد وير ٿي اڀري اٿـيون جڏهن،
دنيـا ڏٺـو ته چـور مـنجهان مور ٿـي پيـو،
ڪمزور گنهگار آ، سو مون کي پتو آ،
ڪم عقل انهيءِ کان به گنهگار وڏو آ،
يزدان شيطان کي ڪنهن ڪونه ڏٺو،
انسان لئه انسان ئي آزار آ،
مظلوم، مڃان ٿـو مان آزار وڏو آهـي،
آزار کـان جهونجهـارو آڌار وڏو آهـي،
پرمار جي شيطاني ڦرمار جي گهيري کـان،
انـسان وڏو آهـي، ڏاتـار وڏو آهــي،
طوفان جو ڏونگر جو جگر رکڻو آ،
برسـات ۾ ساگر جو جگر رکڻو آ،
هــن دور جـو هـر پهـر آ پاڻـيپٽ،
دل شير جي، بابر جو جگر رکنو آ،
آڙاهه ۾ آلاڻ، اهـا اڻ ٿـيڻـي،
۽ سـون ۾ ڪـاراڻ، اهـا اڻ ٿـيڻي،
جنهن وقت سڏي سنڌ، بخاري ڀُڻڪي،
ڇــا لاءِ ۽ ڇـاڪـاڻ، اهـا اڻ ٿـيڻـي،
ٻيلــو نه جهلي ٻُـور، اهـو نـاممڪن،
تنُهنجو نه پوي پـُور، اهـو نـاممُڪن،
اسـتاد جــو آواز لـُـٽيو ٿـا لــڙ ۾،
اوندهه ۾ لـِڪي نوُر، اهو نـاممڪن،
اغيار سـان اقـرار، اهــو ڪيئن ٿـيندو،
۽ يـار سـان انڪار ، اهو ڪيئن ٿـيندو،
اسـتاد بـخاريءَ کـي کڻـي دفـن ڪريو،
ڌرتـيءَ کان مگر ڌار، اهو ڪيئن ٿيندو،
تڙڪي جي تـتان، سمنڊ سُـڪـي نـاممڪن،
ڪڪرن جي اڳيان ڪوهه ڊُڪي ناممڪن،
تـاريـخ ڪري چـيخ چـيو او آمـــــــــــر!
جـابر جـي اڳـيان سِـنڌ جـُهڪي نـاممڪن،
وقـت، پرمار چـيو؛ مال – غنيمت آهي،
وقت، مجبور چيو؛ سخت مصيبت آهي،
هو ڏسو، ديس جي هر شهر ۾ دوزخ، جنت،
مون چـيو؛ وقت تـه هر وقت قيامت آهـي،
هڪ دور کان ٻيو دور نوازيو يارو،
پر پــو بـه بهانـي تـي بهانـو، يـارو،
هڪ سُور ڪٽيندو آ، بڇيندو آ ٻيو،
هن کي ئي ته سڏبو آ زمـانو يـارو،
هـا، سـوچ ۾ سپنا تـه سـڻاوا آهـن،
ٽڪر به ته ڄڻ ٽاڪئان ڪاوا آهن،
پر زنـدگـي هڪ تلخ حقيقت آهـي،
پنــهنجا به مـصيبت ۾ پـراوا آهــن،
ڪي لوڻ کڻي، چهڪ ڏئي، چير ڏين ٿا،
ڪي زهر ڀـري زُوم ڪري تيــر هڻن ٿـا،
انصاف پڇُيو؛ نانو ڏسيو، ڪير هي آهـي،
فـرياد چـيو؛ مـير تـه ڪي پـير چـون ٿــا،
مان ٿـو چـوان قــيام يـڪو ٿئـي تـه ڇا کپي،
جڳ جڳ ملي جيئڻ جو مزو ٿئي ته ڇا کپي،
هـيڏو وڏو جهان، سچـو ٿئـي ته ڇـا کپــي،
انـسان جـو خــيال، سـچو ٿـئــي ته ڇا کپـي،
او دل، ائين نه سوچ، ائين ٿي نٿو سگهي،
استاد، سُونهن، پيار سڄو پي نٿو سگهي،
باقي بچيو بهشت، هميشه جيون، پيو –
اهڙو حسين خواب سچو ٿي نٿو سگهي،
اڀُرو ته اڄ قيــام ڏهـاڙو ڪـري وجـهون،
پگهري پون پهاڙ ڪو ڪاڙهو ڪري وجهون،
پـردي ۾ انـڌ، ڌنـڌ بــنا پــردي ٿــي پيون –
پرمار کـي تـه الف اگـهاڙو ڪري وجـهون،
هي ڪوڪ، سنهي وار کان خنجر کان تکي آ،
هـي ڦـوڪ، ٿـڌي هير کـان اوٿر کـان تکي آ،
وهمن جي مقامن ۾ سُتي پئي آ مگر جــي،
هي قوم اٿي پئي ته پو محشر کان تکي آ،
جـو قوم جـياري، اهو جيـئندو رهندو،
جـو عام اجـاري، اهو جيـئندو رهندو،
مون کي تاريخ ۽ تقدير ڏني پڪ آهي،
جو سنڌ سنواري، اهو جيئندو رهندو،
خوشبو اچي ته مهڪي خوشبو سان آجيان ڪر،
بـدبو اٿـي تـه ” توُ توُ“ ســان آجـيان ڪـر،
دلبر مِـلي تـه دل جـا دهـڪار ڪـر نــڇـاور،
دشـمن وڌي ته دودا، ”ڌُو ڌو“ سان آجـيان ڪر،
غمگين جـي گذران لئه گڏ ٿـيا آهـيون،
مانـي نـه رڳـو مـان لـئه گڏ ٿيـا آهـيون،
يزدان ۽ شيطان ته نبرن هڪ ٻئي سان،
انـسان ته انـسان لـئه گڏ ٿـيا آهيون،
ڄاٽيون، ڄڀيون ۽ شعلا، اڌ رات جي تقـاضا،
گـلدستا، ڦول – مالـها، پرڀـات جي تقـاضا،
ڇٽيون، ڇـپر ۽ اولا، بـرسات جـي تقـاضـا،
هــر وقـت آ علحدي حـالات جـي تقـاضـا،
پرَمـار اٿُـي بيهه، مـزور آيـا ٿـئـــي،
اڙٻـــنگ کڻي چنگ، چـنچوري آيـا،
دل تنگ نه ڪر، تنگ ڪندين ٿيندو ڇا،
هـو مرد زبــر زنـگ، ضـرور آيــا ٿــئي،
مــزدور ۽ هاريءِ جـو زمـانـو آيـو،
جـهموري ٿـي طوفـان تـوانـو آيـو،
بيهي نه سگهُيو عام جي اوٿر سامهون،
ڀــوڀر ٿـي اڏايــو جـيڪو بهانو آهـي،
آنـڌيـري وڌي، چنـڊ لـٿي تـي آيـو،
انصاف چڙهي، ڏيـنهن تتي تـي آيــو،
مـزدور ڪٽي پـير مـان زنجـير اٿيو،
پرمار چـيو؛ مــوت مٿـي تـي آيـــو،
مون ڪالهه ڪٽيو ڏاڍ جو ڏونگر آهي،
هـي پاپ ته ڄــڻ واٽ جـو پٿـرَ آهــي،
پڇُ زار کُـان مـون اڳ جـو ساگــر اڪريو،
هـيءَ اٻ ته بـرسات جـو اوٻــر آهــي،
ڪڙمي جـي سـَلي، سـنگ مان لـنگر بنجي،
پورهيت جي پگهر – بانس مان عنبر بنجي،
ڏاٽـن ۽ مترڪن کي ڪريو قيـد نه ظـالم،
هن ڀونءَ جــو فـردوس ٿــو بـنجر بـنجي،
زوردار تـون قيــصر نه سـڪندر آهين،
ڪهسار هئين، هاڻ ته ڪنڪر آهين،
شيطان نه ٿي، دعويٰ نه ڪر يزدان جي،
انـسان ٿـي انـسان جـو پونــير آهين،
ظـالـم جــي مـٿان جـي شـامت پـهتي،
پورهيت جي مٿس موت ٿي طاقت پهتي،
توبه نه ڪئي تـو بـه ڪڏهن قــارونــي،
آخــر ته اچــي تـــوتي قيــــامت پهـتي،
يـزدان جـو فرمان، ڦـُنڊي پـيو آهـي،
ميدان ۾ شيطان، منهنجي پيو آهي،
پــاتار کــي پولارَ ڏنيـون واڌايــون،
انـسان ٿـي، انـسان اٿـي پـيو آهـي،
منهنــجا قـــطعا ڏاٽــا آهــن،
پـانـا، ڪات، مُترڪـا آهــن،
منهنـجا گيت گـهرن ۾ گونجيـا،
ڳـاڙهـا جهنـڊا ڦـڙڪـيا آهــن،
جـَرڪي جـَرڪي جـيئندا آهيون،
ملهجـي، مُـرڪـي مـرنـدا آهيون،
مـرنـدي مـرنـدي بچـندا آهيون،
جـيئرا هـاسين جــيئـرا آهيون،
هـڪ ٽانــڊو منهنجـي اک ۾ رک،
ٻـــيـو ٽـانــڊو منهنـجي دل تـي رک،
هـيءَ بـاهه سهي مـان ويـندس پـر،
هڪ غير نه هــن محــفـل ۾ رک،
ڪٿ ڪڪرن کي دڳ لائين ٿو،
ڪـٿ ٽڪـرن سان ٽـڪرائين ٿو
، اڄ ڇـا ٿي ويــئه جـو غــيرن جـي،
”ٻـن ٽهڪن“ کـان گهـٻرائين ٿـو،
انـڌاريـن جـون ديــوارون ٿـو جوڙيـن تـون،
روشن، روشـن شـعلا مـون سـان بـلڊوزر،
ڪوڙيون، ڪائنر عَياريون ٿو جوڙين تون،
سـچـا، جـوڌا جـذبا مــون سـان بــلڊوزر،
تون دڳن تي ڪنڊا پيو ٿو وڇرائين،
مان دکـڻ تــي جوتـا پـيو ٿو جوڙايـان،
تـون لڪن تي پير پٿر پيو ٿو پلٽائين،
مان به ڪروڙين تـيشا پيو ٿو مڇرايان،
جيئن جيئن باهه تي وجهجي پاڻي، ڀڙڪي ٿي،
پاڻـيءَ ۾ پيــٽرول ملايــو ويـــُو آهــــي،
جـيڏو محـفـل سُلجهـايون ٿـا، الجهـي ٿـي،
مـحــفل ۾ ٻــڙڌول ملايــــو ويــــو آهـي،
سوڙهه اڳئي هُئي، ميڙ اچي پيو، ڪيئن ڪجي؟
ٻوڏ وڏيءَ ۾ ميـنهن وسي پيو، ڪيئن ڪجي؟
آڏو سـاڙي بَـاهه ۽ پــويـان پــاڻــي ٻــوڙي،
هاڻـي ڏاهـو ڏسُ ڏئــي ڪو، ڪيئن ڪجي؟
تنــگ ٿـي منهنـجا مــارُو آخــر،
جنگ جيئـڻ جـي جـوٽـي بيــٺا،
تون جو سـوچيـن پـيو ٿـو رهبر،
تنهن کان اڳــتي سـوچــي بيــٺا،
تلَ هــڙ کائي، منهنجا مارُو تـيـز ٿـيا،
رسـتي ڏي ڏس رهبر کان ڀي اڳتـي آهن،
مُـند دلاسـا بادل بـرسـڻ جا آڇيــا،
ڌرتيءَ جا هٿ ساگر کان ڀي اڳتـي آهن،
ڏاڍي ليکي ڏاڍ جا دائم ڌڌڪار رهندا،
پاپ – نگـر تـي ناسـي، ڪارا پهرا رهندا،
تـڙپي، تنُبي اٿـندو عـام، قيــامت ٿيندي،
ٿڙڪي ٿرڪي ڪنگرا، ٿنڀا، قلعا ڪرندا،
ظالم تنهنجـي ظلم جا آهن پويان ڏينهن،
باهه بڇائين ٿو تون مان ٿو بنجان مينهن،
سنڌ ته گـدڙن ناهي کـاڌي، غاصـب ٻُـڌ،
گهٽي گهٽي ۾ توسان وڙهندا وڙهندا گجندا شينهن،