20
رتيءَ جو پتي (1) پنهنجو تير ڪمان کڻي ايڏي غصي ۾ ڪنهن کي ٿو پنهنجو شڪار بڻائڻ وڃي؟ ساري ڪائنات محبت ۾ گرفتار ٿي ويئي. وڻ جهُڪي ولين تي ڇانئجي ويا. نديون وڃي سمنڊ جي ڀاڪر ۾ ڀيڙيون ٿيون .... جل ٿل هڪ ٿي ويا .... پکي ۽ جانور، ديوتا ۽ پريون انسان ۽ نانگ، لطيف ارواح ۽ جهنگلي ڀوت پريت، شمشان جا ڀوت ۽ ساڌو سنت سڀ سندس طلسلم ۾ وٺي ويا.
عاقل، جيڪي هيستائين دنيا کي برهما جو پاڇو سمجهندا هئا، سموري دنيا هاڻي کين عورت جي روپ ۾ نظر اچڻ لڳي .... اهڙي حالت ۾ ڪامديو، شمڀو وٽ وڃي پهتو.“ (2)
۽ ڪاليداس لکيو آهي ....“
ته اُنهيءَ وقت مدن جي ٻاڻ تي، جيڪو انب جي مُکڙين سان سجيل هو، بهار جي ماکيءَ جون ڪاريون مکيون اهڙي طرح ويهاريون ويون هيون، ڄڻ اُهي خيال مان پيدا ٿيل خدا جي نالي جا اکر هئا. هلال جهڙا گل، نهن جي نشانن جهڙا هئا، جيڪي بسنت رُت جي ويڙهجڻ ڪري جهنگل جي بدن تي پئجي ويا هئا.... بهار، تلڪ جو گل لڳائي، ڀنؤرن جي ڪاري ڪجل سان گڏ، پنهنجي چپن کي (جيڪو انبن جو ٻور هو) صبح جي سج جي سرخيءَ سان سجايو هو .... پيال
جي وڻن مان ڇڻندڙ زرگُل سان هرڻن جو اکيون ڌنڌلائجي ويون هيون ۽ اُهي جهنگل جي پنن تان ڇلانگ ڏيندا ٿي ڦريا .... ڪوئل جو آواز، خود محبت جو آواز بنجي ويو هو .... ڪوئل جو آواز، جيڪو مغرور عورتن جي سرد مهريءَ کي ٽوڙڻ ۾ ڏاڍو ماهر آهي .... مدن جي حڪم سان وڻ هڪ هنڌ بيهي ويا هئا. ڀنؤرا خاموش، جهرڪيون چپ چاپ ۽ هرڻ ماٺ ٿي ويا هئا .... سارو جهنگل ائين ٿي ڏسڻ ۾ آيو ڄڻ هڪ وڏي تصوير هجي.“ (1)
فٽ نوٽ
فٽ نوٽ
(1) ڪامديو، هندو ديومالائي عشق جو ديوتا.
(2) تلسي داس جي لکيل رامايڻ مان.
(1) ڪاليداس جو سنسڪرت ۾ لکيل ناٽڪ ’شڪنتلا‘ مان