ضميمو ٦
١٨. فيبروري ١٨٣٩ع
سنڌ جو مقامي سفارتخانو
ھن وقت حيدرآباد ۾ ھڪ دکدائڪ حادثو ٿيو آھي. مناسب آھي تھ ان جو احوال حضور جن اڳيان پيش ڪجي. اسان گھڻي ڪوشش ڪئي ھئي تھ ڇانوڻيءَ ۾ ڪو ڏيھي ماڻھو يورپي سپاھين کي شراب وڪرو نھ ڪري پر ھڪ بلوچ لڪچوريءَ شراب وڪڻندي پڪڙيو ويو. ھن کي منھنجي تنبوءَ ۾ وٺي آيا. ان وقت اتفاق سان ٺٽي جو منشي مون وٽ ويٺو ھو. ھن کيس سمجھايو تھ توکي سزا لاءِ نواب احمد خان ڏي موڪليو ويندو، جو تو ھڪ اھم قانون جي ڀڃڪڙي ڪئي آھي.
مون حڪم ڏنو تھ جيستائين ھن کي احمد خان وٽ موڪلڻ جي فرصت ملي، تيستائين ھن کي حوالات ۾ رکيو وڃي. رستي تي ھن ترار ڪڍي ملڪ معظم جي ١٧ پيادل فوج جي ھڪ ڪارپول تي قاتلانھ حملو ڪيو. پر ھن پنھنجي بندوق سان وار ٽاري ورتو. ٻروچ جان بچائي دانھون ڪندو، تلوار ڦيرائيندو، ڇانوڻيءَ جي تنبن جي وچان وٺي ڀڳو. ١٧ ديسي پيادل فوج جي ھڪ سپاھيءَ ان وقت سپھھ سالار جي تحسين جوڳيءَ ڦڙتائيءَ سان بندوق ڀري، ھن کي ھڪ ئي ڌڪ سان اتي جو اتي ڪيرائي ڇڏيو.
ھن جو لاش ھڪدم اتان کڻايو ويو. شام جو مون نواب کي چوائي موڪليو تھ سرجان ڪين ۽ مون کي ھن حادثي لاءِ نھايت ئي افسوس آھي. مگر ٻروچ ھن اھم انجام لاءِ پاڻ ئي جوابدار آھي. تنھن ھوندي بھ مان ھن جي ٻارن کي لٽو ڪپڙو يا ڪا رقم، جيڪا نواب مناسب سمجھي، ڏيڻ لاءِ تيار آھيان. نواب ۽ ھن جا تمام ساٿي وڏيون ڳالھيون ڪرڻ لڳا. چون تھ اسان جو ٻروچ ناحق ماريو ويو آھي، جيڪڏھن ھن ڪا خطا ڪئي ھئي تھ کيس جيئرو گرفتار ڪريو ھا. (جيئرو تڏھن گرفتار ٿي سگھي ھا، جڏھن ڪو سپاھي جان جوکي ۾ وجھي ھن کي پڪڙڻ جي ڪوشش ڪري ھا.) وڌيڪ چيائيون تھ اھڙن حادثن لاءِ نور محمد خان کان اسان ڪيترا دفعا معافي ورتي آھي. ھاڻي ھن ڳالھھ کي ختم ڪرڻ لاءِ چڱو ائين ٿيندو تھ تون پاڻ فوتيءَ جي عزيزن کي ڪپڙا پھچائي ڏي.
٢٣ تاريخ فوج ٺٽي طرف رواني ٿي ۽ ٢٥ تاريخ جھرڪن پھتي. آثار ڏيکارين ٿا تھ ڪشمڪش جلد شروع ٿيڻ واري آھي. اسان جي قاصدن کي ھرھنڌ روڪيو ويو آھي. پندرھن ويھھ ھزار سنڌي فوج، حيدرآباد ۾ ڪٺي ڪئي وئي آھي. سفارتخاني جي عملدارن کي پنھنجي جڳھھ ڇڏڻي پئي آھي. ديسي گماشتي تي پھرو آھي. اسان جي فوج لاءِ اناج ۽ گاھھ ات ڪٺو ڪيو ويو ھو، سو ٻروچن ڦري ناس ڪري ڇڏيو آھي. ڏيھي گماشتي خفيھ نياپو موڪليو آھي تھ ٻروچ مقابلي لاءِ بيتاب آھن.