ضميمو ٩
١. آڪٽوبر ١٨٤٢ع
حيدآباد
سنڌ جي سياسي سفير جي نائب، ليفٽيننٽ ملنيءَ ڏانھن. ڏسجي ٿو تھ آخر ميرن (ميرنصير محمد) درياءَ جي ھن ڀر شڪار تي وڃڻ واري ڏينھن، ڪراچيءَ ۾ سيٺ نائونمل کي گرفتار ڪرڻ لاءِ ماڻھو موڪليا ھئا ۽ ائين ظاھر ڪيو ھئائون تھ گرفتاريءَ جي مون اجازت ڏني آھي. پريڊي ۽ گارڊن مون کي لکيو آھي تھ نائونمل، حيدرآباد جي ميرن کي ٺاھھ لاءِ خط لکڻ وارو ھو ۽ مھينو اڳ ميرن جي اجازت ۽ پرواني ھيٺ جيڪو سامان در آمد ڪري وڪيو ھئائين، ان تي محصول ڏيڻ وارو ھو. پر اسان ھن کي انھيءَ ڳالھھ تان باز آندو. ھاڻي ضروري آھي تھ اسان ميرن کي ڏيکاريون تھ اسان پنھنجي حق تلفي ٿيڻ ھرگز نھ ڏينداسين.
چنانچ، مون ھنن ڏي اھڙو خط لکيو آھي،جنھن جو ترجمو ھن سان شامل آھي. مون انھيءَ خط ۾ صاف گوئيءَ کان ڪم ورتو آھي. اميد تھ توھان مون سان شامل راءِ ٿيندا تھ ھن موقعي تي اھڙا لفظ ڪم آڻڻ ضروري ھئا. ميرن کي، نائونمل جي گرفتار ڪرڻ جو ايتروئي حق آھي، جيترو مون کي گرفتار ڪرڻ جو.
(٢. ليفٽيننٽ ملنيءَ طرفان مير نصير خان ڏانھن لکيل خط، حيدرآباد، مورخ ١ آڪٽوبر ١٨٤٢ع جو اختصار، جنھن ۾ نائونمل سان جيڪو برتاءُ ڪيوويو ھو، تنھن تي ھن احتجاج ڪيو آھي.)
”مون کي معلوم ٿيو آھي تھ حضور جن انگريز سرڪار جي ڏيھي گماشتي،نائونمل سيٺ کي گرفتار ڪرڻ لاءِ ڪراچيءَ ماڻھو موڪليا آھن ۽ ان لاءِ سبب اھو ڏنو ويو آھي تھ ھن ڇانوڻيءَ ۾ بنا محصول سامان آڻي وڪيو آھي. ساڳئي وقت ائين بھ ظاھر ڪيو ويو آھي تھ ھن جي گرفتاريءَ لاءِ مون کان اجازت گھري ويئي آھي ۽ مون گرفتاريءَ جي منظوري ڏني آھي. مون کي اميد آھي تھ ليفٽيننٽ گارڊن کي غلط اطلاع مليو آھي. مان حضور جن کي ڪنھن بھ وقت ۽ خاص ڪري جڏھن توھان شڪار ۾ مشغول ھوندا آھيو، تڪليف ڏيڻ مناسب نھ سمجھندو آھيان، پر مان توھان کي ھڪ دوست جي حيثيت ۾ ٻڌائڻ ٿو چاھيان تھ نائونمل انگريز سرڪار جو ملازم ۽ پگھاردار آھي ۽ ھن کي انگريز سرڪار جي اجازت کان سواءِ گرفتار ڪرڻ جو ايترو حق آھي، جيترو مون کي گرفتار ڪرڻ جو. ٻيو ھن جيڪي ڪجھھ ڪيو آھي، سو توھان جي پرواني ھيٺ، جيڪو توھان ڪجھھ مھينا اڳ کيس ڏنو ھو. منھنجي سرڪار، پنھنجن ملازمن سان بي انصافي ٿيڻ نھ ڏيندي ۽ مان توھان کي صلاح ڏيندس تھ پنھنجو حڪم واپس وٺو. جيڪڏھن منھنجو نالو ڪم آندو ويو آھي تھ اھا ڳالھھ غلط آھي. بلڪ مان عرض ڪندس تھ خابروءَ کي سزا ڏني وڃي.“
(٣. مير محمد خان طرفان ڪراچيءَ ۾ انگريز سرڪار جي ڏيھي گماشتي، نائونمل جي نالي تي جاري ٿيل پروانو. مورخ... شعبان ١٢٥٨ھھ (١٨٤٢ع) جو ترجمو.)
توکي اسان جي حضور ۾ حاضر رھڻ جو حڪم ٿو ڏجي. ضروي آھي تھ ھن پرواني ملڻ شرط تون ھڪدم خوشيءَ سان اچي اسان جي در تي حاضر ٿيءُ. اچڻ ۾ ھڪ لمحو بھ دير نھ ڪر. ٻئي مير توتي مھربان آھن. ھن تحرير تي عمل ڪر ۽ ھي حڪم ضروري ڄاڻ.“
٤. مير شھداد خان جو ڪراچيءَ ۾ سرڪار جي ڏيھي گماشتي، نائونمل ڏانھن جاري ڪيل پروانو. مورخ شعبان... ١٢٥٨ھھ (١٨٤٢ع) جو ترجمو.)
.توکي اسان جي حضور ۾ حاضر رھڻ جو حڪم ٿو ڏجي. تون مير نور محمد جي ڏينھن کان وٺي اسان جو ۽ سرڪار جو پراڻو ملازم ۽ خراجگذار آھين. ضروري آھي تھ ھن پرواني جي ملڻ شرط تون خوشيءَ سان ۽ بنا ڊپ ڊاءَ جي، ڪراچيءَ مان اچي اسان جي دروازي تي حاضر ٿيءُ. دير اصل نھ ڪجانءِ. ڄاڻ تھ سرڪار توتي مھربان آھي. تون ھڪدم پاڻ کي ھت حاضر ڪر ۽ اچڻ ۾ دير نھ ڪر. ھن تحرير تي غور ڪري، حڪم جي تعميل ڪر.“