پيش لفظ (ٻئي ايڊيشن لاءِ)
هڪ ماڻهو ڪيترو به ذهين ڇو نه هجي، ادارن جو مقابلو ڪرڻ هن جي وس کان ٻاهر هوندو آهي. ادارن جو مقابلو به ادارا ئي ڪري ٿا سگهن. ڀٽو شهيد تمام ذهين هو، پر پيپلز پارٽي منظم جماعت ڪانه هئي. اهو هڪ الڳ مسئلو آهي ته ان ۾ مفاد پرست نوان توڙي پراڻا، اندران يا ٻاهران مسلم ليگي به موجود هئا.
سو سائين عالمي ادارن جو مقابلو به عالمي ادارا ئي ڪري ٿا سگهن ۽ ملڪي بنيادن تي منظم ملڪي ٽولي جو مقابلو ڪرڻ لاءِ ملڪ گير تنظيم به کپي. ديسي ۽ عالمي دشمنن جو اتحاد آهي ته ان سان مهاڏو اٽڪائڻ لاءِ عالمي ديسي دوستن جو اتحاد به اڻٽر آهي.
ڪنهن حد تائين 1977ع واري انديشي کان آگاهه ٿي، اسان 1975ع کان ”مهانڊو نه، پر معاشرو مٽائڻ“ جي وائي ورجائيندا رهيا آهيون. مطلب ته ڪيترن ئي واقعن کي ڪجهه وقت گذرڻ کان پوءِ ئي وڌيڪ صاف طرح ڏسي ٿو سگهجي. ان کان سواءِ عمر ۽ وقت گذرڻ سان گڏوگڏ انسان جي سمجهه ۽ ساڃاهه ۾ اضافو ٿيندو ٿو رهي. سو ڪيترائي اديب ذهن 15 سالن کان پوءِ به ڪو ڪتاب وري لکڻ ويهن، ته جيڪر ان کي الاهي بهتر بڻائين. هڪ ڪتاب لکيئي تيرنهن سال ٿيا آهن سو سوچيان ٿو ته اهو ڪتاب اڄ لکان ها، ته جيڪر ڪافي بهتر بڻايان ها.
هيءَ ڪچو ڦڪو ڪتاب اڳ به 2000 ڪاپيون شايع ٿيون هيون ۽ هاڻ ان جي طلب رڳو اهو ثابت ٿي ڪري ته،
محبت پائي من ۾، رنڍا روڙيا جن،
تن جو صرافن اڻ توريو ئي اگهائيو.
(ڀٽائي)
ادب ته آخر ادب آهي. ڪيتريون ئي ڳالهيون صاف چٽيون نٿيون چئي سگهجن. سماجي سائنس ۾ جيڪي مڪان ۽ زمان آهن، ادب ۾ اهي سونهن ۽ سچائي آهن. سو ڪجهه انهن آدابن جو خيال رکڻو ئي پوي ٿو.
بهرحال جهڙو حال حبيبان تهڙو پيش پريان.
ازل کان اوهان جو ڄام ساقي