ڳاڙھو پمفليٽ
8 اپريل 1929ع تي وائسراءِ جو ، ٻن بلن کي نافذ ڪرڻ جو، اعلان ٿيو. جيتوڻيڪ ميمبرن جي اڪثريت ان جي مخالفت ڪئي ۽ ان کي اڳ ۾ ئي رد ڪري ڇڏيو هو.
ھندستان سوشلسٽ ريپبلڪن آرمي (نوٽيس)
”ٻوڙن کي ٻڌائڻ لاءِ گجگوڙ جي ضرورت ھوندي آهي“ اهي لازوال لفظ فرانس جي هڪ بهادر انتشار پسند (Anarchist) شهيد ويلانٽ هڪ اهڙي ئي موقعي تي چيا هئا. اڄ اسان پنهنجي ڪم کي انهن ئي لفظن سان پروموٽ ڪريون ٿا.
هتي اسان گذريل ڏهن سالن جي سڌارن (مونٽاگو-چيمسفورڊ ريفارمز) جي ذلت آميز تاريخ کي نہ ورجائينداسين ۽ نہ ئي هن ايوان جي ذريعي هندستاني قوم تي مسلط ڪيل توهين جو ذڪر ڪنداسين جنھن کي ھندستاني پارليامينٽ چيو وڃي ٿو. اسان صرف ايترو چوڻ چاهيون ٿا تہ جڏهن اهي ماڻهو سائمن ڪميشن کان ڪجھ وڌيڪ سڌارن جي اميد ڪري رهيا آهن ۽ انهن انتظار جي هڏين جي ورهاڱي لاءِ پاڻ ۾ وڙهي رهيا آهن، ان وقت حڪومت اسان تي ”پبلڪ سيفٽي بل (Public Safety Bill)“ مسلط ڪري ڇڏيو آهي. ”تجارتي تڪراري بل (Trade Disputes Bill) “ جھڙا جابرانہ قانون مضبوط ڪيا ويا آھن ۽ پريس سيڊيشن بل (Press Sedition Bill) ايندڙ اجلاسن ۾ پيش ڪيو ويندو. کليل ميدان ۾ ڪم ڪندڙ مزدور اڳواڻن جي انڌاڌنڌ گرفتاريون واضح طور تي واضح ڪن ٿيون تہ هوا ڪهڙي طرف جي لڳي رهي آهي.
اهڙين انتهائي اشتعال انگيز حالتن ۾، هندستاني سوشلسٽ ريپبلڪن ايسوسيئشن، پوري سنجيدگيءَ ۽ ذميواريءَ جي پوري احساس سان، فيصلو ڪيو، ۽ پنهنجي فوج کي حڪم ڏنو تہ، هي خاص ڪم سرانجام ڏئي، تہ جيئن هن ذلت آميز قوت کي روڪي سگهجي. پرڏيهي بيوروڪريسي جا استحصل ڪندڙ پنهنجي مرضيءَ سان ڪم ڪري سگهن ٿا، پر انهن جي اصل شڪل کي عوام آڏو بي نقاب ڪرڻ ضروري آهي.
عوام جي نمائندن کي گهرجي تي هو پنهنجي تڪن ۾ واپس وڃن ۽ عوام کي ايندڙ انقلاب لاءِ تيار ڪن ۽ حڪومت کي اهو بہ سمجهڻ گهرجي تہ پبلڪ سيفٽي بل، ٽريڊ ڊسپيوٽ بل ۽ هندستان جي لاچار عوام پاران لالا لجپت راءِ جي وحشياڻي قتل خلاف احتجاج ڪندي، اسان ان تاريخي سبق تي زور ڏيڻ چاهيون ٿا تہ توهان ماڻهن کي ختم ڪري سگهو ٿا پر خيالن کي نہ. وڏيون وڏيون سلطنتون تباھ ٿي ويو پر خيال برقرار رھيا. بوربن ۽ زار زوال پذير ٿيا ۽ انقلاب فتح جا گيت ڳائي اڳتي وڌيو.
اسان انساني زندگي کي تمام مقدس سمجهون ٿا ۽ ان جي سونهري مستقبل جو خواب تڏهن ڏسندا آهيون جڏهن انسان مڪمل امن ۽ آزادي سان زندگي گذاريندو. اسان کي اهو اعتراف ڪندي افسوس ٿئي ٿو تہ اسين انقلابي آهيون، انساني رت وهائڻ تي مجبور آهيون.
پر ان عظيم ”انقلاب“ جي قربان گاھ تي چند ماڻهن جي قرباني، جيڪا سڀني لاءِ آزادي آڻي ٿي ۽ انسان جي ھٿان انسان جي استحصال کي ناممڪن بڻائيندي، اھو طئي آھي.
”انقلاب زنداباد“
صحيح
بلراج [1]
چيف ڪمانڊر
________
[1] بلراج ھندستان سوشلسٽ ريپبلڪن آرمي جي چيف ڪمانڊر چندر شيکر آزاد جو قلمي نالو ھو.