شاعري

منزل ڪٿي آ

جاويد نواز جاويد جي غزلن جي ھن مجموعي جي مھاڳ ۾ بخشل باغي لکي ٿو: ”جاويد نواز جڏهن بہ ڪو غزل لکيو آهي تہ اهو دل جي گَھِراين تائين رسائي پائي وٺندو آهي. هرڻيءَ جي ڇال جھڙا نفيس غزلن جا شعر وڏي پختگيءَ جي رنگ ۾ رچيل، دل جي بٺيءَ ۾ پَچي راس ٿيل سِٽون ڪن رَس سمائي اندر ۾ تحرڪ پيدا ڪري ڇڏينديون آهن. جاويد نواز وڏي سِٽاءُ سان غزل لکي ٿو، جنھن ۾ تغزل جو رنگ ڄاڱري ٻيرن جيئن رتل ۽ پڪل محسوس ٿيندو آهي. رديف ۽ قافيي جو ڀچاءُ،  يا وزن جي ٺيڪ بيھڪ، لفظن جي سٺي چونڊ، خيالن جي سادگيءَ جو هڳاءُ، ڪڪوريل دل جون ڪيفيتون، خواب، انتظار، وڇوڙا، تنھايون، درد، اوجاڳا، وغيرھہ جاويد نواز جي شاعريءَ جا محرڪ آهن. “

Title Cover of book منزل ڪٿي آ

اکين جو شاعر

اکين جو شاعر
سنڌ جي ادبي کيتر ۾ روز نِت نوان گل ٽڙندا ٿا رهن. هن زرخيز زمين ۾ ڦٽندڙ هڪ تازو مهڪندڙ گل جاويد نواز جاويد جي نالي سان توهان جي اکين اڳيان پنهنجي من موهيندڙ خوشبو سان سنڌ جي سونهاري سرزمين کي واسيندي ڄڻ ته اهو اعلان پيو ڪري ته سنڌ ڪڏهن به سَنڍ ٿيڻي ناهي.
جاويد سان منهنجي واقفيت ڪجهه سالن کان آهي ۽ اُن عرصي ۾ سندس شاعريءَ جا صرف ڪجهه راز منهنجي اکين آڏو کُليا ته:
روح سان پرٿوي تي اچڻ کان اڳي،
آئون ڀي ڪنهن ستاري جو حصو هئس.
ٻُڪ ۾ سمنڊ کي پيو سموئڻ گهري،
هڪڙو پاڳل هو، “جاويد” نالو هئس!

پر جڏهن جاويد پنهنجي شاعريءَ جو مسودو مونکي ڏئي هن ڪتاب بابت ڪجهه لکڻ لاءِ چيو ته ان وقت منهنجي ذهن ۾ پهريون خيال اهو آيو ته:
عمر گذري وفـا کي ڳوليندي،
پـٿـرن ۾ خـدا کـي ڳوليندي،
شهر پنهنجي ۾ اجنبي آهيان،
سـال ٿيا آشـنـا کي ڳوليندي.
۽ پوءِ:
بـاک جـو اجـرو بــدن تنهنجون اکيون،
زندگيءَ جو ڏيک ڏين، تنهنجون اکيون.
يا:
مون ڏٺي آ اوهان جي نيڻن ۾،
زنـدگي آ اوهان جي نـيڻن ۾.
يا:
رڃ آهـي رڳـــي اکـيــن آڏو،
پوءِ به پيو ٿو قدم وڌايان مان.
يا:
ڪنهن ڏٺو پئي عجب نگاهن سان،
مون پئي ڳوليو سبب نگاهن سان!
۽
رات ڪـاريءَ جي هن طـوالـت ئي،
منهنجي دل کي ڏنيون اکيون آهن.
جهڙا شعر پڙهي محسوس ٿيو ته جاويد “اکين جو شاعر” آهي.
پر:
مستقل اضطراب جو نالو،
زنـدگي آ عـذاب جو نالو.
۽
ڏُک جـي ڇـو انـتـهـائـي ڪـانـه آ،
ڇو خوشيءَ جي عمر ٿوري ٿي ٿئي.
۽
چـاهتون، اوسيئڙا يا نـوڪري!
هيڪلو“جاويد” آ ڇا ڇا ڪري!
جهڙن شعر ثابت ڪيو ته جاويد جي اسلوب ۾ داخلي درد جو اظهار آهي پر خارجي احساسات جو ڇُهاءُ کان هن جي شاعري خالي نظر اچي ٿي. جنهن مان سمجهيم ته جاويد به عام روايتي شاعر آهي پر جڏهن هنن شعرن تي نظر پئي:
* پنهنجي هستي رکي جلائي مون،
رات مـشعل ڪري ڇڏيو مونکي.
* رات ڏاڍي طـويـل ٿـي وئـي آ،
رات سان پر اڃا وڙهان ٿو مان.
* هر قدم تي شڪست کاڌي آ،
پـوءِ به همت خـدا ڏني آهي.
* کـنـڊر ٿـا وسـن دل ۾،
مـوهن جو دڙو آهيان!
* ڇـو ڀلا “جاويد” دل جي ٿر مٿان،
سانوڻيءَ جي عمر ٿوري ٿي ٿئي!
ته پوءِ محسوس ٿيو ته جاويد گهڻ رُخي شخصيت آهي ۽ ان جي شاعريءَ ۾ قرباني، مسلسل جدوجهد، انقلاب جي آس، ڌرتي جو ذڪر ۽ فڪر، همتن ۽ حوصلن جا حوالا آهن ۽ جڏهن هي شعر ڏٺم:
* ڳـول ان کـي نه آسمانن تي،
پاڻ ۾ ئي خدا نظر ايندئي.
* ڪُـنَّ مان هٿ ڏئي ڪڍي آيو،
مون ڏٺو آهي رب نگاهن سان.
ته سندس بلند خيالي، اعلى سوچ ۽ وسيع نظري جو قائل ٿي ويس!
آخر ۾ دعا آهي ته الله پاڪ جاويد نواز جاويد جي سوچ کي وڌيڪ بلندي، وسعت ۽ استحڪام عطا ڪري. (آمين)
هوش سرهاروي
9 آڪٽوبر 2019ع