زھرہ جو روزو
صبح جو سڪينہ کي ننڊ هئي هن سمجهيو تہ اڄ زھرہ اسڪول ڪونہ ويندي پر هوءَ ٿيلھو کڻي اسڪول هلي وئي اسڪول ويجهو هو سڀني کي ٻڌايائين تہ، ”اڄ مون روزو رکيو آهي“. هن جي ڪلاس جون ڇوڪريون بہ ايتري ئي عمر جون هيون ڪنھن اڃان روزو ڪونہ رکيو هو. هن منجهند ٿيڻ تائين تہ صبر ڪيو پر واپسيءَ ۾ جيئن ئي گهر پھتي سڄي زبان سُڪي ٺوٺ ٿي وئي هيس. تہ بک بہ بي حساب لڳي هيس هاڻي ڇا ڪري؟
سڪينہ نماز پئي پڙهي هُن اک بچائي فرج کولي ٿڌو پاڻيءَ جو گلاس ڀري پي ڇڏيو. ماڻس کيس ڏسي ورتو هو. ٿوريءَ دير کانپوءِ کانئس پڇيائين تہ ”روزي جو ڪھڙو حال آهي؟“ زھرہ بنا ڊپ جي ڪوڙ ڳالھائيندي وراڻيو، ”بلڪل ٺيڪ“.
ان مھل ادي سڪينہ کيس ويھاري سمجهايو ”راڻي! روزو بک ۽ اڃ جو نالو ڪونھي ۽ نہ ئي ڏيکاءُ جو نالو آهي اللھ تعاليٰ کي ماڻھوءَ جي بک ۽ اڃ جي ڪا بہ پرواھہ ڪونھي. روزو ايمان جو آهي، جنھن ۾ ڪو بہ غلط ڪم ڪرڻ سان روزي جي بي حرمتي ٿيئي ٿي جيئن مثال طور ڪوڙ، چغلي، چوري، بھتان ۽ ٻيا غلط ڪم. توهان پاڻي پي ڇڏيو ۽ مون کان لڪائي ڪوڙ ڳالھايو اهو توهان مون سان فقط ڪوڙ ڪونہ ڳالھايو. بلڪہ پنھنجي روزي جي بي حرمتي ڪئي اهو هاڻي پاڻي پيئڻ ۽ ڪوڙ ڳالھائڻ سان بلڪل ٽٽي ويو اڄ پھريون روزو رکڻ جو شوق هو تہ پوءِ سحري پوري صحيح نموني کائي گهر ۾ عبادت ڪري روزي کي مڪمل ڪريو ها“.
زھرہ سخت شرمسار ٿي چوڻ لڳي، ”امان مون کي روزي جون ڳالھيون ٻڌائي، آئون آئيندہ لاءِ ان ريت بلڪل ڪونہ ڪنديس“ سڪينہ چوڻ لڳي ”ها پٽ اهو منھنجو فرض آهي توکي ڄاڻ ڏيان، زهرہ، روزو اسلام جو ٽيون رڪن آهي، رمضان جي پوري مھيني جا روزا مسلمانن تي فرض آهن پر بيمار ۽ ٻڍا جيڪڏهن نہ رکي سگهن تہ پوءِ ڪنھن روزيدار کي انھن روزن جا مقرر پئسا فديي طور ڏيڻا آهن، ٻارن کي نماز ستن سالن کان پڙهائڻ گهرجي باقي روزا بالغ ٿيڻ تي فرض آهن تہ بہ يارهن ۽ ٻارهن سالن جا ٻار روزا رکندا پيا آهن انھيءَ جي لاءِ خيال ڪرڻو پوندو آهي تہ روزي کي ٽوڙڻ جي غلطي نہ ٿيئي.
رمضان جي مھيني جا ٽي عشرا آهن، عربي زبان ۾ ”عشر“ ڏھہ جي عدد کي چون ٿا، سنڌيءَ ۾ اسين عشري کي ”ڏهو“ چوندا آهيون. ڏھہ+ڏھہ+ڏھہ مطلب ٽيھہ روزا جيڪڏهن چنڊ 29 روزي تي ڏسجي تہ پوءِ 29 روزا ٿيندا آهن، چنڊ ڏسجڻ سان شوال جو مھينو شروع ٿيندو ۽ شوال جي پھرين تاريخ مسلمانن جي لاءِ روزن جي انعام طور عيد جو ڏينھن آهي پھريون ڏهو اللھ جي رحمت جو آهي ٻيو ڏهو مغفرت جو ۽ ٽيون دوزخ جي باھہ کان ڇوٽڪاري جو آهي، آخري ڏهي ۾ ڪجهہ مسلمان مسجد ۾ اعتڪاف ۾ ويھندا آهن، انھيءَ م هڪ جاءِ تي عبادت ڪئي ويندي آهي ۽ چنڊ ڏسجڻ کان اڳ مسجد مان ٻاهر نہ اچبو آهي چنڊ ڏسڻ سان اعتڪاف پورو ٿي ويندو. هيءُ عبادتن ۽ صبر جو مھينو آهي جنھن ۾ اللھ تعاليٰ شيطانن کي قيد ڪري ڇڏي ٿو.
رمضان جي ئي مھيني ۾ اللھ تعاليٰ حضرت جبرائيل جي وسيلي وحيءَ سان رسول پاڪ صہ جن تي قرآن پاڪ کي نازل ڪيو .23 سال 5 مھينا ۽ 14 ڏينھن قرآن جي نازل ٿيڻ جو سلسلو هليو. قرآن پاڪ اللھ تعاليٰ جو مسلمانن لاءِ زندگي صحيح گذارڻ ۽ سڌي رستي ڏيکارڻ جو الھامي ڪتاب آهي جنھن جي تلاوت رمضان ۾ سڀ کان گهڻي ڪئي وڃي ٿي“
زھرہ پنھنجون اکيون حيرت سان گهمائيندي چوڻ لڳي ”امان ان ڪري توهين رمضان ۾ روز گهڻي دير قرآن پاڪ پڙهندا آهيون“
”ها پٽ، آئون ٻہ ٽي دور پورا ڪندي آهيان رمضان ۾ روزاني ٽي/چار سيپارا تلاوت ڪرڻ جي مون کي ڳچ وقت کان عادت آهي توهان جو قرآن پاڪ بہ هاڻي ڏهن سيپارن تي پھتو آهي ان کي رمضان ۾ دور ڪندا رهو“
”امان، مون کان وڏي غلطي ٿي مون ڪوڙ ڳالھايو هاڻي اللھ پاڪ ناراض ٿيندو؟“
سڪينہ کيس پيار ڪندي سمجهايو، نہ پٽ تون ننڍي آهين مون کي اهو سڀ ڪجهہ پھرين ٻڌائڻ کپندو هو. پياري رسول صہ فرمايو آهي تہ، ”جنھن ماڻھوءَ روزو رکي ڪوڙ ڳالھايو ۽ ڪوڙ جي عمل کي نہ ڇڏيو تہ اللھ تعاليٰ کي انھيءَ ڳالھہ سان ڪا بہ غرض ڪونھي تہ اهو کائڻ پيئڻ ڇڏي ڏي“ اللھ تعاليٰ کان معافي گهر، آئيندہ لاءِ ڪڏهن بہ ڪوڙ نہ ڳالھائج.
زھرہ ماءُ سان پڪو واعدو ڪيو تہ نہ فقط رمضان شريف ۾ پر هوءَ هاڻي ڪڏهن بہ ڪوڙ نہ ڳالھائيندي ۽ نہ ئي ڪڏهن ضد ۽ ڪاوڙ ڪندي ايندڙ رمضان کان اڳ نماز جي پابندي ڪرڻ سان گڏ قرآن پاڪ بہ پورو ڪري بلڪل صحيح طريقي سان روزو مڪمل رکندي.
سڪينہ مُرڪي چيس،”بلڪل! اسين پنھنجي پياري ڌيءَ جي قرآن پاڪ پوري ڪرڻ جي ”آمين“ ڪنداسين ۽ پھرين روزي جي افطار پارٽي بہ ڪنداسين، پنھنجي ساهيڙين، رشتي دارن ۽ پاڙيسرين کي گهرائي سٺي دعوت رکنداسين.