پھرين تاريخ ۽ پڪوڙا
ادي شاهده ڇاڪري؟ آخري تاريخون گهر ۾ سودو ئي اچي ختم ٿيو هو سو ٻارن کي پيار ڪندي چيائين، ” پٽ! پاڻ وٽ اڄ بيسڻ ڪونھي پھرين تاريخ ۾ ٻہ ڏينھن آهن پوءِ سڄو سودو وٺي اينداسين ٻچڙن کي کوڙ پڪوڙا هلو چانھن پيئو اها تيار آهي“.
سھيل منھن ڦٽائي وڏي آواز سان چيو، ”امان ڇو! هر وقت اسان وٽ سامان کٽي ٿو وڃي؟ هر ڳالھہ ۾ پھرين تاريخ، پھرين تاريخ ٻڌي ٻڌي ڪن ئي پچي پيا آهن اسان جي تہ ڪابہ خواهش پوري ئي ڪانہ ٿي ٿيئي. اسان جي گهر ۾ بہ سيڌو کٽي ٿو وڃي ۽ مھيني جي آخر ۾ خرچي بہ نٿي ملي، سئوٽ عمران کي جيتري خرچي شروع جي تاريخن ۾ ملندي آهي، آخري تاريخن ۾ ايتري ئي ملندي آهي هن جو کيسو تہ هر وقت ڀريل هجي ٿو ۽ اسان جو کيسو خالي“، ان ريت بحث ڪندي سندس آواز وڏو ٿي ويو انھيءَ کان اڳ جو هو گهڻو بخيل ٿيئي ماڻس پيار ڪندي چيس، ”منھنجو واعدو آهي تنھنجي خرچي هاڻي ڪونہ کٽندي پر آهستي ڳالھائي ڀر ۾ تنھنجي چاچي جو گهر آهي اهي ٻڌندا تہ پاڻ جي گهٽتي ٿيندي!!“
جميل ڀاءُ کي دڙڪا ڏيندي چيو، ” سھيل امان سان بحث نہ ڪر، ڪا ڳالھہ ڪونھي پڪوڙا ناهن تہ ڇا ٿيو!! ڏس چاچا هڪ وڏو اعليٰ آفيسر آهي ۽ پاڻ جو بابا هڪ ننڍو ڪلارڪ ٻنھي جو نوڪريءَ جو فرق ڏس نھ!!“ سھيل وري بہ ماٺ ڪونہ ٿيو”ڇو بابا ڇو ڪلارڪ ٿيو؟ بابا بہ تہ اڳيان پڙهي آفيسر ٿي سگهيو ٿي اسان جي قسمت ئي خراب هئي ڪاش اسان جو پيءُ بہ اعليٰ عھدي تي هجي ها تہ اڄ معمولي پڪوڙن لاءِ ڪونہ سڪون ها!!“ ڳالھائيندي سندس آواز وري بلند ٿي ويو ماڻس کي ڊپ ٿيو تہ ٻئي ڪمري ۾ موجود احمد صاحب نہ اهو ٻڌو هجي ڪاوڙ اچي ويس ۽ زور سان هڪ چماٽ سھيل کي هڻي ڪڍيائين احمد صاحب سھيل جي روئڻ جي آواز تي ٻاهر اچي پنھنجي گهر واريءَ کي سمجهائيندي چوڻ لڳو ”شاهده ٻارن سان اهڙي هلت نہ هلبي آهي پاڻ جا ٻار سمجهدار آهن هنن کي اصل حقيقت جي ڪابہ خبر ڪونھي، اهو تہ انھن جو ڏوھہ ڪونھي نہ!!“
شاهده جي اکين ۾ لڙڪ لڙي آيا روئڻ هارڪي آواز ۾ چوڻ لڳي، ”پوءِ پنھنجي ٻچن کي اصل حقيقت کان واقف ڪيو نھ!! کين ٻڌايو تہ ٻين کي ڪامياب ڪندي ڪندي توهين پنھنجي اولاد وٽ ڪيئن ڏوهاري ٿي ويا آهيو“
ٻار ٽيئي پيءُ جي کٽ تي ٿي ويٺا احمد ڳالھائڻ لڳو، ”پٽ سھيل آئون ميٽرڪ پاس ڪلارڪ ضرور آهيان پر آئون نڪو پڙهائيءَ ۾ ڪمزور هئس ۽ نہ ئي سست ۽ ٽوٽي هئس، اصل ۾ اسان جي گهرجون حالتون اهڙيون ڪونہ هيون، منھنجو پيءُ هڪ محنتي مزور هو، مون ميٽرڪ سٺين مارڪن سان پاس ڪئي ۽ ڪاليج وڃڻ جا خواب ڏسڻ لڳس پر قسمت ۾ ڪجهہ ٻيو لکيل هو. هڪ ڏينھن اوچتو بابا پنھنجي ڪم تي وڏيءَ ٽہ ماڙ عمارت تان ڪري سخت ڦٽجي ڪري پيو ۽ ٻن ڏينھن ۾ موڪلائي ويو. آئون گهر جو وڏو هئس ۽ گهر جي سڄي جوابداري مون جي ڪلھن تي اچي پئي منھنجي تہ انھيءَ صدمي سان چيلھہ ئي چٻي ٿي وئي، ڏاڍو وهلور ويس پر امان حوصلو ڏنو توهان جي ٻنھي ننڍن چاچن کي ڪلارڪي ڪري پڙهائڻ لڳس پنھنجي اکين ۾ ڏٺل خواب انھن جي سٺي مستقبل لاءِ وساري ڇڏيم ڏينھن رات محنت ڪرڻ لڳس جيڪڏهن صبح جو نوڪري ڪريان ها ۽ شام جو پڙهان ها! تہ بہ شايد منھنجي تعليم مڪمل ٿي وڃي ها پر هڪ ميٽرڪ پاس کي ايتري وڏي نوڪري تہ نٿي ملي سگهي جو هو گهر جي ذمہ داريءَ کان بي فڪر ٿي شام جوپڙهائي جاري ڪري سگهي، ان ڪري آئون صبح جو پنھنجي سرڪاري کاتي ۾ نوڪري ڪرڻ سان گڏ شام جو وري هڪ مشھور اخباروارن وٽ رات جو ڏهين تائين ڪم ڪندو هئس انھيءَ سان توهان جي چاچن عرفان ۽ ڪامران کي پڙهائي پيرن تي بيھاريم عرفان هتي پاڪستان ۾ آفيسر ٿيو تہ ڪامران پرڏيھہ وڃي وسايو. اهي پنھنجي گهرن ۾ خوش آهن، ٻار ڄڻ ساھہ روڪي سڄي ڳالھہ ٻڌي رهياهئا. احمد وري کين چوڻ لڳو، ”مون اهو ڪنھن بہ لالچ ۾ ڪونہ ڪيو تہ صبح منھنجا ڀائر آفيسر ٿي مون کي سنڀالين يا منھنجي خدمت ڪن، آئون سڀني ۾ وڏو هئس مون پنھنجو فرض سڃاتو ۽ پنھنجي والده جي مُک تي خوشي آڻڻ ٿي چاهيم منھنجو رب مون سان راضي ٿيئي توهان جي اميءَ کي سڄي خبر آهي باقي اوهان ٻارن کي اهو سڀ ڪجهہ ٻڌائي توهان جون دليون پنھنجي رت جي رشتن لاءِ خراب ڪرڻ نٿي چاهيم ۽ ايئن بہ ٿيئي ها تہ صبح توهين مون کي چئو ها تہ بابا توهان تہ پنھنجي ڀائرن لاءِ سڀ ڪجهہ ڪيو پر انھن تہ واپسيءَ ۾ توهان کي ڪو بہ صلو ڪونہ ڏنو“
سھيل پنھنجي پيءُ جي زباني سندس محنتون، مشقتون ۽ قربانيون ٻڌي روئڻ لڳو، ”بابا مون کي معاف ڪريو مون کي خبر ڪانہ هئي تہ توهان حياتيءَ ۾ ايتري تڪليف ڏٺي ۽ سڀني کي سک ڏيڻ لاءِ پنھنجا آرام قربان ڪيا. مون کي هاڻي فخر آهي تہ آئون هڪ عظيم انسان جو پٽ آهان“.
”نہ منھنجا پٽ آئون تہ توهان کان زرو بہ ناراض نہ آهيان بس حياتيءَ ۾ اهو خيال رکو تہ ڪنھن جي باري ۾ سوچيو تہ سٺو سوچيو ۽ دل ۾ بدگمانين کي جڳھہ نہ ڏيو“
جميل ڊوڙندو دروازي جي آواز تي ٻاهر ويو تہ ٻاهر چاچو عرفان ۽ چاچي هڪ وڏو ڊش هٿ ۾ کڻي بيٺا هئا گهرن جون ڀتيون جڙيل هيون ۽ بجلي نہ هئڻ ڪري چاچي جي گهر ۾ اهو سڄو آواز ويو هو. هُو پڪوڙن جو ڊش ميز تي رکي سڀني سان مليا چاچو عرفان، احمد جي ڀر ۾ ويھي ڪنڌ هيٺ ڪري شرمندگيءَ سان چوڻ لڳو” ادا مون کي معاف ڪج مون توهان کي ڀت ڀر ۾ هوندي بہ وساري ڇڏيو آهي اها منھنجي نالائقي آهي. توهين منھنجا محسن آهيو اڄ توهان جي گهرجي ڳالھين منھنجي ستل ضمير کي جاڳايو آهي“
احمد چيس، ادا، ”ڀلي آئين جي آئين نچ آئين“، توکي پنھنجي اڱڻ تي ڏسي منھنجو تہ رون رون ٺري ويو آهي بيشڪ تو مون کي وساري ڇڏيو پر مون ڪونہ وساريو آهي. بابا مرحوم چوندو هو تہ، ”تڏي آئي تنگ نہ پئجي توڙي هجن وير هزار“ پاڻ جي دلين ۾ ڪي وير تہ ڪونہ آهن پر جيڪي دوريون آهن سي اڄ تنھنجي اچڻ سان مٽجي ويون ۽ ويڇا هاڻي ڏور ٿي ويا، منھنجي دل ۾ ڪا بہ شڪايت ڪانھي.
ادي شاهده مُرڪي چوڻ لڳي، ”هاڻي سڀ پڪوڙا کائو آئون گرم گرم چانھن آڻيان ٿي“
سڀ پاڻ ۾ ڪچهري ڪرڻ لڳا ۽ سھيل خوش ٿي انھن پڪوڙن ڏي ڏسڻ لڳو جن جي بھاني سان اڄ ڪيترن سالن جا ويڇا ڏور ٿي رهيا هئا.