جهيڻِي جوت جو سُھائو (اداري پاران)
ٻاراڻو ادب، ڪھڙي بہ ٻوليءَ جو هجي، اهو هر ٻوليءَ ۾ اهميت جو حامل هجي ٿو ۽ جھڙوڪر اهو ئي ادب جو بنياد يا ٿُوڻي هجي ٿو، جنھن تي سموري ادب جي ترويج ٿئي ٿي.
هڪڙي زماني ۾ سنڌي ادب، ٻاراڻي ادب جي حوالي کان تمام گهڻو شاهوڪار هو، جنھن ۾ سڀني کان اهم ڪم سنڌي ادبي بورڊ ڪري رهيو هو. بورڊ پاران ماهوار ’گُل ڦُل‘ باقاعدي پڌرو ٿيندو رهندو هو ۽ ٻارن ۾ ان جي مقبوليت بيحد و بيڪنار هئي. ’گُل ڦُل‘ جي چاهيندڙن ۾ هن فقير جو بہ شمار ٿيندو هو. ان کان سواءِ ادا اياز پاٽولي، پنھنجي اداري ’ادارهءِ گلشنِ ادب ٽنڊي محمد خان‘ پاران ٻارن لاءِ مختلف نالن سان سوَن جي تعداد ۾ رسالي نُما ڪتاب ڪڍندو هو، اسرار شام ’سنڌي ٻارڙا‘ سموري حياتي ڪڍندو رهيو، ويندي پنھنجي بيماريءَ واري حالت ۾ بہ هُن رسالو بند ٿيڻ نہ ڏنو. ويجهي ماضيءَ ۾ شبير ساگر جي ادارت ۾ ’گلڙا‘ نڪرندو هو، جيڪو پڻ سالن جا سال نڪرندو رهيو. اردو ادب ۾ تہ الاءِ ڪيترا رسالا نڪرندا هئا ۽ انھن مان ڪيئي اڃا تائين پڌرا ٿيندا رهن ٿا. ’ٽوٽ بٽوٽ‘ کان وٺي، ’نونھال‘، ’بچون ڪي دنيا‘، بچون ڪا باغ‘، ’ساٿي‘ وغيرہ وغيرہ... ’ساٿي‘ تہ بعد ۾ سنڌيءَ ۾ بہ ساڳئي اداري پاران نڪرڻ شروع ٿيو. تنھن کان سواءِ وچوواڙي وارا سنڌي ٻاراڻا رسالا بہ خاشا نڪتا، جھڙوڪ ’روشن تارا‘، ’روشن دنيا‘...
هڪڙي گُل و گلزاري هئي، سنڌي توڙي اردو ادب ۾ ٻاراڻن رسالن جي حوالي کان، پر هن مهل اهڙي گلزاري ڪونھي، خاص طور سنڌي ٻاراڻي ادب جو ڏيئو تہ ڪڏهوڪو اُجهامي چڪو آهي، بس هلڪڙي لاٽ آهي، جيڪا اڃا تائين ’گُل ڦُل‘ جي صورت ۾ جاري آهي.
ادا محمود مغل پاران ٻارن لاءِ ترجمن تي مشتمل هن ڪتاب جو اصل ڪريڊٽ بہ ’سنڌي ادبي بورڊ‘، ’گُل ڦُل‘ ۽ ان جي ايڊيٽر سائين ’انور هالائي‘ ڏي وڃي ٿو، جن جي ڪري، هُن هنن ڪھاڻين جا ترجما ڪيا ۽ اهي ترجما مستقل طور ’گُل ڦُل‘ ۾ ڇپبا رهيا.
هيءُ ڪتاب ’ڳاڙهي لوئي‘ پيش ڪندي، ’امرتا پبليڪيشنز‘ کي تمام گهڻي سَرهائي آهي تہ اسان جي اداري پاران ٻاراڻي ادب جي ڪا جوت هن ڪتاب جي صورت ۾ جلائي وئي آهي، ڀل تہ پبليڪيشنز جي هن وقت ان اڪيلي ڪتاب جي ڪري اها جوت جهڪِي ئي سھي، پر پوءِ بہ ڪا ڪوشش تہ ڪئي وئي آهي تہ هن حاضر دؤر ۾، حاضر وقت جي اُسرندڙ نسل لاءِ اهي ڪھاڻيون ڪتابي صورت ۾ گڏ ڪري پيش ڪجن پيون، جيڪي ٻہ پيڙهيون اڳي واري نسل ’گُل ڦُل‘ ۾ وقتن فوقتن پڙهيون، ٿي سگهي ٿو تہ اها پيڙهي بہ هن ڪتاب کي ڏسي، پنھنجين ٻاراڻين وَهين جا وراڪا ورائي سگهي. دراصل اهي ٻہ ڳالھيون ٿيون تہ بہ سمجهبو تہ هيءَ جهڪِي جوت بہ ڪو سُھائو ڪري وئي.
جتي بہ هجو، سُکيا سَتابا آسُودا نؤبنا ۽ آباد سلامت هجو - آمين.
فقير محمد ڍول
3 جنوري 2023ع
’امرتا پبليڪيشنز‘ آفيس
حيدرآباد