ڄِڀَ ڪَپيَل جهرڪي
_______________________________________
جاپان
جاپان، اُتر ايشيا ۾ آهي ۽ ڏکڻ اولھہ ’پئسيفڪ سمنڊ‘ ۾ واقع آهي.
گاديءَ جو هنڌ: ٽوڪيو
ايراضي: 377915 چورس ميل
سڪو: جاپانيز يَون
آبادي: 125.7 ملين
سرڪاري ٻولي: جاپانيز
ٻيون ٻوليون: امامي [Amami]، ڪِيُوڪو [Kyukyu]،
ڪِڪائِي [Kikai]، مِياڪو [Miyako]
_______________________________________
اهو ڏاڍو خوبصورت ڏينھن هو، جڏهن ناسي رنگ جي هڪ ننڍڙي جهرڪي، هڪ وڻ تان ڪِري پئي ۽ سندس کنڀڙاٽيون ڀڄي پيون. ويچاريءَ کي ڏاڍو ڌڪ لڳو ۽ جڏهن کيس محسوس ٿيو تہ هوءَ بلڪل اڏامي نٿي سگهي تہ هوءَ اتي ئي زمين تي ليٿڙيون کائي رڙيون ڪرڻ لڳي.
”اوھہ، آهي ڪير، جيڪو منھنجي مدد ڪري منھنجي مدد ڪري؟“ ان مھل الائي ڪٿان هڪ چھنبدار ڏاڙهيءَ وارو مھربان پوڙهو اچي نڪتو هو شايد ڪنھن ڪم سان ڪيڏانھن ويو پئي، ننڍڙي جهرڪيءَ کي ڏٺائين تہ بيھي رهيو. هو جهرڪيءَ جي ويجهو آيو ۽ کيس کنيائين.
ننڍڙو پکي هلڪي هلڪي آواز ۾ ڪنجهي رهيو هو ”چُو، چُو، چين چين.“
”معصوم جهرڪڙي!“ مھربان پوڙهي چيو، ”مان تنھنجو خيال ڪندس.“
پوءِ ان پوڙهي ان ننڍڙي ناسي جهرڪيءَ کي پنھنجي گهر آندو. ان گهر ۾ هو پنھنجي زال سان گڏ رهندو هو گهر آڻي هن ننڍڙي جهرڪيءَ جي ڏاڍي خدمت ڪئي. هُن هڪ نرم گهر ٺاهي هن جي زخمي کنڀڙاٽين کي ٻَڌو. پوءِ ان جي مرهم پٽي ڏاڍي خيال سان ڪيائين. روز هو پر کولي، دوا هڻي، جهرڪيءَ جي پٽي وري ٻڌي ڇڏيندو هو. ڪجهہ ڏينھن رکي، جهرڪيءَ جا پر ڪجهہ وڃي جڙيا ۽ هو ان لائق ٿي تہ ڪمري ۾ ڪجهہ اڏام ڪري سگهي. پوڙهي هن جو نالو”سوزو ميسان“ رکي ڇڏيو. جنھن جي معنيٰ آهي، ننڍڙي جهرڪڙي ۽ جهرڪيءَ موٽ ۾ پوڙهي جو نالو رکيو هو ”اوجيسن“ جنھن جي معنيٰ آ پيارو ڏاڏو.
هاڻي اوجيسن ۽ سوزو ميسان ۾ ڏاڍو قرب ٿي ويو هو. سوزو سيلن اوجيسن سان گڏ سمھندي هئي، هن جي پليٽ ۾ ماني کائيندي هئي.
۽ هو ٻئي گڏجي رانديون رهندا هئا. هنن جي پسنديدہ راند لڪ لڪوٽي هئي. سوزو ميسان کي تہ لڪڻ لاءِ جام جايون هيون. بس پوءِ سڄي گهر ۾ سوزو ميسان جي چون چون ۽ اوجيسن جون رڙيون پکڙيل هونديون هيون.
اوجيسن جي زال کي سوزو ميسان ٺپ نہ وڻندي هئي. ڇاڪاڻ تہ سڄو ڏينھن هوءَ ۽ اوجيسن گڏ گڏ هوندا هئا. خاص طور تي اوجيسن تہ سوزو ميسان سان کيڏڻ مھل ڏاڍو خوش هوندو هو.
”اچ اوباسان.“ پوڙهو اوجيسن زال کي سڏيندو هو، ”اچ، اچي اسان سان گڏ راند رھہ.“
پر پوڙهي اوباسان پنھنجي ڪمري جي دريءَ کي زور سان بند ڪري هلي ويندي هئي ۽ ويچاري اوجيسن کي سندس رويہ تي ڏاڍو شرم ايندو هو.
هڪ ڏينھن اوجيسن کي هڪ ضروري ڪم سان هڪ سفر تي وڃڻو پيو. ۽ جيئن تہ هو پاڻ سان گڏ سوزو ميسان کي نہ پئي وٺي وڃي سگهيو، ان ڪري کيت اوباسان وٽ ڇڏيائين.
”ڏس سٺي جهرڪي ٿجانء، خاموش چپ چاپ، گهڻو گوڙ نہ ڪجانءِ، ۽ ها، اوباسان کي تنگ نہ ڪجانءِ. پوڙهي اوجيسن کي سمجهايو ”مان گهڻو ڪري جلد ئي موٽي ايندم.“
سوزو ميسان کي ڏاڍي اڪيلائپ محسوس ٿيڻ لڳي. هاڻي تہ هنن سان ڪو ڳالھائڻ وارو بہ ڪونہ هو هوءَ سڄو ڏينھن اوباسان جي اڳيان پٺيان پئي ڦرندي هئي. ڪڏهن هوءَ ڪنڌ هونئن ڪندي، ڪڏهن هيئن. پر اوباسان تي سندس معصوم حرڪتن ڪوبہ اثر نہ ڇڏيو هو، هوءَ اها ئي ساڳي هئي. خاموش الڳ ٿلڳ.
هڪ ڏينھن اوباسان ڪپڙا ڌوئي رهي هئي. هن ڪپڙا ڌوئي نشاستي ۾ ڀڄايا پئي ۽ پوءِ انھن کي سھڻو ٿي وڌائين، نشاستو هڪ پيالي ۾ پيل هو، جيڪو اس ۾ ڏاڍو سٺو پئي لڳو. سوزو ميسان کي اهو پيالو ڏاڍو وڻيو. هن ان پيالي مان چھنب ڀري هڪ ڍڪ ڀريو. آھہ ان ۾ واھہ جو ذائقو هو هن ٻيو ڍڪ ڀريو. آھہ ان ۾ واھہ جو ذائقو هو هن ٻيو ڍڪ ڀريو. واھہ واھہ ۽ پوءِ آهستي آهستي ڍڪن ڀرڻ ساڻ اهو سڄو پيالو ختم ٿي ويو.
۽ ان مھل ئي اوباسان رڙيون ڪندي آئي.
”تون ڪني، ڪوجهي تو منھنجو سڄو قيمتي نشاستو کائي ڇڏيو.“ هن رڙ ڪري، سوزو ميسان کي هٿن ۾ کڻي ورتو. پوڙهيءَ کي لڳو ڄڻ ڊپ کان سوزو ميسان جا پر ڏڪندا هجن ۽ دل زور زوز سان ڌڙ ڌڙ، ڪندي هجي.
ننڍڙي جهرڪي آهستي آهستي رڙيون ڪري رهي هئي. ”چن، چن، چن“ جنھن مان هن جي مراد هئي. ”مون کي معاف ڪر، معاف ڪر، ڪر“ پر توهان کي خبر آ. ان ظالم عورت ڇا ڪيو.
هن سوزو ميسان جي چھنب کولي الائي ڪٿان ڪا ڪئنچي آندي ۽ سوزو ميسان جي ڄڀ ڪپي ڇڏي.
الا، ان ۾ ڪيڏو نہ عذاب هو. سوزو ميسان رڙ ڪئي ۽ اڏامي وئي، تڙپندي، ان جڳھہ کان پري، پري، ڇتين مٿان، وڻن ڏي، آسمانن ۾.
اوباسان کيس ويندو ڏسي ظالمانہ نموني سان مرڪيو. ”هونھن مس مس وڃين جان ڇٽي آ.“
۽ وڃين پنھنجي ڪم کي لڳي. ۽ هڪ ڏينھن اوجيسن موٽي آيو.
”تاديما“ هن چيو. جنھن جو مطلب آ، مان اچي ويو آهيان پر، ڪٿان اچي سوزو ميسان جيڪا کيس خوش آمديد چوي، هاڻي تہ صرف اوباسان هئي جيڪا ڏاڍي خوش پئي ڏسڻ ۾ آئي.
اوجيسن ان ڳالھہ جو ٻڌي ڏک محسوس ڪيو. هن زال کي اکر بہ ڪونہ ڪڇيو، ۽ سفر جي ٿڪ جي باوجود بہ ان مھل ئي ٻاهر نڪري پيو. جبلن ڏانھن، وڻن جي جهڳٽي ۾، جتي جام وڻ هئا، جن ۾ جهرڪيون رهنديون هيون. الائي ڇو کيس لڳو تہ سوزو ميسان اتي ئي هوندي ٻين سان گڏ. پنھنجي ويڙهي ۾، ۽ سڄي رستي هو چوندو ويو ”شٽيڪاري سزومي“ او منھنجي ننڍڙي زبان ڪپيل، جهرڪي، تون ڪٿي آهين، ڪيڏانھن وئي آهين؟“
الائي ڪيترو هلندي، هو هڪ بانس جي وڻ وٽ اچي پھتو، هتي هن کي الائي ڪيترين جهرڪين جي چڻ چڻ پئي ٻڌڻ ۾ آئي. ڇاڪاڻ تہ جاپان ۾ جهرڪيون گهڻو ڪري، پانس جي وڻن ۾ آکيرا ٺاهي رهنديون آهن. ۽ اوچتو هن کي لڳو ڄڻ سندس سوزو ميسان کيس سڏيندي هجي.
”اوجيسن! اوجيسن! منھنجي گهر ڀلي ڪري آئين، مٿي هليو اچ.
۽ هر هنڌ کيس الائي ڪيترا آواز اچڻ لڳا. ”ڀلي ڪري آئين، اکين تي خوش آمديد.“
اوجيسن ڏاڍو خوش ٿيو. کيس سامھون ئي سوزو ميسان نظر آئي هو پاڻ ئي سندس هٿ تي اچي ويٺي ۽ کيس پنھنجي گهر وٺي آئي. اوجيسن کي اهو ڏسي ڏاڍي خوشي ٿي تہ سوزو ميسان جو زخم هاڻي ڀرجي ويو هو. پوءِ هو، هن جي پيءُ ۽ ماءُ سان بہ مليو.
اتي هن کي سوين پکيئڙا خوشين ۾ رقص ڪندا نظر آيا. هوائن ۾ خوبصورت موسيقي هئي، هن اتي خوب ماني کاڌي ۽ بھترين شربت پيتو اهو شربت ڏاڍو سٺو هو. مٺو مٺو جھڙي مصري هر ڪمري ۾ هن ڏٺو تہ ڏاڍا سھڻا شوپيس ۽ خوبصورت تصويرون لڳل هيون. سوزو ميسان جو گهر سچ پچ بہ تہ ڏاڍو خوبصورت هو.
آخر ڏينھن بہ اچي ختم ٿيڻ تي پھتو. اوندھہ ٿي تہ اوجيسن گهر واپس ورڻ جو سوچيو هڪدم الائي ڪٿان ٻہ وڏا جهرڪ اڏامندا آيا، هڪ وٽ وڏو دٻو هو ۽ ٻئي وٽ هڪ ننڍڙو ”تو لاءِ هڪ سوکڙي آ، اوجيسن.“ سوزو ميسان جي پيءُ چيو.
جيڪو دٻو وڻئي سو کڻ.
اوجيسن پھرين وڏي دٻي کي ڏٺو ۽ پوءِ ننڍي ڏانھن نظر کنيائين. هو سامھون تعظيما جهڪيو ۽ چيائين ”هن سھڻي وقت لاءِ مھرباني منھنجا پيارا پکيئڙو ۽ هن خوبصورت ويڙهي جا رهواسيو. مان توهان سڀني کي ڪڏهن بہ وساري نہ سگهندم. توهان جي هن سوکڙي جي مھرباني. مان ان کي گهر کڻي وڃي مٿانھين هنڌ تي رکندم تہ مان جيئن ئي سمھان يا اٿان تہ ان تي نظر پئيم ۽ اوهان جون مھربانيون ياد ڪيان. هونئن اوندھہ بہ ٿي وئي آ ۽ ڪجهہ پير مرد بہ آهيان، ان ڪري اهو ننڍڙو دٻو ئي مون لاءِ ڪافي هوندو.
سڀني جهرڪين خوشيءَ منجهان مرڪيو ۽ اوجيسن ننڍي دٻيءَ کي پنھنجي پٺيءَ کڻي، هنن کي کلندي خدا حافظ چيو ۽ هر جهرڪ هن کي موٽ ۾ کنڀ لوڏي خدا حافظ پئي چيو. سوزو ميسان تہ هن کي در تائين بہ ڇڏڻ آئي.
”مھربان اوجيسن، تون ايندو هجانءِ، ضرور اچجان.“
اوجيسن جيڪي ڪجهہ ڏٺو ان تي حيران رهجي ويو هن پنھنجي اکين کي هر هر پئي مهٽيو، کيس سڀ کان وڌيڪ حيراني گهر اچي ٿي، جڏهن هن اهو ننڍڙو دٻو کوليو.
منھنجا خدا، اهو سڄو ڀريل هو، مختلف زيورن سان سونن سڪن سان ۽ الائي ڇا ڇا سان.
اوباسان کي اهو ٻڌي ڏاڍي ڪاوڙ آئي تہ اوجيسن ننڍو دٻو کنيو هو جيڪر وڏو کڻي ها تہ الائي ان ۾ ڇا ڇا هجي ها.
بس اها ئي لالچ هن کي کنيو بيٺي هئي، ۽ ٻئي ڏينھن صبح جو هن بہ وڻن جي ان ويڙهي جو رخ رکيو، جتي ڪالھہ اوجيسن جي مھماني ٿي هئي.
هلندي هلندي هوءَ بہ ساڳي ئي هنڌ وٽ اچي پھتي پهاڙن درميانم وڻن جي جهڳٽي ۾.
پکين رڙيون ڪري آسمان مٿن تي کنيو. ۽ وڻن پٺيان لڪي ويا. اوباسان سوزو ميسان جي در تي پھچي ڪڙو کڙکائڻ لڳي.
جڏهن اوباسان کي گهر اندر نيو ويو، تہ هن چؤطرف هڪ ڪرڙي نظر وڌي، الائي ڇو هن کي هتي مزو نہ پئي آيو. سوزو ميسان تہ هن کي ڏسندي ئي گهر اندر وڃي لڪي هئي. باقي ٻين پکين کيس سٺو مان ڏنو ۽ بھترين کاڌا ۽ شربت پيش ڪيو.
اوباسان کي تہ بس رڳو پيتي کڻڻ لاءِ ئي لڳي پئي هئي. سڄو وقت هن تنھن لاءِ پئي واجهايو ۽ جيئن ئي سندس موٽڻ مھل ٻہ جهرڪ ٻہ پيتيون کڻي آيا تہ هن هڪدم جهٽ هڻي وڏي پيتي کنئي ۽ پکين کي خدا حافط چيو.
وڏي پيتي ڏاڍي ڳري هئي. ايتري ڳري جو هن جو هلڻ بہ ڏکيو ٿي پيو. ٿورو ئي پنڌ ڪيائين تہ پگهر ۽ اڀ ساهيءَ ۾ ڄڻ وڪوڙجي وئي هئي رستو بيحد ڏاکڙن وارو هو ۽ الاءِ ڪيترا چھنبدار پٿر سندس سينڊل ۾ لڳا پئي هن ڪيترائي ٿيڙ کاڌا، پر پيتيءَ کي ڪنھن بہ صورت ۾ هيٺ نہ لاٿائين.
”خدايا، مان تہ هاڻي وڌيڪ انتظار بہ نٿي ڪري سگهان، هونئن بہ مون کي ڏسڻو تہ آهي ڇو نہ ڍڪڻو کولي هينئر ئي ڏسان تہ اندر ڇا پيل آهي.“
هن سوچيو، ۽ گوڏن ڀر ويھي، پيتيءَ کي پنھنجي سامھون رکيائين: ’خبر اٿو تہ هن پيتي کولي تہ اندر ڇا هو.
او منھنجا خدا ساوا نانگ جن جون ڳاڙهيون ڄڀون هيون، وڏا وڏا ڏيڏر ۽ اڪ مڪڙيون.
هنن پھرين ڄڀ ڪڍي کيس چٽڻ چاهيو، پوءِ ڪيترائي نانگ هن کي وڪوڙڻ لاءِ اٽامرا هئا، ڏيڏرن تہ هر ٽپ سان ڀٿرن جي ٽڪرن کي زور سان ريڙهيو پئي، هو سڀ کيس ڪري رهيا ۽ سندس حالت تي زور زور سان کلي رهيا هئا.
اوباسان ڏاڍي هراسجي وئي مدد لاءِ رڙيون ڪيون. جانورن پاڻ کي پري ڪرڻ لاءِ هٿ پير لڳي، پر هو ڏنگيس نہ پيا هيسائينس پيا.
ويچارو اوجيسن هن کي ڳولھڻ نڪتو هو. کيس ڪھڙي خبر تہ هوءَ وڏي پيتي کي وٺڻ گهران نڪتي هئي. جيئن ئي اوباسان جون رڙيون ٻڌيون تہ هن کان جيترو ٿي سگهيو اوترو تيز لڳو، کيس ڏاڍو ڏک ٿيو، جڏهن اوباسان جي اها حالت ڏٺي، جنھن ۾ ويڙهيل بيوس، لاچار.
هن اوباسان کي ڇڪي ٻاهر ڪڍڻ ۽ هو ٻئي ماٿريءَ ڏانھن ڀڳا تہ اڃان بہ تيز.
اوجيسن تہ ڏاڍو سهڪيو جيئن جيئن گهر پھتو تيئن سهڪو وڌيس پئي.
باقي اوباسان، ان جي ڇا ڳالھہ ڪجي، جيئن ئي هوءَ گهر پھتي تيئن ئي گوڏن ڀر ويھي، هن پنھنجو منھن ڍڪي ڇڏيو ۽ رڙيون ڪرڻ لڳي.
”مون کي معاف ڪر، معاف ڪر.“ هن رڙ ڪئي ”مان هڪ ظالم عورت آهيان. مون الائي ڇا ڇا ڪيو تون مون کي معاف ڪر. ڪلينڊر؟“
اوجيسن مرڪيو، حالانڪه هن کي اڀ ساهي هئي ۽ سندس ٽنگون ڏڪيون پئي، پر کيس لڳو ڄڻ هوءَ سچ پچ معافيءَ جي خواستگار هجي. پنھنجي خود مطلبي لالچي ۽ حساس هجڻ لاءِ.
سو اوجيسن کيس معاف ڪيو، ۽ پڪ ڄاڻو، اوباسان پوءِ بلڪل وئي، بس اهو ئي وقت هو، جو هنن جون محبتون وڌنديون ويون، خلوص هجي تہ حسد جي ڪھڙي جاءِ.
۽ ها، هڪ ڳالھہ اوهان کي ٻي بہ ضرور ٻڌايانوَ، تہ ٻيءَ بھار ۾ اوجيسن اوباسان کي ساڻ وٺي، سوزو ميسان جي گهر ويو. جتي ٻنھي جي هڪ جھڙي خاطر ڪئي وئي ۽ توهان کي خبر آ، ڪو خراب نہ هجي تہ پکين جون اکيون تہ سڀني لاءِ هڪجھڙيون هونديون آهن.
خبر آ ڇا، هن ڀيري تہ سوزو ميسان بہ اوباسان کي ڏسي ڪونہ لڪي هئي. بلڪ خوب ڪچهري ڪئي هئائين.
(ڇپيل: ’گُل ڦُل‘ مئي 1982ع)