پنھنجي حصي جو ڪم (مترجم پاران)
ستر وارو ڏهاڪو عجيب هو. ذوالفقار علي پنھور، انعام علي ملاح، عبدالرحمان سيال، پرويز پٺاڻ ۽ محمودالحسن مغل ادب جي دنيا ۾ پير پائي رهيا هئا. ’سنڌي ادبي بورڊ‘ جي عمارت ’سنڌ يونيورسٽي ڪالونيءَ‘ جي ڄڻ تہ ڀاڪر ۾ ڀريل هئي. اتي ئي علم و ادب جا وڏا نالا ’جويو صاحب‘، ’گرامي صاحب‘ ۽ ٻيا صاحبِ علم و هُنر موجود هوندا هئا. اسان بہ حاضريون ڀرڻ شروع ڪيون. منھنجي ڀاڳ ۾ ’محترم قبلا انور هالائي صاحب‘ جي شفقت لکيل هئي. هڪ والد جيان هُنن مون کي پنھنجي ڀاڪر ۾ ڀري ورتو ۽ مون تيزيءَ سان ’گُل ڦُل‘ ۾ لکڻ شروع ڪيو ۽ گڏوگڏ وڏن جي لاءِ ڪھاڻين لکڻ جي تربيت بہ کانئن ورتي.
انعام علي ملاح جلد ئي علم و ادب جي دنيا کان پاسو اختيار ڪيو، پرويز پٺاڻ بہ ڪجهہ اهڙو ئي بھتر سمجهيو ۽ ڪجهہ ڪھاڻيون لکي، پنھنجي تحقيقي پورهئي ۾ مصروف ٿي ويو. عبدالرحمان سيال ڪجهہ عرصو لکيو، پر پوءِ هُن بہ ڊاڪٽريءَ جي ميدان ۾ پير ڌريا. ذوالفقار علي، ’نياز پنھور‘ بڻجي ويو ۽ مان اهو ئي محمود رهيس. ها، محمودالحسن مغل مان ادبي نالو ’محمود مغل‘ سامھون اچي ويو.
مرحوم انور هالائي صاحب کي، منھنجي لکڻ تي بيحد ڀروسو هو. ياد اچيم ٿو تہ ناول ’هٿ ريکائن کان خالي‘ جي مھاڳ ۾ هُنن لکيو هو، ’هن نوجوان جو ادبي سفر ڊگهو لڳيم ٿو، منجهس وڏو ڪھاڻيڪار بڻجڻ جا سڀ ڪَڻا موجود آهن. اهو وقت پري نہ آهي، جو محمود، سنڌي ادب ۾ وڏو ڪھاڻيڪار شمار ٿئي.‘
سائينءَ جي دعا پنھنجي جاءِ تي، مان الاءِ وڏو ڪھاڻيڪار ٿي سگهيس الاءِ نہ... پر بھرحال هنن جي هر حڪم جي مون پوئواري ڪئي. ياد اچيم ٿو تہ پاڻ چيو هئائون تہ، ”محمود، جڏهن طبعزاد ڪم نہ ڪري سگهين تہ ترجمو ضرور ڪجانءِ، تنھنجي انگريزي ڏاڍي سٺي آهي. جيڪڏهن آمد نٿي ٿئي تہ بہ تنھنجي قلم کي بيھڻ نہ گهرجي.“
مان پنھنجي وِت آهر، ڪوشش ڪندو رهيو آهيان. جڳ مشھور آتم ڪٿا ‘Alive’ جي سنڌي ترجمي ’اسين جيئرا آهيون‘ ڪرڻ ۾ مون کي ساڍا چار سال لڳا ۽ تنھن کان سواءِ عالمي ادب جي تقريبن ٽيھارو کن ڪھاڻين جا ترجما منھنجي ڀاڳ ۾ آيل آهن.
’ڳاڙهي لوئي‘ جيتوڻيڪ ٻارن جي لاءِ آهي، پر هنن شروعاتي سِٽُن لکڻ جو مقصد اهو آهي تہ 1975ع کان 2023ع تائين اٺيتاليھن جي سفر جي شروعات انھن تحريرن کان ٿي، استادِ محترم جو سبق هنيين سان هنڍايم ۽ اڄ اوهان جي سامھون موجود آهيان. ان سرخوشيءَ سان تہ هي ترجما عالمي ادب جي حوالي کان اسان جي ٻارن لاءِ بيحد اهم آهن.
ڪريم ربُّ جلشانہ اوهان کي دامَي، درمَي، ڪرمَي، سُخنَي صرف پنھنجو محتاج رکي - آمين.
محمود مغل
3 جنوري 2023ع
’امرتا پبليڪيشنز‘ آفيس
حيدرآباد