پنهنجي پاران
منهنجي لاءِ اها ڳالهه خوشي جو باعث آهي ته مون پنهنجي ايم اي فائنل ۾ “ آغا سليم جي ڪيل شاهه جي رسالي جي ترجمن جو اڀياس” جي عنوان سان مونوگراف مڪمل ڪيو آهي. بيشڪ پڙهڻ ۽ لکڻ ڏاڍو ڏکيو عمل آهي جنهن جي سکيا لاءِ وڏي رياضت جي ضرورت آهي، مون جڏهن اهو سوچيو ته ايم اي فائنل ۾ مونوگراف لکڻو اٿم تڏهن کان من ۾ اها ئي اٿل پٿل هيم ۽ مون پنهنجو ڪم تمام سنجيدگي ۽ دلچسپي سان شروع ڪيو جيڪو تمام گھڻي جاکوڙ ۽ ڏينهن رات هڪ ڪري ڳُوڙهي مطالعي کانپوءِ اڄ جڏهن تڪميل تي پهتو آهي تڏهن دل باغ بهار ٿي پئي آهي، ۽ اهو پڻ يقين ٿئي ٿو ته محنت ۽ سکيا منزل تي رسڻ جا پڪا اسباب آهن.
آغا سليم سنڌي ادب ۾ اعليٰ مقام رکندڙ اديب آهي. هن حياتي جو گھڻو حصو علم ادب کي ڏيئي ناماچار حاصل ڪيو آهي. آغا سليم جون سنڌي ادب لاءِ ڪيل خدمتون سدا حيات آهن. آغا سليم نثر توڙي نظم ۾ قلم آزمائي ڪئي آهي، ان کان علاوه ڪلاسيڪي شاعري جي بهترين ترجمي نگار جي حيثيت سان پاڻ مڃرايو آهي. آغا سليم شاهه لطيف جي ڪلام کي انگريزي ۽ اردو ۾ ترجمو ڪيو آهي. انهن ترجمن جوئي اڀياس مون هتي پيش ڪيو آهي، ۽ اميد ٿي ڪريان ته ڪيترين ئي ڪمين ۽ ڪوتاهين جي باوجود به منهنجي هي ڪوشش پڙهندڙن وٽ ثاب پوندي.
آغا سليم پنهنجي سر ته سنڌي ادب کي ڪيترائي انمول ڪتاب ڏنا آهن، پر سندس بلند پايه هستيءَ تي تمام گھٽ لکيو ويو آهي، ان جو سبب شايد اهوئي ٿي سگهي ٿو ته اسان جو ادب ۽ ڄاڻ حاصل ڪرڻ ڏانهن رويو دُرست نه آهي. ۽ نه ئي سندس فن جي معيار تائين رسائي حاصل ڪري، ان متعلق راءِ قائم ڪرڻ جي جرئت ئي آهي! اسان کي کپي ته پنهنجي صلاحيتن موجب پنهنجي راءِ جو اظهار ڪريون. مون به پنهنجي صلاحيتن مطابق اڀياس ڪري نتيجا اخذ ڪري انهن جي آڌار تي راءِ جو اظهار ڪيو آهي. منهنجي قائم ڪيل راءِ ڪنهن لاءِ دُرست هوندي ته ڪنهن لاءِ غلط به هوندي. آئون اميد ٿي ڪريان ته منهنجو هي مونوگراف آغا سليم جي ذاتي زندگي توڙي سندس لکڻين بابت اهم معلومات مهيا ڪندو.
هن مونوگراف ٿيسز دوران منهنجي رهنمائي سنڌي شعبي سنڌ يونيورسٽي جي چيئرمين سائين ڊاڪٽر انور فگار هَڪڙو صاحب ڪئي. جنهن جي آئون تمام گھڻي ٿورائتي آهيان. ان کان علاوه پنهنجي ڪلاس جي سي - آر گل شير ٽڳڙ جي پڻ ٿورائتي آهيان جيڪو هن مونوگراف جي شروعات کان وٺي تڪميل تائين منهنجو ٻانهن ٻيلي رهيو. ان سان گڏوگڏ انهن همدردن جي پڻ ٿورائتي آهيان جن مونوگراف لکڻ دوران منهنجي حوصلا افزائي ڪئي.
ارم فاروق جمالي
30 جنوري 2016
ٽنڊوڄام ضلعو حيدرآباد