تاريخ، فلسفو ۽ سياست

سنڌي شاگرد سياست

ڪتاب ”سنڌي شاگرد سياست“ نامياري ليکڪ ۽ سفرناما نگار عبد الحئي پليجي صاحب جو لکيل آهي.
سنڌي شاگرد سياست جي 4 مارچ واري جدوجهد جي تاريخي حيثيت آهي. عبدالحئي پليجي صاحب جو هيءُ ڪتاب جيڪو هڪ لحاظ کان سندس سياسي سرگرمين جي ڊائري به آهي، ان ڪري به هڪ اهم دستاويز آهي، جو ان ۾ ڏنل مواد منجهان اسان کي پنهنجو هڪ زبردست ۽ تاريخي، سياسي تجربو سامهون اچي ٿو، جنهن حوصلي ترتيب ۽ تنظيم سان شاگرد تحريڪ هلي ۽ ان اڳتي هلي جهڙيءَ طرح سنڌ جي ماڻهو کي اڳتي وڌڻ ۾ مدد ڪئي، جو خود حڪمرانن کي اصل ۾ نه، ته به اُصولي طرح ون يونٽ کي هڪ سياسي بداخلاقي سمجهي ٽوڙڻ جو اعلان ڪرڻو پيو.
Title Cover of book سنڌي شاگرد سياست

ٽين سنڌ ثقافتي ڪانفرنس، ميرپور بٺورو

3 سيپٽمبر 1966ع
]آجيان جو خطبو-از ارباب نور محمد پليجو[

جناب صدر ۽ مُعزز حضرات، آئون اوهان سڀني آيل صاحبن جي تشريف آوريءَ تي دل و جان سان اوهان جي مرحبا ڪندي، اوهان جو شڪريو ادا ڪريان ٿو، جو دور دراز پنڌ کان، وقت سيڙائي تڪليف وٺي، مجلس کي رونڪ بخشي اَٿو!
ميرپور بٺورو تعلقو جيتوڻيڪ سنڌ جي هڪ گوشي ۾ هن وقت ڪا وڏي اهميت رکندڙ خطو نظر نٿو اچي، ليڪن تاريخي حيثيت سان ان جي وڏي اهميت رهي آهي. سنڌ جي تاريخ ۾ سما گهراڻي جو دؤر، سونهري زمانو شمار ڪرڻ جي لائق آهي، اهو سنڌ جو رومانوي دؤر هو، جنهن مومل راڻي، ليلا چينسر، عمر مارُئي، سسئي پنهون ۽ نوري ڄام تماچيءَ جي عظيم داستانن کي جنم ڏنو. انهن جو مرڪز هن سرزمين تي هو، از انسواءِ سنڌ جي سياسي آزادي، عِزت وقار ۽ روايات قائم ڪرڻ لاءِ دودي سومري جي قرباني، سنڌ جي قومي آزاديءَ جي جدوجهد لاءِ پهريون مثال آهي، جنهن تي اسان جيترو به فخر ڪري سگهون ٿا. اهو ٿورو آهي هيءَ اها سرزمين آهي، جنهن حضرت شاهه عبدالڪريم عليھ رحمت بُلڙي وارو، ڏهين صدي هجريءَ ۾ پيدا ڪيو، جنهن جي خاندان مان شاهه عبداللطيف عليه رحمت پيدا ٿيو، انهن بزرگن جون عوام جي نفسياتي اصلاح، اخلاقي درستيءَ ۽ قومي تهذيب لاءِ حاصل ڪيل ڪاميابيون ۽ سندن اعليٰ ڪارناما وسري نٿا سگهن. ان کان پوءِ ٻارهين صدي هجريءَ جي اول ۾ هن سرزمين شاهه شهيد شاهه عنايت عليه رحمت پيداڪيو، جنهن تصوف ۽ حق گوئيءَ جي بهترين اصولن جي تعليم ۽ تربيت لاءِ شهادت حاصل ڪئي ۽ جنهن جي فيض بشارت ڪري، سنڌ جي گوشي گوشي ۾ وحدت مذاهب، اتحاد انساني ۽ حق لاءِ ايثار ۽ قربانيءَ جو آواز پکڙجي ويو، اسين انهيءَ مقدس سرزمين تي اڄ گڏ ٿي رهيا آهيون، اسان جا مقصد به معمولي نه آهن، اسان انهن بزرگن طرفان سنڌ جي اُن عظيم پيغام کي نيئن سر زنده ڪري رهيا آهيون. هن وقت جڏهن اسان جو قومي شيرازو خود مطلبيء، نفاق ۽ نفرت، ڪمزوريءَ ۽ بزدليء ۽ قومي شعور جي عدم موجودگيء سبب پرزا پرزا ٿي پيو آهي، تڏهن اسان انهن خامين کي دور ڪرڻ لاءِ هنن ڪانفرنسن ذريعي مخلص ڪارڪنن جو گروهه پيدا ڪري، سنڌ جي ان پيغام جي تعليم ۽ تربيت ڏيڻ جو عزم رکون ٿا، جيڪو امن، انصاف ۽ آزاديءَ جو پيغام آهي، اڄ اسين انهيءَ ئي عظيم مقصد لاءِ هتي گڏ ٿيا آهيون، منهنجي نظر ۾، اسان کي مٿي ذڪر ڪيل قومي خامين دور ڪرڻ لاءِ، سنڌ جي جنهن خاص پيغام کي پکيڙڻو آهي، ان پيغام جا مکيه جزا هيٺيان آهن.
(1) مذهب جي غلط تشريح ڪري جا ايڪسپلائيٽيشن (استعمال غرضيء) جي ڪوشش ٿي رهي آهي، ان کي دور ڪري، اسان کي مذهبي رواداريءَ ۽ محبت جو سبق پکيڙڻو آهي.
(2) مذهب جي صحيح تعليم جي عدم موجودگيءَ ۾ اتحاد انساني ۽ امن عالم جو حصول ممڪن ٿي نه سگهندو ۽ ملڪ نفاق ۽ نفرت جو مرڪز بڻجي پوندو.
(3) اتحاد ۽ امن انسانيء جي غير موجودگيءَ ۾ دنيا ترقي جي عيوض تباهيء ڏي وڌندي رهندي.
(4) اتحاد ۽ امن انسان جي عالمي مِشن جي سرانجاميءَ جي سلسلي ۾ سرزمين سنڌ کي خاص رول ادا ڪرڻو آهي.
(5)ان پيغام جي پکيڙڻ لاءِ سنڌ جي اندروني خود اختياري ۽ ذهني آزادي جو حصول لازمي آهي،
(6) سنڌ جي اها خود اختياري ۽ آزادي پاڪستان جي مضبوطيءَ ۽ حفاظت جي ضمانت ٿي سگهي ٿي.
(7) ايشيا ۽ آفريڪا جي ملڪن جي آزاديءَ اتحاد امن ۽ ترقيءَ لاءِ عالمي محبت جو پيغام پکيڙڻ ضروري آهي.
(8) ايشيا ۽ آفريڪا جي ملڪن جي آزادي، عالمي اتحاد ۽ امن عالم لاءِ هڪ مکيه منزل جو ڪم ڏيندي.
(9) انهن ڪمن جي سرانجاميءَ کي سنڌ جي صوفي سڳورن، اسلام جي چوڏهن سؤ ورهين جي مشن جو بنيادي مقصد سمجهيو هو، اڄ اسين پڻ ان کي ايئن سمجهون ٿا.
انهن سڀني مقصدن جي حصول لاءِ، اسان کي هيٺيان ڪم سرانجام ڏيڻا آهن.
(1) سياست عملي جي جٿابندين ۽ خلفشارن کان علحده ٿي ڪلچرل پليٽ فارم تان هن وقت ماڻهن جي نفسياتي اصلاح ۽ اخلاقي درستي لاءِ ڪم ڪرڻو آهي.
(2) سنڌ جي صوفياڻي ڪرام ۽ مخلص قومي ڪارڪنن جي پيغام کي نئين زبان ۽ نئين انداز ۾ هر طرف پهچائڻو پوندو.
(3) سنڌ جي گوشي گوشي ۾ ڪانفرنسون ڪري، مٿيئن پيغام ذريعي، پنهنجن مقصدن جي تعليم ڏيئي، سنڌي عوام جي تربيت طرف متوجه ٿيڻو آهي.
(4) مخلص ڪارڪنن جو گروه پيدا ڪرڻو آهي، جي مٿينءَ مِشن لاءِ پاڻ (کي) وقف ڪرڻ لاءِ تيار ٿي وڃن.
انهن لفظن سان وري به آءُ اوهانجي شڪر گذاري ادا ڪندس ۽ جناب جي ايم سيد صاحب کي عرض ڪندس ته پاڻ هن مجلس جي افتتاح لاءِ پنهنجي خيالات جو اظهار ڪرڻ فرمائين.

خادم
نور محمد پليجو