تاريخ، فلسفو ۽ سياست

راؤڙ / رياتڙو (عرب ۽ ڏاهر جي جنگ جو ميدان)

ڪتاب ”راؤڙ / رياتڙو“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. عرب ۽ ڏاهر جي جنگ جي ميدان بابت تحقيق تي مشتمل هن تاريخي ڪتاب جو ليکڪ ٺٽي ضلعي سان تعلق رکندڙ، نئين ٽهي جو اڀرندڙ اديب، تاريخ سان دلچسپي رکندڙ ٺٽوي ڪاتيار آهي.
ڪتاب جي محقق جي چوڻ موجب جنگ اروڙ بجاءِ راؤڙ ۾ لڳي. جيڪو اصل ۾ “رياتڙو” ئي آهي. اهو علائقو ضلعي ٺٽي جي ساڪري واري علائقي يوسي پليجاڻي ۾ ڳوٺ محمد هاشم ڪاتيار جي آس پاس ڄاڻايو اٿس. سندس خيال ۾ چچنامو ۾ جن علائقن جا نالا ملن ٿا. اهي اتي ئي موجود آهن. جن مان جيور (جيوڙو) راؤڙ (رياتڙو) وغيره آهن. ليکڪ جيڪو تحقيق جو طريقو اختيار ڪيو آهي ان ۾ هن زميني حقيقتن ۽ مقامي ماڻهن وٽ موجود ڳالهين کي به نظر ۾ رکيو آهي ته ان سان گڏوگڏ ادب مان به حوالا ڏئي ڪتاب مڪمل ڪيو آهي.
Title Cover of book راؤڙ / رياتڙو (عرب ۽ ڏاهر جي جنگ جو ميدان)

فٽ نوٽ

(1) اهل وطن کي سنڌي زبان ۾ شايع ٿيل هن ڪتاب جي اهميت کان واقف ڪرڻ لاءِ مٿيان اشارا ضروري هئا، ورنه بندو پنهنجي هن ڪافي محنت کي اڃا ناڪافي سمجهي ٿو. اميد ته اسان مان، ٻئي ڪنهن صاحب علم کي ڌڻي توفيق ڏيندو جو هن تحقيق کي اڃا به وڌيڪ مڪمل ڪري، سنڌ جي تاريخ جي ڪما حقه خدمت ڪندو.
ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ (فتحنامه سنڌ، ص: ج)

(2) ڪا غلطي ۽ ڪوتاهي ٿي ويئي هجي ۽ ڪنهن پياري کي وڌيڪ تحقيق جي توفيق ٿئي ته انهي کي اصلاح لاءِ عرض آهي. اهو قدم ضرور ذڪر خير ۾ داخل ٿي ويندو.
مير علي شير قانع ٺٽوي (تحفة الڪرام ص: 286)

(3) اڃا تحقيق جو رستو بند نه آهي. جيڪي به هن کان پوءِ معلوم ٿيندو ويندو جو ڪتاب ۾ داخل ڪرڻو آهي. دوستن کي به عرض آهي ته جيڪڏهن کين وڌيڪ تحقيقات ٿئي ته هنن ورقن ۾ داخل ڪرڻ سان ضرور احسان جا مستحق ۽ ثوابن جا وڌيڪ حقدار ٿي سگھندا.
مير علي شير قانع ٺٽوي (تحفة الڪرام ص: 335)

(4) بدقسمتي سان سنڌ جي انهي سونهري دور جي پوري طرح تاريخ نه لکجي سگھي آهي. مختلف تاريخن جا چند ٽڪرا گڏي ڪجهه احوال معلوم ڪري سگھجي ٿو. ليڪن هن ڳالهه جي ازحد ضرورت آهي ته ڪي محب وطن ان سموري مسئلي تي تفتيش (کوجنا) ڪري ان دور جي مڪمل تاريخ لکن.

سائين جي ايم سيد (ڪتاب سنڌ جا سورما، ص 18)