2
اکيون آليون رهنديون ........
سائين! سڪ جو سرور ۽ تاثير ئي اهڙو آهي جيڪو جيون جي رنگن ۽ روحن کي نروار ته ڪري ئي ٿو پر انهن ۾ نکار به آڻي ٿو. ڪنهن جي سڪ ۾ جيون جو لمحو لمحو ايترو ته وڻندڙ ۽ با معنيٰ محسوس ٿيندو آهي جو دنيا جي ٻي هر شيءَ بي معنيٰ محسوس ٿيندي آهي ماڻهو جڏهن سمهندو آهي ته به ڪنهن جي سڪ جا ستارا جهرمر ڪري هڪ ته هن جي وجود کي اونداهين کان تمام گهڻو پري رکندا آهن، ٻيو ته هن جا محافظ بڻبا آهن ۽ اگر اٿندو آهي ته به ڪنهن جي سڪ سياري جو سورج بڻجي، صبح جو سويري ٿڌڙين ۾ وهندڙ ڪرڻن جو احساس کڻي سندس وجود جي آڳر تي سلامي ٿيندي آهي. ها سائين اهڙي سڪ آهي ته پوءِ پرين به ته اهڙا ئي هوندا نه . پوءِ اهڙن پرين جي سڪ ڀلا لهڻ جو نالو وٺندي!؟
سمهان سڪان تنهنجي - اٿان سڪ تنهنجي .........
سائين! ان وقت دل کي ڪيڏو نه درد رسندو آهي جڏهن ڪو ڏک يا صدمو اچانڪ ڪنهن کان رسندو آهي، تڏهن جذبا دل سان اٽڪي پوندا آهي ۽ لڙڪ اکين ۾ اٽڪي پوندا آهن. اهڙو ڏک تڏهن ٿيندو آهي جڏهن ڪو اسان جي پر خلوص پيار کي، پيار نه سمجهندو آهي. اسان تمام تر سچاين سان انهن جا ٿي ويندا آهيون پر اسان کي هو پنهنجو نه سمجهندو آهي. ان ناسمجهيءَ وارو عمل هونئن ئي ڏک ۽ چڙ ڏياريندڙ هوندو آهي. پر پيار جي معاملي ۾ به ڪو ڄاڻي واڻي به ناسمجهي ڪري، اها ناسمجهي انتهائي ڏک ڏيندي آهي. مشتاق بخاري به ڏک مان ڪنهن جي ناسمجهيءَ تي. ڪنهن کي ميارون ڏئي ٿو.
اوهان معصوم ماڻهن جي معصوم دلين جو معصوم پيار ڏٺو آهي؟ اهڙن ماڻهن جو پيار ڪيڏو نه مضبوط ۽ لازوال هوندو آهي. ڀلي وقت انهن تي سوين وار ڪري ، ڌرتي لرزي پرزا پرزا ٿي وڃي پر هنن جو پيار ۽ دل نه لرزندي آهي ۽ نه پرزا پرزا ٿيندي آهي. هنن جي سچائي ۽ معصوميت هنن جي ويجهو ڪو به طوفان اچڻ نه ڏيندي آهي، اهڙن معصوم ماڻهن کان اگر پرين پيارا پري به هوندا آهن، تڏهن به ماضيءَ ۾ مليل پيار جي خوشبوءَ هنن جي زندگين کي سرهاڻ بخشيندي آهي پر ڪي تماشائي ماڻهو هنن جي معصوميت جو اجايو فائدو وٺندي کين ماضيءَ جون ڳالهيون ياد ڏياري هنن کي روئاري وجهندا آهن ۽ هي معصوم ماڻهو معصوميت ڀرين لفظن ۽ لمحن ۾ هينئن چوندا آهن.
تو کي ياد تنهنجون ڳالهيون .................
خوبصورتي جيون ۾ مڪمل طور رنگينيون آڻي ٿي. ڪنهن جي خوبصورتي ۽ حسن آڏو دنيا جا سڀ هٿيار ۽ طاقتون بيڪار آهن جنهن ماڻهوءَ کي دنيا جي ڪا به طاقت ڪو به هٿيار جهڪائي نه سگهي. ان لاءِ حسن جو هٿيار وڏي ڳالهه آهي، حسن خلقڻ واري ڪائنات جي مالڪ ، حسن ۾ ايتري ته ڪشش ۽ ڪمال رکيو آهي جو ڪائنات جي سڀني ماڻهن جون سڀ اکيون روزانو حسن ۽ خوبصورتيءَ جون سلامي رهن ٿيون. حسن پسڻ کان پوءِ هر اک سڪون ۽ آرام پسي ٿي. هن دنيا ۾ اگر حسن نه هجي ها ته هيءَ دنيا ڏاڍي ڀيانڪ محسوس ٿئي ها. ها سائين انهيءَ خوبصورتي ۽ حسن جي عطا جنهن کي ٿيل هوندي ان جي وجود ۾ ئي ڪائنات جون سڀ رنگينيون سمايل هونديون، هر اک هر نظر ان جي هڪ جهلڪ جي منتظر ۽ معتقد هوندي، ان جي دنيا ڪيڏي نه حَسين هوندي استاد بخاري اهڙن ماڻهن لاءِ چيو:
عظيم آهين ڪمال وانگي
حَسين سهڻي خيال وانگي
تڏهن ته تنهنجو جمال جلوو
جڏهن تڏهن آ جوان جاني
تنهنجي دنيا سڀ رنگ ...........
پيار جو جذبو، پيار جو سلسلو ته هڪ هوندو آهي پر انهيءَ جذبي ۽ سلسلي سان ڪيترائي ٻيا جذبا ۽ سلسلا جڙيل هوندا آهن. جتي پيار جو سلسلو هوندو آهي اتي سارن جا ڪيترائي سلسلا هوندا آهن، انهن سان گڏ سڏڪن ۽ ٽهڪن جا سلسلا به هوندا آهن، اوسيئڙن ۽ انتظارن جا سلسلا به هوندا آهن. ڪير ڪنهن کي ڪهڙيءَ ڪيفيت ۽ شدت سان ساري ٿو، اهو سارڻ واري تي ڇڏيل آهي. بحرحال سار ڪنهن کي سرور بخشيندي آهي ته ڪنهن کي سڏڪا. هن ڪلام ۾ به سڏڪن ۽ سارن جو ذڪر آهي، اهي ڪنهن جي لاءِ آهن اچو ته ٻڌون.
سڏڪا سارون سارون تون لاءِ ............
دل ۾ جيتري ڪنهن جي محبت جي شدت هوندي آهي اوترو ئي ان جي يادگيرين ۽ سارن ۾ شدت هوندي آهي. ڪي ماڻهو ڪنهن کي تنهاين ۾ ياد ڪن ته ڪي وري ڪنهن کي ماڻهن جي ڀيڙ ۾ ياد ڪن. ڪي ماڻهو وري ڪنهن کي اٿندي ويهندي ڪم ڪار توڙي سفر دؤران ياد ڪن. هر وقت هنن جي ذهن، دل ۽ سوچ جو محور اهو ئي ماڻهو هوندو آهي. ڪي ماڻهو ڪنهن کي هنن ٿڌڙين راتين جي تاريڪين ۾ ڪمري جي تنهاين ۾ يادن ۽ سارن جا ڪتاب کولي ياد ڪندا ته وري ڪي شڪيله سنڌوءَ وانگي ڪنهن کي صبح ۽ شام جو ياد ڪندا ۽ هنجون هاريندا آهن.
تنهنجي يادن جي سهاري .......
پيار جو جذبو، رب تعاليٰ انسان جي وجود کي ارپي انسان تي وڏي مهرباني ڪئي ۽ اها به حقيقت آهي ته اگر اهو جذبو انسان ۾ نه هجي ها ته انسان کي ڪنهن به ٻئي جذبي يا شيءِ جو احساس ۽ قدر نه هجي ها ۽ اهو جذبو اهڙو آهي جنهن جي حاصلات لاءِ ماڻهو پنهنجي سموري زندگي يا زندگي جي جوانيءَ جا خوبصورت ۽ حَسين لمحا انهيءَ جاکوڙ ۽ جستجوءَ ۾ لڳائي، پنهنجي زندگيءَ خوبصورتيءَ ۽ جوانيءَ کي بيحد متاثر ڪندو آهي. پيار جا ٻه پل حاصل ڪرڻ لاءِ سالن جا سال ڪشالا ڪاٽيندو آهي پر ڏٺو وڃي ته سموري زندگي به پيار ملي ته به ڄڻ ٿورو آهي. استاد بخاري چيو.
هڪ عمر ۾ جاني ڇا جيئندس
ڪم ڪار ڪندس يا پيار ڪندس
مون کي عمريون هجن ها سؤ سهڻا ...
سرمد چانڊئي وري چيو ته پيار لاءِ ساجن صديون گهرجن جنهن کي سرمد سنڌي پنهنجي سريلي آواز ۾ هن طرح ڳايو آهي.
پيار لاءِ ساجن صديون گهرجن ........
ڪنهن جون يادون، ڪنهن جي جيون لاءِ سهارو هونديون آهن ته ڪنهن جي لاءِ ڪنهن جون يادون عذاب بڻجي ان جي سوچن کي منتشر ڪري زندگيءَ ۾ زهر ڀري ڇڏينديون آهن ۽ لڙڪ اکين کي پنهنجي گهيري ۾ آڻي اکين کي آلو ڪري وجهندا آهن. اکين ۾ اشڪن جو سلسلو سوچن ۽ يادن جي تسلسل کي بي حد متاثر ڪندو آهي ۽ ائين صدمن تي صدما ملڻ لڳندا آهن، پوءِ به ڪنهن جي لاءِ جيئڻ بيحد ضروري هوندو آهي.
بس جئيان پيو مان صدمن ۾ .........
ها سائين! ڪنهن جون يادون، ڪڏهن بيچينيءَ جا تحفا ڏينديون آهن ته ڪڏهن لڙڪ لارن جا انعام ارپينديون آهن ۽ ڪڏهن ڪنهن جون يادون اکين کان ننڊ به ڦري وٺنديون آهن. ننڊ جي ديوي جيڪڏهن مهربان ٿي اکين کي ننڊ ارپڻ ايندي آهي ۽ اک. اک سان مس لڳڻ لڳندي آهي ته ڪنهن جي ياد روئاري وجھندي آهي ۽ ان جي سڪ سمهڻ نه ڏيندي آهي.
اک اک سان ........
سائين! وقت پنهنجو پاسو اهڙيءَ طرح بدلائيندو آهي جو ماڻهوءَ کي ڪا خبر ئي نه پوندي آهي. جيڪي ماڻهو پنهنجي دامن ۾ محبتن جا ڀنڊار کڻي محبتون آڇيندا ۽ ارپيندا آهن انهن کي وقت جي وير هڪ پل ۾ اسان جي اکين کان اوجهل ڪري ڇڏيندي آهي اسان انهن جون محبتون ۽ قرب پنهنجي جيون ۽ دل کان ڪڏهن به ڌار ڪري ناهيون سگهندا. انهن جا قرب اسان جي زندگيءَ جو انمول سرمايو هوندا آهن. اهڙن ماڻهن جي دوري اسان جي زندگيءَ کي ڪنهن وڏي طوفان جيان ڌوڏي ڇڏيندي آهي ۽ اسان پنهنجي وجود کي سنڀالي به ناهيون سگهندا. اسان جي وجود کي سنڀاليندڙ ۽ سهڙيندڙ هٿ اسان کان جڏهن ڪوهين ڏور هليا ويندا آهن تڏهن اسان جي زندگي غيرمتوازن ٿي پوندي آهي. قرب ڏيندڙ ماڻهو زندگيءَ جي هر موڙ تي، هر لمحي وسري ناهن سگهندا. انهن جون يادون، ساهن جي تسلسل سان گڏ گڏ هلنديون آهن ۽ انهن لاءِ دل هيئن چوندي رهندي آهي.
اهي ماڻهو الائي ڪاڏي ........
سيني ۾ دل، دل ۾ درد، درد ۾ نشو، نشي ۾ مستي، مستيءَ ۾ خمار، خمار ۾ خيال، خيال ۾ تصور، تصور ۾ تصوير، تصوير ۾ تون، تو ۾ ادا، ادا ۾ وفا، وفا ۾ شوخي، شوخيءَ ۾ خلوص. خلوص ۾ پيار، پيار ۾ عبادت، عبادت ۾ خدا، ۽ خدا کان اها دعا ته اوهان سدائين خوش هجو.
سائين. راندين ۾. خاص ڪري ڪرڪيٽ ۾ ڪيترائي ريڪارڊ ٺهندا ۽ ڊهندا آهن. ٽيسٽ ڪرڪيٽ ۾ ٻن خاندانن جو - 3 – 3 پيڙهيون جو هر ڏيکاري چڪيون جهانگير خان ورهاڱي کان اڳ آل انڊيا ٽيم ۾ چار ٽيسٽون کيڏيو. سندس پٽ ماجد خان ۽ پوٽي بازيد خان پاڪستان جي نمائندگي ڪئي. ويسٽ انڊيز جي جارج هيڊلي ۽ سندس پٽ رونالڊ هيڊلي ويسٽ انڊيز جي نمائندگي ڪئي. سندس پوٽو ڊين هيڊلي انگلينڊ طرفان 15 ميچون کيڏيون.
جڏهن پرين ۽ پرينءَ جي پار جي ڪا خير جي خبر يا احوال اچڻ بند ٿي ويندو آهي ته اڻ تڻ ۽ بيقراريءَ جا احساس اندر ۾ طوفان برپا ڪري ڇڏيندا آهن. ماڻهو پنهنجي پاران هر ممڪن ڪوشش ڪندو آهي پر سمورين ڪوششن جي باوجود به جڏهن ڪو به قاصد، ڪو به ماڻهو ڪا به خبر نه آڻيندو آهي ۽ اسان جي گهر آڳرن تي ويٺل پکي اسان جي اهڙي ڪيفيت ڏسندا آهن ته اسان جي حال تي انهن کي به احساس اچڻ لڳندو آهي. اهڙي صورتحال ۾ جڏهن پرينءَ جو احوال نه ڪنهن کي ڏئي سگهبو آهي نه ڪنهن کان وٺي سگهبو آهي تڏهن دل بيتاب ٿي پکيئڙي کي هيئن چوڻ لڳندي آهي.
پکيئڙا مارن جا ڏي ڏس ........
زندگيءَ جي ڪنهن موڙ تي ڪنهن کي ايترا ته چاهيندڙ، پيار ڏيندڙ، پسند ڪندڙ ۽ قدر ڪندڙ ملندا آهن اها کين ملي ويندي جنهن جو تصور ان جي وهم گمان ۾ به نه هوندو آهي. هو جنهن به خواهش جي طلب ڪندا آهن يا جنهن به ضرورت جي شيءَ جو نالو زبان سان وٺندا آهن اها کين ملي ويندي آهي، پر وقت جيترو مهربان آهي اوترو ئي بي رحم به آهي. خبر ئي نه پوندي آهي ته وقت حالتن جو رخ تبديل ڪري ڇڏيندو آهي هزارين ماڻهن جي دلين جي ڌڙڪن بڻجندڙ، هزارين اکين کي راحت ڏيندڙ ان ماڻهوءَ جي حالت تاجل بيوس چواڻي هيئن به ٿيندي آهي.
ڪڏهن بيوس تنهنجا زخم اَگهيا
ڪڏهن ڌرتيءَ تنهنجا پار پڇيا
اڄ پٿر به تنهنجا ڪين ٿيا
ڪڏهن ترندو هئين تون گلابن ۾
ڪو اهڙو ئي ماڻهو جنهن جي مرڪن سان ڪنهن جي زندگيءَ جون خوشيون وابسته هجن، جنهن جي ٽهڪن سان دل جو ٽڙڻ وابسته هجي. اهڙي ماڻهوءَ جي ناگواره روين جي ڪري کيس ڪو چاهيندڙ هڪ رومال ڏئي ٿو ته اڄ اسان ڪيئي چاهيندڙ تنهنجي پيار جا محتاج ۽ متوالا آهيون پر متان ڪو وقت اچي جو تنهنجا لڙڪ به ڪوئي اگهڻ وارو نه هجي ۽ تو وٽ به ڪجھه نه هجي ان لاءِ هي رومال ڏئي ٿو ڇڏيانءِ ته ان سان پنهنجا لڙڪ اگهجانءِ .
اهي لڙڪ اگهي ڇڏجانءِ.
هي رومال تڏهن ٿو ڏيانءِ.
سئيءَ جو ڪردار ۽ ڪمال به واکاڻ جوڳو آهي. سئي بظاهر ته هلڪي شيءِ آهي پر هن جي ڪاريگري ڪمال جي آهي. اسان هي جيڪي رنگبرنگي ڪپڙا پايون ٿا اهي به سئي جي بدولت آهن. سئي ڪيترن ئي خاندانن جي روزگار جو ذريعو ۽ وسيلو به آهي. سئيءَ تي پورهيو ڪندڙ درزي ۽ گهرن ۾ ڀرت ڀريندڙ عورتون ۽ نياڻيون، ڪيترن ئي انسانن جي پيٽ ڀرڻ لاءِ پنهنجي آڱرين جو استعمال ڪن ٿيون. سئي ڪيڏي نه خوش قسمت آهي جيڪا ڪنهن محبوبه جي هٿن ۾ اچي، جنهن پرينءَ لاءِ چولي تي ڀرت ڀري ٿي يا ڪنهن پرينءَ کي تحفي ۾ رومال ڏيڻ لاءِ ان تي گل ۽ دليون ٺاهي ٿي، اهڙي سئي گم ٿيندي ته پريشاني ته ٿيندي نه.
ڀينرڙي مون ته سئي وڃائي.....
پيار جتي خوشي ۽ مسرت جو باعث بڻجي ٿو اتي پيار ڏک ۽ درد جو ڪارڻ به بڻجي ٿو. اصل ۾ پيار جو مفهوم ۽ مقصد ڪهڙو به هجي پر هر ماڻهوءَ وٽ ان جو مفهوم ۽ مقصد پنهنجي سوچ، تجربي ۽ علم آ هر ضرور هوندو آهي. پيار جا طور طريقا ۽ اصول، هر ڪو پنهنجي حالتن، مزاج ۽ ماحول مطابق جوڙي ٿو. جيڪو پيار گهڻي جاکوڙ ، درد، سوز ۽ مشڪلاتن کانپوءِ ملي ٿو. اهڙي پيار جو سرور ئي نرالو ٿئي ٿو. جيڪو پيار بنان ڪنهن تڪليف جي ملي ٿو. اهو پيار پنهنجي اهميت پنهنجي حقيقي مفهوم دلي ۽ روحاني رمز کان پاسيرو ٿي وڃي ٿو. جيڪي ماڻهو پيار جي ماڳ جا مسافر بڻجڻ لاءِ سپنا ڏسندا آهن ۽ جڏهن اهي سپنا هنن کي پيار جي ماڳ ڏانهن اسهڻ کان اڳ ۾ ئي درد ۽ ڏک جا سنيها رسائيندا آهن ته هنن جي ڳلن تي لڙڪن جا آبشار وهڻ لڳندا آهن، پوءِ اهڙا ماڻهو پيار جا سپنا ڏسڻ ئي ڇڏي ڏيندا آهن.
ڏسن ٿا جيڪي پيارا سپنا
انهن لاءِ سندر نظارا سپنا
اسان کي مليا اوهان جي پاران
اڌورا سپنا – اڌارا سپنا
اسان ڪڏهن ڪڏهن پنهنجي ذميوارين ۾ غير ذميوار ٿي ويندا آهيون. پيار جي حاصلات واريءَ خوشيءَ ۾ پيارن جي قدر کان بي خبر ٿي بي قدرا ٿي ويندا آهيون. ڪنهن جي پنهنجائپ ۽ ويجهڙائپ جي احساس کي نه سمجهندي بي حس ٿي ويندا آهيون. اسان پنهنجي ذميوارين ۾ ذميواريءَ لاءِ تڏهن سوچيندا آهيون جڏهن اسان جي لاغرضيءَ جي ڪري اسان کي ڪو وڏو نقصان رسندو آهي. پيار جو قدر تڏهن ٿيندو آهي جڏهن پيار، وڇڙي ويندا آهن ۽ ڪنهن جي پنهنجائپ ۽ ويجھڙائپ جو احساس تڏهن ٿيندو آهي جڏهن اهي اسان کان تمام گهڻو پري هليا ويندا آهن.
هاءِ ڪيڏو پري ويو آهين .......
ڪو ڏک، ڪو درد ، ڪو وڇوڙو، ڪا موڪلاڻي هميشه اکين ۾ لڙڪ آڻي ڇڏيندي آهي. ڪير ڪيترو به دل تي پٿر رکي کلي موڪلائڻ جي ڪوشش ڪري، جيڪڏهن موڪلائڻ مهل ڪنهن جي چاهتن جو ڀرم رکندي ماڻهو مرڪي به موڪلائي ته به ڪنهن رستي، ڪنهن ماڳ تي لڙڪ اکين مان ڪري لکين ميارون ضرور ڏيندا، بهرحال هر چاهيندڙ جو انداز ته پنهنجو پنهنجو هوندو آهي، ڪي روئي موڪلائيندا آهن ته ڪي کلي موڪلائيندا آهن، ٿلهن لفظن ۾ ائين چوان ته موڪلائڻ سٺو عمل آهي پوءِ روئي موڪلائجي يا کلي.
اڄ کلي موڪلايون سڀان هليا وينداسين..........
جيڪي ماڻهو دل جي اسڪرين تي موجود هوندا آهن، اهي ماڻهو ئي ذهن، سوچ ۽ ياد جي اسڪرين تي به هر وقت ڇانيل هوندا آهن. هر نگر ۾، هر سفر ۾ ۽ هر پهر ۾ اهي ئي ياد رهندا آهن. باقي جيڪي ماڻهو دل جي اسڪرين تان غائب ٿي ويندا آهن، اهي ڪڏهن به ۽ ڪٿي به ياد نه ايندا آهن ۽ جيڪڏهن ڪو ياد ئي نه هوندو ته ظاهر آهي ته ان جي سار به ڪو نه لهي سگهبي.
تو کي ياد هجون ........
سائين! دل ڪائنات آهي، دل ڌرتي آهي، دل سمنڊ آهي. دل درياءُ آهي، دل محبوبه جي گهر جو آڳر آهي. دل ڪتاب آهي ۽ دل پني جو هڪ ورق آهي. دل ڪائنات جيڏي وسيع به هوندي آهي ته ڌرتيءَ جيڏي وشال به هوندي آهي. دل سمنڊ جيان گهري به هوندي آهي ته درياءَ جي وهڪري جيان به هوندي آهي.دل محبوبه جي گهر آڳر جيان هوندي آهي، جنهن ۾ محبوبه جون محبتون اسرنديون ۽ اڀرنديون رهنديون آهن. دل هڪ ورق ۽ ڪتاب به آهي، جنهن تي زندگيءَ جون سموريون وارداتون ۽ ڪهاڻيون مرڻ گهڙيءَ تائين نقش ٿيل هونديون آهن ۽ دل، دل اڄ ڪلهه دستاويز جو ڪم به ڏيوَ ٿي. دل واقعي به اهڙو دستاويز آهي جنهن تي اگر ڪا شيءِ نقش ٿي وئي ته ڊهڻ جو نالو ئي ناهي وٺندي. هڪ شاعر پنهنجي پيار جي نڀاءَ لاءِ گواهي ۽ زندگيءَ ڀر ڌار نه ٿيڻ جي تصديق لاءِ محبوب کي منٿون ٿو ڪري ته دل جي دستاويز تي صحيح ڪر ته تون زندگيءَ ڀر ڌار نه ٿيندين.
دل جي دستاويز تي ...........
جڏهن اکين جا انتظار ۽ اوسئڙا انتها کي پهچندا آهن ۽ پنهنجون سڀ ڪوششون ناڪام وينديون آهن. جانيءَ جي جلون کي اکين جو چقمق به پاڻ ڏانهن ڇڪي ناهي سگهندو جانيءَ جي سڪ ۽ اڪير دل جون حدون ٽوڙڻ لڳندي آهي. اهڙي ماحول ۾ هڪ مولا ئي آهي جيڪو منٿون مڃي، آسن کي نراس ٿيڻ نه ڏيندو آهي. هڪ اهڙي چاهيندڙ جي التجا مولا جي در ٻڌون ٿا احمد مغل کان :
لڙڪ جن اکين جي خوراڪ بڻجي ويندا آهن، اهي اکيون روئڻ مان ڪڏهن به نه ڍاپنديون آهن ۽ نه ئي روئڻ کان ٿڪبيون آهن، اهي اکيون پرينءَ جي اوسيئڙن ۽ دردن جون گهايل هونديون آهن. اهي اکيون پنهنجي پرينءَ جي اوسيئڙن ۾ دردن سان مصلحت ڪري لڙڪن جي دردناڪ سوغات حاصل ڪري زندگي ائين ئي گذارينديون آهن، پر پرينءَ جي وڇوڙن واري عمل تي نه بيزارگي ظاهر ڪنديون آهن ۽ نه ئي ڪا شڪايت ڪنديون آهن. پر ڪي ماڻهو ۽ سندن اکيون ڪنهن جي دردن ۽ ڏکن جي شدت کي گهڻو وقت به برداشت ڪري نه سگهنديون آهن. سندن اکيون روز روز روئڻ واري عمل مان بيزار ٿي پونديون آهن ۽ اهڙي قسم جا ماڻهو پرينءَ کان هڪڙو ئي درد گهرندا آهن، جيئن اهڙي درد سان دل ٽٽي پوي ۽ روز روئڻ کان جند ڇٽي پوي.
ڏي درد اهڙو .........
ڪنهن جي سونهن جي سترنگي منظرن کي جڏهن ڪي اکيون پنهنجي پاڻ ۾ سمائي ڇڏينديون آهن. ڪنهن جي پيار جا انوکا انداز جڏهن ڪنهن جي دل کي موهي وجهندا آهن، تڏهن دنيا جا سڀ حسين منظر ۽ دنيا وارن جا اڻ کٽ پيار ان جي اکين ۽ دل ۾ پنهنجو ڌاڪو ڄمائي نه سگهندا آهن. اهڙو ماڻهو پنهنجي پسند جي پرينءَ خاطر ساريءَ دنيا کي ڇڏي ڏيندو آهي ۽ ان کي ساري دنيا هڪ بي معنيٰ سپني جيان لڳندي آهي. بس هڪ پرين ئي حقيقت جو هر روپ لڳندو آهي پر سائين ان پرينءَ جي دل ۾ ڇا آهي ۽ ڪير آهي، اها خدا کي خبر . اهڙي پرينءَ لاءِ اگر دنيا کي ڇڏي ڏجي ضروري ناهي ته هو به دنيا کي اسان لاءِ ڇڏي ڏي. ائين به ٿيندو آهي ته اسان جنهن جي ڪري دنيا کي ڇڏي ڏيندا آهيون اهو وري دنيا جي ڪري اسان کي ڇڏي ڏيندو آهي.
مون سڄي دنيا ڇڏي تنهنجي ڪري ......
محبت جي سفر ۾ ڪنهن پياري ساٿيءَ جو گڏ هجڻ هڪ حَسينِ ۽ با معنيٰ زندگيءَ جي علامت آهي. محبتن جو سفر، محبت ڀرين احساسن سان ئي طئي ٿيندو آهي. اهڙي سفر ۾ پرينءَ جو ڇڄڻ يا پرينءَ پاران ڇڄڻ جي ڌمڪيٰ موت کي سڏ برابر هوندي آهي. اهڙي سفر ۾ ڇڄڻ جو خوف زندگيءَ جي پيرن هيٺيان پيار جي ڌرتي ڪڍي وٺندو آهي. ڇنڻ جو ڀؤ به موت جيان ڏاڍو ڀوائتو ٿيندو آهي، ان ڪري پنهنجي پيارن کي ڇنڻ جو ڀؤ ڏيڻ ئي نه گهرجي. ٻيءَ صورت ۾ ڇا ٿيندو، اهو شمن علي ميراليءَ کان ٻڌي وٺو.
ڇنڻ جو به چئو ايڏو ڏي نه ڀؤ ..........
ڪنهن گهر ۾ شاديءَ جو منظر آهي شاديءَ جا لمحا آهن. گهوٽ آهي، ڪنوار آهي، گهوٽ جا والدين، عزيز ۽ مٽ مائٽ آهن، ڀائر ۽ ڀينرون آهن. اوهان ان منظر کان پهرين ٿورڙو ڪنوار جي ماضيءَ ۾ وڃو جيڪا هن لمحي پنهنجي پيءُ ماءُ ڀاءُ ڀيڻ کان جدا ٿي ان گهر کي ڇڏي ٿي جنهن ۾ هن جو سمورو ٻالڪپڻو ۽ جوانيءَ جا پهريان سال گذريا آهن جيڪا والدين، ڀاءُ ڀيڻ جي پيار ۾ پلي آهي، جنهن زندگيءَ جا سبق رستا ۽ گس پنهنجي والدين کان ورتا ان کي ان جو احساس روئاري ٿو. ان کي اهو احساس ويڳاڻو ڪري ٿو، هن کي اهي پيار، موسمن جيان تبديل ٿيندي محسوس ٿين ٿا. گهر جي ڀتين، درن ، ديوارن ۽ ڪمرن مان به هن کي روئڻ جو آواز اچي ٿو. هوءَ گهر جي هر شيءِ کان نه چاهيندي به روئي موڪلائي ٿي.
وني اڄ وڃي ٿي. (لوڪ گيت)
پرينءَ جو انتخاب، اکين ۽ دل جو انتخاب هوندو آهي، اکيون پرينءَ جو انتخاب ڪنديون آهن ۽ دل ان جي منظوريءَ جو سرٽيفڪيٽ ڏيندي آهي ۽ پوءِ پيار جي انهيءَ انتخاب سان نڀاءُ به اکيون ۽ دل ڪندي آهي. اگر پرين ۽ پيار ملندو آهي ته اکين کي آرام ملندو آهي ۽ دل کي سڪون. اگر پرين ڇڏي ويندو آهي ۽ پيار نه ملندو آهي ته پوءِ اکين جو آرام ڦٽي ويندو آهي ۽ دل جو سڪون کسجي ويندو آهي. ان هوندي به دل اميدن جا هٿيار ڦٽا نه ڪندي آهي ۽ اکيون آسن جا هٿيار ڦٽا نه ڪنديون آهن ۽ چپن تي دعائن جا هي ٻول ٻُرڻ لڳندا آهن.
ڇڏي وئين .......
هر ڪنهن جون يادون ڪنهن نه ڪنهن ڏينهن ڪنهن نه ڪنهن منظر، ڪنهن نه ڪنهن ماڳ ۽ موسم سان وابسته هونديون آهن ۽ اهي منظر، موسمون ۽ ڏينهن جڏهن اکين جي اڳيان وري ايندا آهن تڏهن انهن پيار ڪندڙن کي پيار جا لمحا، ماضيءَ جي جهروڪن مان نظر ايندا آهن. عادل سخيراڻيءَ به پنهنجي پرينءَ کي تڏهن ئي ته هيئن چيو.
ڪڪر ڪڻ ڪڻ ڪري ياد مونکي ڪجان ........
ماڻهو اڪثر زندگي پنهنجي پرينءَ جي سهاري گذاريندو آهي يا پيار سهاري، پر جڏهن اهي ٻئي سهارا کسجي ويندا آهن ته جيون صرف ڪنهن جي يادن سهاري گذرندو آهي، هي وجود اڪيلاين جي حوالي ٿي ويندو آهي. انهن مايوسين ۽ اڪيلاين ۾ زندگيءَ کي اهي يادون ئي آٿت ڏينديون آهن، انهن اڪيلاين ۾ ماضيءَ جا منظر دل جي اسڪرين تي ياد جي روپ ۾ هر هر نظر اچڻ لڳندا آهن. يادن ۽ اڪيلاين جي اهڙين ڪيفيتن کي خوبصورت نموني عاشق نظاماڻي هن طرح پيش ڪري ٿو.
تنهنجون يادون ۽ هيءَ اڪيلائي .......