9
ڏاڍو ساريندين......
يادون ڇا آهن؟ يادون انسان جي ذهن کي جنجھوڙي ڇڏينديون آهن ۽ هڪ وکريل انسان يادن جي سهاري ئي زندهه رهندو آهي. يادون تازيون ٿيڻ سان انسان پنهنجي ماضيءَ ۾ هليو وڃي ٿو ۽ يادون نه ڄاڻ ته انسان کي ڇا مان ڇا ڪري ڇڏين ٿيون دنيا ۾ اهڙا خوشنصيب انسان تمام گهٽ آهن جن کي محبت ملي آهي مگر گهڻن ماڻهن کي صرف يادون ئي پلئه پيون آهن.
وقت وڏو بادشاهه آهي پنهنجي حساب سان هلندو رهي ٿو ۽ وقت ڪنهن جو به انتطار ناهي ڪندو وقت جو تيز وهڪرو انسان کي ايترو ته بيوس ۽ مجبور بڻائيندو آهي، جو انسان وقت ۽ حالتن سان سمجھوتو ڪري پنهنجي ماضيءَ جي سمورين يادن کي دل ۾ دفن ڪري نئين سري جيئڻ جو جذبو پاڻ ۾ پيدا ڪري ٿو. مگر يادون خوبصورت به هونديون آهن ته بدصورت به. وڇڙيل دوست جون يادون جڏهن انسان جي ذهن ۾ تري اچن ٿيون ته نه ڄاڻ الائي ڇو اکين مان بيشمار آب نڪري اچن ٿا. يادون انسان جي ذهن ۽ زندگيءَ تي گهرو اثر ڇڏين ٿيون. ڪي يادون وقت جي تيز وهڪري ۾ لڙهي وڃن ٿيون مگر ڪي يادون انسان جي ذهن ۽ دماغ تي چٽي نشان وانگر هونديون آهن.
يادون وسارڻ انسان جي وس جي ڳالهه ناهي ها مگر ڪنهن حد تائين يادون وساري سگهجن ٿيون ها شايد جتي انسان نرم دل آهي اتي سخت پٿر جيان به آهي ڇو جو هو زندگي جون انمول يادون پٿر ٿي سهي ٿو ۽ نئين سري زندگي گذارڻ جا جتن ڪري ٿو. شال خدا ڪنهن کي به ڏک نه ڏي ۽ هُو هميشه سُکي زندگي پنهنجي ڀرپور يادن سان گذاري آمين.
سامعين!
نيڻ نه ننڊون ڪن، ڀڳو آرس اکين
اجھاميو ٻرن، توکي ساريو سپرين
اکيون تڏهن زبان سان ادا ٿيندڙ لفظن کان به وڌيڪَ اثرائتي انداز ۾ ڪم ڪنديون آهن، جڏهن چپن تي ماٺ جا تالا لڳل هجن. اهڙي صورتحال ۾ اکيون گهڻو ڪجهه سمجھائي وينديون آهن. اکين جي زبان اهڙي آهي جنهن ۾ نه ڪو شور آهي نه وري ڪو هُلُ ـــ اکين ئي اکين ۾ جيڪي نياپا موڪلبا آهن، انهن جي موٽ لفظن جي ادائگيءَ کان گهڻو تيز، تڪڙي ۽ دل تي اثر ڪندڙ هوندي آهي. اکين مان انسان جي ڪيترين ئي مختلف ڪيفيتن کي به محسوس ڪري وٺبو آهي جيئن انتظار جي ڪيفيت ۾ اکين مان پريشاني ليئا پائيندي آهي تيئن وري ڏک ۽ ڪاوڙ جي حالت ۾ اکين منجھان ڪاوڙ ۽ ڪروڌ به جھلڪندو آهي.
۽ جڏهن وري پنبڙيون جھڪي پونديون آهن ته حياء ڄڻ ته هڪ هنڌ گڏ ٿي ويندو آهي. ۽ جڏهن جھڪي وري مَٿي کڄنديون آهن ته ڪا سهڻي ادا ٿي پونديون آهن. اکين جي ٻوليءَ بابت ڪنهن ڏاهي چيو آهي ته: ”جيڪو ماڻهو اکين کي نه سمجھندو اُهو زبان کي نه سمجي سگهندو“
اکيون آرزوئون اکيون التجائون
هن دنيا ۾ ڪيترن ئي قسم جا ماڻهو رهن ٿا جيڪي زندگي جي مختلف شعبن سان تعلق رکندڙ آهن، انهن مان ڪي مالدار آهن ته ڪي وري غريب آهن، ڪن وٽ دنيا جي آسائش جي هر شيءِ موجود آهي ته ڪي وري ماني ٽڪر لاءِ به پريشان آهن پر انهن ماڻهن جي خواهشن تي نظر وجھبي ته انهن جون ڪيتريون ئي خواهشون نظر اينديون، پوءِ چاهي اهو غريب هجي يا امير.
خواهشون دنيا ۾ رهندڙ ڪنهن به انسان جون پوريون نٿيون ٿي سگهن، چاهي اهو ڪيتري به ڪوشش ڇو نه ڪري. خواهـشون هر ننڍي وڏي، ٻار ٻچي، عورت مرد ۽ پوڙهي پڪي ماڻهوءَ جون ٿينديون آهن ۽ خواهشن جو اهو عمل انسان جي پيدائش کان وٺي مرڻ گهڙيءَ تائين جاري رهي ٿو. فرق صرف ايترو ٿئي ٿو جو ننڍي ٻار يا ننڍي ماڻهوءَ جون خواهشون به ننڍيون ٿين ٿيون ۽ وڏي ماڻهوءَ يا پيرسن جون خواهشون وڏيون ۽ اعليٰ ٿين ٿيون. خواهشن جو وجود انسان جي وجود کان ئي شروع ٿيو هو.
حقيقي خواهش الله تعاليٰ جي خوشنودي ۽ رضامندي حاصل ڪرڻ آهي جيڪا هر دل ۾ هئڻ گهرجي، ڇاڪاڻ ته جيستائين الله تعاليٰ جي رضا ۽ رحمت حاصل نه ڪبي تيستائين انسان جون سڀ خواهشون پوريون ٿيڻ ناممڪن آهي. انسان جي وڏي ۾ وڏي خواهش اها ئي هئڻ گهرجي ته ڪاش! الله تعاليٰ انسان جي هر ننڍي وڏي عمل مان راضي ٿي وڃي ۽ اسان جي هر جائز خواهش پوري ڪري. (آمين)
جڏهن انسان پنهنجي رت جي رشتن مان ئي ڀلائي جي اميد نٿو ڪري سگهي ته غيرن مان ڪهڙي توقع ڪري سگهجي ٿي. چوندا آهن ته پنهنجا پوءِ به ڀلا هوندا آهن، جيڪڏهن ماريندا ته ڇانوَ ۾ ڇڏيندا، جيڪڏهن پنهنجا ئي مارين ٿا ته پوءِ ڇانوَ ڇا ۽ اُسَ ڇا!
غيرن جي بي رخي ۽ مطلب پرستيءَ مان انسان کي ايترو ڏک نٿو ملي جيترو پنهنجن کان ٿيندو آهي، ڇو ته انسان اها ڳالهه قبول ئي نه ڪندو آهي ته اسان جا پنهنجا اسان سان اهڙو سلوڪ روا رکن.
جيئن پنج آڱريون برابر نه هونديون آهن ائين سڀ انسان هڪجهڙا نه هوندا آهن. جيڪڏهن ڪو ماڻهو خود غرض هوندو ته ٻيو مخلص به ضرور هوندو، ڇو ته انڌيري سان گڏ اُجالو ۽ سٺائي سان گڏ برائي به هوندي آهي. صرف انسان کي همت هارڻ نه گهرجي.
پنهنجي طرف کان جيترو ٿي سگهي ماڻهن جي لاءِ ڀلو ڪندا رهو، ڪنهن ٻئي مان سٺائي جي اميد رکڻ بدران پنهنجي طرف کان هميشه سٺو ڪندا رهو، ڇو ته جيتري ٻين مان اميد گهٽ رکندؤ اوترو ئي ڏک گهٽ پرائيندؤ. دعا ڪريو ته انسانيت هن دنيا مان ختم نه ٿئي ۽ ان شعر جي مطابق عمل ڪندا رهو:
اهي جفا ڪندا رهيا، اسين وفا ڪندا رهياسين
پنهنجو فرض هيو، ٻئي ادا ڪندا رهيا سين
سامعين!
انسان جي پوري زندگي رشتن ۽ ناتن سان ڀري پئي آهي.ماءُ، پيءُ، ڀيڻ، ڀائر، دوست يار ۽ مٽ مائٽ اهي سڀ انسان جا رشتا آهن. انهن سڀني رشتن سان انسان جي زندگي ڳنڍيل آهي. سچ ته رشتن کان بغير انسان جو وجود اڌورو ۽ نامڪمل آهي. ماءُ پيءُ، ڀيڻ۽ ڀائر انسان جي رت جا رشتا آهن، ۽ اهي نه ٽٽندڙ رشتا آهن. انهن رشتن سان انسان جو گهرو تعلق آهي. دنيا ۾ عظيم رشتو، ماءُ پيءُ ۽ اولاد جي وچ ۾ آهي. انهن جو بنياد لازوال محبت ۽ بي لوث خدمت تي ٻڌل آهي. ٻئي نمبر تي ڀائرن ۽ ڀينرن جو رشتو آهي. زال ۽ مڙس جي وچ ۾ رستو اعتبار وفا، محبت ۽ سچائي تي ٻڌل هوندو آهي. دنيا ۾ وڌ ۾ وڌ مضبوط ۽ وڌ ۾ وڌ ڪمزور اهو ئي رشتو آهي. انسان جي زندگي ۾ سڀ رشتا ڪڏهن خوشي جو سبب ٿيندا آهن ته ڪڏهن تڪليف جو باعث بڻبا آهن، رشتن جو اصل دارو مدار هڪ بئي جي محبت ۽ خيال رکڻ تي هوندو آهي. جيڪڏهن ماڻهو هڪ ٻئي جو خيال نه رکن ته سڳا رشتا به بي معنيٰ ٿيو پون. پوءِ ڪيترن ئي جڳهن تي ڏٺو ويو آهي ته اولاد جي پيءُ ماءُ سان ۽ ڀاءُ جي ڀاءُ سان نه لڳندي آهي، رشتن جي وچ ۾ جيڪڏهن لالچ، حرص ۽ دوکي بازي اچي وڃي ته انهن جو قدر ختم ٿي ويندو آهي. اهو پڻ ڏٺو ويو آهي ته اتي هڪ دوست ۽ اجنبي پنهنجي جان قربان ڪرڻ لاءِ تيار هوندو آهي. دوستي هڪ پاڪيزه رشتو آهي. اها دوستي ئي آهي، جيڪا هڪ پل ۾ جنبي کي پنهنجو بڻائي ڇڏي ٿي. رشتن ـــ ناتن جو ذڪر جاري رکون ٿا ـــ ڳالهه جي طوالت کان بچڻ لاءِ اچو ته هي ڪلام ٿا ٻڌون.
ها ته پاڻ ڳالهه پئي ڪئي رشتن ناتن جي. اهي رشتا جيڪي دل سان ٺهندا آهن، انسان کي زندگي کان به وڌيڪَ عزيز هوندا آهن انسان جذبن ۽ احساسن جو ڀنڊار آهي. اهو انهن دل جي رشتن کانسواءِ نه ٿو رهي سگهي. جيڪڏهن انسان مان اهي جذبا ڪڍي ڇڏجن ته اهو انسان، انسان ئي نه رهندو. انهن دل جي رشتن ۾ سڪ ۽ محبت ايتري ته هوندي آهي، جو انسان ميلن جي فاصلي تي ويهي به انهن کي پنهنجي ويجھو سمجھندو آهي ۽ انهن دل جي رشتن ۾ سڪ ايتري ته سمايل هوندي آهي جو هڪ پل جي دوري به سال برابر لڳندي آهي. ڪنهن شاعر جي چوڻي ته: ”پل جي جدائي سال برابر سال سڪائين ڇا ٿي ڀائين“ اهو حال هوندو آهي انسان جو ته هو وقت جي هٿان مجبور ٿي، زماني جي هوا تي ڪکن پنن جيان هڪ جڳهه کان ٻي جڳهه تائين اڏرندو ويندو آهي. هن کوکلي دنيا جي پويان، دنيا جي ريتن ۽ رسمن جي پويان ۽ پنهنجو پاڻ کي اوچو ڏيکارڻ خاطر پنهنجن پيارن رشتن کي به قربان ڪرڻ کان ڪين ڪيٻائيندو آهي ۽ هو رشتن جا سڀ قدر وڃائي ڇڏيندو آهي. ڇا اهو ئي انسان جو رشتو آهي ته هو هن دنيا جي لوڀ جي پٺيان سڀ رشتا قربان ڪري ڇڏي، ڇا دولت ئي سڀ ڪجهه هوندي آهي، جنهن جي خاطر هو پنهنجي ماءُ پيءُ جو بي فرمان ٿيندو آهي ۽ ڀاءُ جو خون ڪندو آهي، دوست جو دشمن بڻبو آهي؟ جڏهن ته هو ڄاڻندو آهي ته مرڻ کانپوءِ صرف هن کي ٻه وال ڪفن ئي نصيب ٿيندو آهي، سڀ کان وڏي ۾ وڏو رشتو انسانيت جو رشتو آهي. جيڪڏهن انسانيت جي رشتي جو قدر ۽ قيمت نه آهي ته انسان جانورن کان به بدتر آهي.
انسان جي عظمت کي.....
سامعين!
چوندا آهن ته ”جنهن وقت وڃايو ان ڪجهه به نه پايو“ ۽ ائين به چوندا آهن ته وقت کي گذاريو نه ته وقت اوهان کي گذاري ڇڏيندو. پاڻ وقت کي ماپي ته سگهون ٿا، ان جو ڪاٿو به ڪري سگهون. ٿا مثلاً وڏڙا چوندا آهن ته هڪ ويل اڍائي سيڪنڊن جي برابر، هڪ پل 24 سيڪنڊن جي برابر،هڪ پهر ٽن ڪلاڪن جي برابر ائين رات، ڏينهن، هفتا، مهينا، سال ۽ صديون اهو وقت جو ماپو ۽ اندازو آهي ۽ اهو هرڪو ڪري سگهي ٿو پر سامعين! وقت کي روڪي ڪو به ڪونه ٿو سگهي. چون ٿا ته اسان 24 ڪلاڪن ۾ ايڪيهه هزار ڀيرن کان وڌيڪَ ساهه کڻون ٿا. پر پوءِ به ايترن ساهن مان هڪ ساهه تي به ڀروسو ڪونهي، اسان کي زندگيءَ جي هر پل پَهرَ جو قدر ڪري ان کي سڦلائتو بنائڻ گهرجي.
هينئر مون وٽ اوهان لاءِ ڪجهه معلومات آهي:
سول سروسز اڪيڊمي پاڪستان، ايڊمنسٽريٽو سروس جي نون آفيسرن جي ٽريننگ لاءِ 1948ع ۾ قائم ڪئي وئي، ان وقت اداري جو نالو پاڪستان ايڊمنسٽريٽو اڪيڊمي هو. سول سروس آف پاڪستان ريزوليوشن کانپوءِ اڪيڊميءَ جو نالو ”سول سروس اڪيڊمي“ رکيو ويو. 1963ع ۾ هن اڪيدمي ۾ ”پاڪستان فارين سروس“ جي نون آفيسرن جي ٽريننگ شروع ڪرائي وئي. بنگلاديش جي ٺهڻ ۽ راجشاهي ۾ قائم پوليس اڪيڊمي کي تمام گهڻي نقصان پهچڻ کانپوءِ 1972ع ۾ پوليس سروس آف پاڪستان جي نون آفيسرن جي ٽريننگ به هِنَ اڪيڊميءَ ۾ شروع ڪرائي وئي. ساڳي سال انفارميشن سروس آف پاڪستان جي نون آفيسرن جي ٽريننگ پڻ هن ئي اداري ۾ شروع ڪرائي وئي. 1950ع واري ڏهاڪي جي وچ ڌاري پاڪستان سرڪار فنانشل سروس اڪيڊمي قائم ڪئي. جنهن ۾ پاڪستان ٽيڪس سروس، پاڪستان ڪسٽمز اينڊ ايڪسائيز سروس، پاڪستان آڊٽ اينڊ اڪائونٽس سروس، پاڪستان ريلويز اڪائونٽس سروس، ۽ پاڪستان ملٽري اڪائونٽس سروس جي آفيسرن جي ٽريننگ ڪرائي ويندي هئي. هن اڪيڊميءَ جي هڪ ڪئمپس والٽن ۾ جڏهن ته ٻي ڪئمپس مال روڊ لاهور ۾ آهي. جتي ڊسٽرڪٽ مئنيجمينٽ گروپ جي آفيسرن جي ٽريننگ ٿيندي آهي.
سائين!
سياڻا چوندا آهن ته ”بک نه ڏسي ڀاڄي، ننڊ نه ڏسي وهاڻو“ ننڊ لاءِ چوندا آهن ته موت جي ڀيڻ آهي. ڪجهه به آهي پر مناسب ننڊ به الله تعاليٰ جي بيشمار نعمتن مان هڪ انمول نعمت آهي. ننڊ صحت لاءِ ايتري ئي ضروري آهي جيترو کاڌو ضروري آهي ـــ ڏٺو ويو آهي ته هڪڙا ماڻهو سمهڻ سان ئي ننڊ جي واديءَ ۾ هليا ويندا آهن پر ڪن کان ننڊ رٺل هوندي آهي ـــ پر سروي مطابق ايشيا کنڊ جي ماڻهن ۾ ننڊ گهٽجي وئي آهي. چون ٿا مغربي دنيا ۾ بلب جي ايجاد ننڊ جي ڪميءَ جو سبب آهي ۽ اسان جي دنيا ۾ وري صحت ۽ سماج جا مسئلا ننڊ جي نه اچڻ يا گهٽ اچڻ جو سبب آهن. ننڊ رُسڻ سان ڄڻ صحت به رسي ويندي آهي ۽ ڏينهن جو ڪم ڪار ڪرڻ واري صلاحيت به متاثر ٿيندي آهي ـــ اوهان کي ننڊ پوري اچي ٿي ته اوهان خوش نصيب آهيو پر نه ٿي اچي ته پوءِ ان جو ڪو بلو ڪيو نه ته هي ڪلام ڳائيندا وتندؤ.
ننڊ نه ٿي اچي ڳالهه نه ٿي وڻي.
دوستو!
لفظ ”منظور“ عربي ٻوليءَ جو لفظ آهي جنهن جي معنيٰ اهي مڃيل يا پسنديده، اسان پنهنجي ادب، فن، شعر و شاعري مٿان نظر ٿا وجھون ته منظور نالي تمام گهڻا ماڻهو انهن شعبن ۾ پنهنجو نالو ڪمائي چڪا آهن ـــ مثلاً ادب جي دنيا کي ڏسو ته سيد منظور نقوي، منظور لغاري، منظور منگي، منظور مگسي، منظور قادر، منظور زهرا، منظور ظفر، منظور خاموش، منظور دانش، منظور شاهه، منظور چوهاڻ، منظور سحر سومرو، منظور سولنگي، منظور ڪوهيار، منظور جوکيو، منظور اڄڻ، منظور مسافر، منظور لاڙڪ، منظور بيدار، منظور علي شاهه (علي تنها)، محمد خان منظور ۽ ٻيا ڪيترائي هوندا ۽ فن جي دنيا ۾ ڏسو ته سيد منظور الڪونين ـــ استاد منظور علي خان، منظور سخيراڻي، منظور چانڊيو، ماسٽر منظور، منظور احمد حضوري، منظور سنديلو، منظور مراد ۽ ٻيا ڪيترائي هوندا ان نالي سان، منظور جو ايترو ذڪر نڪتو ۽ ان لفظ جو ايترو تڪرار ڪيوسي ته اچو ته منظور سخيراڻيءَ کي ٻڌون.
سامعين!
جڏهن توهان جي خيالن جي دنيا تي ڪير قبضو ڪري، ڪو خوشبو بنجي اندر کي معطر ڪري ڇڏي، ڪو توهان جي يادن جو مرڪز بنجي وڃي، نه چاهڻ جي باوجود به ڪو اوهان جي من ۾ لهي وڃي ۽ اتي پنهنجي جڳهه ٺاهي. اٿندي ويهندي هن جي خوبصورتي توهان جي اکين جي سامهون هجي، ڪو حسين خواب بنجي اوهان جي راتين کي خوبصورت بنائي ڪو اوهان جي دلين تي حڪومت ڪري، ڪو اوهان جي ساهه ۾ سمائجي وڃي ڪنهن جو نانءُ ٻڌڻ سان اوهان جي دل جي ڌڙڪن تيز ٿي وڃي، ڪنهن جو تصور ذهن ۾ اچڻ سان اوهان جي سوچن جا قافلا منتشر ٿي وڃن ۽ جڏهن اوهان جي انمول دل بي اختيار ٿي وڃي ته اوهان سمجھي ڇڏيو ته اوهان محبت جي مضبوط ڏور ۾ ٻڌجي چڪا آهيو.
چار لفظن تي مشتمل هي لفظ پنهنجي اندر سمنڊ کان به وڌيڪَ گهري معنيٰ رکي ٿو هن جي هر هڪ لفظ تي ٿورو غور ڪريو هي لفظ خود ڪيڏو مٺو آهي. هي لفظ چوڻ سان ٻئي چپ هڪ ٻئي کي چمي ٿا وٺن، لفظ وٺڻ سان اندر ۾ عجيب سرور اچي ٿو وڃي.
محبت ڇا آهي؟ هڪ اهڙو داستان آهي جنهن جو هر حرف سج چنڊ وانگر روشن آهي. صبح جي ٿڌڙي هير جيان پر سڪون آهي، ندي جي پاڻي جيان مٺو ۽ شفاف آهي،ڪوئل جي حسين تراني جيان آهي، چانڊوڪي راتين جي حسين خوابن جيان آهي. مختلف روپن ۾ محبت جي تصوير هوندي آهي، ڪٿي سج جي تيز تپش جيان محسوس ٿيندي آهي، ڪڏهن چنڊ جي مَدهُم روشني، ڪٿي ڳوڙهن جو خاموش طوفان، ڪٿي وري مرڪ بنجي سيني جي سرزمين کي سرسبز ڪندي آهي. ڪٿي گلن جي خوشبو آ ڪٿي ڪنڊن جي ڪٺورٽاري آ، محبت ڪٿي سپنن جو حسين محل آهي ڪٿي ڏکن جو ويران گهر آ، محبت ڪٿي روح لئه راحت آهي، محبت ڪٿي روح لئه رنجش آ، ڪٿي اميد آهي ته ڪٿي وري سهارو آ، ڪٿي دل آهي ته ڪٿي ڌڙڪن آهي. محبت اهڙو جذبو آهي جيڪو دل ۾ سمنڊ جي لهرن جيان پلٽو کائي ٿو اهڙو جذبو آهي جيڪو پٿر دل کي ميڻ ڪري ٿو ڇڏي، اهڙو جذبو جيڪو دل جي ويرانين کي رنگينين ۾ تبديل ڪري ڇڏي ٿو، اهو جذبو جيڪو انسان کي انسان ٺاهي ٿو. اهڙو جذبو جيڪو پراون کي به پنهنجو بنائي ٿو، اهڙو گل آهي جيڪڏهن توهان وٽ هجي ته ان جي خوشبو سان توهان پوري دنيا کي مهڪائي سگهو ٿا. پوري زماني کي پنهنجو بنائي ٿا سگهو، دنيا جي سڀ کان قيمتي شيءِ جنهن کي انسان رقم سان نه ٿو خريد ڪري سگهي ان جو سودو به دل جي ذريعي ڪري سگهو ٿا.
محبت جا فسانه ياد رهندا.
سائين!
هر ڳالهه تي غصو ۽ ڪاوڙ ماڻهوءَ کي وقت کان اڳ پوڙهو ڪري ٿا ڇڏين. نه رڳو ايترو پر اهڙو ماڻهو پنهنجي گهر وارن، مٽن مائٽن، يارن دوستن ۾ بيزاريءَ جو باعث بڻجي ٿو. ماڻهوءَ کي بردبار هئڻ گهرجي، وٽس برداشت ۽ سهپ جو مادو هئڻ گهرجي ۽ ٿوريءَ ٿوريءَ ڳالهه تي آپي کان نڪرڻ نه گهرجي. خاص ڪري جڏهن ماڻهو پنهنجي گهر يا ڪٽنب جو وڏو ـــ سنڀاليندڙ يا ڪفيل آهي ته پوءِ ان کي وڌيڪَ وزنائتو ۽ ٿڌو هئڻ گهرجي ـــ ان حوالي سان مان اوهان کي برناڊ شا جو هڪ قصو ٿو ٻڌايان پر پهريان هي ڪلام ٻڌو.
ڪاوڙ ملال، طعنا، تڪرار ايندي ويندي
سامعين!
هن ڪلام کان اڳ پاڻ ڳالهه پئي ڪئي ته ذري ذري جي ڳالهه تي ڪاوڙ نه ڪجي، پنهنجي دل ۽ دماغ کي ٿڌو رکڻ گهرجي. غصي سان انسان جي عمر گهٽجي ٿي ۽ جيڪو گهٽ ٿو ڪاوڙجي ان کي بلڊپريشر ۽ دل جون بيماريون به گهٽ لڳن ٿيون. انگريزي ٻوليءَ جي مشهور اديب برناڊ شا کان ڪنهن صحافيءَ پڇيو ته توهان جي وڏي عمر جو راز ڪهڙو آهي؟ خبر اٿوَ؟ ته هن ڪهڙو جواب ڏنو؟ چيائين: آءٌ هميشه مٿو ٿڌو ۽ پير گرم رکندو آهيان ”صحافيءَ سندس ان جواب کي اخبار ۾ ڇاپي ڇڏيو. ماڻهو عمر وڌائڻ لاءِ مٿي تي برف رکڻ لڳا ۽ پير باهه تي سيڪڻ لڳا ـــ نتيجي ۾ سڄي شهر ۾ نمونيا وڌڻ لڳي ــــ ماڻهو احتجاجي جلوس جي صورت ۾ برناڊ شا جي در تي پهتا ـــ برناڊ شا ـــ ماڻهن کي ٿڌي دماغ سان سمجهايو ته، مٿو ٿڌو رکڻ مان منهنجو مطلب هو ته مونکي ڪاوڙ ڪڏهن به ڪونه ٿي اچي ۽ پير گرم رکڻ مان منهنجو مطلب آهي ته مان پنڌ گهڻو ڪندو آهيان.
ڪاوڙ ڇڏ تو ڪاوڙ ڇڏ.....