9
پهرئين اسان هڪ سب ميرين ذريعي پاڻي اندر داخل ٿياسين. پاڻيءَ اندر داخل ٿيڻ کان پوءِ اندر سمنڊ هجي يا هڪ کوهه پر ڳالهه مڙوئي برابر. پاڻيءَ اندر اسان کي ايئن محسوس ٿيو ته اندر به ڪا ٻي وڏي ڪائنات آهي. سمنڊ اندر گهمڻ جو مزو اچي رهيو هو. وڏا وڻ، ساوڪ، ننڍيون وڏيون مڇيون هلڻ ۾ ايئن پئي محسوس ٿيون ڄڻ ته سب ميرين تيز رفتاريءَ سان ڪنهن سمنڊ ۾ هلي رهي آهي. اسان ڪلاڪ کن سب ميرين ۾ چڪر لڳائي پوءِ خلائي شٽل نما هڪ سياري ۾ وڃي آسمان ڀيڙا ٿياسين. ڄڻ ته سچ پچ تارن، چنڊ ۽ ڪهڪشان جي دنيا ۾ وڃي پهتاسين. اسان وري شٽل جي حرڪت به اهڙي ڄڻ آسمان ۾ پيا هلون. ڏاڍو مزو آيو.
مون پنهنجي گهر واري ۽ ٻارن سان گڏ پئرس واري يورو ڊزني به ڏٺي آهي. پر اها هن جي مقابلي ۾ تمام ننڍي آهي. ٻيو ته لاس اينجلس واري يورو ڊزنيءَ ۾ سڄو سال رش لڳي پئي آهي. پر پئرس واري موسم جي ڪري سياري ۽ برساتن واري موسم ۾ ته بلڪل بند هوندي آهي. اسان ٻيا به ڪئين خوفائتا، کل ڀوڳ، جادو ۽ ميوزڪ وارا پروگرام ڏٺا. ٻنپهرن جي ماني به هت کاڌي. رات وارو شو جيڪو ڊزني لينڊ پروگرام جو آخري ۽ بهترين پروگرام هوندو آهي. جنهن کي جو (Main Street Electrical para De) اهو پروگرام ڏسي رات جو دير سان جڳهه تي پهتاسين. ٿوري دير محفل ڄمائي سمهي رهياسين. صبح جو سوير اسان تيار ٿي (Nevada) رياست جي شهر (Las Vegas) ڏانهن باءِ روڊ نظام جي ڪنهن ٻئي دوست جي وڏي گاڏيءَ ۾ روانا ٿياسين.
آئون سمجهان ٿو ته پنجن ڇهن ڪلاڪن جو رستو هو. جيڪو سڄو جابلو رستو هو. پر ٿوري ٿوري پنڌ تي بهترين هوٽلون، پئٽرول پمپ ۽ سپر مارڪيٽن جي ڪا کوٽ ئي ڪانه هئي. وڏا ڪشادا رستا جن تي بيشمار ٽرئفڪ روان دوان لڳي پئي هئي. اسان به 160 اسپيڊ فري وي ۾ لاس ويگاس شهر ڏانهن اڳتي وڌي رهيا هئاسين. اهو بهتر ٿيندو ته آمريڪا گهمائڻ سان گڏ مختصر طرح سان توهان کي آمريڪا جي تاريخ بابت به ڪجهه ٻڌائجي.
آمريڪا دنيا جي گوولي تي آخري ملڪ آهي. جنهن کي دريافت ڪيو ويو آهي. آئون سمجهان ٿو ان کان پوءِ ملڪن جي بيهڪ جوڙجڪ ۾ ڀڃ ڊاهه ضرو ٿي آهي. پر ڪوبه نئون ملڪ زمين تي ظاهر نه ٿيو آهي. سال 1000ع ۾ ليف ارڪسن (Leif Erickson) نارٿ آمريڪا جي سمنڊ تائين ويو پرڪابه زمين ڏسڻ کانسواءِ واپس هليو آيو.
12 آڪٽوبر 1492ع ۾ اسپينش سياح ڪرسٽوفر ڪولمبس سين سلواڊور جي ڊهماس آئيلينڊ تي لٿو. تنهن کان پوءِ انگلينڊ جو سياح جان ڪئبيٽ (John Cabot) هت پهتو. هت پهرين يورپ مان اسپينش قوم رياست سينٽ آگسٽائين (Saint Augustine) جنهن کي هاڻ فلوريڊا ٿو چيو وڃي ۾ اچي آباد ٿي. اهو 1565ع سال هو. پر باقاعدگيءَ سان هت رهڻ جي شروعات انگريزن ڪئي. جيڪا 1706ع ۾ شروع ٿي. جيڪا هاڻ ورجينا (Virginia) جي نالي سان مشهور آهي. انگريزن جي آبادي هت تيزي سان وڌڻ لڳي. هي نه رڳو پاڻ هت اچڻ لڳا پر آفريڪا مان پڻ هزارين غلام نيگرو زوريءَ پاڻ سان وٺي آيا. جيئن هتي جون زمينون آباد ڪن.انهيءَ بابت آمريڪا ۾ فلم (Roots) ڀريل آهي. جيڪا هڪ بهترين ٽيليويزن سيريز آهي انهيءَ دوران فرينچ پڻ وڏي تعداد ۾ آمريڪا ڏانهن ڪاهي پيا. فرانس ۽ انگلينڊ جي هونئن به ڪالونين تان سڄي دنيا ۾ ويڙهه لڳي پئي هئي. هت پاڻ ايئن ٿيو. ڪيترين جنگين کان پوءِ آخري جنگ (War of Independence) آزديءَ جي جنگ سان مشهور آهي. تنهن جي فتح کان پوءِ يونائيٽيڊ اسٽيٽس (United States) جي نالي ۾ تيرهن رياستن پاڻ ۾ اتحاد ڪري هڪ يونين ٺاهي ۽ فيصلو ٿيو ته اها يونين گڏيل حڪومت قائم ڪندي.
پهرئين ميٽنگ ۽ ڪنفيڊريشن قائم ڪري وڌ ۾ وڌ اختيار رياستن کي ڏنا ويا.1787ع ۾ پهريون دستور جوڙيو ويو، جيڪو دستور يونائيٽيڊ اسٽيٽس جي نالي پڌرو ٿيو. جنهن ۾ مرڪز جي ٽن اهم برانچن کي قائم ڪيو ويو. اهو 1788ع سال هو ۽ ٻئي سال 1789ع ۾ جارج واشنگٽن آمريڪا جو پهريون صدر ٿيو. 1810ع ۾ فرانس ۽ انگلينڊ جي جنگ ڪري آمريڪا جي معيشت کي ۽ جهاز رانيءَ کي شديد ڌچڪو لڳو.
آمريڪا جا واپاري جهاز، برٽش نيوي جي حملن ڪري سخت مشڪلات ۾ اچي ويا. آمريڪا مجبور ٿي انگلينڊ سان جنگ جو اعلان ڪيو.
اها جنگ (War of 1812) جي نال سان مشهور ٿي. جيڪا آمريڪا کٽي. انهيءَ جنگ جي ڪري آمريڪا مٿان جيڪو يورپ جو جنگي خوف طاري هو. سو هميشه لاءِ ختم ٿي ويو ۽ ان وقت جي آمريڪي صدر Jams Monroe 1817-1815 جيمس مونرو، يورپينس کي اهڙين اڳراين کان خبردار ڪيو. انهيءَ دوران (Texas) ٽيڪساس رياست يونائيٽيڊ اسٽيٽس ۾ شامل ٿي. جنهن تان آمريڪا ۽ ميڪسيڪو جي جنگ لڳي. جنهن ۾ آمريڪا کٽيو ۽ رييو گرينڊ (Rio Grande) ميڪسيڪو ۽ ٽيڪساس جي وچ ۾ بائونڊري تسليم ڪئي وئي. ڪيناڊا جيڪا انگلينڊ جي ڪالوني هئي. جهن جون سرحدون پڻ آمريڪا سان مليون ٿي. تن تي به ٻنهي ڌرين جو ٺاهه ٿي ويو ۽ آمريڪا جون سرحدون چئوطرف مضبوط ۽ محفوظ ٿي ويون. 1860ع ۾ خود آمريڪا ۾ وڏي سول وار ٿي. ٿيو هينئن جو ريپبلڪن گروپ جيڪو غلاميءَ جي سخت خلاف هو، سو آمريڪا جي صدارتي اليڪشن ۾ کٽي آيو. جنهن غلامي ختم ڪرڻ جو اعلان ڪيو. انهيءَ قانون جي ڪن رياستن مخالفت ڪئي ۽ آهستي آهستي يونين ڇڏڻ جو اعلان ڪيو. ڪجهه ئي هفتن جي اندر سائوٿ جي ڪيترين ئي اسٽيٽس جنهن ۾ ڪيئرولينا، مسيسي، فلوريڊا، الباما، جارجيا ۽ ڪجهه وقت کان پوءِ لوسانيا، ٽيڪساس، ورجينا، آرڪانساس، نارٿ ڪيئرولينا ۽ ٽينسي، غلاميءَ جو مخالف صدر هو ابراهام لنڪن جنهن يونين کي هر حالت ۾ برقرار رکڻ جو اعلان ڪيو. تنهن طرفان غلامي ختم ڪرڻ جي اعلان شرط آمريڪا ۾ سول وار شروع ٿي ويئي اهو سال1861ع هو.
آخر پنجن سالن جي سول وار کان پوءِ نارٿ کٽيو ۽ سائوٿ هارايو. اهڙي طرح سان ابراهام لنڪن جي فتح ٿي ۽ غلامي ختم ٿي. سال 1865ع اپريل جي نائين تاريخ مڪمل جنگ ختم ٿي ۽ 14 اپريل 1865ع يعني صرف پنجن ڏينهن کان پوءِ عظيم انسان کي ٿيٽر جي ٻاهران گولي هنئي ويئي ۽ ٻئي ڏينهن صبح جو مري ويو. پاڻ پنهنجي زندگيءَ ۾ پنهنجي مقصد کي ڪامياب ڪيائين. سر جو سانگو ڪونه ڪيائين. اهري طرح آمريڪا ۾ ڪارن مردن کي ووٽ جو حق ملي ويو.انهيءَ کان پوءِ آمريڪا ڏاڍي ترقي ڪئي. سندس اهميت نه رڳو يورپ ۾ پر سڄي دنيا ۾ وڌندي ويئي.
1920ع ۾ عورتن کي پڻ ووٽ جو حق ڏنو ويو. ٻئي ورلڊ وار (Second World war) ۾ آمريڪا غير جانبدار هو. پر جڏهن جپان آمريڪا جي رياست هوائي جي بندر پرل هاربر تي حملو ڪيو. ته آمريڪا به هن جنگ ۾ ٽپي پيو. جنگ کان پوءِ آمريڪا جي (Cold war) سرد جنگ جي نالي سان ڪميونسٽ ورلڊ سان سالن جا سال اڻبڻت رهي. نيٺ يورپ جي جدا ٿيل ملڪن کي پاڻ ۾ گڏي ڪميونسٽ دنيا کي هڪٻئي کان جدا ڪري ٻن بلاڪن يعني چائنا ۽ روس ۾ ورهائي ڇڏيو. ويٽ نام جي جنگ کان جان ڇڏائي روس کي مختلف ملڪن جي مسئلن ۾ ڦاسائي نيٺ سڌي طرح سان افغان جنگ ۾ روس کي گهلي آهستي آهستي روس کي اهڙو ته ڪمزو ڪيائين جو وڏي ۾ وڏو سپر پاور يعني روس خود ٽڪرا ٽڪرا ٿي ويو. اڄ روس خود گهرو ويڙهه ۾ ڦاٿو پيو آهي ۽ سندس معيشت اهري هنڌ وڃي پهتي آهي جو خود روس جي شهرين جو پنهنجي ملڪ جي معيشت تان اعتبار کڄي ويو آهي ۽ هو هاڻ روبل جي عيوض پاڻ وٽ ڊالر رکڻ ٿا چاهين ۽ اهو ٽرينڊ پاڻ وٽ پاڪستان ۾ پڻ وڏي پئماني تي شروع ٿي ويوآهي. اڄ آمريڪا ان مقام تي اچي پهتو آهي جو کيس ختم ڪرڻ ڏاڍو ڏکيو ٿو نظر اچي.
آمريڪا اهڙو رڇ ٺاهي ورتو آهي جو سڄي دنيا جون مڇيون خود اچيو انهيءَ رڇ ۾ ڦاسن. کيس ڪابه تڪليف ڪانه ٿي ڪرڻي پوي. ڇو ته اهو دنيا جو اڪيلو سپر پارو آهي. آمريڪا جي صدر جو سرڪاري گهر وائيٽ هائوس جو اهو ڪمرو جتان صدر ويهي ٿو حڪم هلائي. تنهن جو نالوآهي اوول روم . بهتر آهي ته آئون توهان کي ان بابت ڪجهه ٻڌايان. بيضي نما پيلو اوول روم، ”ڊپلوميٽڪ رسپشن روم“، بلو روم هميشه رسيپشن روم طور تي ئي استعمال ٿي رهيو آهي.
سواءِ جان ايڊمس جي وقت ۾ جڏهن اهو سائوٿ اينٿرينس هال طور استعمال ٿيندو هو. ميڊيسن (Medison) ايڊمنسٽريشن جي دور ۾ بينجمين لاٽروب عمده طور تي هن کي ڊيزائن ڪيو. جنهن مان گهڻو ڪجهه 1814ع ۾ باهه جي ڪري ختم ٿي ويو. پر ڪجهه شيون باقي رهيون. جڏهن صدر مونروءِ (Monroe) وڏي اوول روم کي ٻيهر ڊيڪوريٽ ڪيو ته ان کي فرينچ امپائر اسٽائل تي ڪيو ويو. انهيءَ صورت ۾ اڃا تائين آهي. مونروءِ آمريڪن فرم روسيل ۽ لافرگ جي ذريعي سوٽ لاءِ فرينچ موهاگني فرنيچر لاءِ آرڊر ڏنو، پر فرم موهاگنيءَ چمڪندڙ فرنيچر آندو.
مونرو جي گهرايل شين مان اٺ اڃا تائين موجود آهن. جن ۾ هڪرو گهڙيال شامل آهي. چمڪيدار ڪاٺ جي جهوڙ جي هيٺ ماربل جي ٽاپ واري ٽيبل پڻ پيل آهي. اهو جهوڙ 19 صديءَ جي ابتدا ۾ ڪاٺ ۽ ڪٽ گلاس مان ٺهيل آهي. الهندي ڀت جي پاسي بيلانگ صوفي جي مٿان جان ٽيلر جو پورٽريٽ پڻ ٽنگيل آهي.
بلو روم جي رنوويشن ۽ ريفريشنگ جو ڪم ٻيهر 1990ع ۾ وائيٽ هائوس پرزورويشن ڪاميٽيءَ جي زير نگرانيءَ ۾ شروع ٿيو ۽ 1995ع جي وچ ۾ ختم ٿيو. پردن ۽ فرنيچر ڪورنگ جوڪلر 1800ع ۾ استعمال ٿيندڙ ڪپڙن جي رنگ جهڙو آهي. ريفريشنگ جي طور تي ڀتين تي هلڪي سنهري رنگ جو پيپر هنيو ويو آهي. اها ڊيزائين اوائلي 19 صدي جي آمريڪن پيپر مان ورتي وئي آهي.
بلو روم جي رنگ ۾ چمڪ اهڙي طرح ڏني وئي آهي جو اهو 19 صديءَ جي اوائلي حصي جي دور جهڙو لڳي ٿو. ڪاٺ جي سامان کي اڇو رنگ هنيو ويو آهي. نئون اوول ڪارپيٽ 19 صديءَ جي ڊزائين تحت وڇائي رنوويشن کي مڪمل ڪيو ويو آهي. ان جي ڊيزائين 1815ع جي انگلش نيو ڪلاسيڪل ڊيزائين مان ورتي وئي آهي.
اسان کي لاس اينجلس مان نڪتي ٽي ڪلاڪ کن ٿي ويا هئا. واٽ تي هڪ تمام وڏي هوٽل هئي. ۽ فري وي جي مٿان هوٽل وارن جي پل ٺهيل هئي. هوٽل ۾ رهائشي ڪلب، سوئمنگ پول، ڊسڪو ، وڏا وڏا دڪان، وڏي ڪار پارڪنگ جنهن ۾ هزارين گاڏيون بيٺيون هجن. اسان اتي ماني کائي ٿورو ريسٽ ڪري اڳتي پنهنجي منزل لاس ويگاس ڏانهن روانا ٿياسين.
نوويڊا جي جبلن جي سهڻي شام کان پوءِ رات شروع ٿي. رات جو ٽرئفڪ ڏينهن کان به زياده نظر آئي. رستو ون وي هو. انهيءَ ون وي رستي جي وچ ۾ ايتري ته ننڍي ديوار ٺهيل هئي جو ٻنهي پاسن کان هلندڙ ٽرئفڪ جي روشني هڪٻئي کي صفا نظر نٿي آئي. انهيءَ ڪري ٽرئفڪ سواءِ ڪنهن ڊسٽربنس جي روان دوان هئي نه ته ايڏي ساري ٽرئفڪ ۽ انهيءَ جي روشني جي ڪري ٽرئفڪ ضرور متاثر ٿئي ها.
اسان رات جي وقت جڏهن لاس ويگاس شهر ۾ داخل ٿياسين تڏهن منهنجو ته دماغ ئي چڪرائجي ويو. هيڏي ساري روشني هيڏي سهڻي ترتيب سان نائيٽ ڪلب ۽ ڪيسينوز، جن جو ڪو ڇيهه ئي ڪونهي. وڏيون وڏيون بلند عمارتون جيڪي ڄڻ ته ڪنوار وانگر سينگاريون ويون هجن. جن مٿان هيڏيون روشنيون، روشنيون به اهڙي ڪمال سونهن سان سينگاريل جو ڳالهه سمجهه کان پري هئي.
هڪ هوٽل ميئراج جنهن جي اڳيان وڏو باهه جو مچ مٿي آسمان ۾ انهيءَ هيڏي ساري مچ جي مٿان پاڻي ايئن پيو وهي ڄڻ ته هيٺ ڪنهن آبشار ۾ پيو ڪري. سڄي ملڪ جا ماڻهو سڄي رات رڳو انهيءَ منظر کي پيا ڏسن.
دنيا جي وڏي ۾ وڏي هوٽل M.G.M گرانڊ هوٽل جنهن ۾ پنج هزار پنج (5005) ڪمرا آهن. سا پڻ هن شهر ۾ آهي. هوٽلن، ڪلبن ۽ ڪيسينوز ۾ ايڏي رش جو ڊزني لينڊ کان به وڌيڪ رش. تڏهن به نائيٽ ڪلبن ۾ وائين، وسڪي، بيئر بلڪل فري ملي، ڪئين ڇوڪريون هٿن ۾ ٽري کنيو پيون هلن. جنهن ۾ وسڪي، وائين ۽ بيئر جا گلاس ڀريا رکيا آهن، هر ڪنهن اڳيان اچيو جهڪيو چون سر ڊرنڪ کڻو ۽ انهيءَ جي ڪابه قيمت ڪانه هئي. نه وري ڪلبن ۾ ڪا داخلا في هئي. صرف اتي جيڪي گيمس وغيره هئا انهن لاءِ توهان ڪوپن وٺي کيڏو سابه توهان جي مرضي.
اسان هوٽل علاءُ الدين ۾ ڪمرو ورتو. ڪمرا ڪشادا ۽ تمام سهڻا هئا جن ۾ هر ضرورت جي شيءَ هئي. امريڪا ۾ هيءَ اسان جي هوٽل جي پهرين رات هئي. ڇو ته لاس اينجلس ۾ اسان هوٽل ۾ نه پر نظام جي گهر رهيا هئاسين. آمريڪا جون هوٽلون باقي دنيا جي هوٽلن ۽ خاص ڪري يورپين هوٽلن کان وڌيڪ خوبصورت، وڌيڪ آرائش ٿيل ۽ هوٽلن جا ڪمرا به وڏا ۽ انهن سڀني سهولتن جي باوجود وري سستيون به تمام گهڻون آهن.گهڻو ڪري اڌو اڌ نه ته ان کان به گهٽ. هونئن به آئون عرض ڪري آيو آهيان ته آمريڪا يورپ ۽ جپان ته ٺهيو پرڪن شين ۾ پاڪستان کان به سستو آهي.
اسان جو ڪمرو 33 فلور تي هو. اسان تيار ٿي هيٺ هوٽل جو چڪر لڳايو. پوءِ نڪري ڪيترن ئي ڪيسينو، نائيٽ ڪلبن ۽ ڊسڪو جا چڪر هڻندي صبح ڪري ڇڏيو. اسان کي انهيءَ جوڪوبه احساس ڪونه ٿيو ته ڪو پرهه ڦٽي چڪي آهي ۽ اهي ئي ڪانگ، ڪبوتر، جهرڪيون جيڪي دنيا ۾ ٿين. تن جي چرچر جا آواز وڻن ۽ ڇٻرن تي ٻڌي احساس ٿيو ته زندگيءَ جي هڪ ٻي رات به کٽي وئي. پر خبر ئي ڪانه پيئي. اڄوڪي رات کٽندي ڏک نه پر سک ٿيو اسان پنهنجي هوٽل ڀيڙا ٿي ائين سمهي رهياسين جو وري تقريبن رات ٿي چڪي هئي. اسان وري به انهن روشنين ۾ ٽپڻ ۽ نچڻ وارين جي پرن هيٺان دٻجي وياسين ۽ هڪ حسين رات جو زندگي ۾ اضافو ٿي ويو. نظام تاڪيد سان چيو ته اهو منهنجي سالي قاسم سان ذڪر نه ڪجو. ٻه ڏينهن ٻه راتيون لاس ويگاس ۾ ٿي ويا هئا. سو اسان اڄ خيال ڪيو ته اڄ لاس ويگاس جي جان ڇڏيون.
لاس ويگاس جو ريگستان 1864ع کان اڳ صرف چند ماڻهن جي رهائش هئي. پر پوءِ 1864ع ۾ آمريڪي فوجين لاءِ هت هڪ فورٽ بيڪر (Fort Baker) قائم ڪيو ويو. انهيءَ کان پوِءِ 1905ع ۾ هت ريل پهتي ته آباديءَ ۾ تيزي سان واڌارو ٿيو. تنهن کان پوءِ 1931ع ۾ هت جوا گهرن کي قانوني شڪل ڏني وئي ۽ پڻ ساڳئي سال هوور ڊئم (Hover Dam) تيار ٿيو ۽ ڊيٿ ويلي نئشنل پارڪ (Death Valley National park) قائم ٿيڻ کان پوءِ هي علائقو هڪ مشهور ٽوئرسٽ جڳهه ٿي پئي.
1980ع ۾ هتي جڏهن کان وڏي تعداد ۾ ڪيسينو کليا تڏهن کان هي شهر نه صرف نوويڊا ۽ آمريڪا پر سڄي دنيا جي توجهه جو مرڪز ٿيو. 1980ع جي مختصر عرصي ۾ هن ايڏي ته ترقي ڪئي جو آمريڪا جي ڪيترن شهرن کان خوبصورتيءَ ۽ ترقيءَ ۾ ايترو اڳتي نڪري ويو جو اڄ ته لاس ويگاس آمريڪا جو مشهور ترين شهر آهي.جتي سڄي دنيا جا سياح سڄو سال پيا اچن. آمريڪا جي شهري ترقي رپورٽ ۾ سڄي آمريڪا ۾ تمام تيزيءَ سان وڌندڙ نمبر پهريون شهر لاس ويگاس آهي. هاڻ ڪمرشل سان گڏ ايئرفورس، نيس، سمال، آرمس رينج، نيل، ايئرفورس رينج، نيوڪليئر ٽيسٽنگ، سائيٽ يونيورسٽي ۽ انٽرنيشنل ايئرپورٽ پڻ آهي. اسان لنچ ڪري هوٽل مان سامان کڻي شهر کي آخري سلام ڪندي لاس اينجلس ڏانهن روانا ٿياسين. لاس ويگاس ايندي ويندي گاڏي نظام هلائي. گاڏي آئون ۽ حمزه خان به هلائي ڄاڻون. پر هت گاڏيون ايڏو تيز هلائين ۽ ايڏو چستيءَ سان هلائين جو ان لاءِ جدا پريڪٽس گهرجي ۽ وقت گهرجي. سو اهو سارو بار نظام مٿان هو. ايڏي وڏي سفر ۾ حمزو ڪيڏي ڪيڏي مهل سمهيو رهندو هو، پوءِ اسان جي ڪچهري شروع ٿيندي هئي. واپسيءَ ۾ پڻ هڪ هوٽل تي ماني کاڌي سين. واپسيءَ جو سفر هونئن به جلد فتح ٿيندو محسوس ٿيندو آهي. سو وڃڻ جي مقابلي ۾ اچڻ ۾ ٿورو اڳ يعني اٽڪل اڌ ڪلاڪ اڳ پهتاسين.لاس اينجلس جي رستن جهڙا سهڻا ۽ گهڻا فري ويز خود سڄي آمريڪا ۾ به ڪونه آهن. سو لاس اينجلس جي فري ويز تي پهچي شهر اندر داخل ٿياسين.
لاس اينجلس ۾ ميٽرو پوليٽن (10541) ڏهه هزار پنج سئو ايڪيتاليهه اسڪوائر ڪلوميٽر جي علائقي ۾ ٻه خودمختيار ميونسپاليٽيون آهن، جيڪي هي آهن. بيورلي هلز (Baverly Hills) ۽ ڪلورسٽي (Culver City).
لاس ايجنلس جو هي علائقو پهرئين ملڪ جو امير ترين زرعي علائقو هو. پر پوءِ سڄي دنيا ۽ آمريڪا ۾ جڏهن صنعتي انقلاب آيو ته اهو زرعي علائقو فري ويز رهائشي ڪالونين ۽ صنعتي علائقن ۾ تبديل ٿي ويو ۽ ڏسندي ڏسندي سڄو علائقو بئنڪنگ، انشورنس، هيلٿ ڪيئر سروس خلائي مصنوعات جي پيداوار، فارميسي، گلاس، رٻڙ، سيمينٽ، پئٽروليم جي مصنوعات، ريفائنريز، فوڊ پروسيسنگ، اليڪٽرانڪس ۽ سڄي دنيا جي سياحت، فلم، ريڊيو، ٽيليويزن ۽ ريڪارڊنگ جي گاديءَ جو هنڌ ٿي ويو. هن شهر ۾ صرف پبلڪ ٽرانسپورٽر جي تمام گهڻي کوٽ آهي. جيئن آمريڪا ۽ دنيا جي ٻين اهم مشهور شهرن ۾ توهان کي پبلڪ ٽرانسپورٽر جام ۽ هر هنڌ ملندو پر لاس اينجلس ۾ پبلڪ ٽرانسپورٽر نه هئڻ جي برابر هئا. هرڪو ماڻهو پنهنجي سواري ڪري. تنهن ڪري ٽوئرسٽن لاءِ سستي ٽرانسپورٽ تمام گهٽ آهي.
جيتوڻيڪ هت تمام وڏو سامونڊي بندر ۽ ڪيترائي ايئرپورٽ شهر ۾ آهن. ڪيتريون ئي يونيورسٽيون ۽ ڪاليج، هونئن به سڄي دنيا ۾ زياده ۾ زياده شاگرد آمريڪا ۾ پڙهندا آهن. (ڏسو صفحو 100 گنيز بڪ آف ريڪارڊس 1998).
مقامي ماڻهن کي وڏي تعداد ۾ پنهنجين گاڏين هئڻ ڪري ضرورت ڪانهي. پر ٻاهرين ملڪن جي سياحن ۽ شاگردن کي اها ضرورت محسوس ٿئي ٿي.
گهر پهچڻ کان اڳ هڪ سپر مارڪيٽ مان ڪجهه سامان ورتوسين. اسان گهر پهتاسين ته قاسم گهر ۾ ئي ويٺو هو. اسان کي گرم گرم چانهه ٺاهي ڏنائين ۽ پڻ پاڪستان مان آيل فونن جي باري ۾ ٻڌايائين. حمزه خان کي ٻڌايائين ته توهان جو دوست ارشاد ميمڻ توهان لاءِ ميسيج ڏنو ته لاس ويگاس اچي ته مون سان فون تي ڳالهائجو. ارشاد ميمڻ حيدرآباد جو ميمڻ هو. ڪمشنر هارون ميمڻ جو مائٽ هو ۽ اسان کي (Sana) جي اجلاس م گڏيو هو. مانيءَ جي دعوت لاءِ چيو هئائين. حمزه خان چيو هئس ته اسان جو سڄو پروگرام ٺهيل آهي. جيئن ئي فري ٿيندس ته توهان سان رهاڻ ڪبي. سو حمزه خان کيس فون ڪئي ته سڀاڻي توهان سان ڪچهري ڪبي. پروگرام مطابق پاڻ ٻئي ڏيهاڙي صبح جو اسان کي وٺي لاس اينجلس بيچ ۽ شهر جون ڪيتريون ئي نيون جڳهيون ڏيکاريائين. جيڪي اڳ اسان ڪونه ڏٺيون هيون. پاڻ ٻنپهرن جي ماني پڻ کارايائين. ۽ رات جي ماني ءَ لاءِ پڻ چيائين. اسان چيس ته رات جي ماني نظام جتوئي جي دوست ظفر جي گهر اڳ ئي بڪ ٿيل آهي. پاڻ اسان کي نظام جي گهر لاهي اسان کان موڪلائي روانو ٿي ويو. اسان تيار ٿي نظام سان گڏ ظفر جي گهر روانا ٿياسين. ظفر نظام جو دوست، ڏاڍو تيز ۽ مزيدار ماڻهو هو. هن آمريڪا بابت ڏاڍيون مزيدار ۽ نيون ڳالهيون ٻڌايون. پاڻ ٻڌايائين ته آمريڪا ۾ ماڻهوڪتا ۽ ٻلا ڏاڍي شوق سان پالين. جڏهن پوڙها ٿين ته کين ڇڏيو ڏين ۽ حڪومت انهن ڪتن، ٻلن کي پالي ۽ کين شيلٽرن ۾ رهائي ۽ کارائي پياري. انهن ڪتن ٻلن کي بنا ملاوٽ کاڌي لاءِ ٺيڪدار. جن جي مٿان حڪومت جا ڊاڪٽر جيڪي انهن ڪتن ٻلن جي خوراڪ روزاني چيڪ ڪن ته متان هنن کي ٺيڪدار ملاوٽ وارو کاڌو نه کارائين. ڊاڪٽر اهو به خيال رکندا آهن ته هيتريون ڪليوريز ۽ هيترا پروٽين هنن کي روزاني ملن. انهيءَ مطابق کير ۽ کاڌو مهيا ڪيو ويندو آهي. سو اهي آهن آمريڪا ۾ ڪتن ٻلن جا ڀاڳ.
سڄي رات ظفر جي گهر ڪچهري هلي. پاڻ هندستاني پلي بئڪ سنگر مهيندر ڪپور جو ڏاڍو فين هو. ان جا چونڊ مزيدار گانا ٻڌايائين. رات جي پوئين پهر پهچي بستر ڀيڙا ٿياسين. ان صبح جو اسان کي سينڊياگو (sandie go) وڃڻو هو. اسان جو گائيڊ يعني نثار پليجي جو ايراني دوست حامد بيج اسان کي سندس ڪار ۾ کڻي سينڊياگو روانو ٿيو. سينڊياگو آمريڪا ۾ جلد ترقي ڪندڙ شهرن مان هڪ آهي. سندس آدمشماري يارهن لک آهي. يعني ڪئليفورنيا رياست جو ٻيو نمبر وڏو شهر يعني لاس اينجلس کان پوءِ جيڪو تمام تيزيءَ سان وڌي ۽ ترقي ڪري رهيو آهي. هي شهر زراعت ۽ صنعت جو وڏو ڪاروباري مرڪز آهي ۽ پئسفڪ سمنڊ جو وڏو سامونڊي بندر پڻ آهي. هتي تمام وڏا ٽرالر مڇيون مارين ۽ انهن وڏن ٽرالرن تي مڇيون دٻن ۾ بند ٿي مارڪيٽ ۾ اچن. انهيءَ کانسواءِ آمريڪن نيوي جا وڏا شپ يارڊ جتي سامونڊي لڙاڪا جهاز ۽ انهن جا پارٽس تيار ٿين.
روس جي ٽٽڻ کان اڳ دنيا ۾ روس پهريون نمبر بحري طاقت هو. انهيءَ کان پوءِ آمريڪا جو نمبر هو. آمريڪا دنيا ۾ پهريون نمبر هوائي طاقت هو. چين پهريون نمبر پيدل فوجي طاقت هو. پر هينئر به پهريون نمبر پيدل فوجي طاقت آهي. پر هاڻ روس نمبر ون بحري طاقت نه رهيو آهي، پر هاڻ نمبر ون بحري ۽ هوائي طاقت آمريڪا آهي. جنهن جو هاڻ ڪو مقابلو ئي نه آهي.