سماجي ڪارڪن محمد عرف ممون بڪڪ باراڻي
محمد عرف ممونءَ جو وجود به ڏکويلن ۽ بيمارن لاءِ وڏو آٿت، مدد ۽ سهاري جو باعث آهي.
سندس عمر هن مهل 70-72 ورهيه هوندي ۽ اهي، سڀ سال هن غريب بيمار ماڻهن جي خدمت ڪندي گذاريا آهن.
کيس ڪنهن به اعزاز، ايوارڊ، سند ۽ سرٽيفڪيٽ جي نه پرواهه آهي نه ئي هو ان جي ڪمي محسوس ڪري ٿو.
پاڻ ڪو پيسي ڏوڪڙ وارو يا ڪو زميندار ۽ جاگيردار ڪونهي. نهايت غريب مسڪين ماڻهو آهي. پر سندس اندر ۾ اگهن جو ايڏو اهنجهه آهي جو هو برداشت ئي نه ٿو ڪري سگهي. ڪو غريب بيمار لاچار اسپتال ۽ دوا لاءِ واجهائي ۽ هو پٺ ڏئي هليو وڃي.
هو ڪنهن بيمار جي تڪليف ڏسي ئي نه سگهندو آهي. سندس غاريبي (غريب)، گهر ۾ سدائين اگهن جي ڪنجهو ڪنجهه لڳي پئي هوندي آهي. هو بنا ڪنهن نرڙ ۾ گهنج وجهڻ جي سندن خدمت ۾ لڳو پيو هوندو آهي. هڪڙن کي پيو اسپتال وٺي ويندو آهي ته ٻين کي اسپتال مان علاج ڪرائي پنهنجي گهر ۾ پيو آڻيندو آهي.
اهي بيمار به سندس اوسي پاسي جا نه، پر جبل جي ڏورانهن علائقن جا هوندا آهن جيڪي سندس مائٽ ته ڇا پر ذات ڀائي به نه هوندا آهن. اهي الائي ڪٿان ڪٿان کان سندس هاڪ ٻڌي ايندا آهن، جن جي رهائش ۽ کاڌي پيتي جو انتظام به سندس بلي هوندو آهي. جبل جا مسڪين ماڻهو ڪهڙا وري راشن ۽ ڏوڪڙ کڻيو ٿا اچن. بس، بيمار کي گاڏي موٽر ۾ ڀاڙو ڪري ڪراچيءَ ۾ ممون بڪڪ جي گهر تائين پڄايائون ته وڏو ڪارنامو ڪيائون. پوءِ ته بس جيڪي بيمار سان گڏ آيل هوندا انهن جي به رهائش، کاڌو پيتو سندس حوالي هوندو.
وڏي ڳالهه اها جو رڳو کيس خبر پوندي آهي ته ڇپر ۾، ۽ جبل ۾ ڪو غريب ماڻهو گهڻو بيمار لاچار آهي. اچي به نه ٿو سگهي ته هو پاڻ اتي وڃي بيمار کي ڪراچي وٺي ايندو آهي.
حالانڪه هو پاڻ به نهايت غريب آهي. پنهنجي سڄي زندگي غربت ۾ ڪاٽي، ڏکويلن جا ڏک ڏور ڪرڻ ۾ گذاري آيو آهي.
سندس هڪ ئي پٽ آهي نالو اٿس صادق. جيڪو پڻ غريب ٻچڙيوال آهي. صادق جو وڏو پٽ مينهن وسايو جيڪو پڻ شاديءَ وارو آهي ۽ اولادي آهي.
ممون بڪڪ هينئر ماشاء الله پڙ ڏاڏو ٿيو آهي. تنهن کي ان ڳالهه جو ڪو اونو ڪونهي ته سندس پٽ، پوٽا، پڙپوٽا غربت ۾ ڏکي زندگي گذارين ٿا. نه ئي هن ڪنهن کي دانهن ڏني. يا حڪومت ۽ سرنديءَ وارن کي چيو هوندو ته انهن کي نوڪريون وغيره ڏيو. اهي سڀ محنت مزدوري ڪري پيٽ پالين ٿا.
ممون بڪڪ جي اڳيان غربت جي ڪائي اهميت ۽ پرواهه ڪونهي. ڄڻ غربت سندس مسئلو ئي ناهي.
هن وٽ جي ڪا اهميت آهي. پرواهه آهي. يا مسئلو آهي ته اهو ته هو ڪنهن به بيمار کي تڪليف ۾ ڏسي نه ٿو سگهي.
بيمارَ به ڀلي ڪيڏو به بيمار هجن. پر کيس ڏسي ڏاڍا سرها ۽ خوش ٿيندا آهن ته، بس هاڻي اسان جو نجات ڏيندڙ اچي ويو آهي. مون کي وري اهڙي صورت حال ۾ لطيف رح جو بيت ياد ايندو آهي ته،
اگهن ڪَيو اَڄُ، مِڙِي سَڏُ صَحَتَ کي
ڏُورُ ڏُکَندا ڀَڄُ، مَهَريءَ مُنهن ڏَيکاريو.
آئون ممون بڪڪ کي مدرٽريسا (ٽريزا) سان فخر سان هڪ جهڙائي ڏينديس. مدرٽريسا پڙهيل خاتون هئي. ٻيو جرمنيءَ جهڙي عزت واري ملڪ جي ڄائي، ۽ ٽيون وري هندوستان جهڙي عظيم جمهوريت واري ملڪ ۾ ڪوڙهه جي بيمارن جي خدمت ڪرڻ ۽ کين سانڍڻ آئي هئي. تنهن ڪري هن جو هر عمل، محنت، خدمت ۽ ڪوشش وارو عمل دنيا اڳيان نروار آهي.
جڏهن ته هي اڻ پڙهيل غريب ۽ پيڙهيل سنڌي قوم جو فرد آهي، جنهن جون خدمتون، محنتون ۽ ڪوششون لڪل ۽ اڻ ساريل آهن.
منهنجو مقصد مدرٽريسا جي عظمت گهٽ ڪرڻ يا کيس مڃتا نه ڏيڻ هرگز ناهي.
منهنجو سر امڙ ٽريسا جي مهانتا اڳيان نميل آهي. پر ڳالهه اها ئي آهي ته بنا ڪنهن جي سهڪار ۽ مدد جي اڪيلو ئي ڪم ڪرڻ تي ممون بڪڪ به خراج لهڻي.
حيرت جي ڳالهه اها آهي ته هو ان سلسلي ۾ ڪنهن کان به ڪا مدد گهرندو به ناهي، جيترو پڄي سگهندو آهي پاڻ ڪندو آهي ۽ انهي نيڪ ڪم ۾ سندس پٽ ۽ پوٽا به ساڻس لاَٽَو پُوٽُ (گڏ گڏ مددگار) آهن.
جيئن چئبو آهي ته سج کي کاري هيٺان نه ٿو لڪائي سگهجي. بلڪل تيئن ئي سندس خدمتون ۽ محنتون ماڻهن اڳيان مڃتا ماڻي رهيون آهن.
هاڻي ڪراچيءَ جي سرڪاري اسپتالن ۾ کيس قدر جي نگاهه سان ڏٺو وڇي ٿو . جڏهن به هو ڪنهن مريض کي اسپتال وٺي ويندو آهي ته سندس مريض کي اهميت سان ڏٺو ويندو آهي. ان کي جيڪا به تڪليف هوندي آهي ان بيماريءَ جي اسپيشلسٽ وٽ بناروڪ ٽوڪ جي هليو ويندو آهي. سندس آندل مريض کي دوا، رت يا آپريشن جي ضرورت هوندي آهي ته اهو سڀ هڪدم ٿي ويندو آهي. ٻيو علاج به ترت ٿي ويندو آهي.
هو پاڻ ڏسڻ ۾ ڪمزور، هاٺي ڪاٺي/ جسم جو آهي. پر تنهن هوندي به هو ضرورت مند مريضن کي پنهنجو رت به ڏيندو آهي.
وڏي ڄمار هوندي به هو بغير ڪنهن ڊپريشن ۽ ٽينشن جي خوش باش، عمل جي ميدان ۾ ٽراپيون (ڊوڙون) ڪري رهيو آهي.
جنهن وقت به کيس ڏسبو ته هو ڪنهن نه ڪنهن مريض کي اسپتال وٺيو پيو ويندو. گاڏي موٽر ته وٽس ڪانه هئي جو هو مريضن کي آسانيءَ سان اسپتال تائين پهچائي. ڏسبو ته مريض کي هٿ کان جهليو روڊ ڪراس ڪرائيندو، بسن ۾ ويهاريندو. وري هٿ وٺي بس مان پيو لاهيندو.
پاڻ به غريب. بيمار به غريب. ڪيئن ٿو پورت ڪري اها ضرور حيرت جهڙي ڳالهه آهي.
ممون بڪڪ تي فخر ڪرڻ جو حق رڳو جبل نه پر هر سنڌ واسيءَ کي آهي.
اسين جيڏي به عزت کيس ڏيون. اها ڏيندي ٺهون. جيڏو به مان کيس ڏيون اوڏو سونهون.
سندس نالو ڪنهن به سماجي ڪارڪن (نالي ڪوٺئي) يا وڏن نالن وارن سماجي ليڊرن اڳيان فخر مان پيش ڪرڻ جي لائق آهي.
اسان کي پنهنجن جو قدر ڪرڻ گهرجي. پراون کي گهڻو ئي ڏنوسين گهڻو ئي آزمايوسين (حاصل ڪجهه به نه ٿيو.) هاڻي پنهنجي کي به ڪجهه مڃتاڏيون، جيڪا حقيقت ۾ پنهنجي ذات جي مڃتا آهي. اچو ته پاڻ کي سڃاڻون
(ممون بڪڪ ڪجهه سال ٿيا آهن گذاري ويو آهي. مون سندس زندگيءَ ۾ ئي هي مضمون لکيو هو، جيڪو ٻين کان پڙهائي ڏاڍو خوش ٿيو هو. اها اخبار هر وقت پنهنجي ڪوٽ جي کيسي ۾ وجهي رکندو هو ۽ هر ڪنهن کي ڏيکاري خوش ٿيندو هو. ايتري قدر جو جڏهن مريضن کي وٺڻ جبل تي ويو هو ته اتي به منهنجو لکيل اهو مضمون انهن کي ڏيکاريو. ڪراچي جي سرڪاري اسپتالن جي ڊاڪٽرن کي به اها اخبار ڏيکاري هئائين جنهن ۾ مضمون سان گڏ سندس تصوير به لڳل هئي.)
ويا سي وينجهار.....،
هَارِيا وَيڄَ مُياسِ! سُڌِ نَه لَهِين سُورَجِي،
پِرِيَان کي چَوَندِياسِ، تَه تَرسُ طَبيبن ڇَڏيو.