شخصيتون ۽ خاڪا

لينن : جنهن تقديرون مٽايون

هي ڪتاب “لينن : جنهن تقديرون مٽايون” نامياري ليکڪ ۽ پبلشر يوسف سنڌيءَ پاران ترجمو ڪيو ويو آهي.
لينن جنهن لفظي طرح نه پر عملي طرح انسان ذات جي تاريخ ۾ هڪ نئين دؤر جي شروعات ڪئي ۽ انساني تاريخ جي قافلي کي سندس گَسن کان واقف ڪيو، جنهن جي ڳولا ۾ وقت جي پيچري تي صدين کان ڌوڙ اُڏي رهي هئي. انسانن جو اهو هڏ ڏوکي روس جي اشتراڪي انقلاب جو قائد ۽ سڄي دنيا جي پورهيتن ۽ مزدورن جو استاد ۽ اڳواڻ ولادي ميرايليچ اوليانوف (لينن) هو.
  • 4.5/5.0
  • 2560
  • 1367
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • يوسف سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book لينن : جنهن تقديرون مٽايون

9. نائون حصو

پرڏيهي جارحيت ۽ اندروني گهرو لڙائيءَ وارن ڏينهن ۾ لينن جنهن ڦڙتيءَ ۽ محنت سان ڪم ڪيو، تنهن جو مثال ملڻ محال آهي، جنگي چالن جو تعين ڪرڻ کان وٺي هٿيارن، کاڌخوراڪ ۽ ڪپڙي لٽي جي فراهميءَ تائين، هر ڪم ۾ لينن حصو ورتو، پرولتاري فوج جي لاءِ ضروري هو ته هن جا پنهنجا ڪمانڊر هجن، تنهنڪري ڪمانڊرن جي تربيت لاءِ اسڪول کوليا ويا، جتي تعليم ڏني ويندي هئي. ڪمانڊرن جي گهڻائي مزدورن ۽ هارين سان واسطو رکندي هئي، پر لينن جي رهنمائيءَ ۾ هنن اهڙي تربيت حاصل ڪري ورتي، جو سندن اڳيان مشهور ۽ تجربيڪار جنرل به بيهي نه سگهيا. ان کان علاوه لينن پراڻن ۽ تجربيڪار سپاهين جي ڀرتي به شروع ڪري ڏني. سيکڙاٽ ۽ اڻ آزمودگار ڪمانڊرن تجربيڪار هٿيارن جي ماهرن جي تجربن مان فائدو ورتو. هيڏانهن فوجي ڪميسار، جن وسيلي پارٽي فوج جي ماڻهن جي نظرياتي تربيت ڪندي هئي، پنهنجو ڪم ڪندي رهي. لينن پاڻ پنهنجي ملڪ جي دفاع جي ڪم جي نگراني ڪئي ۽ ڪريملن مان سندس هدايتون ۽ حڪم سڄي ملڪ ۾ پهچندا رهيا. اڌ رات جو آفيسرن کي هو ٽيليفون ڪري پُڇندو هو ته فلاڻو دستو روانو ٿي ويو آهي يا نه. فلاڻي کي سيڌو سامان ۽ هٿيار پهتا يا نه، جنگ جي محاذ تان ملندڙ رپورٽن جو هو خود مطالعو ڪندو ۽ عوام کي پنهنجي فوجين جي مدد لاءِ تيار ڪندو هو. جيتوڻيڪ سامراجي ڇاڙتن کي هٿيارن، کاڌ خوراڪ ۽ ٻين معاملن ۾ کانئن سرسي هئي، پر لينن جي عزم ۽ ارادي جي مضبوطيءَ ۾ تر جيتري به ڪمي نه ٿي. هر روز هو ڪيترن ئي مزدورن، هارين ۽ سپاهين جي ميڙن کي خطاب ڪندو هو ۽ نئين نظام جي ڪاميابي ۽ مزدورن، ۽ هارين جي قوت تي پنهنجي ڀروسي جو اظهار ڪندو هو. پنهنجي اڳواڻ جي همت ۽ ارادي کي ڏسي هر ڪميونسٽ ۽ ملڪ جي عوام جي همت وڌي ويئي. کين پنهنجي نظام جي عظمت ۽ پنهنجي موقف جي سچائيءَ جو پختو يقين ٿي ويو. هنن ۾ اتحاد ۽ اتفاق وڌندو ويو. لينن ان ڳالهه ڏانهن به ڌيان ڏنو ته عوام جون ذهني ۽ فڪري صلاحيتون وڌن، سندن تهذيب جي خزانن تائين پهچ هجي. جنوري 1919ع ۾ سويتن جي ٽين ڪانگريس کي خطاب ڪندي هُنَ چيو، “سرمائيداريءَ جي دور ۾ تهذيب ۽ ٽيڪنڪ ٻنهي تي سرمائيدارن جو قبضو رهيو آهي ۽ عام ماڻهو علم جي نعمت کان به محروم رهيو آهي. سويت اقتدار جو مقصد سڀني ٽيڪنيڪي، سائنسي ۽ تهذيبي ترقيءَ کي عوام جي دروازن تائين پهچائڻ آهي.” ان جذبي تحت لينن پنهنجون سموريون ذهني ۽ فڪري صلاحيتون عوام جي مفاد ۾ ارپي ڇڏيون ۽ سندس فڪر سان هٿياربند سوويت عوام پنهنجي وطن مان سامراجين کي ڌڪي ٻاهر ڪڍڻ لاءِ هٿيار کڻي اُٿيو. ان دوران انقلاب دشمن قوتون سامراجين جي دولت تي پلجي سگهاريون ٿيڻ لڳيون ۽ هو پنهنجي سازشن ۾ ايترو ته اڳتي وڌي ويا، جو هنن لينن ۽ سندس ساٿين کي قتل ڪرڻ جو منصوبو سٽيو. 30 آگسٽ 1918ع تي پلان نالي هڪ انقلابي سوشلسٽ لينن تي قاتلاڻون حملو ڪيو، ان عورت زهر مان ٻوڙيل ڪارتوس واري پستول سان لينن تي ويجهڙائيءَ کان گولي هلائي. زخمي لينن کي ڪريملن جي رهائشگاهه آندو ويو، جتي ڊاڪٽرن جي هڪ ٽيم سندس علاج شروع ڪيو. ان حملي جي خبر پارٽيءَ ۽ سڄي ملڪ ۾ تشويش جي لهر ڊورائي ڇڏي. روزانو هزارين ٽيليفون هن جي خيريت پڇڻ بابت ڪريملن ۾ اينديون هيون، هوريان هوريان هن جي حالت سڌرڻ لڳي ۽ عوام کي اطمينان ٿيندو ويو، پراون جي لفظن ۾: “لينن جي ڪيفيت ٺيڪ ٿي رهي آهي، هو صحتياب ٿيڻ لاءِ جدوجهد ڪري رهيو آهي ۽ پڪ سان هو صحتياب ٿيندو. اِها ئي پرولتاريه جي خواهش آهي ۽ اها خواهش ايتري ته سگهاري آهي، جو قسمت هَنَ جو حڪم مڃڻ تي مجبور ٿيندي.” نيٺ هڪ ڏينهن لينن پنهنجي ملڪ ۽ پارٽيءَ جي اڳواڻي ٻيهر سنڀالي ورتي. 1918ع ۽ 1919ع جي سردين ۾ محاذن جي ماٺ ٽٽي پئي. آمريڪا، فرانس، برطانيا ۽ جپان پنهنجي فوج جنگ جي بٺيءَ ۾ وجهي ڇڏي، سندن فوجون اتر ۽ ڏکڻ ۾ فرانس، ڪاڪيشيا، وچ ايشيا ۽ مشرق بعيد ۾ لهي آيون. ڏهه لک هٿياربند فوج چئني طرفن کان هن نئين ڄاول اشتراڪي ملڪ کي گهيري ۾ وٺي لاٿو ، هي سامراجي انهن سفيد گارڊ جنرلن جي مدد ڪري رهيا هئا، جن اڃان سوڌي هار نه مڃي هئي ۽ ملڪ ۾ زار جي دور کي ٻيهر آڻڻ ٿي چاهيو. پارٽيءَ جي رهنمائيءَ ۾ عوام اُن حملي جو مقابلو شروع ڪري ڏنو، لکن جي تعداد ۾ پارٽيءَ جا ميمبر، هاري، مزدور ۽ ٽريڊ يونين جا ميمبر پارٽيءَ جي سڏ تي لبيڪ چوندي جنگ جي محاذ ڏانهن روانا ٿيا. لينن عوام کي صاف صاف ٻُڌايو ته ايندڙ وقت ڏاڍو ڏکيو هوندو ۽ اهو ته عوام جي مدد ۽ انهن جي شرڪت سان ئي سندن دائمي سوڀ ٿي سگهي ٿي.
ڪميونسٽ پارٽيءَ جي ميمبرن ڳوٺ ڳوٺ، واهڻ واهڻ وڃي ماڻهن کي جنگ ۾ شرڪت ڪرڻ لاءِ آماده ڪندا رهيا ۽ ميدان ۾ خود سڀ کان ڏکئي ۽ خطرن جي محاذ تي ڄمي ويندا هئا. سندن ڪوششن جي نتيجي ۾ عوام جو پارٽي تي ڀروسو وڌندو ويو. لينن جي لفظن ۾ “جيڪڏهن عوام جي پٺڀرائي ڪونهي ته پوءِ سُٺي فوج به شڪست کائي سگهي ٿي.” ڪميونسٽ پارٽيءَ کي عوام جي طرفان هٿيار، کاڌ خوراڪ ۽ ڪپڙو لٽو پهچندو رهيو. جيڪو عوام جو هن تي ڀروسي جو ثبوت هو. ان زماني ۾ لينن جي آواز تي سڄي ملڪ جا پورهيت بنا ڪنهن وڌيڪ مزوريءَ جي وڌ ۾ وڌ ڪم ڪندا هئا. ان ِرضاڪاراڻي ڪم کي “سبوتينڪ” چئبو آهي. ان بابت لينن ‘عظيم شروعات’ ۾ هيئن لکيو آهي: “اِها سبوتنڪ عظيم تاريخي اهميت جي حامل آهي، ڇو ته محنت جي ڪميونسٽ تصور جي شروعات اُتان ئي ٿئي ٿي، ڪميونزم جي شروعات ان وقت ٿئي ٿي، جڏهن هڙئي پورهيت پنهنجي پيداواري صلاحيت وڌائڻ ۾ مشغول ٿي وڃن ۽ لوهه، ڪوئلو ۽ اناج جو داڻو داڻو جيڪو قوم جي ملڪيت آهي تنهنجي سنڀال ڪن.” لينن پاران پهرين مئي 1920ع تي سبوتنڪ ۾ عملي حصو ورتو، سوشلسٽ انقلاب جي ڪاميابيءَ جي لاءِ وڌ ۾ وڌ محنت لينن جو نصب العين هو. جمهوريه سويت کي، هڪئي وقت چوڏهن ملڪن جي فوجن سان منهن ڏيڻو هو. تنهنڪري حڪومت جي جنگي بنيادن تي تنظيم ٿي. اهو نظام فوج ۽ نيويءَ کان علاوه صنعت ۽ ٽرانسپورٽ تي به لاڳو ڪيو ويو. فوج کي ضرورتن جي شين کي پهچائڻ جو سخت بندوبست ڪرڻو پيو، هارين پنهنجي واڌو پيداوار مزدورن ۽ سپاهين کي مهيا ڪرڻ شروع ڪئي، هڪ گهيري ۾ آيل ملڪ جي لاءِ انهن انتظامن تي عمل ڪرڻ ضروري هو. تنهنڪري محنت ڪرڻ لازمي قرار ڏنو ويو. ان معاشي پاليسيءَ کي ‘جنگي ڪميونزم’ جو نالو ڏنو ويو. جنگ جي ڏينهن ۾ ئي پارٽيءَ جي اٺين ڪانگريس ڪوٺائي وئي. جيڪا 18 مارچ 1919ع تي پيرس ڪميون جي قيام جي ڏينهن تي ٿي، ڪانگريس ۾ شريڪ ٿيندڙ ان عمل ۽ جدوجهد جي جذبي سان سرشار هئا، جيڪو عوام ۾ موجود هو، کين پڪ هئي ته ٻين ملڪن ۾ به ڪميونزم جي سوڀَ لازمي آهي. لينن ڪانگريس ۾ مرڪزي ڪيمٽيءَ جي ڪم جي رپورٽ پيش ڪئي. هن ٻڌايو ته سويت رياست لڳاتار امن جي راهه تي وڌي رهي آهي، پر بورزوا رياستون ان جي خلاف جنگ ڪري رهيون آهن، ان جو مطلب هي آهي ته جمهوريه جي بچاءَ جي صلاحيت کي وڌائڻ ضروري آهي. رپورٽ جو وڏو حصو زرعي محاذ تي پارٽيءَ جي سرگرمين بابت هو. جنهن ۾ لينن خاص طور تي وچولن هارين جو ذڪر ڪيو، جيڪي ان وقت هارين ۾ گهڻائي رکندا هئا، ان طبقي سان اتحاد کانسواءِ سوشلزم جي اڏاوت مشڪل هئي. لينن جي رٿ سان اتحاد جي قرارداد منظور ڪئي ويئي. مزدور طبقي ۽ وچولن هارين جي مدد سان گهرو لڙائيءَ جو رخ بدلجي ويو، ۽ خوشحال هاري جيڪي سامراج جي پٺڀرائي ڪري رهيا هئا، شڪست کائي ويا، اهڙيطرح سفيد محافظن ۽ سامراجيت جي چيلهه ٽٽي پئي ۽ سوشلزم جي اڏاوت جون راهون هموار ٿي ويون. اٺين ڪانگريس پارٽيءَ جي نون پروگرامن جي منظوري ڏني، جنهن تحت پارٽيءَ جو مقصد سرمائيداريءَ کان سوشلزم ڏانهن ارتقا قرار ڏنو ويو. هي پروگرام سائنسي بنيادن تي قائم هو ۽ حالتن جي حقيقت پسندانه تجزيي تي مشتمل هو، ۽ مزدور طبقي ۽ پارٽي جي هٿان سوشلزم جي تعمير ڏانهن مثبت قدم هو.