مُهاڳ
رشيد احمد ولد حاجي دلاور حسين ڪليري ڪيمسٽريءَ ۾ ايم ايس سي ڪيل آهي، جڏهن به مان ٻڌندو ۽ ڏسندو آهيان ته ٺوس سائنسي مضمون جيڪي بلڪل خشڪ هوندا آهن، ان سان لاڳاپيل ڪو دوست اديب ۽ شاعر آهي ته مون کي خوشي به ٿيندي آهي تعجب به. هونئن ادبي کيتر مٿان نظر ٿا ڊوڙايون ته ڪيترائي ليکڪ اهڙا نظر ٿا اچن، جن جي ادبي پذيرائي ۽ شعري آبياريءَ ۾ ريڊيو پاڪستان جو وڏو ۽ اهم ڪردار رهيو آهي، جن ۾ رشيد ڪليري به شامل آهي، جنهن کي 1986ع ڌاري خيرپور ۽ حيدرآباد ريڊيو جا پروگرام ٻڌي، انهن ۾ تحريرن طور شرڪت ڪري ۽ حصو وٺڻ واري شوق کيس شاعر بڻائي ڇڏيو. حالانڪه هن ته پائلٽ بڻجي، جهاز ٿي اڏارڻ چاهيو، پر خود خوابن ۽ خيالن تي پرواز ڪرڻ ۾ لڳي ويو. مون جيئن شروع ۾ عرض ڪيو ته گهوٽڪي وارو خطو سائين اظهر گيلانيءَ جي ذ ڪر کان سواءِ اڻ پورو ۽ اڌورو آهي. رشيد ڪليريءَ جي شعري سکيا ۾ سائين اظهر گيلانيءَ جي رهنمائي ۽ رهبري به شامل رهي آهي. سندس شاعريءَ ۾ پنهنجي استاد جي ڪيتري خوشبوءِ ۽ کستوري سمايل آهي، ان جو فيصلو ۽ اندازو ته پڙهندڙ ئي لڳائي سگهندا. رشيد ڪليريءَ، سائين اظهر جي وفات کانپوءِ عبدالشڪور سولنگيءَ کان پنهنجي شاعريءَ جي اصلاح ڪرائي.
رشيد ڪليريءَ جي شاعري گهڻ موضوعاتي آهي، پر عشق و محبت، سڪ ۽ چاهت پيار ۽ انتظار ۽ اهڙا ٻيا موضوع وڌيڪ ڇانيل ۽ حاوي آهن. ظاهر آهي شاعري انسان جي اندر جي احساسن جي اظهار جو نالو آهي، جنهن ماڻهوءَ وٽ جيڪو وکر هوندو، اهوئي پنهنجي دڪان تي رکندو. شاعر هونئن ئي ڏاڍو حساس هوندو آهي ۽ پيار جا پرچارڪ ۽ ٻوڄاري. رشيد ڪليريءَ جي شاعري رسالن ۽ اخبارن ۾ باقاعده ته ڪو نه ڇچجي رهي آهي، پر سندس شاعري ڪيترن ئي فنڪارن ڳائي آهي، جيڪي ڪيسٽن ۽ مخلتف چينلز تي نشر ٿيندي رهي ٿي.
ڪنهن به شاعر جي شخصيت جو اولڙو ۽ عڪس اُن جي شاعريءَ مٿان ضرور پوندو آهي. مون جيئن اڳ ۾ لکيو ته هي هڪ يار ويس انسان آهي، رشيد ڪليري هڪ هنڌ چيو آهي ته:
يارن سان آ ڪهڙو ليکو
ڳالهه ته سچي آ سمجهي جيڪو
ڪس ۽ ڪسر ۾ هلڻو آ
اک ٿي ڦري هو اچڻو آ..
واقعي ليکو چوکو واپار ۾ هلندو آهي. محبت، ياري، دوستي تجارت ناهي هوندي، جنهن ليکو ڪيو اهو دوست وري ڪهڙو.
چوندا آهن ته ”فاصلي، فاصلي بڙهاتي هين“ انسان جو ناتو رشتو هڪ پوک مثل آهي ۽ ان پوک کي پاڻي نه ملندو ته هو نيٺ سڙي سڪي ويندي اهڙيءَ طرح رشتن ۽ تعلقات ۾ رابطا تمام ضروري هوندا آهن. رابطا ختم ٿي وڃڻ سان انسان جو انسان سان تعلق متاثر ٿي پوي ٿو اهڙي ڳالهه هڪ شاعر جي حيثيت ۾ رشيد ڪليري به ڪري ٿو ۽ چوي ٿو:
محبت اچڻ ۽ وڃڻ سان وڌي ٿي،
ڏسڻ سان وڌي ٿي ملڻ سان وڌي ٿي.
رشيد ڪليري شاعريءَ جي قافلي ۾ هڪ نئون مسافر آهي کيس اها به خبر آهي ته شاعريءَ جو سفر نهايت اڻانگهو آهي. ان ۾ گل گهٽ ۽ پٿر وڌيڪ لڳندا آهن، حوصلي ۽ همٿ جي ڳالهه آهي. رشيد کي شاعرن جي صف ۾ ڪهڙيءَ جڳهه تي بيهاري سگهجي ٿو، ان جو فيصلو پڙهندڙ ڪندا. مان کيس هڪ صلاح ڏيندس ته هو رسالن ۾ پنهنجي شاعري ضرور موڪلي ۽ شعري مجموعن جو مطالعو وڌائي. مشاعرن ۾ شرڪت ڪري، اُن سان سندس تخليق ۾ وڌيڪ پختگي ايندي. دعا آهي ته رشيد ڪليري لکندو رهي ۽ لکڻ ۾ ڪڏهن به نه ٿڪجي.
ڪوثر ٻرڙو
اسٽيشن ڊائريڪٽر
ريڊيو پاڪستان، ڪراچي
28 ڊسمبر 2015ع