سنڌي شعبي پاران; (پهرين ڇاپي لاءِ)
ٻه اکر
عباس سنڌي شعبي سنڌ يونيورسٽيءَ جو اهڙو باصلاحيت شاگرد آهي، جنهن پنهنجي شاگرديءَ واري دور ۾ ئي هڪ ليکڪ طور سڃاڻپ پيدا ڪئي، ۽ علمي ادبي حلقن ۾ عزت جوڳي جاءِ ٺاهي. ڪوبه شعبو، ڪنهن به ماڻهوءَ کي فنڪار ٺاهي نٿو سگهي، البته جيڪڏهن ڪو ماڻهو پنهنجي فطرت ۽ سرشت ۾ فنڪار آهي ته علمي ادبي ادارا ان کي پالش ڪري سگهن ٿا، ماحول ڏئي سگهن ٿا ۽ کيس موقعا فراهم ڪري سگهن ٿا- سنڌي شعبو به اهو ئي ڪم ڪندو رهيو آهي. هن شعبي مان نڪتل لاتعداد شاگرد شاعريءَ، ڪهاڻيءَ، ناول، ڊرامي، تحقيق ۽ ٻين شعبن ۾ شانائتي سڃاڻپ رکن ٿا. دهلي، ممبئي، ڪراچي ۽ خيرپور يونيورسٽين ۾ قائم سنڌي شعبن جون خدمتون به ضرور ذڪر جوڳيون آهن، پر سنڌي شعبي سنڌ يونيورسٽي کي اهو اعزاز حاصل آهي ته هتان جي استادن توڙي شاگردن سنڌي ادب ۽ ٻوليءَ جي جهولي ڪيترين ئي نين ادبي روايتن سان ڀري آهي. گڏوگڏ امداد حسيني، شمشيرالحيدري، حسن درس جهڙا اعليٰ شاعر هن شعبي جا شاگرد رهيا آهن، جيڪا ڳالهه ڪنهن اعزاز وانگر ڳڻائڻ جهڙي آهي. اسان وٽ هڪ زماني ۾ لاٽ فورم هوندو هو، جنهن ۾ حسن درس وارن جي ٽهيءَ جا اڪثر نوجوان اچي شرڪت ڪندا هئا. بعد ۾ منهنجي رهنمائيءَ ۾ شاگردن اسٽڊي سرڪل قائم ڪيو، جنهن شعبي ۾ شاگردن جي ادبي سرگرمين کي وڏي پئماني تي هٿي ڏني ۽ نوجوانن ۾ روايتي ڪلاس روم اسٽڊي کان ٻاهر ساهه کڻڻ جي به فضا مهيا ڪئي. منهنجي ئي مدد سان شاگرد پهرين يونيورسٽي منظر ۽ هاڻي ادبي منظر مئگزين ڪڍي رهيا آهن، جنهن ۾ شاگردن جون پنهنجون تحريرون شايع ٿين ٿيون، ۽ ايئن سندن لفظن سان محبت قائم ٿئي ٿي. عباس ڪوريجو اهڙي ماحول ۾، پنهنجي ذاتي قابليت ۽ تخليقي صلاحيت سان اڳتي آيو آهي، ۽ نه فقط ڪهاڻيءَ ۾ پر ايم اي سنڌيءَ لاءِ لکيل پنهنجي هن اهم مقالي وسيلي پڻ پنهنجي سڃاڻپ کي نئون حوالو مهيا ڪيو آهي.
عباس هن مقالي ۾ ڪهاڻيءَ جي فن کان وٺي، نئين ڪهاڻيءَ جي موضوعاتي دنيا تي اڪيڊمڪ توڙي آرٽسٽڪ رخن کان روشني وڌي آهي. هن ڪهاڻيءَ ۾ ٿيل نون تجربن جهڙوڪ مختصر ترين ڪهاڻي، هڪ جملي جي ڪهاڻي ۽ فليش ڪهاڻيءَ تي به ڳالهايو آهي، جيڪا هن جي نئين ڪهاڻيءَ ۾ دلچسپيءَ جي ساک ڀري ٿي، ۽ سندس فني معاملن سان دلچسپي ظاهر ڪري ٿي. توڙي جو انهن تجربن تي اڃا ڪهاڻيءَ طور بحث مڪمل نه ٿيو آهي، تڏهن به هيءَ هڪ ابتدائي ڪوشش آهي، ۽ ڪابه ڪوشش حرفِ آخر نه ٿيندي آهي.
هي مقالو ڪهاڻيءَ تي ٿيل روايتي ۽ نئين تحقيق جو گڏيل نچوڙ آهي، جنهن ۾ ڪيترن ئي سوالن جا جواب به ملن ٿا ته ان مان ڪيئي نوان سوال جنم وٺن ٿا، جن تي وڌيڪ ڪم ڪرڻ جي ضرورت آهي. پر ڇاڪاڻ ته هيءُ ايم.اي جو مقالو آهي ۽ ان جو عرصو به تمام محدود آهي، تنهن ڪري ان تي ان کان وڌيڪ لکڻ ممڪن به نه هو. عباس وس آهر گڏ ڪيل معلومات کي يڪجا ڪري ۽ ان جي مناسب تجزيي ۽ بهتر تبصري وسيلي هڪ علمي ڪم سرانجام ڏنو آهي، جنهن سان سنڌي شعبي جي شاگردن پاران قائم ڪيل تحقيق جي روشن روايت ۾ هڪ نئين مشعل جو واڌارو ٿيو آهي. هن تحقيق ۾ سندس رهنما ڊاڪٽر انور فگار هڪڙو صاحب هو، جنهن جي اچڻ کان پوءِ سنڌي شعبي ۾ تحقيقي سرگرمين جو هڪ نئون دؤر شروع ٿيو آهي.
ڊاڪٽر اسحاق سميجو
سنڌي شعبو
سنڌ يونيورسٽي، ڄام شورو