11
مان مطمعين هيس ته زماني جي بي ترتيبيءَ منهنجي زندگيءَ کي تريب ڏيئي ڇڏي هئي پر مونکي ڏک ۽ افسوس صرف نه ڳالهه جو هو ته جڏهن منهنجي زندگي بي ترتيب هئي ته مان اهم هيس ۽ هاڻ جڏهن مان حقيقي طور تي صحيح معنيٰ ۾ ترتيب ۾ آئي آهيان ته سڀ پنهنجا ويجها رشتا مون کي نادان ضدي ۽ اٻوجهه ٿا سمجهن مونکي بي ترتيب ڪرڻ ٿاچاهين.
ڪاش! اڄ شاهه سائين زنده هجي ها ته ....... هُو يقينن منهنجو درد محسوس ڪري ها .... شاهه جي سوچ ڪيڏي نه مٿاهين هئي هُن ڪيڏيون صديون اڳ ئي عورت جي اندر کي سمجهي، پنهنجي سورمين جي پٺ ڀرائي ڪئي هئي، هُن کي ته مارئيءَ جي پنهنجي ساڻيهه سان محبت ئي وڻي ويئي هئي تڏهن ته کيس ايڏو ساراهيو هئاين. شاهه سائين مارئي جي اندر ۾ لڪيل وطن جي محبت کي محسوس ڪيو ۽ کيس وڏو معتبر ڪري مانُ ڏنو. پر هتي ته ڪنهن کي منهنجي پنهنجي رب سان محبت پسند ڪونه ٿي اچين، شايد هي سڀ اِهو ٿا سمجهن ته خدا جل شانه سان محبت صرف وڏي عمر ۾ ئي ٿي سگهي ٿي جڏهن فرد معاشري ۽ خاندان لاءِ وڏي عمر جا ٿي بيڪار يا فالتو ٿي ويندا آهن يا ائين چئجي ته جڏهن سڀ رشته کين ڌڪاري ڇڏيندا آهن تڏهن الله سان لنئون لڳندي آهي پر جيڪڏهن مان پنهنجي رب جي ڪري رشتن کي ڌڪاريو ته ڪجهه به غلط نه ڪيو اٿم.
اميءَ جي اڃان به اِها ئي ڪوشش هئي ته ڪنهن طرح مان مصطفيٰ ڏانهن وري واپس وڃان سندس خيال هو ته اسان جي سوسائٽي ۾ مرد جو عورت مٿان ڪنهن رشتي جو ليبل لڳڻ نهايت ضروري آهي. پوءِ اُهو پيءُ هجي پٽ يا ڀاءُ، ۽ شادي بعد مڙس جو نالو عورت کي سماج جي سڀني سوالن کان بچائي ٿو.
شايد اميءَ جي سوچ پنهنجي جاءِ تي سهي هجي، اهو به سچ آهي ته اسان جي سماج عورت کي تمام گهڻو سوڙهو رکيو آهي، ايتري تائين جو عورت جي سوچ تي به مرد جو پهرو آهي پنهنجي زندگي پنهنجي مرضي مطابق گذارڻ وارو فيصلو به عورت پاڻ نه ٿي ڪري سگهي.
مصطفيٰ ڪينيڊا وڃڻ بعد مون سان ٻه ٽي ڀيرا Skype تي رابطو ڪيو هو. مون کي پاڪستان آئي نائون مهينو هو. مصطفيٰ جڏهن به مون سان ڳالهائيندو هو ته امي وڏي خوشگوار موڊ ۾ ساڻس ڪچهري ڪندي هئي کائنس حال احوال وٺندي هئي ۽ اڪثر مون کي به سمجهائيندي هئي ته شادي شده عورت کي پهرين ترجيح پنهنجي مڙس ۽ گهر کي سمجهڻ گهرجي.
مون کي خبر هئي ته امي منهنجي ڪري پريشان آهي هڪ ڏينهن مون کيس چڱي طرح ويهاري سمجهائيندي چيو
“امي منهنجي مصطفيٰ سان نه وڃڻ منهنجو ڪو ضد وغيره ڪونه آهي، مان توهان کي پهرين به اِهو ئي چوندي رهي آهيان ته مصطفيٰ جي بي وفائيءَ بعد منهنجو دل دماغ هن ڏانهن مائل ٿي نه سگهيو، مان مطمعين آهيان ۽ هاڻ ته مون کي مصطفيٰ کان عليحدگي جو ڪو افسوس به ڪونه ٿو ٿئي، خدا جي هر ڪم ۾ ڪا نه ڪا مصلحت هوندي آهي. شروع ۾ مون کي مصطفيٰ جي رويي سان بيحد ملال پهتو هو پر هينئر ته توهان اندازو لڳايو ته جيڪڏهن مان مصطفيٰ جو اڃان به اندر ۾ سوڳ ملهايا هان ته شايد هر وقت غمزده رهان ها، دنيا کان ڪنارا ڪشي اختيار ڪيان ها، مان ڪمزور ٿي پاڻ کي ڪمري تائين محدود ڪري ڇڏيان ها پر ائين نه ٿيو”
“عيني تون بدلجي به ته ويئي آهين نه تون اُها عيني نه رهي آهين”
اميءَ شڪوو ڪندي چيو
“ها امي ! مان اُها عيني نه رهي آهيان پر مان وڌيڪ مضبوط عيني ٿي اُڀري آهيان، مصطفيٰ جي بي ڌياني ڏک ۽ بيوفائي مون کي قوت بخشي آهي، هنن حالات مون کي منهنجي خالق سان وڌيڪ ويجهو ڪري ڇڏيو آهي، مان خوش آهيان امي توهان يقين ڪيو.”
ان وقت ته امي منهنجي ڳالهين تي مطمعين ٿي ويئي هئي، پر جڏهن به منهنجو يا مصطفيٰ جو ذڪر ٿيندو هو ته مان بخوبي اندازو لڳائي سگهندي هيس ته اميءَ جي پيشاني تي آيل ريکائون ڪهڙي پريشانيءَ جا احساس آهن.
جڏهن به گهر ۾ ڪو مهمان ايندو هو يا خاندان جو ڪو فرد داخل ٿيندو هو ته امي خوفزده ٿي ويندي هئي ته هُو کائنس منهنجي باري ۾ سوال ڪندا. اڪثر اهڙا مهمان گهر ۾ ايندا هئا جيڪي منهنجي زندگيءَ کي تجسس منجهان کوٽڻ جي ڪوشش ڪندا هئا. مون تي ڪوبه فرق نه پوندو هو ته ماڻهو منهنجي باري ۾ ڇا ٿا سوچين، منهجي لاءِ اِهو ئي سوچ ڪافي هئي ته منهنجو الله جل شانه مون سان گڏ آهي، مون معاملن تي سوچڻ به ڇڏي ڏنو هو مان پنهنجو هر معاملو الله جل شانه جي سپرد ڪرڻ سکي ورتو هو ۽ اِها ئي سوچ مون کي پُر اعتماد رکندي هئي. گهر ۾ آيل مهمانن جي سامهون مان ازخود اچڻ کان گريز ڪندي هيس صرف ۽ صرف اميءَ جي ڪري ته جيئن منهنجي ڪري اميءَ کي ڪا پريشاني نه ٿئي.
ڪائنات مون کي ٻه ٽي دفعه ڪال ڪري پنهنجي سينٽر تي اچڻ لاءِ زور ڀرو هو. هڪ ڏينهن وقت ڪڍي ڪائنات جي سينٽر وڃي پهتس ڪائنات کان ايڊريس پڇي ڇڏي هيس سينٽر جي گيٽ تي پهتس ته گيٽ مٿان وڏو بورڊ لڳل هو. “Sweet Home” مون کي سندس سينٽر جو نالو “Sweet Home” ڏاڍو وڻيو. گيٽ تي بيهي ڪائنات کي ڪال ڪيو ٻن منٽن ۾ گيٽ کليو ... سامهون ڪائنات بيٺل هئي هميشه جيان مسڪرائيندڙ چهرو خوبصورت نقش و نگار اڇي رنگ ۽ ڪلهن تائين ڪٽيل وارن واري سنهڙي سمارٽ ڪائنات هلڪي بلو ڪلر جي شلوار قميض ۾ انتهائي خوبصورت نظر اچي رهي هئي. ڪجهه سال پهريان ڪائنات اڃان به وڌيڪ سهڻي هوندي هئي، پر هن وقت به هُوء خوبصورت حسين ماڻهن ۾ شمار ڪرڻ جهڙي هئي ڪائنات مون کي وٺي پنهنجي آفيس ۾ آئي. چيائين .....
“هي منهنجي آفيس آهي”
مون هڪ نظر پوري آفيس تي وڌي نهايت سليقي سان سجيل آفيس هئي، صوفه ٽيبل، نوٽيس بورڊ ٻه لڳل هئا هڪ تي ضروري نوٽيس سينٽر بابت لڳل هئا ٻي بورڊ کي پڪچر بورڊ ٺاهيو ويو هو جنهن تي ٻارن جون Activities ڏيکاريون ويون هيون ڪجهه فنڪشنز جون تصويرن ۾ ڪي ٻار منسٽرز کان انعام به وٺندي ڏيکاريا ويا هئا. آفيس ۾ A.C به لڳل هو، هڪ L.C.D به 32انچ جو لڳل هو. ميز تي نهايت خوبصورت نازڪ نفيس گلن جو گلدستو رکيل هو گلن جي خاصيت اِها هئي ته سڀئي گل تازه پٽيل هئا جيڪي گلدان ۾ سجايا ويا هئا. گلن جي خوشبو سڄي آفيس کي معطر ڪري رهي هئي، ۽ ڪمري ۾ تازگي جو خوبصورت احساس ملي رهيو هو. ڀتين تي ڪجهه پينٽنگز به لڳل هيون جيڪي لڳي پيو ته ٻارن طرفان ٺاهيون ويون آهن، آفيس جي ڪنڊ ۾ هڪ وڏو شوڪيس به رکيل هو جنهن ۾ اندر ٻارن کي مليل ٽرافيون ۽ ميڊلز رکيل هئا. شوڪيس ۾ اندر Hand made شيون به رکيل هيون جن ۾ پرس، ٿيلها، گلدسته فائيل شامل هئا جيڪي به يقينن ٻارن جا ٺهيل پيا لڳن.
“تنهنجي آفيس ته ڏاڍي خوبصورت آهي”
مون تعريف ڪندي ڪائنات کي چيو
“Thanks a lot”
ڪائنات خوشي مان چيو
“هاڻ اچ ته توکي پورو سينٽر visit ڪرايان آفيس مان نڪرندي ورانڊي ۾ پهتاسين سامهون تمام وڏو لان هو جنهن ۾ مون کي لڳو ته شايد دنيا هو هر گل ٻوٽو سجايو ويو آهي سائي لان ڪنهن گلم جيان وڇيل هئي وڏا وڏا ڊگها صنوبر جا وڻ پوري لان جي چوڌاري رکيل هئا. ايڏو ته خوبصورت ۽ پُرڪشش منظر هو جو ڪجهه پل منهنجا پير اُتي ئي ڄمي ويا. اکيون منظر کان هٽڻ لاءِ آماده نه هيون، ايڏو پرسڪون پارڪ سجيل هيو، دل هٽڻ لاءِ تيار نه پيو ٿئي. لان جي هڪ سائيڊ کان پنجن ڇهن گاڏين بيهارڻ لاءِ هڪ وڏو ڪار پورچ ٺهيل هو.
“هاڻي هيڏانهن اچ”
“ها ...... ها”
“اندر سينٽر ۾ ڪل ٽوٽل ست گهر نما هال ٺهيل آهن، هر هڪ کي هوم سڏيندا آهيون، هر هوم ۾ هڪ ماسي رکيل آهي جنهن کي “مما” چيو ويندو آهي، هر مما وٽ 12 ٻار رکيل آهن، هر مما سان هڪ اسسٽنٽ طور ڇوڪري رکيل آهي جنهن کي ٻار “آپي” چوندا آهن.”
ڪائنات تفصيل ڏنا.
مون هر هوم اڳيان نالي جي تختي به پڙهي قائدِ اعظم، علامه اقبال، شاهه لطيف، جي ايم سيد، شيخ اياز، شهيد عزيز ڀٽي، بينظير ڀٽو اِهي نالا هئا هومز جا.
هوم عزيز ڀٽي ۾ داخل ٿياسين. ٻه وڏا بيڊ روم هئا
ڪائنات رومز جا دروازه کولي ٻڌايو
“هتي هر روم ۾ 6_6 ٻار رهن ٿا”
“هي بيڊ ٻارن جا آهن؟”
“ها”
مون ڏٺو ڪاٽ جا ٺهيل هڪجهڙا بيڊ رکيل هئا سڀني تي گدا ۽ گدن تي خوبصورت صاف سٿريون بيڊ شيٽ به وڇايل هيون
“ڪائنات هي رومز تي تمام ڪشاده ۽ سٺا آهن؟”
“ها ..... هي ڏس ڀتين ۾ ڪٻٽ به لڳل آهن هر ٻار پنهنجو سامان الڳ رکي ٿو.”
“واهه ڪائنات تون ته ٻارن جي سهولتن لاءِ وڏيون ڪوششون ورتيون آهن”
“ها عيني هڪ سڀ يتيم ٻار آهن جن جي سک لاءِ مون صرف ڪوششون ورتيون ۽ خدا جي طرفان مدد ملندي ويئي هن دنيا ۾ تمام رحمدل ماڻهو رهن ٿا عيني جيڪي “Sweet Home” لاءِ وقت به وقت مدد ڪندا رهن ٿا.”
“تمام سٺو .... تون صحيح ٿي چوين خدا جي ذات وڏي ڪارساز آهي، هُو ڪڏهن به ڪنهن کي اڪيلو ڪونه ٿو ڇڏي”
“ها بلڪل ائين ئي آهي”
“عيني هتي توکي هر ٻار سان هڪ الڳ ڪهاڻي ملندي، تون ٻڌين ته تنهنجو جيءُ جُهري پوي”
“هاڻي هيڏانهن اچ.......”
ڪائنات مون کي هٿ کان جهلي هڪ طرف هلندي چيو
“ڪيڏانهن ....... ؟”
“تون اچ ته ......”
“هي منهنجو ڪمرو آهي”
“تنهنجو ڪمرو”
“ها ! عيني ......ارشد احمد جي Death بعد هن هيڏي وڏي بنگلي ۾ رهڻ مون لاءِ انتهائي مشڪل هو. منهنجو ڏير تمام گهڻو لالچي ماڻهو آهي. هُن ڪوشش ڪئي ته منهنجي هن بنگلي تي قبضو ڪري”
“ته ڇا هي بنگلو تنهنجو آهي”
“ها”
“شادي بعد مون کي صرف هڪڙو پٽ ڄائو هو مان ۽ ارشد احمد ڏاڍو خوش هئاسين، اسان جي ڪل ڪائنات اسان جو پٽ طلحه هو هُو جڏهن ڏيڍ سال جو ٿيو هو ته هن باغ جا سڀ گل پٽي ڇڏيندو هو ۽ سڀ گل ٽوڪريءَ ۾ ڀري رکي ڇڏيندو هو. ننڍڙو پتڪرو طلحه پنهنجي قد کان به وڏي گلن جي ٽوڪري پوري لان ۾ گهليندو وتندو هو سندس اِهي حرڪتون ڏسي مان ۽ ارشد ڏاڍو گُدگُد ٿيندا هئاسين. سڄي گهر ۾ هڪ کان ٻئي ڪمري ۾ پيو ڊڪندو وتندو هو”
ڪائنات جي چهري تي پٽ ۽ مڙس جي ڳالهه ڪندي ڪيئي خوشيءَ جا انڊلٺي رنگ اڀري پيا.
هُوء ڪمري ۾ ڀت تي لڳل ان وڏي تصوير آڏو اچي بيهي رهي، تصوير ۾ ڪائنات ارشد ۽ سندن پٽ طلحه بيٺل هئا”
“۽ پوءِ اُهو بدنصيب ڪڏهن نه وسرندڙ ڏينهن اچي ويو ........ ان ڏينهن مان ارشد ۽ طلحه آئوٽنگ لاءِ ٻاهر وڃي رهيا هئاسين. گاڏي کي ارشد ڊرائيو ڪري رهيو هو، فرنٽ سيٽ تي مان پنهنجي هنج ۾ طلحه کي کني ويٺي هيس ۽ پوءِ اوچتو ..... هڪ وڏو ڌماڪو ٿيو، مون زور سان طلحه کي پنهنجي ڇاتيءَ سان لائي ڇڏيو بس ان کان پوءِ ڪجهه ياد نه اٿم....... جڏهن هوش ۾ آيس ته اسپتال ۾ هيس منهنجو ارشد ۽ طلحه موجود نه هئا. نرس کان پڇڻ تي خبر پيم ته ارشد ۽ طلحه هاڻ هن دنيا ۾ نه رهيا هئا. ان ظالم ٽرالر مون کان سڀ ڪجهه کسي ورتو هو.
ڪائنات سڏڪا ڀري روئڻ لڳي
مون اڳيان وڌي کيس ڀاڪر پائي بيڊ تي اچي ويهاريو....
“عيني! ارشد ۽ طلحه بعد مون کي لڳو پئي ته مان نٽهڻ اُس ۾ پيرين اگهاڙي اڪيلي هجان. زندگيءَ جي هر خوش نڪري چڪي هئي.”
““ڪائنات تنهنجو چاچو به هوندو هو تون ان ڏانهن واپس ڇو ڪين هلي ويئي؟
مون پڇيو مانس
“منهنجي شاديءَ جي هڪ سال بعد ئي چاچا جي Death ٿي ويئي هئي . پيڪن ۾ منهنجو ڪوبه باقي ڪونه هو.”
“پوءِ تون هن گهر ۾ رهڻ لڳيءَ”
“ها.......... هي منهنجو گهر ........ جنهن ۾ طلحه جا ٽهڪ ارشد ۽ منهنجا ڪيترا يادگار لمحه گذريا هئا هاڻ اُهو گهر ويرانو، يا ڪنهن کنڊر جو ڏيک ڏيئي رهو هو. مان رات جو اڪيلي ڪمري ۾ رڙيون ڪري روئيندي هيس، ڪڏهن ارشد جي ڪپڙن جو ڪٻٽ کولي سندس ڪپڙن کي سنگهڻ لڳندي هيس، ڪڏهن سندس ڪوٽن جي خالي کيسن ۾ هٿ وجهي، سندس هٿن کي محسوس ڪرڻ جي ڪوشش ڪندي هيس ڪنهن ويل وري طلحه جا پتڪڙا بوٽ هٿن ۾ کڻي چمندي هيس اولاد جي غم ۽ شريڪ حيات جي وڇوڙي مون کي نيپوڙي ڇڏيو”
“پوءِ توکي هن گهر کي ٽرسٽ بنائڻ جو خيال ڪيئن آيون”
“هي تمام وڏو گهر ڪروڙن جي Property هو، منهنجي ڏير گهڻي ڪوشش ڪئي هن گهر تي قبضي ڪرڻ جي جڏهن ڪو حيلو وسيلو کيس نظر نه آيو ته هُن مون کي شاديءَ جي آفر ڪئي”
“پوءِ ......؟”
مون انڪار ڪري ڇڏيو. منهنجو دل دماغ ارشد ۽ طلحه کي وساري ڪنهن ٻئي کي قبول ڪرڻ جي حق ۾ نه هو مون ٻنهي جي يادن ۾ رهڻ ٿي چاهيو”
“پوءِ تنهنجو ڏير؟”
منهنجي شاديءَ جي انڪار تي هن مون کي ڪافي ڌمڪايو به......... مان اڪيلي هيس ڪجهه خوفزده به ٿيس........ ان وقت مون ارشد جي وڪيل سان مشورو ڪيو جنهن صلاح ڏني ته بنگلي کي ٽرسٽ جي حوالي ڪيو وڃي ان طرح هي بنگلو هميشه لاءِ محفوظ ٿي ويندو. پر مان پاڻ به هن بنگلي ۾ رهڻ پئي چاهيو، هن گهر ۾ ارشد ۽ طلحه جون يادگيريون هيون هر ڪمري ۽ ورانڊي مان سندن گذر ٿيل هو هر در و َ ديوار ۾ هنن ٻنهي جون ڪيئي ڳالهيون سانڊيل هيون مان ڪنهن قيمت تي به هي بنگلو ڪنهن جي حوالي نه ٻئي ڪري سگهان.
اِهي ڳالهيون سوچي مون بنگلو ٽرسٽ جي نالي ته ڪيو پر هڪ ڪمري ۾ پاڻ رهڻ لڳس هڪ يتيم خاني به تعاون ڪيو هنن پنهنجي رهڻ جو انتظام ڪري پنهنجا ٻار ۽ اسٽاف هتي منتقل ڪيو.
پوءِ هي “طلحه ارشد هومز” جي نالي سان هلڻ لڳو، ارشد ڪافي ملڪيت ڇڏي هئي مون اُها به هتي لڳائي ڇڏي.
“هن کي شروع ٿيندي گهڻا سال ٿيا آهن”
“تقريبن پنجون سال آهي”
پوءِ وري پنهنجو چهرو هٿن سان ٺيڪ ٺاڪ ڪندي ڪائنات اُٿي بيٺي ۽ چيائين
“مان به ڪيڏي نه چري آهيان، اڃان تائين توکي چانهه به ڪونه پياري اٿم، هل ته آفيس هلي چانهه به پيون ٿا” ڪچهري به ڪيون ٿا.
اسين ٻيئي آفيس ۾ اچي ويٺيون سين.
“السلام عليڪم ميم”
آفيس ۾ چانهه ۽ بسڪٽ، سموسه کڻي ايندڙ عورت سلام ڪيو
ڪائنات ۽ مون گڏجي کيس سلام جو جواب ڏنو
“ادي زينب ڇا حال آهي؟”
“ميم مان ٺيڪ آهيان”
تنهنجي ننڍڙيءَ جي طبيعت ڪيئن آهي”
“ڪافي بهتر آهي ميم”
هُوء اسان ٻنهي کي چانهه ڏيئي هلي ويئي ڪائنات مون کي ٻڌايو ته هي سينٽر جي ڪم ڪار لاءِ رکيل آهي کيس ادي چوندا آهيون.
“مطلب ماسي آهي” مون چيو
“ها عيني هي سڀ ڪم لاءِ ماسيون ئي رکيل آهن پر کين عزت طور هتي “مما” ۽ “ادي” چيو ويندو آهي جيئن هي سينٽر کين پنهنجائپ جو احساس ڏئي ۽ ٻارن کي اِها خبر پوي ته امير هجي يا غريب کين عزت سان پڪاريو وڃي”
“ڪائنات اِهو مخاطب ڪرڻ جو طريقه ڪار تون نهايت سٺو رکيو آهي”
“ان ڪري ته عزت ملڻ هر انسان جو حق آهي”
“ها اِهو ته بلڪل درست آهي” مون چيو
“ڪائنات هڪ ڳالهه مون کي سمجهاءِ”
“پُڇُ”
“تنهنجي هن بلڊنگ جي مٿان وڏن اکرن ۾ لکيل آهي “ارشد طلحه ٽرسٽ هائوس” وري ان جي هيٺان تون “Sweet Home” لکرايو آهي اصل ۾ هي سينٽر ڪهڙي نالي سان سڏجي ٿو”
دراصل جڏهن هن سينٽر جي شروعات ٿي ته “ارشد طلحه ٽرسٽ هائوس” جي نالي سان ٿي بعد ۾ جڏهن ٻارن جو تعداد وڌيو ته ٻارن جي عمر ۽ سمجهه وڌڻ سان مون کي اِهو وهم ٿيو ته هي ٻار پوري زندگي اِهو نه سمجهن ته اسان سڄي زندگي هڪ ٽرسٽ ۾ گذاري ڇڏي ان ڪري مون بعد ۾ هن کي “Sweet Home” جو نالو ڏنو ته جيئن ٻار هن کي ڪو ادارو نه پر پنهنجو گهر سمجهن.
“ڪائنات مون کي ڏاڍي خوشي ٿي ٿئي ته تون هنن ٻارن جي ڀلائي جو ايڏو اونو رکين ٿي”
“عيني هن ٻارڙن ۾ مون کي طلحه نظر ايندو آهي. اڄ جيڪڏهن هي Sweet Home نه هجي ها ته مان ڏاڍي تنها هجان ها ۽ ٻار ئي آهن جن مون کي زندگي سان همڪنار ڪيو نه ته مان ته ڪڏهوڪو ختم ٿي چڪي هيس مان هنن ٻارن جي حفاظت نه ٿي ڪيان پر هي معصوم ٻار منهنجي حفاظت ڪري رهيا آهن”