7.شاهه لطيف جي ملاقات:
هڪ لڱاڀٽ ڌڻي سهي سنڀري خواجه صاحب جن جي چار چشميءَلاءِ لواريءَ ۾ آيو. جڏهن حجري جي دروازي وٽ پهتو. تڏهن هڪڙو خادم کي ڏياري موڪليائين ته اندر وڃڻ جي اجازت وٺي اچي.خادم وڃي خبر ڪئي. خواجه صاحب جن فرمايو ته “ شاهه صاحب کي وڃي چؤ ته هڪدم ترسو. اسين پاڻ اوهان جي استقبال لاءِ ٿا اچون.” شاهه صاحب پڇيو ته، “خواجه صاحب ڪهڙي ڪم ۾ هئا؟” جواب ڏنائين ته “ ماٺ ۾ ويٺا هئا” شاهه صاحب تنهن تي فرمايو ته “ انهيءَ مشغوليءَ مان ڪڏهن پالها ٿيندا جو اسان ڏانهن توجه ڪندا؟ اُٿ ته اندر هلون.” جڏهن شاهه صاحب وٽن آيو تڏهن وٺي هي بيت چيائين:
سامي سفر هليا، ڪو پروڙي پنڌ،
جن هيٺاهان ڪنڌ، آئون نه جيئندي اُن ري.
خواجه صاحب جن ٺهه جواب ڏنو ته:
ڪين آهين، ڪين ٿئين، وڃي ڪين ڪماءِ،
لاڳاپا لوڪ جا “لا” سين سڀ لهراءِ،
سامي پو سلنداءِ، ڳالهه پريان جي ڳجهه جي.
انهيءَ تي شاهه صاحب فرمايو ته:
قلم وهي ويو ڪانهن، سرتيون! ڪنهن سهاڳ لئه،
انگ اڳيئي لکئو، ات نه پهچي ٻانهن،
ڪنهن کي ڏيان دانهن، ته پرينءَ مان سين هيئنءَ ڪئو؟
خواجه صاحب وراڻيو ته:
ويهه وڃي وٽ تن، قلم جني هٿ ۾،
ميٽئو انگ اڳيون، واري ٻئي لکن،
پنو سو پاڙهين، جنهن مان پسين پرينءَ کي.
انهيءَ بيت بازيءَ بعد شاهه صاحب پڇيو ته “ فنا کان پوءِ به ڪو علم آهي؟” پاڻ پڇيائون ته “ فنا کان اڳ ڀلا ڇا آهي؟” هي سخن ٻڌي شاهه صاحب عرض ڪيو ته ته“ ارادو اٿم ته مريد ٿيان” پاڻ وراڻي ڏنائون ته “ سماع ۽ گانو اسان جي طريقت ۾ سواءِ ڪن مشروع موقعن جي منع ٿيل ۽ حرام آهي.“ تنهن تي شاهه چيو ته ،“ ساري ڄمار سماع ۽ سرود ۾ صرف ڪئي اٿم. هينئر انهن کي ترڪ ڪرڻ مون لاءِ محال آهي.” پوءِ هڪ ٻئي سان ڳچ وقت رهاڻ ڪيائون. جڏهن شاه صاحب موڪلايو، تڏهن کيس خليفت جي چادر ڍڪايائون. چون ٿا ته شاهه صاحب وفات مهل وصيت ڪئي ته “ هي چادر مون کي ڪفن ۾ ڏجو.” پوءِ اها چادر ڪفن جي مٿان وڌائون ۽ دفن بعد وري سندس قبر شريف تي پڙ ڪري چاڙهيائون.زيارت ڪري وڃڻ کانپوءِ شاهه صاحب هميشه خواجه صاحب جي شان ۾ هيٺيون بيت پڙهندو هو:
سي مون ڏٺا ماءُ، جنين ڏٺو پرينءَ کي،
تنهين سندي ڪا، ڪري نه سگهان ڳالهڙي.
جڏهن شاهه صاحب موڪلائي روانو ٿيو تڏهن خواجه صاحب فرمايو ته “ اسان جي صحبت اختيار ڪيائين مگر همت نه ٿيس جو اسان جي طريقت ۾ داخل ٿئي. جي ٿئي ها ته اهڙي عميق ۾ ٽٻيون ڏياريونس ها جو پنهنجي نام ۽ نشان جو به پتو ڪونه پويس ها” تنهن تي هڪڙي فقير سيد صاحب جي روحاني منزل بابت پڇا ڪئي فرمايائون ته “ هو به اوهان وانگر صاحب دل آهي.” پوءِ فنا جي مفصل سمجهاڻي ڏيئي هي بيت چيائون:
جيئنءَ چتونءَ کي خزران، تيئنءَ مون پاڙو دپر،
هن وڃائي جان، مون نشاني نه لڀي.
(خزران هڪ ولايت آهي جنهن ۾ چتون گذاري نٿو سگهي. بيت جو مطلب ته جيئن طوطو خزران جي ولايت ۾ نابود ٿئي ٿو. تيئن محبوب الاهي جو قرب به مون کي فنا ڪيو ڇڏي)
فردوس العارفين وارو جنهن جي روايت حافظ هدايت الله تي ٻڌل آهي، بيان ٿو ڪري ته خواجه صاحب جن فرمائيندا هئا ته “ اسانجي يارن مان گهڻا اهڙا اهن جي حق سان واصل اهن، پر پنهنجي حالت کان بي خبر آهن” هڪڙي صافي درويش چيو آهي ته،“ حضرت جن جي مريدن مان سالڪن کانسواءِ ٻارنهن هزار شخص واصل بالله آهن.” انهن مان چاليهه ڄڻا ڪمال جا صاحب ۽ پنهنجي وقت ۾ بي مثال هئا انهن چاليهن مان چار ڄڻا سندن خاص خليفا هئا: 1.شيخ عبدالرحيم گرهوڙي 2. حاجي ابو طالب اگهمي 3. شيخ حاجي محمد صالح کڙائي 4. حافظ هدايت الله انهن مان فقط شيخ عبدالرحيم گرهوڙيءَ جو مختصر احوال اڳتي ڏنو ويندو.