ابيات سنڌي جا نسخا
“ابيات سنڌي” هيٺين نسخن مطابق درست ڪيا ويا آهن. انهن مان فقط ٻه پير جهنڊي وارا نسخا شرح سان آهن.
*جهه1، جهه2 جن مان مراد آهي پير جهنڊي واري ڪتب خاني جا ٻه ابيات سنڌي جا نسخا جي نهايت قديم ۽ سري کاڌل آهن. ڪتابت جي تاريخ ڏنل ناهي. اگرچه ڪٿي ڪٿي اکرن جي مشابهت ڏسڻ ۾ اچي ٿي. ته به مختلف ڪاتبن جا لکيل آهن. بلڪل هڪٻئي جي موافق ۽ صحيح آهن. تمهيد بلڪل جزوي آهي جيئن ترجمي ۾ آهي ۽ بزرگ گرهوڙي جو نالو ڪٿي به متن اندر آيل ناهي. رڳو ٻاهران جلد جي پٺ تي سندس نالو هن طرح ڄاڻايل “ ابيات سنڌي شرح عبدالرحيم گرهوڙي” ٻئي نسخي جا ٻٽي ورق ڪراچيءَ ايندي گاڏي مان اُڏامي ويا، جنهنڪري گويا امانت ۾ خيانت ٿي، خدا بخشيندو.
*ف: هي هڪڙي ننڍي چوپڙي آهي. جا مون کي پروفيسر گربخشاڻيءَ جي هٿان ملي. ان ۾ ابيات سنڌيءَ سان گڏ “ مقاني الحب” جو قصيدو اردو نظم سان شامل آهي. هي چوپڙي فقير خان محمد جي 23 رجب 1324هه ۾ لکيل آهي۽ هن پاڻ کي “ سگ درگاه مکان لواري شريف” ڪري لکيو آهي. ٻي ڪا منجهس خوبي ڪانهي، مگر مٿئين شرح مان ڪي فقرا ڀڳل ۽ مردار فارسيءَ ۾ ڏنا اٿس. جتي ڪٿي سمجهه ۾ آيا اٿم. اتي متن ۾ بيتن جي شرح جي آخر ۾ انهن جو سنڌي ترجمو اٿم.
*گ:گرهوڙي صاحب جي ڪلام جو هڪ تازو نسخو آهي جو جناب احمد شاهه سجاده نشين درگاه گرهوڙي وٽان هٿ آيو. هي نسخو 24 شوال سن 1333هه مطابق 1915ع جو لکيل آهي.ڪاتب جو نالو نور محمد ولد حاجي دريا خان لغاري ويٺل ٽنڊوالهيار ڪهڙي نسخي تان نقل ٿيل آهي. تنهن جي خبر ڪانه ڏني اٿس.
* ل: لواري وارو نسخو، جو پروفيسر گربخشاڻيءَ جي هٿان مليو. هي نسخو ڪي قدر پراڻو آهي.هن ۾ پڻ بزرگ گرهوڙيءَ جو ڪلام “ ابيات سنڌي” سميت سمايل آهي. ڪاتب جو نالو آهي حافظ نور محمد چانڊيو جو مڪان لواريءَ جو معتقد ٿو ڏسجي. ڪتابت جي تاريخ ڪٿي به ڪانه ڏنل آهي.
* ن: حاجي عبدالحي نقرچي کان ورتل نسخو گرهوڙي صاحب جي لام جو تاريخ 14 شعبان 1337هجري جو لکيل آهي. اکر بلڪل ردي ۽ گبيءَ مس ۾ لکيل آهن.