آئون موٽي ايندس
سرءُ جي هوا جو جهوٽو هڪ وساريل ڪتاب جي صفحن کي کولي ڇڏي ٿو ۽ من ۾ هڪ ڌنڌلو تصور اُڀري اچي ٿو. چنبيلي جهڙو سج صبح جو خواب ڏسندڙن کي روشني جي گرم تلاءُ ۾ وهنجاري ڇڏي ٿو. بندرگاهه جي تازي ۽ چست هوا گودين جي چڀندڙ بوءِ سان ملي وڃي ٿي. صبح جو سورج مٿي ايندي ئي بندرگاهه جو هل هنگامو آهستي آهستي جهڪو ٿيندو وڃي ٿو. فروٽ ۽ سبزي کان خالي ٿيل جايون بيابان ڏيکائي ڏين ٿيون. فقط ڪجهه دلال ڇاپري هيٺان ننڍا کرا آهن. مڇي جي مارڪيٽ سڄي ڏينهن لاءَ بند ٿي چڪي آهي. ايتريقدر جو بندرگاهه جي پاڻي ۾ پڻ بيابان جهڙي خاموش ڇانيل آهي. فقط ڪنهن ڪنهن مهل طئه شده جهازن جي چرپر پاڻي جي ماٺار ۾ لهرون ۽ شور برپا ڪري ٿي. سئسبو جو بندرگاهه هڪ عجيب سرور واري ننڊ ستل آهي، هڪ عجيب سرور جنهن ۾ هن پنهنجي گذريل زندگي جا سڄا سارا چوويهه سال گهاريا آهن.
ٽام ڪول بندرگاهه جي گهاٽ تي ويٺو آهي. هن جي هٿ ۾ هڪ ڪتاب آهي جيڪو تمام گهڻو وساريو ويو آهي. روشني هن جي ڪارن وارن تان ٿيندي منارن تائين گهمي ٿي ۽ وچ ۾ هن جو ڇهه فٽ ڊگهو پاڇولو نظر اچي رهيو آهي، هن جي چهري تي نيريون اکيون نمايان نظر اچي رهيون آهن ۽ هن جي ويڪري کاڏي هن جي مضبوط ارادي ۽ سگهه کي ظاهر ڪري ٿي. جيتوڻيڪ هاڻ هو جوان نه رهيو آهي، پر هو پوڙهو به نه ٿيو آهي ۽ نه ئي هو پاڻ کي خيالن ۾ به ايئن سمجهي ٿو. هن جا خيال گذريل ۽ ايندڙ سالن ۾ گردش ڪن ٿا. ڪنهن وقت هو اُداس ٿين ٿا ۽ ڪنهن وقت خوشي محسوس ڪن ٿا. پر گهڻو ڪري هن جي ذهن ۾ ٿاڦوڙا هڻندڙ يادن ۾ حيرت ۾ وجهندڙ لوهه جهڙي مضبوطي آهي.
سئسبو جي بندرگاهه تي بيٺل هڪ ڇوڪري ٽام جو جپان ۾ پهريون ديدار هو. ڪمونو گلن سان سجيل، هوءِ نيول بيس کان شهر ڏي ويندڙ پل تي هن جو انتظار ڪري رهي هئي. هوءِ خوبصورت هئي ۽ جوڀن هن ۾ سمنڊ جي ڇولين جيان ڇلڪي رهيو هو. هن پنهنجي اندر ۾ پيار جهڙن جذبن کي ڪر کڻندي محسوس ڪيو. هن جي خيال ۾، جيئن هن کي ياد آيو ته هوءِ ايڏي خوبصورت نه هئي. پر هن کي اڃان به سندس بدن تي پهريل اُن مان ٺهيل لباس نٿو وسري جنهن ۾ هوءِ ڏاڍو جچي ٿي ۽ هن کي وڻي ٿي ۽ هاڻي ريشمي لباس ۽ وڏين کڙين وارا سئنڊل پاتل عورتون جيڪي يوڊو ندي تي هلن ٿيون، هو اُنهن کي حقارت سان ڏسي ٿو. هن کي حيرت ٿي ٿئي ڄڻ هو اُها دهشت وڃائي چڪو آهي. جنهن سان هن دنيا کي قبوليو هو. ڇا وڌيل عمر ۽ پوري زندگي جي سفر، هن جي حياتي ڏانهن روين ۽ محسوسات ۾ ڪمي آندي هئي؟ هن حيرت مان سوچيو ۽ پوءِ هن کي حقيقتون ڇهڻ لڳيون. هو اهو ئي ڪجهه ڳولڻ لا ته سئسبو آيو هو.
هن اوساڪا کان ان ئي مهل سيٽ بڪ ڪئي. ٽريول ايجنٽ هن کان پڇي پڪ ڪئي ته واقعي اهو سئسبوئي هو، جنهن ڏانهن هن وڃڻ چاهيو ٿي. ٽريول ايجنٽ ورجائي ورجائي چيو ته سئسبو ننڍڙو شهر هئڻ ڪري منجهس پرڏيهين لاءِ ايڏي رهائش ميسر نه هئي. ايجنٽ اندازو ڏيکاريو ته ”سرءُ ۾ سردي ٿيڻ سان ئي اُتر ۾ وڻ پنهنجو رنگ تبديل ڪرڻ شروع ڪندا آهن. ممڪن آهي تون نيڪُو وڃڻ کي ترجيح ڏين؟“ ايجنٽ وري پڇيو ”يا جيڪڏهن تون اُس پسند ڪرين ٿو ته آئون توکي اوڪينو ڏانهن ويندڙ ٽوئر گروپ ۾ شامل ڪرائي سگهان ٿو.“ ايجنٽ ڪجهه سوچڻ کان پوءِ جڏهن چوٿون ڀيرو پڇيو ته ڇا هو واقعي سئسبو وڃي رهيو هو؟“ تڏهن ٽام وراڻيو ”ها واپار جي سلسلي ۾.“ ايجنٽ قبول ڪرڻ جي انداز ۾ مرڪيو ۽ هن کي ٽڪيٽ ۽ هوٽل جي رسيد ڪٽي ڏني.
ٽام ڪول وري پنهنجي ماضي ۾ وڃي رهيو هو. هن جي زندگي ۾ ڪجهه سالن کان تلخين پنهنجو گهر وسائڻ شروع ڪيو هو ۽ هن چاهيو ٿي ته هڪ ڀيرو وري زندگي ۾ ڪا نواڻ آڻجي ۽ اُن کي نئون رخ ڏجي. اها ڪا هن جي ڪاروباري زندگي نه هئي، جنهن ڪري هو ڪو پريشان هو يا هن کي پرواهه هئي. هن جي روزي آمريڪن ايئر ڪرافٽ ۾ ايسٽرن نمائندي طور محفوظ هئي. پر اها هن جي ذاتي زندگي هئي، جيڪا هن جي لاءِ مسئلو بنيل هئي. اول ته هن جو ننڍو پٽ آمريڪا ۾ تعليم پرائڻ لاءِ ويل هو. سندس پٽ جي وڇوڙي هن جي دل کي ڪجهه خالي ڪري ڇڏيو هو. اُن کان سواءِ هن جي ٻي گهرواري نيويارڪ ۾ بهتر زندگي کي ترجيح ڏيئي هن کي ڇڏي هلي ويئي هئي. هن جي وڃڻ کان هڪ مهينو پوءِ، ڪمپني هن کي هانگ ڪانگ مان آرام ده جڳهه تان بدلي ڪري جاپان ۾ نئين جڳهه تي رکي ڇڏيو. نقصانن ۽ تبديلين هن کي اڌڙوٽ عمر ۾ تڪليف پهچائي ۽ هو مسئلن ۾ گهيرجي ويو.
سئسبو جي سفر دوران هيمنگوي ۽ رچنائڊ هن جا ساٿي هئا. هن هيمنگوي کي پنهنجي پراڻي وفادار دوست جي حيثيت ۾ کنيو هو ۽ رچي کي ان خيال کان ته هو کيس جاپاني مزاج ۽ ان جي روح بابت واقفڪاري ڏيندو هلي، جنهن جي هن پهرين کان سکيا ورتي هئي. جيئن ئي ٽرين اوساڪا کان هلي مقدس يوڊو ڏانهن وڌڻ لڳي هيمنگوي بنا فل اسٽاپ جي ڳالهائڻ شروع ڪري ڏنو. جيئن ٽرين هيروشيما جي حدن ۾ داخل ٿي ٽام ٻن خوش لباس بئرن سان ڳالهين ۾ مشغول ٿي ويو.
هيروشيما اسٽيشن تي ٽرين جي اندر ويهندي هن پنهنجي ڪتاب تان نظرون هٽائي، نون ۽ جديد منارن ڏانهن نهاريو جيڪي آسمان جي بلندين کي ڇهي رهيا هئا ۽ پوءِ هن کي اوچتو ئي ان جاءِ تي پنهنجي موجودگي جو احساس ٿيو ۽ هڪ گناهه جو ڪرب هن جي من ۾ لهرن جيان اُڀريو. هن کي لڳو ته ٽرين ۾ ويٺل سوين گهريون ۽ چونچيون اکيون هن کي گهوري رهيون هيون. هنن جون الزامن سان ڀريل نظرون خارن مان هن جي بدن ۾ ڊرل جيان سوراخ ڪري رهيون هيون. هن اُنهن ڏي نهارڻ کان پاڻ روڪيندي جلدي مان دري کان ٻاهر نهاريو. پر هن جو ذهن هن کي محسوس ڪرائي رهيو هو ته هو اڃان به هن ڏي گهوري نهاري رهيا هئا. هڪ جذبو هن جي اندر ۾ اُڀريو ۽ هن جي دل چاهيو ته هو رڙيون ڪري چوي، ”مون کي غور سان ٻڌو! ان ۾ منهنجو ڪو به ڏوهه نه هو. آءٌ تڏهن ٻارڙو هوس جڏهن هن جاءِ تي بم اُڇلايو ويو هو.“ هن کي اهو جذبو وقتي طور اُتان دور وٺي ويو. پر جيئن ئي هن اُن جي گهرائي ۾ ڪرب کي ڇهيو، هو وري مايوسي ۾ وٺجي ويو. ”هن جو هيروشيما تي بم ڪرڻ سان ڪهڙو سروڪار؟ ۽ خصوصن ٽرين تي سفر ڪندڙ هڪ اهڙي مسافر لاءِ جنهن پرل بندرگاهه تي حملي ۾ حصو ورتو هجي. پر انهي خيال ايندي هن جيڪو گناهه جو ڪرب محسوس ڪيو ٿي اُن هن کي آٿت به پهچائي ٿي. ڪجهه ڏينهن کان پوءِ ساڳئي روٽ تي هن سان گڏ سفر ڪندڙ نوجوان آمريڪين سان ڳالهائيندي، هن محسوس ڪيو ته هيروشيما تي هنن جي وڏڙن جي ڪيل حملي ۽ آندل تباهي تي هنن کي اڄ به ضمير ملامت ڪئي ٿي. ٽام محسوس ڪيو ته نوجوانن تي ان گناهه جو وزن اڄ به باري هو، جڏهن هنن هيروشيما تي ڳالهايو ٿي. ڪجهه وقت کان پوءِ ٽام کي لڳو ته جيئن ئي نسل گذرندا ٿا وڃن اُن جو ڪرب شديد ٿيندو ٿو وڃي. جاپان ۾ رهندڙ ڪي ماڻهو کڻي ڀلي اُن کي ايڏو نه ويچارين، پر هيروشيما جو ماڻهو اُن جي تباهي جي ڪرب کان ڪڏهن به پاڻ کي آجو ڪري نٿو سگهي. هن کي محسوس ٿيو ته سندس من ۾ اڳي ان بابت ايڏا خيال نه آيا هئا، جيترو هيروشيما جي حدن ۾ داخل ٿيڻ سان پيدا ٿيا هئا.
جيئن ئي ٽرين هيروشيما کان ڏکڻ طرف هلڻ لڳي ٽام جي خماريل دماغ، جنهن ۾ هن گناهه جو ڪرب محسوس ڪيو ٿي، سرسبز نظارا پنهنجي جڳهه وٺڻ لڳا. دري کان ٻاهر شهر هونشو جا منظر پراڻي ۽ تباهه ٿيل جاپان تي ڇانئبا نظر اچڻ لڳا. آڪٽوبر جي سج جي روشني ۾ سون جيان ٻهڪندڙ چانورن جو فصل ايئن لڙيل هو ،جيئن لاباري جي منڌ ۾ ڪاري رنگ جا وڳا پهريل هاري فصل لڻندي جهڪندا آهن. مردن کي ڪانن مان ٺهيل ٽوپلا پاتل هئا ۽ عورتن جي مٿي تي گلن سان سجيل ٽوپلا ڄڻ گهونگهٽ جو ڪم ڏيئي رهيا هئا. هلڪن گهرن نارنگي رنگن جي بورڊن ۾ اڇي رنگ جا اُڀريل اکر، گهٽين ۾ ننڍڙن صفائي ڪندڙ جيان ايئن لڳا ٿي ڄڻ جديد ڪمپيوٽر جي دور ۾، پراڻي جنگ جي ميدان تي ويچاري رهيا هجن. ٽام ڄاتو ٿي ته ملڪ ۾ هاري لاءِ ڪجهه به نه رهيو هو. معزز هاري جو هر هال ۾ تحفظ ٿيڻ گهرجي. واپار جا معاهدا، درآمد جي اجازت، وڏا محصول هن جي ناڪامي کي مقدر بنائيندي کيس غير محفوظ ڪن ٿا. قوم جي عام راءِ ۾ ڪم از ڪم هڪ مضبوط واپاري ۽ هاري کي ساڳيو مقام ملڻ گهرجي، هن پنهنجو پاڻ راءِ ڏني.
جڏهن ٽرين چو ڏهين سرنگهه مان گذرڻ لڳي ته ٽام جي ذهن ۾ هاري جي مستقبل جي جاءِ تي بک جو احساس اُڀريو. هن محسوس ڪيو ته هاڻ هن کي ٻنپهرن جي ماني کائڻ گهرجي. هو جيئن ئي ڪار ڏانهن وڌيو ته اُن جا در غلام جيان حڪم جي بجا آوري ڪندي پنهنجو پاڻ کليا ۽ هن محسوس ڪيو ته اڳيان پڪ سان ڊائننگ ڪارئي هوندي. بنا ڪنهن ڄاڻايل وضاحت جي ڊائننگ ڪاربند هئي. پر سنيڪ بار کليل هئي.
ڪائونٽر تي پنهنجي واري جو انتظار ڪندي ٽام جي نظرن، ٻين مسافرن جو پيڇو ڪيو جيڪي ڊائننگ ڪار جي مهاڙي تي لڳل اسپيڊو ميٽر تي کتل هيون. انڊيڪيٽر جو ڪانٽو 160 ڪلوميٽر ڪلاڪ جي رفتار سان گهمي رهيو هو ”تيز ۽ صحيح رخ ۾ هلڻ گهرجي.“ ٽام سوچيو، ”پر ايترو تيز به نه جيترو فرانس ۽ اولهه جرمني جون ٽرينون هلن ٿيون.“ جيئن ئي مسافرن سئي کي حرڪت ڪندي نهاريو ته هن کي اُن جي تهه ۾ قومي فخر تي رهڙ محسوس ٿي. قطار ۾ بيهندي هن کي حيرت ٿي ته ماڻهو جن کي پنهنجي اعليٰ هئڻ جو پڪو احساس آهي، اصل ۾ ڪيترا نه ڪمتر آهن. ٽام کي ڊگهي توهين جي سلسلي ۾ قومي ڇوٽڪاري بابت ڪنهن ڪتاب ۾ پڙهيل لفظ ياد آيا. اڳي ئي قرضن کي ڪراس ڪيل جاپان جي قومي ريلوي جلد ئي هڪ تيز رفتار ٽرين هلائيندي. بيشڪ اها دنيا جي مهانگي ترين ٽرين هوندي ۽ مئگنيٽ ٽريڪ تي هلندي ۽ في ڪلاڪ 500 ڪلوميٽر کان مٿي فاصلو طئه ڪندي. پئسن کي کڻي ڇڏيو، اها قومي رتبي کي بچائيندي ٽوڪيو کان اوساڪا تائين هڪ ڪلاڪ وٺندي. اُتي ئي ٽڪ ٻڌي نهاريندي، ٽام سوچيو ته تيز رفتاري سدائين لاءِ بهتر ناهي. آهستي آهستي هلڻ پڻ سٺي ڳالهه آهي.
جڏهن آخر ۾ هن جو ڪائونٽر تي وارو آيو ته هن گاڏڙ ساڏڙ جپاني لهجي ۾ مختلف نمونن تي مشتمل سئنڊوچ باڪس ۽ ڪوهي جو آرڊر ڏنو. يونيفارم پاتل ڪلارڪ هن ڏي نه سمجهه ۾ اچڻ جهڙي انداز سان نهاريو. هن ٻيهر آهستي هن کي سمجهائڻ جي ڪوشش ڪئي. ”سئنڊوچ ۽ ڪوهي“ ڪلارڪ کي اها خبر ئي نه هئي ته پرڏيهي صحيح نموني جپاني ٻولي ڳالهائي نٿا سگهن. نيٺ ٽام سئنڊوچ تي هٿ رکي سمجهايو ۽ اشارتن ڪافي لاءِ به پڇيو.
”هي ڪوهي.“ ڪلارڪ ٽام کي سئنڊوچ ۽ ڪافي ڏيندي چيو. هن وڌيڪ لفظن جو انگريزي ۾ اضافو ڪيو. ”ٿينڪ يو“.
واپس پنهنجي سيٽ تي ويهندي، ڪافي جو مگ هٿ ۾ جهلي ۽ سئنڊوچ وات ۾ وجهندي هن جاپانين جي تصويرن تي نظرون گهمائيندي ڊونالڊ رچي جي مختلف ماڻهن بابت ويچاريو. اُن آمريڪن ساٿي کي ياد ڪندي. جنهن تقريبن پنهنجي پوري جواني جاپان ۾ گذاري هئي ۽ کيس جاپانين جي سوچڻ جي انداز جي پوري ڄاڻ هئي، هو رچي جي نيچر جي عاشق ڪشو ڪتاوا کي ڄاڻي سگهيو ٿي، جڏهن ته ٽام مشاهدو ڪري سگهيو ٿي ٽرين جو، جيڪا هن کي هڪ غار مان گذاري بي خبري مان سمنڊ ۾ واقع ٻيٽ ڪائشو ۾ وٺي وڃي رهي هئي. ان مهل هن کي محسوس ٿيو ته سمنڊ ٽرين جي ٻئي پاسي کان آهي ۽ هو سوچيندي ان نتيجي تي پهتو ته رچي جاپانين لاءِ ايئن نه سمجهه ۾ ايندڙ آهي جيئن هو هن وقت. ۽ جيڪڏهن آمريڪن جاپانين کي نه سمجهه ۾ ايندڙ لڳن،ته تصور ڪيو ته جاپانين کي آمريڪين کي سمجهڻ ۾ ڪيتري نه مشڪل پيش ايندي.
ريل جي سيٽي نشاندهي ڪئي ته هڪاتا جو سفر پنهنجي اختتام تي پهچڻ وارو هو ۽ ٽام سئسبو لاءِ وڏي ٽرين مان لهي ننڍي ۾ چڙهيو. هن پنهنجي سفر جي ساٿين کان موڪلايو. هو هاڻ گهرائي ۾ وڃي رهيو هو ۽ هن چاهيو ٿي ته هو اُنهن نظارن ۾ کوئجي وڃي، جن ۾ هن جون يادون ڪوهيڙي جيان ڌنڌليون ٿيل هيون.
ساوڪ سان ڀرپور ۽ نوڪدار جبل ايئن ظاهر ٿيا ٿي ڄڻ ته آبشارن سان ڀرپور وهڪرن ۾ وڏا پهڻ. انهن جي جهلڪ ٽام کي آمريڪا جي شهر بيننگٽن جي فلائينگ ڊيڪ تان ڪائشو جي پهرئين نظاري جي ياد ڏياري. هو ڪاڪپٽ ۾ ويٺل هو ۽ هن جي اکين آڏو ڪائشو جو خوبصوت ۽ دل فريب منظر هو. ڪائشو جا نوڪدار جبل جيڪي هن اُڏام دوران اڄ کان چويهه سال اڳ ڏٺا هئا،اڄ به هن جي دل تي نقش هئا ۽ هاڻي هو اُنهن ئي منظرن کي ٽرين جي دري کان ٻاهر پسي رهيو هو. سواءِ ان جي اُهي هاڻي کان ننڍا نظر آيا ٿي. يا هاڻ جيئن نظر آيا ٿي اُهي اڳي کان وڏا هئا. جيئن ئي هو ڳوٺ جي نظارن ڏي نهاري ٿو، سوچڻ لڳي ٿو.
ٽرين ٻنين ۽ ڳوٺن کي ڇڏيندي اڳتي وڌي ٿي ۽ ڪائشو جي اوڀر ۾ واقع وچ ميدان مان گذري ٿي. هڪ ناسي لباس پهريل عورت ڳوٺ جي پيچري تان هلندي محسوس ٿئي ٿي. ٽام جي دل ڌڪ ڌڪ محسوس ڪري ٿي. ”ٿي سگهي ٿو ته هوءِ اڃان ان بار ۾ ڪم ڪندي هجي جتي منهنجي ساڻس ملاقات ٿي هئي.“ هو پنهنجو پاڻ کي ٻڌائي ٿو ”ڪاش! مون کي بار جو نالو ياد اچي وڃي.“
سئسبو اسٽيشن سان ٽام جون ڪي به يادون وابسته ناهن ۽ هو ٽرين تان لهي، جلدي سان پليٽ فارم ڪراس ڪندو ٻاهر گهٽي ۾ اچي ٿو.
هن جي هوٽل اسٽيشن کان سڏ پنڌ تي هئي. ٽريول ايجنٽ هن لاءِ نقشي تي هوٽل جي نشان کي مارڪر سان چٽو ڪري ڇڏيو هو ۽ هن لاءِ اُن کي ڳولڻ ڪو به مسئلو نه هو.
هونئن ته هن هوٽل پنهنجا شاندار ڏينهن ڏٺا هئا، پر هن جو اٺون نمبر ڪانن سان ٺهيل ڪمرو ڏاڍو خوبصورت هو. ڊسڪ ڪلارڪ ائميرشين ڏسڻ ۾ ڏاڍو فضليت وارو نظر آيو ٿي. هن جي جائزي وٺڻ تي ٽام محسوس ڪيو ته، هن کي آمريڪين کان چڙ هئي ۽ جاپانين کان پڻ کين اهميت نه ڏيڻ تي ڪاوڙ هئي. جاپانين جو ٻين نسلن يا ڪراس نسلن لاءِ سهپ وارو رويو ناهي. ٽام کي ان جي خبر هئي. هن کي جاپان جي سرڪار جا ڪارن ۽ آمريڪين ۽ هسپانوين لاءِ رمارڪ ياد پيا. همعصر ساٿين جو اهو عمل هن کي صحيح نه لڳو. ٽام سوچيو شايد اهو انهي ڪري هو جو جاپاني پراڊڪٽس تي آمريڪا حاوي هو. هو اُن جو اظهار ٻارڙن جي رانديڪن تي سوئر ۽ ٻيون شڪليون پينٽ ڪري ڪن ٿا. ٽام کي تڏهن به ڏاڍي حيرت محسوس ٿي. جڏهن هن جي ذهن تي جاپان جي هيٺين جاتين لاءِ استعمال ٿيندڙ غلط نالو تري آيو. اڃان هو حيرت زده ئي هو جو ڊيسڪ ڪلارڪ هن لاءِ ماني جو ٽوڪن کڻي آيو.
هو هتي هو. ٽام کي اعتبار نٿي آيو. پر اها حقيقت هئي ته هو سئسبو ۾ واپس پهچي چڪو هو. هو ماضي ۾ واپس موٽي آيو هو ۽ زندگي هڪ دفعو وري خوبصورت ٿي ويئي هئي. هن ماضي جي ناڪامي تي ڦٽڪار وڌي ۽ هن کي گهڙي پل لاءِ ٻه ٽٽل شاديون ۽ چار وڇڙيل ٻار وسري ويا. هو وري شروع واري زندگي ۾ موٽي آيو هو. ٺيڪ آهي هو شروع واري هنڌ تي پهچي چڪو هو. هن سوچيو هن کي اهو سڀ ڪجهه هڪ ڪورس ۾ ڳايل گيت جي سٽن جيان لڳو، ”اسان جي خوابن ۽ يادن ۾ هر شئي خوبصورت آهي.“ هو هن کي هڪ دفعو وري ڳوليندو، جيڪڏهن هن کي سندس نالو ياد پوي ته هو وري تازي ذهن سان هن جي ڳولا شروع ڪندو. پر هو ڄاڻي ٿو ته هو وري اُهو ڪجهه ڪڏهن به شروع ڪري نٿو سگهي. هو هاڻ اُهو ڪجهه آهي جيڪو هن کي تجربي ٺاهيو آهي. هن کي سئسبو ۾ هيڏانهن هوڏانهن نهاريندي ڪجهه ڏينهن لڳا ته جيئن هو اُن کي تصور مان ٻاهر ڪڍي سگهي.
تنهن ڪري هو لڳاتار چئن ڏينهن تائين سئسبو جي گهٽين ۾ گهمندو رهيو. ڪنهن به شئي هن جي دلچسپي نه وڌائي. هن کي ڪٿي به مزو نه آيو. هر ڪو ساڳيا اولهه جي اسٽائيل جا ڪپڙا پهري ٿو. مين شاپنگ مارڪيٽ ۾ ساڳيون شيون وڪامن ٿيون جيڪي نيويارڪ، پيرس ۽ اوساڪا ۾ وڪامن ٿيون. هو ماضي جي نمتز پارڪ ۽ نيول بيس ڏانهن وڃي ٿو. پر هاڻ اهو تبديل ٿي چڪو آهي. اڪسا ڪچو جو چڙيا گهر اُتي نه رهيو آهي ۽ ڪئشمي جو مڇي جو بندرگاهه هاڻ تفريح گاهه ۾ تبديل ٿي چڪو آهي، جتي هر وقت ماڻهن جا حشام نظر اچن ٿا. يميهاري ڊيڪ جبل جتي هنن هڪ اونهاري جي ڏينهن ۾ پڪنڪ جو مزو ورتو هو، هاڻ اُتي هڪ وڏي دوربين نسب ڪئي وئي آهي. ٽام ڏک مان ياد ڪري ٿو. اُهو سڀ ڪجهه جيڪو ماضي ۾ ٿي گذريو، اڄ به هن کي ياد پوي ٿو.
هن کي ڳولڻ جي خواهش من ۾ سانڍي ٽام سيلر ٽائون جي بار ۾ رات جي وقت وڃي ٿو. پر سڀ ڪجهه بدلجي چڪو آهي. پهرين ته هن کي سيلر ٽائون کي ڳوليندي ٻه ڪلاڪ لڳي وڃن ٿا ۽ جڏهن هو اُنکي ڳولي لهي ٿو، ته هن کي سڀ ڪجهه بدليل لڳي ٿو ۽ ڇوڪريون جيڪي هتي ڪم ڪن ٿيون هن جي ڌي کان به ننڍيون آهن ۽ اُنهن سان ڳالهائڻ ۾ هن کي گهٽ دلچسپي لڳي ٿي، ناکئا ۽ خلاصي جيڪي بار ۾ نظر اچن ٿا پڻ نوجوان آهن. اُهي عام طور نه سمجهه ۾ ايندڙ جهازين ۽ توبچين جي ٻولين ۾ ڳالهائن ٿا. ٽام پنهنجو پاڻ سان ڳالهائي ٿو. جڏهن هو محسوس ڪري ٿو. ته اڄ کان چويهه سال اڳي هو اُنهن جهڙو ئي هو.
تنهن ڪري هو ڪناري تي اڪيلو ويهي وساريل ڪتاب کولي ٿو ۽ هاڻ هو پاڻ کي اڪيلو محسوس نٿو ڪري. هو پاڻ کي هڪ ئي وقت جوان ۽ ڏاهو محسوس ڪري ٿو، ايئن جيئن هو اڳي هو ۽ هو جيڪي ڪجهه اڳي ڄاڻندو هو، هاڻي به ڄاڻي ٿو. ٽام دنيا تي زور سان کلي ٿو ۽ پوءِ پاڻ تي اڃان به زور سان کلي ٿو. ۽ جيئن ئي هو اُنجي گهرائي ۾ وڃي ٿو ته پاڻ کي تازو توانو ۽ چست محسوس ڪري ٿو ۽ بلند حوصلي ۽ ڀرپور سگهه سان ريلوي اسٽيشن ڏانهن نهاري ٿو ۽ يوڊو جي ڪنارن تي هن جو انتظار ڪندڙ پنهنجي نئين زندگي لاءِ ڊگهي سفر تي اُسهي ٿو. جيئن ئي هو ٽرين پڪڙي ٿو، سج اڪاسڪي جبلن ۾ لهڻ شروع ڪندي سئسبو کي ٻوڙڻ شروع ڪري ٿو ۽ هو شفق جي لالاڻ ۾ خوشي ۽ سڪون ماڻي ٿو.
***