ڪي رند پروڙين راز
[/b]
ڪيئن آيو؟ پئسه ڪيڏانهن ويا؟
وانگ کي پڪ هئي ته پئسه بريف ڪيس ۾ ئي پيل هئا. پر پنج ڏهن ڊالرن وارا ڪڙڪ نوٽ هاڻي اُن ۾ ڪو نه هئا. جڏهن ته هن ڪيترائي ڀيرا بريف ڪيس کي هٿ هڻي ڏٺو. هن بريف ڪيس جي هر خاني کي جانچيو. هن پنهنجي پرس، ڪپڙن ۽ ڪار جي به چڱي ريت ڳولا ڪئي، پر هن کي ڪٿي به پنج ڏهن ڊالرن وارا ڪڙڪ نوٽ هٿ نه آيا.
هن پنهنجي ڏينهن جي سموري ڪار گذارين تي ذهن ڊوڙايو. پهريون ۽ آخري ڀيرو، هن نوٽن کي صبح جو تڏهن ڏٺو هو، جڏهن سيڪريٽري اُهي هن جي حوالي ڪيا هئا. هن اُنهن کي ڳڻيو ۽ پرس ۾ سڌا وجهڻ جي ناڪام ڪوشش ڪئي ۽ پوءِ اُنهن کي پنهنجي بريف ڪيس ۾ رکي ڇڏيو. هن جي سيڪريٽري روزا لازمي طور تي هن کي ايئن ڪندي ڏسي رهي هئي، ڇو جو هوءِ هن جي پاسي ۾ ساڄي طرف کان بيٺل هئي.
اُن کان پوءِ هن بريف ڪيس کي پنهنجي ٽيبل تي، اُن لاءِ مقرر ٿيل جڳهه تي رکي ڇڏيو. ڇا ڏينهن جي دوران ڪنهن اُن مان پئسا ڪڍي ورتا؟ فقط هڪ ئي امڪان هو. ماڻهو روزانه کليل ڪمري مان گذرندا هئا. پر روزا جي ويهڻ واري جڳهه جي، اُها ٽيبل بلڪل سامهون هئي، جيڪا هر وقت هن جي نظر ۾ رهندي هئي.
ٻيو ڪهڙو امڪان ٿي سگهيو ٿي؟ ڇا هن ڪٿي پئسه وساريا هئا؟ يا ڪنهن کي ڏنا هئا؟ بلڪل نه، ڇو جو هن ڪٿي به بريف ڪيس ڪو نه کوليو هئي.
اُن ڏينهن ڊرائيور هن کي سپر مارڪيٽ وٺي ويو هو. هن کي گهر ڏانهن رستي ويندي، پنهنجي زال لاءِ ڪجهه سامان وٺڻو هو.
”اوهو! ته پڪ اها حرڪت اُتي ئي ٿي هوندي“. هن عارف وٽ ڪار ۾ بريف ڪيس ڇڏيو هو.
هن وقت پوڙهو عارف هن جو ڊرائيور هو. وانگ کي خبر هئي ته هن جي وڏي فيملي آهي ۽ هن کي سڀني گهرڀاتين جو پيٽ ڀرڻو پوي ٿو. عارف اُنهن ماڻهن مان هو، جيڪي سدائين پئسن جي کوٽ ۾ رهندا آهن. اڃان ڪالهه ئي هن مون کان ٻي پگهار مان ڪٽي ڏيڻ لاءِ ايڊوانس رقم جي گهر ڪئي هئي. لازمي طور تي عارف ئي منهنجي بريف ڪيس مان پئسه کنيا هوندا!
وانگ روزا وٽ هن جي گهر هلي ويو. روزا يقين سان چيو ته هن کيس صبح جو بريف ڪيس ۾ پئسه وجهندي ڏٺا هئا. پر هوءِ دعويٰ سان چئي سگهي ٿي ته عارف پئسه چورائي نٿو سگهي.
”هو ايماندار ڏسڻ ۾ اچي ٿو. ۽ هن جي ساک جا ڪافي سٺا حوالا پڻ آهن.“ روزا ٿڌو ساهه ڀريندي چيو.
عارف کان پڇا ڳاڇا ڪيئن ڪجي؟ وانگ اُن لاءِ هڪ خاص قسم جي پلاننگ ڪري ورتي. ماڻهن جي نفسيات ۽ اُنهن جي ردعمل کي سمجهڻ جي صلاحيت جي ڪري، هن جي ذهانت جي هميشه ساراهه ڪئي ويندي هئي. ۽ اُن کان علاوه، هن جو نوڪري ۾ تجربو، ۽ پنهنجي اسٽاف ۾ قابليت ۽ گفتگو ڪري قائل ڪرڻ ۽ ڪم وٺڻ جو انداز، ڪا ڍڪيل ڇپيل ڳالهه ڪو نه هئي.
تڏهن ته هن جي اڳوڻي باس، هن کي هڪ ڀيرو هن جي ساراهه ڪندي چيو: ”تون آڏي پڇا ڪرڻ ۾ ماهر آهين. توکي خبر آهي ته ماڻهن کان سچ ڪيئن اوڳرائجي!.“
وانگ مرڪي ڏنو جيئن ئي هن کي موٽ ۾ ڏنل پنهنجي ڏاهپ ڀري ورندي ياد آئي: ”آئون نه صرف ڪنهن کان اندر جو سچ اوڳرائي سگهان ٿو، پر منهنجو ساڻن رويو به انتهائي شفقت ۽ ٻاجهه ڀريو هوندو آهي.“
ٻئي ڏينهن صبح جو وانگ کي خبر هئي ته، هن کي ڇا ڪرڻو هو ۽ اُن کان وڌيڪ هن کي اها به خبر هئي ته، اُن جو نتيجو به ڇا اچڻو هو!؟ هن ذهني طور اُن منظر جي ريهرسيل به ڪري ورتي هئي، ۽ هن کي اُن مان پيدا ٿيندڙ مونجهارن ۽ مسئلن جي به پوري سڌ هئي.
جڏهن عارف ڪم تي آيو ته، وانگ هن کي ڏاڪڻ تان مٿي ايندي ڏٺو. هن کي ايئن محسوس ٿيو ته عارف اڳي جي ڀيٽ ۾، گرفتاري جي ڊپ کان ٿورڙو آهسته سان گيٽ کوليو.
”عارف!“ وانگ زور سان سڏ ڪيو. عارف مٿي نهاريو ۽ يقينن ڇرڪجي ويو.
وانگ هن کي رهائشي ڪمري ۾ وٺي ويو. ”هتي ويهه“ وانگ پنهنجو حڪم رعبدار آواز ۾ وري دهرايو. عارف عاليشان ڪارپيٽ تي پيل عاليشان ڪرسي جي ڀرسان منجهيل ۽ پريشان بيٺو رهيو.
وانگ دانستن هن جو وقت وٺي رهيو هو. هن عارف کي باز جيان گهوري ڏٺو. عارف اڳيئي پريشان هو. ۽ وانگ هن کي وڌيڪ پريشان ڪرڻ چاهيو ٿي. وانگ جو خيال هو ته، هو اهڙي طرح هن کي اُلجهائي اُن جي ڪوڙ ۽ بي ايماني کي ظاهر ڪري سگهيو ٿي. انهن معاملن ۾ ماڻهو کي هميشه نفسيات جو استعمال ڪرڻ گهرجي.
هاڻي وانگ پنهنجو بريف ڪيس ڪافي جي ٽيبل تي رکيو. هن ڏٺو ته عارف جون نظرون هڪ دفعو اُن تي گهميو، پر وري اُن طرف نه کڄيون. اُن جي بجاءِ هن جون نظرون، ڪارپيٽ ڏانهن کڄي ويون ۽ پوءِ اُهي هيٺ ئي جهڪيل رهيون.
”آها!“ هو پاڻ سان لاڳاپيل جرم کي ڏسڻ جي جرئت ڪو نه ٿو ڪري سگهي. شايد بريف ڪيس هن کي پريشان ڪري ٿو ۽ هو اُن کي ڏسڻ جي همٿ ساري نٿو سگهي.“
”عارف!“ وانگ اوچتو زور سان ڳالهايو. ”بريف ڪيس کي ڏس!.“
”ها، مسٽر وانگ“ عارف ورندي ڏني. ”هڪ وفادار پر جيب ڪتري جو چهرو!“ وانگ دل ئي دل ۾ چيو.
”آئون توکي ٻڌائن چاهيان ٿو ته ڪالهه ڇا ٿيو؟“ مسٽر وانگ تيز لهجي ۾ چيو.
”ڇا ٿيو مسٽر وانگ؟“ عارف جون اکيون ڳجهارت بنيل سوال تي ڇڪجي ويون.
”مون جڏهن سپر مارڪيٽ ۾ بريف ڪيس تو وٽ ڇڏي“. وانگ هن کي ڇتو ڪرڻ جي انداز ۾ چيو.
هڪ بي چيني عارف جي اکين ۾ ظاهر ٿيڻ لڳي. وانگ اُن کي پرکي ورتو. هن چيتي جي پنجي جيان ٻيهر حملو ڪيو:
”مون جڏهن بريف ڪيس ڪار ۾ رکيو هئي، ته اُن ۾ ڪجهه پئسا هئا. پر مون جڏهن گذريل رات چيڪ ڪيا ته اُهي اُن ۾ ڪو نه هئا.“
عارف هاڻي بلڪل لرزي ويو. هن جو پورو چهرو پيلو ٿي ويو. ڪجهه دير لاءِ هو ڪجهه به ڳالهائي نه سگهيو. وانگ انتظار ڪرڻ لڳو. هن جي سوچيل خاڪي مان، هڪ نڪتو اِهو هو ته عارف ان ڳالهه تي ئي ٽٽي پوي ۽ سچي ڪري ڏي. پر عارف پاڻ کي سنڀالي ورتو. ايتريقدر جو هن پنهنجو هوش ۽ حواص قائم رکندي، پنهنجي چهري تي ڏک ظاهر ڪندي پڇيو:
”توهان جو مطلب ته مون پئسا کنيا آهن؟“
وانگ جواب ڪو نه ڏنو. اُن جي بدران هن عارف جي اکين ۾ نهارڻ شروع ڪيو. ڪجهه دير لاءِ هو هن جي اکين جو مشاهدو ڪندو رهيو. ۽ پوءِ عارف وري پنهنجيون اکيون هيٺ ڪري نهارڻ لڳو. ”گناهه جي هڪ ٻي ثابتي.“ وانگ سوچيو.
وانگ حقيقتن کي انتهائي صبر سان اڳتي وڌائڻ لڳو. ”هن روزا کان پئسا وصول ڪيا. هن اُهي منهنجي موجودگي ۾ بريف ڪيس ۾ وڌا. هن بريف ڪيس کي تقريبن اڌ ڪلاڪ لاءِ عارف وٽ ڪار ۾ ڇڏيو ۽ شاپنگ ڪرڻ ويو ۽ جيئن ئي هو گهر پهتو ته، هن ڏٺو ته بريف ڪيس ۾ پئسا ڪو نه هئا. پيش ايندڙ واقعا خود حقيقتون بيان ڪري رهيا هئا.
ڪجهه گهڙين لاءِ خاموشي ٿي ويئي. پوءِ عارف ڳالهائڻ شروع ڪيو، ”مسٽر وانگ! مون توهان جا پئسا ڪو نه کنيا آهن، آئون.....“
”ٿورو ڳالهائڻ بند ڪر عارف.“ وانگ وچ مان ڳالهه کي ڪٽيو، ”مون کي ٿورڙو غور سان ٻڌ. آئون هڪ تجربيڪار ماڻهو آهيان. مون تقريبن ويهه سال انتظامي معاملا هلايا آهن. مون کي مختلف ڪلائينٽس سان روبرو ڳالهه ٻولهه جو وسيع تجربو آهي. آئون ماڻهن جي نفسيات بابت به گهڻو ڪجهه ڄاڻان ٿو. آئون ماڻهن جو اندر ڏسي ۽ پڙهي سگهان ٿو. ماڻهو مون کي بيوقوف بنائي نٿا سگهن ۽ آئون ماڻهن ۽ اُنهن جي مسئلن کي چڱي طرح سمجهي سگهان ٿو.“
وانگ ٿوري دير لاءِ چپ ٿي ويو. عارف پاڻ کي منجهيل منجهيل محسوس ڪرڻ لڳو، پر خاموش رهيو.
”مون کي خبر آهي ته توسان مالي مسئلو آهي. تنهنجي ايڏي گهڻي آمدني به ناهي. توکي هڪ وڏي فيملي آهي......“
”پر منهنجا گهڻا ٻار ڪم تي لڳل آهن.“ عارف پاڻ سنڀاليندي ڳالهه ڪئي.
”ڪا ڳالهه ناهي.“ وانگ نرمائي مان چيو، ”پر ڳالهه اها آهي ته توکي هر وقت پئسن جي ضرورت رهي ٿي ۽ اِهو جواز ئي ڪافي آهي. مون توکي پنهنجي بريف ڪيس سودو ڪار ۾ اڪيلو ڇڏيو هو.“
عارف احتجاج ڪندي ڳالهائڻ لاءِ وات کوليو، پر وانگ هن کي روڪي ورتو.
”نه نه، عارف وچ ۾ نه ڳالهائي. آئون توکي اڃان وڌيڪ ٻڌائڻ چاهيان ٿو. آئون تنهنجين تڪليفن کي سمجهان ٿو مون کي تو لاءِ همدردي آهي. منهنجي لاءِ اهم ڳالهه اِها آهي ته آئون سچ کي پڌرو ڪريان، ۽ اُن کان به وڌيڪ آئون چاهيان ٿو ته، اسان جي وچ ۾ خلوص وارا رشتا قائم ٿين.“
عارف وانگ جون ڳالهيون ڪنڌ هيٺ ڪري ٻڌي رهيو هو. پهريون ڀيرو وانگ محسوس ڪيو ته، هاڻ هو سندس اندر کي ڄاڻي رهيو هو. وانگ ان ڳالهه کي ورجائيندو ۽ وڌيڪ لفظن م سمجهائيندو ويو ته، هُو دراصل هن سان خلوص، ايمانداري ۽ احترام جو رشتو استوار ڪرڻ چاهي ٿو، اهو ئي سبب آهي جو هو اُن ڳالهه تي زور ڏي ٿو.
”عارف هاڻي ڇا ٿو چئين؟ ڇا تون مون سان مخلص آهين؟.“ عارف جون متيون منجهي ويون، هو سمجهي نه سگهيو ته هو ڇا چوي؟.
”مسٽر وانگ! مسٽر وانگ!“ هو ائين چئي خاموش ٿي ويو.
”قبول ڪر ته تو پئسا کنيا آهن.“ وانگ تمام گهڻو اُتاولو ٿيندي چيو.
”پر مسٽر وانگ! مون ڪو نه کنيا آهن.....“ عارف چوڻ شروع ڪيو.
”عارف!“ وانگ اندر ۾ پيدا ٿيل غصي تي ضابطو آڻيندي چيو، ”ڪيڏو نه خراب ٿيندو! تون اهو نٿو سوچين ته تنهنجو انڪار توکي تباهه ڪري ڇڏيندو. توکي ان جو ذرو به احساس آهي ته توکي ان سبب جيل به ٿي سگهي ٿي؟ مون وٽ ثبوت آهن مون کي پڪ آهي ته تنهنجون فنگر پرنٽس بريف ڪيس جي ٻاهر توڙي اندر ضرور موجود هونديون. پوليس لاءِ اِهوئي ثبوت ڪافي آهي“. وانگ ٿوري دير خاموش رهي وري چيو:
”عارف اُن کان سواءِ آئون توکي اڃان به وڌيڪ ڏکيو پئجي سگهان ٿو.“
هاڻ عارف انتهائي صدمي جي حد کي پهچي چڪو هو. هن جو ڀورو چهرو اڃان به وڌيڪ پيلو ٿي ويو. هن جون آڱريون ڏڪڻ لڳيون. هن جا چپ چريا، پر هو ڳالهائي نه سگهيو.
وانگ ڪجهه پلن لاءِ درد جو پڇتاءُ محسوس ڪيو. هن نرم لهجي ۾ ڳالهائڻ شروع ڪيو:
”عارف!“ هن ڀيري وانگ ڌيمي لهجي ۾ چيو، ”منهنجو تمام وڏو تجربو آهي. جتي مون ڏاهپ به سکي آهي ته اُتي منهنجي دل ۾ رحم به آهي. آئون پوليس ۾ رپورٽ ڪرڻ نٿو چاهيان. ايتري قدر جو آئون هن مسئلي کي ٻين جي ڪنن تائين آڻڻ به نٿو چاهيان ۽ اهو فقط اسان ٻن جي درميان رهندو. آئون اُن کي اڄ کان پوءِ وساري ڇڏيندس. آئون فقط اِهو چاهيان ٿو ته، تون مون سان ايمانداري سان هل. فقط اهو قبول ڪر ته تو پئسا کنيا آهن. آئون توکي فقط ايترو ئي چوان ٿو. آئون توکي معاف به ڪري ڇڏيندس مون کي خبر آهي ته توکي پئسن جي سخت ضرورت آهي. تنهن ڪري آئون توکي اهي پئسا ڪڏهن واپس ڪرڻ جو به نه چوندس.“
عارف جون اکيون مٿي کڄيون۽ وانگ جي اکين سان ٽڪرائجي مليون. جيڪڏهن وانگ عارف جون اکيون پڙهي سگهيو ٿي ته، هن کي اُن ۾ مونجهارو، جيڪو غير يقيني، ڊپ ۽ احسان سبب پيدا ٿيل هو، نظر اچي سگهيو ٿي.
پر عارف خاموش هو، ۽ هو خاموش ئي رهيو. وانگ عقلمندي سان اُن خاموشي ۾ شامل ٿيڻ بهتر سمجهيو. وانگ کي ذهني طور پوڙهي عارف لاءِ احساس جاڳيو. ”آئون گناهه کان نفرت ڪريان ٿو. پر آئون گناهگار سان همدردي رکان ٿو.“ وانگ رحمدلي مان سوچيو.
هن سندس خاموشي تي غور ڪيو. هن ڄاتو ٿي ته ڪنهن به ماڻهو جي خاموشي ۾ تضاد اُڀاري اُن جي نفسياتي اُلجهن تائين پهچي سگهجي ٿو. هو عارف سان وڌيڪ نرمي سان مخاطب ٿيو.
”ان ڳالهه تي چڱي طرح غور ڪر ۽ پوءِ ٻنپهرن جي وقت واپس اچي مون سان ڳالهائي.“ وانگ نتيجو اخذ ڪندي چيو.
”اهو ذهن ۾ رک ته مون کي پئسن سان ڪا به دلچسپي ڪونهي. آئون توکي پسند ڪريان ٿو ۽ آئون چاهيان ٿو ته، تنهنجي ۽ منهنجي وچ ۾ تعلقات جڙيا رهن. جڏهن اسين گڏ ڪم ڪريون ته، اهم ڳالهه اها آهي ته اسين ان ڪم م خوش ۽ مطمئن هجون. اسان جو هڪ ٻئي تي اعتماد هجي، ۽ اسان جي ۽ اسان جي ڪمن جي وچ ۾ ايمانداري ۽ ڀروسي جي فضا قائم هجي. مون کي ان ۾ ڪو به شڪ نه آهي، بلڪه پڪ آهي ته پئسا تو کنيا آهن. پر عارف! آئون توسان رعايت ڪريان ٿو، تون رڳو قبول ڪر، آئون واعدو ٿو ڪريان ته، آئون ماضي کي وساري ڇڏيندس ۽ اسين اڄ کان ئي هڪ نئين رشتي جي شروعات ڪنداسين، جيڪو خلوص ۽ اعتماد تي قائم هوندو.“
وانگ جي ايمانداري ۽ شفقت ڀريل اکين عارف جي پريشان چهري کي ٻهڪائي وڌو.
وانگ اُٿيو ۽ ڊرامائي انداز ۾ پنهنجو رومال ڪڍيو ۽ اُن سان بريف ڪيس کي احتياط سان کنيو جيئن هن جي آڱرين جا نشان اُن تي نه اچن. عارف ان سڄي عمل کي پنهنجين پريشان اکين سان ڏٺو.
”اُن تي سٺي نموني غور ڪجانءِ.“ وانگ دهرايو ”مون کي ٻنپهرن جو ورندي ڏجانءِ.“
عارف ڪنڌ لوڏي اُٿيو ۽ خاموشي سان لائونج مان ٻاهر نڪتو. هن جي ڏڪندڙ قدمن هن جي دل ۾ هيجان پيدا ڪيو ٿي.
”پوءِ ڇا ٿيو؟“ روزا جڏهن ٻنپهرن جي ماني کان پوءِ موٽي ته اِهو ٻڌڻ لاءِ بي چين هئي. وانگ مسڪرائي رهيو هو.
”ڇا هن قبول ڪري ورتو؟“ روزا جون اکيون اُن جو اُميد ڀريو جواب ٻڌڻ لاءِ ٻهڪي اُٿيون.
”ها، هن قبول ڪري ورتو.“ وانگ ان جي تصديق ڪندي خوشي مان نٿي سمايو. ”مون جڏهن هن کي چيو ته آئون ساڻس گڏجي ڪم ڪرڻ کي، قدر جي نگاهه سان ڏسان ٿو. جيئن ئي مون هن کي چيو ته، اڄ کان پوءِ هو منهنجي نظر ۾ مخلص ۽ اعتبار جوڳو هوندو، ته ان ڳالهه هن کي ڏاڍو متاثر ڪيو. آئون هاڻ ان مسئلي تي ڏاڍو مطمئن آهيان. هاڻ سچ پچ آئون هن کي پسند ڪريان ٿو. آئون نٿو سمجهان ته، هاڻ هو مون وٽ ٻيهر ڪا اهڙي حرڪت ڪندو.“
”اوه! توهانجي شخصيت واقعي حيران ڪندڙ آهي. ڪيڏي نه خوش اسلوب انداز سان توهان مسئلي کي حل ڪيو.“ روزا پنهنجي هيرو جي عقلمندي تي داد ڏيڻ کان سواءِ نه رهي سگهي. وانگ هن کي اکر به اکر گذريل واقعي جي ڄاڻ ڏني. ۽ روزا کي اُن جي رازداري رکڻ جو قسم کڻايو. ان جو مقصد اهو هو ته، هن جي ۽ عارف جي درميان جيڪو ڪجهه وهيو واپريو، اُنهن جي درميان ئي رهي (سيڪريٽري انهن ڳالهين کي اهميت ڪو نه ڏيندا آهن. اُهي سدائين باس جي ڪار گذارين جو حصو بنيا رهندا آهن ۽ اُهي اُن جي مطابق ئي پنهنجيون اوليتون تبديل ڪندا رهندا آهن. هنن جي پنهنجي ڪا به انا نه هوندي آهي).
وانگ هن کي وڌيڪ متاثر ڪرڻ لاءِ ٻڌايو:
”۽ توکي خبر آهي ته آخر ۾ مون ڇا ڪيو؟“
”نه- مون کي ڄاڻ ناهي.“ روزا چيو.
مون پنهنجو بريف ڪيس کنيو ۽ پنهنجي رومال سان سڄي بريف ڪيس کي هن جي اڳيان اُگهيم. پوءِ مون چيو ”ڏس! هاڻ مون تنهنجي خلاف آخري ثبوت به مٽائي ڇڏيو.“
”اوه! ان رمز ۾ وڏو راز سمايل هو!“ روزا ٿڌو شوڪارو ڀريو. هن جو خوبصورت چهرو پنهنجي هيرو جي عبادت ڪرڻ لاءِ ٻري اُٿيو. ”توهان انسان جي نفسيات کي واقعي بهتر نموني سمجهو ٿا. فقط ڪجهه ماڻهو ئي سمجهي سگهن ٿا ته ههڙي صورتحال کي ڪيئن حل ڪجي. توهان واقعي ذهانت سان ڀرپور ۽ منفرد آهيو.“
وانگ پنهنجي ذهانت ۽ قابليت تي ڏاڍو مطمئن هو. ۽ هو خوشي مان نه سمائيندو گهر ڏانهن روانو ٿيو. هن سوچيو، ”ان ۾ ڪهڙو هرج هو جو اِهو واقع ڪنهن کي نه ٻڌائجي. نيٺ به ته ان ۾ انسانن جي ذاتي مسئلن کي سمجهڻ ۽ حل ڪرڻ جي رهنمائي جو مثال موجود هو!“
اُن شام عارف ۽ هن جي زال سلميٰ پاڻ ۾ گڏجي ويٺا ۽ خاموشي سان رات جي ماني کان پوءِ اُن تي سوچڻ لڳا. عارف پنهنجي زال کي سڄو قصو جيڪو ٿي گذريو، تفصيل سان ٻڌايو. جيتوڻيڪ ازدواجي زندگي جي پوري عرصي ۾ هو ڪڏهن به، پنهنجي زال سان نجي مسئلن تي نه ڳالهائيندو هو. پر پوءِ به هو گڏيل زندگي گذاريندا هئا ۽ هڪ ٻئي جي ضرورت بنيل هئا.
سلميٰ کي پنهنجي عارف جي خبر هئي. هن ۾ ڇا سٺو هو ۽ ڇا خراب؟ ڪهڙيون چڱايون هيون ۽ ڪهڙيون برايون؟ هن سڀ ڪجهه ڄاتو ٿي. هن کي خبر هئي ته هن جو مٿس اعتبار هو ۽ مڪمل اعتماد پڻ. ۽ هن کيس پنهنجي جذبن کان به آگاهه ڪيو هو. ۽ ڪيئن نه هو سوچيندي سوچيندي، نيٺ اُن فيصلي تي پهتو هو ته، هو مسٽر وانگ کي اُهو ئي جواب ڏي جيڪو هن چاهيو ٿي.
”هو سٺو انسان آهي.“ عارف خاموشي سان پنج يا ڇهه ڀيرا دهرايو. ”هو صاف دل انسان آهي، هو سنئين سڌي ڳالهه ڪري ٿو، هن کي ماڻهن جي وچ ۾ مخلص ۽ سٺا رشتا استوار ڪرڻ بابت تمام گهڻي ڄاڻ آهي ۽ هو ڪيترو نه مخلص آهي، جڏهن هو چوي ٿو، ته پئسا هن لاءِ ڪا معنيٰ نٿا رکن.“ عارف جي دل وانگ جي ساراهه سان ڀرجي ويئي. هو وانگ جي جذبن کي سمجهي سگهيو ٿي ۽ اُن کي دل جي گهراين تائين محسوس ڪيو ٿي.
”حالتون منهنجي لاءِ ڏکيون ٿي وڃن ها، جيڪڏهن آئون هوڏ تي قائم رهان ها.“ عارف سوچ ويچار بعد چيو، ”منهنجي آڱرين جا نشان لازمي طور موجود هوندا جڏهن مون بريف ڪيس کي گاڏي ۾ رکيو هو. ان صورتحال ۾ آئون پنهنجي نوڪري وڃائي سگهيس پي. اهڙي صورتحال ۾ ڪيئن مسٽر وانگ مون کي نوڪري ۾ رکي ها؟ پر ان کان به اهم ڳالهه اِها هئي ته، منهنجي ڪري هي سٺو ماڻهو ناخوش ۽ پريشان ٿئي ها، ۽ اهو سڀني کان برو گناهه هجي ها.“
وڏي عمر جي تجربي عارف کي سچ ۽ انصاف جي تقضائن ۽ توقعات ۾ حالتن ۽ ماحول تحت رونما ٿيندڙ تبديلين جي روشني ۾ پيش اچڻ جو انداز سيکاري ڇڏيو هو ته ڪيئن نه ٻين جي چڱائي جو خيال ڪري ذهني سڪون ماڻجي.
سلميٰ ۾ عارف جيتري ڏاهپ ۽ سمجهه ڪو نه هئي. هن کي پنهنجي مڙس جي سوچ ۽ فيصلي تي پختو يقين هو. پر هڪ پيار ڪندڙ زال جي حيثيت ۾، هن کي اڃان به دل ۾ ڪنڊو چڀندي محسوس ٿيو ٿي.
”آئون چاهيان ٿي.....“ هن ڳالهائڻ شروع ڪيو پر اڌ ۾ ئي پنهنجي ڳالهه کي ڪٽي ڇڏيو. عارف هٿ وڌائي پيار مان هن جي ڳلن کي ڇهيو.... هاڻ ٻنهي کي وڌيڪ چوڻ جي ضرورت نه هئي.
”ها. مسٽر وانگ ڏاڍو سٺو ماڻهو آهي هو ڳالهه کي سمجهي به ٿو ۽ دل ۾ احساس به رکي ٿو.“ جيئن ئي عارف دل ئي دل ۾ انهن جملن کي ورجايو، هن جا خيال هڪ ڀيرو وري ڀٽڪي ويا ۽ هو حيرت مان سوچڻ لڳو.
”آخر مسٽر وانگ پئسا وڃايا ڪيئن؟.“
***