ترورا
پوڙهيون پڪيون ۽ زماني جي اُٿل پُٿل جون تاريخي گواهه عورتون مُچو ٺاهي ويٺيون آهن. اهي ڪنھن اهڙي نتيجي تي پھچڻ گهُرن ٿيون جنھن سان گهر ۾ لھي آيل قيامت کان پاڻ بچائي سگهن.
انھن کان پريان ساڳئي نيم اُونداهين ڪمري ۾ سڪينا کٽ تي ليٽي پئي آهي. هُن جي ڀر ۾ ستن مھينن جو نئون ڄاول ٻار به سُتل آهي. گهر جي ڀاتين کان وڌيڪ سڪينا پريشانيءَ ۽ پشيمانيءَ جي احساس ۾ وَڪوڙيل نظر اچي ٿي.
واهه جي اسان جي عزت رکي اٿئي.... اڙي ٻُڏي نه مُئينءَ....... هِن خواريءَ کان ته پاڻ ماري ڇڏين ها....... وڏيءَ ڀيڻ جي ڳالھائڻ سان ڪُجهه لمحن جي خاموشي وري ٽُٽي ٿي. ماءُ، پُڦي ۽ نوجوان ڀيڻ روئڻ لڳيون.
سڪينا ماٺ، ڦِڪائيءَ ۽ شرمندگيءَ جي احساس سان رتوڇاڻ ٿيل! ائين ٿو لڳيس ته هشام ماڻھن جي وچ ۾ کيس ننگو ڪيو ويو هُجي!
خُدا غرق ڪريئي..... اسان جي آهه لڳندئي....... وڏي ڀيڻ پاراتا ڏيڻ لڳيس ٿي. شل هيڏڙي ۾ ئي هلي ويندينءَ ڏانئڻ......
وڏيءَ مُشڪل سان سڪينا لفظ لفظ ڪري قسمت کي ميار ڏيئي روئڻ لڳي ٿي. پريان ماءُ رڙ ڪري چويس ٿي چُپ ڪر ته زبان نه پَٽي ڪڍانءِ...... قسمت کي ٿي ميار ڏين.....ائين ڇو نه ٿي چوين ته باهه کنيو هُيئي..... نه اڳ ڏٺئي نه پوءِ.....
اڙي چوين ڇو نه پئي ته شادي ڪرايو؟ هيءُ لعنتاڻو ته نه ڏين ها ڪميڻي! ان روڄ پِٽڪي ۾ اوچتي نئين ڄاول ٻار جو روئڻ به شامل ٿي وڃي ٿو. اُوئان اُوئان جي ڪمزور آوازن تي سڪينا جي ماءُ ائين ڇرڪ ڀري ٿي ڄڻ ڪنھن وڇونءَ ڏنگ هڻي ڪڍيو هُجيس. هوءَ ڪاوڙ ۽ خوف ۾ کيس چوي ٿي ان حراميءَ کي ته ماٺ ڪراءِ ته ڦڪڙ نه ڦاڙي وِجهي....
سڪينا گهٻراهٽ ۾ ٻار کي هنج ۾ کڻي ٿڃ ڏئي ٿي ته ڪمري ۾ وري ماٺ ڇانئنجي وڃي ٿي. ڪُجهه لمحن لاءِ ڪمري ۾ فقط ٻار جي چُوساڙڻ جا هلڪا هلڪا آواز ايندا رهن ٿا. ذلت جي انھن سخت گهڙين ۾ به هن کي ٻار مٿان پيار اچي ٿو يا شايد رحم اچي ٿو. هوءَ مُستقبل بابت سوچي ٿي، جتي اُوندهه ئي اُوندهه پکڙيل آهي. روشنيءَ جو ڪو به ترورو نظر نه ٿو اچيس.
اڳتي لاءِ ڇا سوچيو اٿئي؟...... وڏي ڀيڻ چويس ٿي.
مُون کيس آن.......
ٻيو نه ٻُڌايائين تو واري چگهه سان ٿي ڳالھايان.........
ڪھڙي ڳالھه ٿي پُڇين؟
هن حراميءَ لاءِ ڇا سوچيو اٿئي؟
سڪينا جو ڪمزور ۽ پيلو چھرو وڌيڪ پيلو ٿي وڃي ٿو. ڪو به جواب نه ٿو سُجهيس.
ٻُڌاءِ نه ڇا سوچيو اٿئي هن حراميءَ لاءِ......
سڪينا وري روئڻ لڳي ٿي.
هاڻي اها مس مس بند ڪر..... تُنھنجي انھيءَ روئڻ سان هيءُ ڪو هِتي رهندو ڇا؟........ يا اهو سوچيو اٿئي ته ان حراميءَ کي گهر ۾ رهائي وڏو ڪندينءَ؟
وڏيءَ مُشڪل سان هوءَ صرف ايترو چوي ٿي هن معصُوم....... ڪھڙو ڏوهه ڪيو آ....... ڏوهه ته مُون ڪيو آ...... ڀل مُون کي سزا......
شرم نه ٿو اچئي؟ حرامي ٻار جا ٿي بدر ڀرين...... جي پوليس کي ٻاٻُور پئجي وڃي ۽ گهر ۾ اَٽالو وٺي ڪاهي پئي ته تو وارو ڀڙوو مُنھن ڏيندو..... اهو به ته ڇڏي ڀڄي ويئي نه.....
اهو هيٻو ته نه وجهو..... پوڙي پُڦي چوي ٿي اڳي ئي ماڻھو کنيو نه ٿا کائن...... ڪُجهه هونش کان ڪم وٺو.....
ڪنھن کان ٿي ڀئُه ڪرين..... وڏي ڀيڻ وراڻي ٿي. سڄي جھان کي خبر پئجي وئي آ.....
هن ڪئي آ نه...... ماءُ ڳالھائي ٿي. هن جي ڪري اڄ شريڪن ۾ ڪنڌ کڻڻ جھڙا نه رهيا آهيون.....
سڪينا ڪُجهه ڳالھائڻ چاهي ٿي پر لفظ نڙيءَ ۾ اٽڪي پوَنس ٿا. هوءَ وڏيءَ ڀيڻ ڏانھن ڏِسي ٿي. وڏيءَ ڀيڻ کي اوچتي ياد اچي ٿو ته افراتفريءَ ۾ پيءُ کي ماني ڏيڻ به وِساري ويٺي آهي. هوءَ تڪڙ ۾ اُتان اُٿي چُلھه تي اچي ٿي.
پوڙهو پيءُ ڪمري کي اندران بند ڪري هيٺ پَٽ تي ويٺل آهي. هن جي اکين مان وَهي ويل ڳوڙها هن جي چھري تي نشان ٺاهي خُشڪ ٿي ويا آهن. ٻه هفتا اڳ جڏهن حج ڪري موٽيو هو ته هن جي وهم گُمان ۾ به ڪونه هو ته هُو ماڻھن کان ائين لڪي ويھندو. اوڙي پاڙي ۾ مُعزز ڳڻيو ويندڙ پاڻ کي ڪيڏو نه ڪِريل محسُوس ڪري ٿو. هُو پاڻ ۾ ايترو به سَت نه ٿو ڀانئي جو ماڻھن جي نظرن جو مُقابلو ڪري سگهي.
وڏي ڀيڻ ماني کڻي در کڙڪائي ٿي. پوڙهو پيءُ اهو ظاهر ڪرڻ لاءِ ته هوءَ سُتل آهي در نه ٿو کولي.
وڏي ڀيڻ وري ساڳئي ئي اڌ اُونداهين ڪمري ۾ موٽي اچي ٿي. اوچتي ٻاهر در کڙڪي ٿو. در تي هڪ ٻئي پُٺيان ٺڪ ٺڪ جا آواز ايندا رهن ٿا.
اڙي مايون در ته کوليو..... هيءَ ماسيءَ راڄُل جو آواز آهي.
ماسي راڄل رلي ڇو مئي آ؟ اچي تي اڄ ٽڪو مُلھه ڪري ٿي روانو ڪريانس..... تماشو کڻي بڻايو اٿائين.....
نه امان ائين نه ڪجانءِ...... متان اهڙي غلطي ڪئي اٿئي..... ماءُ وڏيءَ ڀيڻ کي سمجهائي ٿي ۽ پنھنجي مُنھن ڀُڻ ڀُڻ ڪندي در ڏانھن وڌي ٿي. مُنھنجا مولا تون ڍَڪڻ وارو آن...... تُون ڍڪ.......
در کُلي ٿو. ماسي راڄل جيئن ئي اندر داخل ٿئي ٿي سڀني کي خوف ۽ حراس جي ڌُٻڻ ۾ ڌِڪي ڇڏي ٿي. اي مايون! ڪُجهه ڪريو...... سڄي شھر ۾ ڳالھه هلي وئي آ....... مُون کي ڀئُه ٿو ٿئي ته ڪٿي پوليس نه اچي ڪڙڪيوَ......
ماءُ سَڪتي ۾ اچي وڃي ٿي. کيس ماسي راڄل وري ڦسڪو هڻي ٿي. شھر گيري آ! ڪُجهه ڪريو..... ماڻھن کي ته آ رُڳو تماشو ڏِسڻو..... اڄ ڪو ڪنھن جو ڪونه اٿوَ.
ماءُ پاراتو ڏيندي چوي ٿي او ماريا! شل پنھنجن ۾ لوڙيندين........ جيئن نه اسان سان ڪئي اٿئي شل پاڻ به ائين ڪِيتا ڏيندين.....
ماءُ تي پنھنجيءَ ڳالھه جو اثر ڏِسي ماسيءَ راڄل کي به سڪينا کي لوئڻ جو سرٽيفڪيٽ ملي وڃي ٿو. بي نڪي..... نر لڄي.... سڀني کي اچي رڦ تي چاڙهيو اٿئي. اڙي پيءُ جي اڇي مٿي کي ته ڏسين ها.......
سڪينا خاموش آهي. لفظن جي پٿرن سان اندر ئي اندر رتوڇاڻ ٿيندي رهي ٿي. ڪنھن وٽ به هن لاءِ همدردي ڪونھي. رحم ڪونھي. ٻاجهه ڪونھي. هُونئن جيڪڏهن نڪاح جي نالي ۾ پُٽ ڄميس هان ته ڪيئن نه مُبارڪون ملنس ها. ڪيئن نه سندس ٻار سان پيار ڪيو وڃي ها...... دُهل وَڄن ها، سھرا ڳائجن ها. تڏهن سندس ڪمزور جسم اندر ڪيئن نه زندگيءَ جي توانائي ڊوڙي وڃي ها. هينئر ڇا حال ٿيو اٿس؟ جھڙو قبر مان اُٿي آيل مُڙدو هُجي. هوءَ ڏُک ۽ پشيمانيءَ جي بار کان سُڏڪو ڀري ٿي.
ماسي راڄل ماءُ سان وري مُخاطب ٿئي ٿي. ادي! مان وري به چوانءِ ٿي ائين ماٺ ڪري نه ويھه! آئيءَ بلا کي ٽارڻ لاءِ ڪا ٽل ڪر.....
ماءُ ڪو به جواب نه ٿي ڏئي. وڏي ڀيڻ چوي ٿي ماسي! تون ئي ٻُڌاءِ ته هن حراميءَ مان ڪيئن جند آجي ڪجي؟
امان تون اعتبار ڪرين يا نه ڪرين پر مُنھنجي ته ننڊ ڦِٽي وئي آهي.
ماسي راڄل ڏوراپي ڏيڻ جي انداز ۾ چوي ٿي ڀل توَهان مُون کي پنھنجو نه سمجهو پر مان ته توَهان کي پنھنجو رت ٿي سمجهان....
ماسي! تون ئي ڪا واهه ڪڍ......
اها ڪھڙي ڳالھه ٿي ڪرين؟ گهُٽو ڏيئي پُورو ڇو نه ڪريونس؟
لفظ گهُٽي سان سڪينا لرزي وڃي ٿي. هوءَ دانھُون ڪري کين ان عمل کان روڪڻ جي ڪوشش ڪري ٿي پر موٽ ۾ کيس ساڳيءَ طرح گاريون ۽ ڀُونڊا ملن ٿا. سڪينا ٻار کي ڀاڪُر ۾ سوگهو ڪري ٿي.
سڀئي ماسي راڄل ڏانھن ڏِسڻ لڳن ٿا. هلڪيءَ ميرانجهڙيءَ روشنيءَ ۾ ڀت تي پوَندڙ پاڇا قصن ۽ ڪھاڻين جي ديو مالائي ڪردارن جيان ڏاڍا هيبت ناڪ لڳن ٿا. ماسي راڄل سڪينا ڏانھن وڌي ٿي.
نه ماسي! اهڙو ظُلم نه ڪجانءِ! تون پاڻ ٻچڙي وال آهين. اسم اٿئي الله جو!
بس ڪر لُچي..... ڪيئن ته مسڪين ٿي ڄڻ حق حَلال جو هُجئي نه.... وڏي ڀيڻ کيس وچ ۾ ڪٽي هن ڏانھن اُلر ڪري ٿي.
ماسي راڄل ٻار ڏانھن ڏسي ٿي. اوڏيءَ مھل ٻار الائجي ڪيئن اوچتي روئڻ لڳي ٿو. ڄڻ ته هنن جي موت مار سوچ اڳيان پنھنجيءَ هستيءَ جو آخري احتجاج ڪندو هُجي. ماسي راڄل ڪُجهه سوچي مارڻ جو ارادو بدلائي ڇڏي ٿي. ڇو ماسي؟ ڏينس نه گهُٽو....
امڙ مُون کان اهو پاپ نه ٿيندو باقي..... هوءَ جُملو پُورو ڪري نه ٿي سگهي.
باقي هتي تماشو ڏِسڻ آئي آهين ڇا؟
اڙي ڇوري! تو کي وڙهسان وڙهسان ڇو اچي لڳي آ؟ ماءُ وڏيءَ ڀيڻ کي ڌيرج سان چئي ماسيءَ راڄل سان مُخاطب ٿئي ٿي. او ادي راڄل...... هن جو دل ۾ نه ڪر، ناراض نه ٿيءُ.....
ماسي راڄل ڪاوڙ مان اُتان وڃڻ لڳي ٿي. ويندي ويندي چوَندي وڃي ٿي باهه ٻاري اٿوَ ته وِسايو به پاڻ! اسان ڇو پنھنجا هت گُناهه ۾ ٻوڙيون؟
ماسي راڄل جي وڃڻ کان پوءِ ڪيتريءَ دير تائين ڪمري ۾ اڻوَڻندڙ خاموشي پکڙيل رهي ٿي. وقت تيزيءَ سان گُذري رهيو آهي. سڪينا سميت گهر جا سڀئي فرد ڏاڍا ڊنل آهن. سڪينا ٻار مُتعلق سوچي ٿي، جيڪو چند لمحن جو مھمان آهي.
اوڏيءَ مھل ٻارهن سالن جو هنن جو ننڍو ڀاءُ شڪيل اندر اچي ٿو. شڪيل کي ڏسي وڏيءَ ڀيڻ ۾ ساهه پئجي وڃي ٿو. هوءَ شڪيل کي ٻار مان نجات حاصل ڪرڻ لاءِ زور ڀري ٿي. هو پريشان ٿي وڃي ٿو. کيس سمجهه ۾ نه ٿو اچي ته ڪھڙو جواب ڏئي؟ هُو ڪڏهن سڪينا جي ڀر ۾ سُتل ٻار ڏانھن ڏِسي ٿو ۽ ڪڏهن پنھنجيءَ ماءُ ڏانھن! وڏي ڀيڻ کيس ٻار کي گهُٽي ڏيڻ لاءِ التجا ڪري ٿي. مان عورت آهيان.... مان ان کي نه ٿي ماري سگهان. تُون مرد آهين..... گهر جي عزت بچائڻي اٿئي ته اهو ڪم ڪرڻو پوَندئي.
هڪ زندهه ٻار کي گهُٽو ڏيان....
ها شڪيل! ان کان سواءِ ٻيو ڪو به چارو ڪونھي.......
شڪيل ڪو به جواب نه ٿو ڏئي. هو وري ماءُ ڏانھن ڏِسي ٿو جيڪا اکين مان ڳوڙها آڻي شڪيل ڏانھن ائين ڏِسي ٿي ڄڻ کوکلي ٿيل عزت جي عمارت کي ڪِرڻ کان بچائڻ وارو فقط شڪيل ئي رهجي ويو هُجي. شڪيل ٻار مان نجات حاصل ڪرڻ لاءِ هڪ ٻيو حل ٻُڌائي ٿو. پريان سڪينا دانھن ڪري ٿي. هوءَ ٻار کي موت جي مُنھن ۾ وڃڻ کان روڪڻ لاءِ وري هُن کي هنج ۾ لڪائي ڇڏي ٿي. شڪيل جي سوچ تي عمل ڪرڻ لاءِ وڏي ڀيڻ ٻار ڏانھن وڌي ٿي.
سڪينا هڪ هڪ اڳيان آزيون نيزاريون ڪندي رهي ٿي پر هُن جي هڪ به نه ٿي هلي. ٻار هُن جي ڀاڪُر مان زوريءَ چيڪائي ڪڍيو وڃي ٿو.
شڪيل ٻار کي کڻي ٻاهر نڪري اچي ٿو. هُو چورن وانگر لڪندو رستي جي اُونداهن پاسن کان هلندو وڃي ٿو. پري پري تائين خاموشي پکڙيل آهي. هُو روشنيءَ کان پاڻ بچائيندو، اسٽيشن ڏانھن وڌي رهيو آهي. جيئن جيئن روشني ويجهي ايندي وڃي ٿي خوف هُن تي حاوي ٿي وڃي ٿو. اوچتي پريان موڙ وٽان پوليس جي گاڏي ظاهر ٿئي ٿي. بد حواسيءَ مان هُو روڊ ڇڏي ريل جي پٽڙين ڏانھن وڌي وڃي ٿو. پوليس جي گاڏي شور مچائيندي اُتان گُذري وڃي ٿي. هڪ لمحي لاءِ هُو ويندڙ گاڏيءَ ڏانھن ڏِسي بيھي رهي ٿو ۽ پوءِ ريل جي پٽڙين وِچ ۾ هلڻ لڳي ٿو.
پريان پليٽ فارم تي ايندڙ ويندڙ ماڻھن جو هُجوم آهي. ماڻھن جي هجُوم کي ڏِسي هُن جا پير اڳتي هلڻ کان نابري واري بيھي رهن ٿا. هُو فيصلو نه ٿو ڪري سگهي ته هيترن ماڻھن جي وچ ۾ ڪنھن خالي بينچ تي ٻار کي ڇڏي يا اُتي ئي کيس مرڻ لاءِ ڇڏي هليو وڃي.
هڪ لمحي لاءِ هُو سوچي ٿو ۽ پوءِ ٻار کي اُتي بند جي ڀر سان ليٽائي ٿو. ٻار جي نازڪ بدن ۾ چُھنبيارا پٿر لڳن ٿا ته ايذاءَ کان هُو روئڻ لڳي ٿو.
سامھون ريل جي پٽن وچان ريلوي جو ڪو مُلازم ايندو نظر اچي ٿو. هُن جي هٿ ۾ لالٽين پڪڙيل آهي. هُن کي ڏسي شڪيل تيزيءَ سان بند کان هيٺ لھي لوهيءَ پُل جي ڀر سان بيھي رهي ٿو. لالٽين مان نڪرندڙ روشنيءَ جو گول دائرو آهستي آهستي ٻار جي ويجهو اچي وڃي ٿو. اوچتي دائرو بيھي رهي ٿو. ڪُجهه لمحا ٻار واري هنڌ روشني پکڙيل رهي ٿي ۽ پوءِ روشنيءَ جو اهو دائرو وري اڳتي وڌڻ لڳي ٿو. روشنيءَ جي ترورن سان گڏ ٻار جي روئڻ جو آواز به پري ٿيندو وڃي ٿو.