هاڻي ٺيڪ آهي
وارث جي محبوبا، سجيلا جنهن سان عشق ۾ ان جهڙو ٿي ويو.
وارث جهڙو هشاش بشاش ماڻهو مون نه ڏٺو، هو مست هرڻ هيو، جنهن جي دن مان ڪستوري هر شيءِ مهڪائي وجهندي هئي.
دنيا ۾ بهار جي موسم ننڍي ٿي وئي آهي. هڪ ڏينهن ڄمي ٿو، ٻئي ڏينهن فوت. سردي اچي ٿي ۽ گرمي ائين اچي ٿي جو بهار هوا جي جهوٽي جيان گذري وڃي ٿو، پر وارث وٽ ٻه موسمون آيون. هڪ بهار، ٻئي خزان. هيڊي انب تي ڳاڙهو پٽو موسم جي مار لڳندو آهي ۽ وارث جي هيڊي منهن تي ڳاڙها ڳل ڏسي لڳندو هيو ڄڻ هن تي عشق تشدد ڪيو آهي. موسمون ڦري موٽن ٿيون. ماڻهو ڦري موٽندا نه آهن. ماڻهو بهار نه، اونهارو ئي صحي، جيڪر آرهڙ جيان موٽي پوي ها. وارث وٽ بهار جي موسم جو ڌاڪو هيو. هو جوان هيو ۽ وارن جي وچ تان سينڌ جا ٻئي ڪنارا پيار سان ٽمٽار هيا.
مون ڏٺو هڪ ڏينهن هو لهڪارجي ويو. سڀ کان پهريون اثر سندس چال تي پيو. هو هلندو هيو ته پاڇو هن کان اڳ نڪري ويندو هيو، پوءِ اکيون ڏرا ڏئي ويون. ڳل، ڌوئڻ کانپوءِ اس ۾ پيل ڪپڙن جيان سڪي ويا. اهو سڀ هڪ لحظي ۾ نه ٿيو پر گجڻ کان بغير گونگي مينهن جي سنهين ڪڻين جيان ٿيو. اهڙو مينهن مسلسل وسندو آهي ته خاموشيءَ سان هر شيءِ وهائي ويندو آهي. وهائي ويندڙ شين ۾ اهي وهاڻا به شامل هوندا آهن جن جي ڪپهه ۾ اڪيلائين جي ڳوڙهن جي خوشبوءِ سمايل هوندي آهي. وقت جا گهڙيال ۽ قدمن جا بوٽ به شامل هوندا آهن. ڀتين ۾ لڳل تصويرون به لڙهي وينديون آهن، جن تصويرن اندر عمر ڄميل هوندي آهي. عمر تصويرن جي ميراث هوندي آهي. عمر کي بقا صرف تصويرن ۾ آهي. تصويرون ئي آهن جيڪي وقت روڪي سگهنديون آهن. الميو اهو آهي ته تصوير ماڻهوءَ جي ٿي سگهي ٿي. ماڻهو تصوير ٿي نه ٿو سگهي.
وارث تصوير نه هيو. حقيقت هيو، تصوير هڪجهڙي رهي ٿي. حقيقت هڪجهڙي رهي نه ٿي سگهي. ماڻهو حقيقت آهي، ان ڪري اڄ آهي سڀاڻي نه آهي. وارث ڪلهه جوانيءَ جي ڳاڙهي جهنڊي جهڙو هيو پر اڄ گلدان ۾ پيل ڪالهوڪو گل، جيڪو روح جهڙي خوشبوءِ جي پرواز کان پوءِ پتيون پتيون، ڳوڙها ڳوڙها ٿي ڇڻي ويندو آهي.
وارث دل جو حال گهٽ اوريندو هيو، مون کي ياد آهي، هن هڪ دفعي منهنجي هڪ جملي ۾ هڪ لفظ به نه ڳالهايو. اها ان وقت جي ڳالهه آهي جڏهن هو هشاش بشاش هيو.
مون چيو هيو “شل سدائين خوش هجو”
۽ هو صرف مرڪيو هيو.
هاڻي منهنجي دل چاهيو ته ان سان وري ڳالهايان، مون هڪ جملو ڳالهايو ۽ ان هڪ لفظ.
مون پڇيو “ڪيئن آهيو؟”
هن ڪمزور آواز ۾ چيو “بيمار”
مون محسوس ڪيو وارث مري ويندو، ڇو جو جيڪڏهن هو نه ٻڌائي ها ته کيس ڏسي لڳي رهيو هيو، مو مرڻ وارو آهي. پوءِ روز هن کي دوائن جي ٿيلهي ساڻ هوندي هئي. هو آهستي هلندو گهر جي چانٺ تي پهچندو هيو. انسان گهر جي چانٺ کانسواءِ ڪا شيءِ اورانگهي نه ٿو سگهي. دنيا جي ڪا به حد اورانگهڻ ڪفر آهي، پوءِ اها سچ ئي ڇو نه هجي.
منهنجي دل ۾ وارث لاءِ همدردي هئي، ڪيترا دفعا چاهيو ته جيڪر ان جي مدد ڪري سگهان پر شايد ان مسئلي کي منهن ڏيڻ لاءِ کيس مدد جي ضرورت نه هئي. مون محسوس ڪيو، هاڻي هن جي جنازي کي ڪلهي ڏيڻ جي ضرورت پوندي. لڳندو هيو هو مئل آهي ۽ سندس جنازو پنهنجن ئي ڪلهن تي رکيل آهي. هو نوجوان هيو پر لڳي رهيو هيو اسي سالن جو اهڙو شخص هجي جيڪو پاڻيءَ سان ڀريل قبر جي کڏ ۾ ڪنڍي وجهي حياتيءَ جو شڪار ڪندو هجي. اها حيرت جي ڳالهه هئي ته وارث جي ڪنڍيءَ ۾ هڪ مئل مڇي ڦاٿي جنهن تي زندگيءَ جي ڏندن جا نشان هيا.
هو مرڻ وارو هيو پر اوچتو هن ۾ زندگي موٽي آئي، اها عجب جهڙي ڳالهه هئي ته هن پنهنجي پاڇي کي مات ڏني. هو پاڇي جو اڳواڻ هيو ۽ پاڇو هن جي عمل جو منتظر، سندس چال مان محسوس ٿيو هن قدم ڪنهن رقاصا کان اوڌر تي ورتا هجن. منهن تي رت وري آيو جيئن ڏک جو بند ڀڄي پيو هجي. هو مرڪڻ لڳو ۽ سنها ابابيل هن جي ڪلهن تان اڏرڻ لڳا. هو موت جي در تان موٽيو هيو. ڪڏهن ڪنهن در تان موٽجي ته انڪري ناراض نه ٿجي، جو ڪڏهن در نه کلڻ ڪري گهڻين آفتن جا در بند ٿي ويندا آهن.
مون ڏٺو وارث تي دوائن اثر ڪيو هيو. هو آهستي آهستي پنهنجي صحت طرف موٽيو جيئن وارث نابالغ چوزي جي يخني پي اوڳرائي ڏني هجي. هن سائو صوف کاڌو هجي، جنهن ڪري سندس جسم تي خوشيءَ جا گونچ ڦٽيا هجن. هو کليو ۽ شڪر ڪري روئي پيو.
مون کي سندس بيماريءَ جيان صحت جو سبب معلوم نه ٿيو. اها خوشيءَ جي ڳالهه هئي ته وارث کي هاڻي اهو پراڻو ڪوٽ جسم تي سٺو لڳي رهيو هيو جيڪو ڪڏهن ائين ڍلو هيو جيئن ڪٻٽ ۾ لڙڪندو هجي.
وارث خوش هيو، ان جي اکين ۾ چمڪ ۽ چپن تي مرڪ هئي. لڳو جيڪڏهن مان ان سان ڳالهايان ته ضرور ڳالهائيندو.
ان دفعي مون هڪ لفظ ڳالهايو ۽ وارث جملي ۾ جواب ڏنو.
“ٺيڪ؟” مون پڇيو.
“ها” هن چيو “سجيلا هاڻي صحتمند آهي.”
•