ارتقا
(نثري نظم ڪهاڻي)
نئين صنف[/b]
تن ڏينهن هو ڪجهه نه هيو
ڌرتيءَ ۾ داخل ٿيو
گاهه کائي وڻ هيٺان ستل هوندو هيو
بي عقل هيو ۽ ڏاڍو خوش هيو
هن وٽ نه سوچ هئي ۽ نه لوچ
نه هن وٽ قلم هيو نه ڪتاب
نه نظريو نه انقلاب
۽ هو ڍڳي ۾ تبديل ٿي ويو
پوءِ هن جا مالڪ جاڳيا، وارث آيا
هن جي ذهن ڪم ڪيو
جبرئيل آيا، عزرائيل آيا
ڪنهن جبرئيل جو کنڀ پٽي
کوپڙيءَ جي رت ۾ ٻوڙيو
۽ پڪل مٽيءَ جي پهرين لوح لکي
ڪنهن لوهه گرم ڪري سنڌاڻ تي رکي
ڌڪ هنيون ۽ زنجيرن جون ڪڙيون
وايو منڊل ۾ ڪنهن آفت جي
در تي دستڪ جيان کڙڪيون
هن کي ڳچيءَ ۾ ڪاٺ جو طوق وجهي
ڊوڙايو ويو
۽ هو گڏهه ۾ تبديل ٿي ويو
وقت جي انقلاب هن تي
سونا سنج وڌا ۽ چانديءَ جو لگام ڏنو
هن تي حڪمرانن سواري ڪئي
۽ هن حڪمرانن کي فتح سان همڪنار ڪيو
هو حق جي راهه ۾ وڙهيو
۽ ڪئي ڀيرا ناحق مئو
بهادري ۽ شجاعت جا تمغا
هن جي سيني تي کپيل تيرن جيان
سجايا ويا
هو سپاهين جي هيٺان ڊوڙيو
قاصدن جي هيٺان ڊوڙيو
هر شڪست جو، فتح جو رازدان رهيو.
هن زرهه پاتل بادشاهن کي
پٺيءَ تي ويهاري اڳيان پير کڻي
هڻڪار ڪري دشمن کي للڪاريو
۽ هو گهوڙي ۾ تبديل ٿي ويو
هو ڌرتيءَ جي لاهن چاڙهن تي
پنهنجيون اڳيون ٽنگون زور سان هڻي
هڻڪار ڪندو بي لگام آنڌي ۽ طوفان جيان
پيو ڊوڙندو هيو.
هڪ ڏينهن هن ڪنڌ کڻي
آسمان ڏانهن ڏٺو
هن چنڊ ڏٺو، تارا ڏٺا
لهندڙ اڀرندڙ سج ڏٺو
سندس من ۾ اڏرڻ جي
چاهت جاڳي.
اڇي ناسي جهڙ کي ڇهڻ جي
حسرت جاڳي.
هو تيز ڊوڙيو، ٽپا ڏيندو
ڀڄندو ويو.
اڏرڻ جي آس ۾ هن کي
پر نڪري آيا.
۽ هو پکيءَ ۾ تبديل ٿي ويو.
عرش ۾ ڏامندي
هن آسمانن جا راز هٿ ڪيا
چنڊ کي ويجهڙائيءَ کان جاچيو
تارن جا طور طريقا پرکيا
سج کي سمهندي جاڳندي ڏٺو
وشال نيرو اڀ هن اڳيان
ڪنهن زهر پيتل اگهاڙي عورت جي
جسم جيان هيو.
جنهن جا ٿڻ هيٺ هوا ۾
لڙڪي رهيا هيا.
هن هر شيءِ کي جاچيو
هو پر هڻندو، اڏرندو
پري وڃي هڪ نقطي ۾
تبديل ٿي پي ويو.
هو ڳاڙهي سج اڳيان ظاهر ٿي
اڳتي وڌندو.
ائين پئي نروار ٿيو جو
سج هن پويان ڍڪجي پئي ويو
هڪ ڏينهن
هو ڳاڙهي سج پويان اڏامندو
سمنڊ ۾ لهندو
هيٺ پاڻيءَ ۾ ڪري گم ٿي ويو
۽ مڇيءَ ۾ تبديل ٿي ويو.
هن پهريون دفعو سمنڊ جي
کاري پاڻيءَ کي چکيو
۽ پوءِ هن جي جسم جو رت
کاري پاڻيءَ ۾ تبديل ٿي ويو.
هو رُنو ۽ ڳوڙهن کي چَکيو
هن جي اکين ۾ کارو پاڻي هيو.
هو سمنڊ جي سطح تي تريو
۽ هو هيٺ اونهاين ۾
هليو ويو.
هن اونهائين کي
عقل ۾ قيد ڪيو
هن کي بي انت بحر جو
ڪٿي انت نظر نه آيو.
هن عقل سان اونهائين جي
گهري کوجنا ڪئي
۽ نيٺ هڪ ڏينهن
سندس من ۾ حسرت جاڳي
هو ڇو نه اهي سڀ راز عيان ڪري؟
ڇو نه لڪيل کي نروار ڪري؟
ڇو نه اونهائين جون ڳالهيون عام ڪري؟
ڇو نه ڳالهائي ۽ ماٺ کي مات ڏئي؟
ڳالهائڻ جي حسرت ۾
هن جي زبان چرڻ لڳي
۽ ڳلو هوا سان ڦوڪجي ويو.
۽ هو ڏيڏر ۾ تبديل ٿي ويو.
ڌرتيءَ تي ٽپا ڏئي
هو “ٽان ٽان” ڪرڻ لڳو
هن کي ڪنهن ٻڌو
ڪنهن نه ٻڌو
جنهن ٻڌو فلسفي ٿي پيو
تاريخدان ٿي پيو، سائنسدان ٿي پيو
جنهن نه ٻڌو، ڪافر ٿيو.
جڏهن جهنگ ۾
هن جي “ٽان ٽان” مشهور ٿي
ته هن کي ڦوڪيل ڳلي کان جهلي
وقت جي درٻار ۾ آندو ويو
وقت جي شينهن اُلر ڪري
هن مٿان چنبو سڌو ڪيو
هن جي “ٽان ٽان” بند ٿي وئي
۽ هو گدڙ ۾ تبديل ٿي ويو.
هن هٿ ادب جا ٻڌي
بادشاهه کي عرض ڪيو
“مون کي جي ماريندي
ته پوءِ سج نه اڀرندو”
وقت جي شينهن نرڙ ۾
گهنڊ وجهي هن کي ڏٺو
“اهو وري ڪيئن” ان چيو
“جان جي امان پايان
ته عرض ڪيان” گدڙ چيو
وقت جي بادشاهه سوچيو
“توکي جان جي امان ڏني
پر ان راز تان پردو کڻ” ان چيو
“اي وقت جا بادشاهه”
هن ادب مان هٿ ٻڌي عرض ڪيو
“مئي پڄاڻان منهنجي لاءِ
جهڙو سج اڀري
ڄڻ تهڙو نه اڀري
مئي کي ڪهڙي ڪل
ڏينهن جي، رات جي”
وقت جو بادشاهه کليو
۽ هو لومڙ ۾ تبديل ٿي ويو.
هن جو عقل جاڳيو ۽ دل
ٿي پئي بزدل
دنيا جو هر مفاد
ٿي پيو هن جو مفاد
هڪ ڏينهن هو سير ڪندو
ڪنهن ڍنڍ ڪناري پهتو.
ڪنهن هرڻيءَ اتي پاڻي پئي پيتو
هرڻيءَ کي پاڻي پيئندو ڏسي
لومڙ هن جي ويجهو آيو
۽ چيائينس
“ٻڌو آهي تون مونکي پر پٺ
گاريون ٿي ڏيندي وتين”
لومڙ جي ڳالهه ٻڌي
هرڻيءَ گهوتو کاڌو
“ڪهڙيون ٿو ڳالهيون ڪرين
اي لومڙ بادشاهه”
هرڻيءَ هڏڪي ڀريندي چيو
“منهنجو مٿو خراب ٿيو آهي
جو تو جهڙي معتبر کي
پرپٺ گاريون ڏيندس.”
لومڙ ٿورو لڄي ٿيو.
پر من ۾ هيس ته هو
ڪيئن شڪار ڪري
هرڻي حلال ڪري
“اڙي او هرڻي
هڪ ته ڏئين گاريون”
لومڙ جذبات ۾ اچي
تيز ڳالهائيندي چيو
“ٻيو مٿان ڳالهائين ڪوڙ
مون وٽ شاهديون
آهن موجود ته تون مونکي
پرپٺ گاريون ٿي ڏيندي وتين”
هرڻي ويچاريءَ جا
هوش اڏامي ويا.
“نه لومڙ بادشاهه
مان مسڪين اهڙي جرئت
ڪيئن ٿي ڪري سگهان
جو توکي گاريون ڏيان”
لومڙ وٺي وات ڦاڙيو ڏند ڪڍيا
“ڀلا جي تون گاريون نه ڏنيون هونديون
ته تنهنجي پيءُ ته ضرور ڏنيون هونديون”
هن چيو
۽ هرڻيءَ تي حملو ڪيو.
۽ هو بگهڙ ۾ تبديل ٿي ويو.
پوءِ هن ڌرتيءَ تي
نوڪدار پٿر ڳولهي
ڀالو ايجاد ڪيو،
۽ هو جانورن پويان ڊوڙيو.
هن پٿر رڳڙي باهه ٻاري
۽ سمنڊ ڪناري لوڻ ميڙي.
ڀڳل نمڪين گوشت کاڌو
هن پيٽ تي هٿ ڦيري اوڳرائي ڏني.
۽ پهاڙ جي ڪنهن گمنام غار ۾
غم کان پاڪ ننڊون ڪيون.
هن سياري جي سرد راتين ۾
ڪک پن گڏ ڪري جسم کي گرمي پهچائي
هو چوڏهينءَ جي چنڊ کي ڏسي
اداس ٿي ويو.
هن ڏک ۽ اڪيلائيءَ مان اونايون ڪيون
پوءِ هڪ ڏينهن هو عشق ۾ مبتلا ٿي پيو
۽ هو ڪتي ۾ تبديل ٿي ويو.
هن پنهنجي وفاداريءَ جو
يقين ڏياريو.
۽ ڪنهن پيار مان هن کي ڳچيءَ ۾
پٽو چاڙهيو.
هاڻي هو حسن جو چوڪيدار هيو
راتيون جاڳيو ۽ ڀونڪيو.
هن جي ڀونڪ تي ملائڪ ڀڳا
چور ڀڳا ۽ شريف ويجهو نه آيا
هو در ٻاهران دڪي تي
ستل هوندو هيو
۽ رقيبن جون مکيون
هن کي تنگ ڪنديون هيون
هو هڏو کائيندو هيو
۽ پنهنجي جسم جو ماس
ڄڀ ڪڍي چٽيندو هيو.
جن ڏينهن هو ڌوٻڻ جو هيو
نه گهر جو هيو نه گهاٽ جو هيو
عشق هن کي
گهٽيءَ گهٽيءَ رولايو.
ڪيترن هن تي پٿر وسايا
پر هو نه مڙيو.
هن هر دفعي ڀونڪي
پنهنجيءَ وفا جو يقين ڏياريو.
هڪ ڏينهن محبوب کي هن تي
رحم آيو
سڏي پاڻ وٽ ويهاري
هن کي گرم کير پيئاريائين
پيار مان مٿي تي هٿ ڦيري
هن کي ڳچيءَ ۾ ٻانهون وجهي
منهن تي چمي ڏنائين
هن جي جنس جاڳي پئي
۽ هو ڀولي ۾ تبديل ٿي ويو.
پوءِ هن ٻچا پيدا ڪيا
هن کي نر ڄايا ۽
ماديون پيدا ڪيون
هن گوشت کاڌو ۽ گاهه کاڌو
هن چراگاهه ۾ دل ڏاريندڙ
رڙيون ڪري سيني تي ڌڪ هڻي
ماديءَ کي مغلوب ڪيو
هن وٽ ڪا تفريح نه هئي
بس اها مادي هئي.
هن هر ٺاهيو ۽ ڪڻڪ پوکي
پوري ڌرتي هن جي ملڪيت هئي
پوءِ هن جي ٻچن ڪڻڪ کاڌي
۽ اهي جلدي جوان ٿيا.
هڪ ڏينهن
ٻه نر هڪ ماديءَ تي وڙهيا.
هو وچ ۾ پيو
انهن کي ڇڏايو.
پر اهي نه مڙيا،
ماديءَ تي موهت ٿي نيٺ
هڪ نر ٻئي کي قتل ڪيو.
۽ ان جو لاش ڪلهي تي رکي رولايو.
هن کي سمجهه ۾ نه پئي آيو
ته هو لاش کي ڪيڏانهن ڪري
پوءِ هن ڏٺو
ٻه ڪانءَ پاڻ ۾ وڙهيا
۽ هڪ ٻئي کي ماري مٽي ۾ دفنايو.
پوءِ ان قاتل ڀولي جي ذهن ۾
ڪانءَ جو عقل آيو.
۽ هو انسان ۾ تبديل ٿي ويو.
•