پنھنجي پاران

نازيت: جنھن جي نالي سان، ويھين صديءَ جي چوٿين ڏھاڪي کان، ظلم، دنيا جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾، ڄاتو سڃاتو ٿو وڃي، ان نازين جي مشينريءَ جا پرزا، نازي آفيسر، جيڪي انساني وجودن کي ڏنڀ ڏئي، پاڻ وندرائيندا ھيا، جن لاءِ انساني جسمن کي عذاب ڏيڻ ڄڻ ڪا وندر ھوندي ھئي ۽ سي . آءِ . ڊي وارن جو ڪم، رڳو سجاڳ نگاھن وارن، عوام دوست ماڻھن جا پيرا نوسڻ ھوندو ھو. ان دؤر ۾ جڏھن نازي حاڪم ٽولن جي لاٺڙين جي، عوام دوست ماڻھن جي وِک وِک تي ڪرڙي نظر ھوندي ھئي؛ انھن ئي نازيت جي اوج وارن ڏينھن ۾، ھڪ چيڪ قوم جو سورھيه ۽ سڄي دنيا جي مظلومن جي جگري دوست جولس فوچڪ، جنھن جي عمل کان نازيت جو ڊپ، اصل ۾ عوام جي اٿندڙ لھر کان ڊپ ھيو، جيڪو فوچڪ ۽ ھن جھڙن ٻين عوام دوست انقلابي اڳواڻن جي عمل جو نتيجو ھيو. تن مڙني، عوام دوست انقلابين کي، نازي، ڳولي لھڻ ۾، ۽ گرفتار ڪرڻ ۾ تہ ڪامياب ٿي ويا، پر انھن مٿان نازيت پاران جيڪي ظلم ڪيا ويا، ھن ڪتاب ۾ اھي ظلم جون لنڱ ڪانڊاريندڙ وارداتون پڙھي، جن ۾ نازيت بي درديءَ ۽ ظلم جا سڀ ليڪا لتاڙي ڇڏيا ھيا. پر ان سان گڏ، انھن اجگر جيڏي ارادي ڌڻين، عوام دوست اڳواڻن جي مٿان، نازيت اھي ظلم ڪيا، تن جي مقصد سان سچائي ۽ سھپ ۽ موت جي منھن ۾ ھوندي بہ مقصد لاءِ سندن پر اميد، تاثر پڙھي، کَن لاءِ ذھن ۾ رحم جو جذبو جاڳڻ بجاءِ، ھر ڪاھل ۽ ڊيڄو ماڻھوءَ جو ضمير جاڳي ٿو پوي.
جسم جي ھر نَس ۾، رت جي بجاءِ، عوام دوست ۽ انقلابي جذبا، ڊوڙڻ ٿا لڳن.
انھن عوام دوست اڳواڻن مان جيڪي نازي ٽارچر سيلن ۾ سڙي ٻري رھيا ھئا ۽ نازي جيلن ۾ پنھنجي پنھنجي موت جو بنا ڪنھن کٽڪي جي انتظار ڪري رھيا ھئا، تن مان وري فوچڪ جي حيثيت، مڙني کان مٿاھين ھئي. ھن (توڙي ٻين سڀني ترقي پسندن) ھڪ ترقي پسند، عملي انقلابي ھئڻ جي ناتي، ظلم جي اڳيان جھڪڻ يا ظلم جي ھوندي، چُپ رھڻ بجاءِ، ذھني طور پنھنجي وجود کان ڪٽجي، پنھنجي مقصد سان سچائي پئي ڏيکاري، ھن آخري گھڙيءَ تائين پاڻ ۾ ڪابہ لچڪ نہ آندي، تان جو کيس جي مقصد سان سچائيءَ اڳيان نازيت ھٿيار ڦٽا ڪيا.
ھن سورھيه جي مقصد سان سچائي کي اڻ سڌيءَ سلاميءَ طور، کيس ڦاسيءَ چاڙھي، نازيت نہ رڳو فوچڪ جي مقصد سان سچائيءَ ۽ ھن جي انقلابي جذبي ھٿان شڪست کاڌي، پر ان کان ڪجھ پوءِ فوچڪ جي مقصد ھٿان پڻ، نازيت ذلت واري شڪست کاڌي. فوچڪ جي ڏيھ، توڙي نازيت جي ڄم گھر ۾ پڻ، عوام دوست طبقن جي مستقل سوڀ ٿي ۽ نازيت مري کپي وئي – فوچڪ جو اھو مقصد لڳاتار سوڀون ماڻيندو رھيو. اڄ فوچڪ ناھي پر فوچڪ جا اربين ساٿي سوڀون ماڻي چڪا آھن ۽ باقي رھيا کھيا بہ پنڌ ۾ آھن.
۽ فوچڪ، جيڪو: پنھنجي مقصد کي جيئري رکڻ لاءِ ڦاسي چڙھي ويو. سو توھان اسان سڀني جي دلين ۾ جيئرو جاڳندو ويٺو آھي. پنھنجي مقصد جي جيئري ھجڻ واري صورت ۾، ۽ ھيءَ ان سورھيه سورمي جي جيل جي ڦاسيءَ گھاٽ ۾ گھاريل انھن گھڙين جو عڪس آھي جيڪي ھن جسماني طور تي چُڙي چُڙي گھاريون، پر ذھني طور تي ڦڙت ۽ نؤبنو رھيو ۽ زندگيءَ ڏانھن سندس رويو آخري گھڙيءَ تائين ھڪ ترقي پسند وارو رھيو.

ادارو

جيل ڊائري

ڦاسيءَ جي ڇانوَ ۾