• اين اي آر سيءَ جو تعليمي تربيتي دورو
پي اي آر سيءَ جو بنياد 1948ع ۾، خوراڪ ۽ زراعت ڪاميٽي (ايف اي سي) جوڙڻ سان پيو، جنهن کي 1951ع ۾، پاڪستان جي خوراڪ ۽ زراعت واري ڪائونسل (ايف اي سي) قرار ڏنو ويو. اڳتي هلي، ان کي 1964ع ۾ زرعي تحقيقاتي ڪائونسل (اي آر سي) جو نالو ڏنو ويو. ملڪ جا زرعي مسئلا، مونجهارا ۽ انهن جي حل تي ڪم ڪندي، ايف اي سي ڪاميٽي نالا بدلائيندي، ڪم جو دائرو وڌائيندي، ترقي ڪندي، 1981ع کان پي اي آر سيءَ طور پنهنجو ڪم ڪري رهي آهي.
هن وقت پي اي آر سيءَ جون پنج ڊويزنس ڪم ڪن پيون، جن مان چار ڊويزنس، هر هڪ ٻوٽن جي سائنس، جانورن جي سائنس، سماجي سائنس ۽ قدرتي وسيلن واري ڊويزن، جڏهن ته هڪ (پنجين) خدمتن واري ڊويزن، ڪائونسل جي مالياتي معاملن لاءِ سرگرم آهي.
پي اي آر سي، ٻوٽن جي سائنس واري ڊويزن ۾، مختلف فصلن، ڀاڄين ۽ ميوَن جي پيداوار وڌائڻ جي مد ۾، تحقيق ۽ توسيع توڙي تربيت جو ڪم هٿ ۾ کڻندي، وفاقي سطح تي اين اي آر سي ۽ صوبائي سطح تي ٻيا مختلف صوبائي سينٽر قائم ڪيا آهن. سڀنيءَ جو مقصد ساڳيو، يعني ملڪ ۾ زرعي اُپت وڌائي، ملڪ جون زرعي ضرورتون پوريون ڪرڻ ۽ اضافي اُپت کي ٻاهر موڪلڻ يا پيداوار وڌائڻ لاءِ ٻين ملڪن مان اضافي مهارت ۽ ٻيون سهوليتون ماڻڻ آهي.
اين اي آر سي اسلام آباد کان ڏکڻ اوڀر ڪنڊ تي، 6 ڪلوميٽر جي فاصلي تي، راول ندي، راول ڊيم ۽ چڪ شهزاد جي ڀر ۾، پارڪ روڊ سان لڳو لڳ، 1400 ايڪڙ ايراضيءَ ۾ ڦهليل آهي. پي اي آر سيءَ جو، ملڪ ۾ سڀنيءَ کان وڏو، هيءُ سينٽر 1984ع ۾ قائم ٿيو.
اين اي آر سيءَ ۾ جديد سائنسي اوزارن ۽ مشينن تي مبني تجرباتي ايراضي، تحقيقاتي ليبارٽريون، گرين هائوس، قومي جين بئنڪ، زرعي سائنس جي قومي لائبرري، آڊيٽوريم هال ۽ ليبارٽريءَ جي ساز سامان جي مرمت لاءِ ورڪشاپ، اسٽور، هاسٽل، ڪيفيٽيريا (ڪينٽين، هوٽل) وغيره جون سهوليتون ميسر آهن.
ياد رهي ته ويجهڙائيءَ ۾ سنڌ زرعي يونيورسٽي ٽنڊوڄام پاران فصلن جي بچاءَ واري فيڪلٽيءَ ۾ موجود جيتن جي سائنس، ٻُوٽن جي بيمارين واري علم ۽ ٻُوٽن جي بچاءَ واري شعبي ۾ پڙهندڙ، چوٿين سال جي شاگردن کي آل پاڪستان اسٽڊي ٽوئر جي سلسلي ۾، اين اي آر سيءَ جو تعليمي تربيتي دورو ڪرائڻ لاءِ، اسان اين اي آر سيءَ جي انتظاميا ۽ اتي موجود دوست محققن سيف الله ٽالپر ۽ ڊاڪٽر محمد اسحاق مستوئيءَ سان رابطو ڪري، شاگردن جي لڳ ڀڳ 70 جي جٿي سان وڃي، ان مرڪز جو تفصيلي دورو ڪيو. شاگردن پاران جيتن جي سائنس ۽ ٻوٽن جي بيمارين واري حوالي سان ٿيل ۽ جاري ڪم ۾ تمام گهڻي دلچسپي ورتي وئي. جڏهن ته اتي خراب ۽ ناقابلِ استعمال پاڻيءَ کي صاف ڪري، ٻيهر استعمال ڪرڻ جـهڙو بنائڻ واري سلسلي کي به سمجهڻ جي ڪوشش ڪئي وئي. قومي ٻج چڪاس ليبارٽري ۽ کنڀين جي هٿرادو پوک واري شعبي جو پڻ دلچسپيءَ سان معائنو ڪري، پنهنجي معلومات ۾ واڌارو ڪيو. اين اي آر سيءَ جي تعليمي ۽ تربيتي سير دوران، سيف الله ٽالپر ۽ ڊاڪٽر محمد اسحاق مستوئي، اسان سان گڏ گڏ رهيا، جڏهن ته ڊاڪٽر انجم منير (ڊائريڪٽر ڪراپ ڊزيز ريسرچ انسٽيٽيوٽ)، ڊاڪٽر طاهره ياسمين (نيشنل آءِ پي ايم پروگرام ليڊر) ۽ ٻين به ڪيترن ئي زرعي محققن سان پڻ خيالن جي ڏي وٺ ٿي.