بهترين تعليمدان استاد غلام مصطفيٰ وڌو
شهدادڪوٽ جي مٽي اهڙن ڪيترن ئي ڪردارن سان زرخيز آهي جتي انسانن جي ڪردار جا ايترا گهاٽا ۽ ڦلدار وڻ پوکيل آهن جو اسان جو نئون نسل انهن جي عملن ۽ ڪردارن مان اتساه وٺي پنهنجي شاندار مستقبل جي ساڀيان ڪري سگهي ٿو. اهڙن ئي ڪردارن مان مرحوم استاد غلام مصطفيٰ به هڪ هو . استاد غلام مصطفيٰ وڌو ولد حاجي استاد محمد دائود وڌو 18 جنوري 1939 تي چاڪياڻي ڳوٺ ۾ پيدا ٿيو. ان دور ۾ گهڻيون سهولتون ڪونه هونديون هيون. نه بجلي، نه گئس، نه وري ٽرانسپورٽ اڄ جيان هوندي هئي. پوءِ به ماڻهو ڏکن بکن تي پڙهندا هئا. سائين غلام مصطفيٰ پرائمري تعليم چاڪياڻي ڳوٺ مان ۽ سيڪنڊري تعليم لاڙڪاڻي مان حاصل ڪئي. چاڪياڻي شهر شهدادڪوٽ کان لڳ ڀڳ 8 ڪلوميٽرن جي فاصلي تي رتوديرو روڊ تي واقع هڪ نمايان ڳوٺ آهي، جتان جا اڪثر ماڻهو پڙهيا لکيا، ڊاڪٽر، انجنيئر، استاد، وڪيل نوڪرين وارا آهن. سائين غلام مصطفيٰ 07 فيبروري 1957ع تي پرائمري استاد طور مين پرائمري اسڪول شهدادڪوٽ ۾ پڙهائڻ جي شروعات ڪيائين. 1971ع ۾مڊل اسڪول چاڪياڻي ۾مقرر ٿيو. مڊل اسڪول چاڪياڻي جي جڏھن شروعات ڪئي جنهن جي ڇت به نه پئي ھئي ته اسڪول جي شروعات ڪيائين جنهن ۾ ڪلاس ڇھين ۾ ٢٠ شاگرد ڪلاس ستين ۾ ٣ شاگرد ڪلاس اٺين ۾ ٦ شاگرد ڳوٺ جا اھي ڇوڪرا داخل ڪيائين جيڪي رڍون ٻڪريون ۽ مال جا ڌنار ھيا جيڪي اڳتي ھلي وڏا آفيسر بڻيا ان دور ۾ ڳوٺ چاڪياڻي ۾ تعليم بالغان رات جو شروعات ڪرايائين. سائين جي شاگردن ۾ ڊاڪٽر عبدالوھاب وڌو صاحب جيڪو ايم ايس لمس رهيو آھي انجنيئر شفقت وڌو جيڪو ھن وقت چيف انجيئر ايريگيشن آھي ۽ الطاف حسين وڌو جيڪو ھن وقت ڊايئريڪٽر نيوڪليئر ايٽامڪ انرجي ڪراچي ۾ آهي.
جيئن ته هو پاڻ به ڏکن ۾۽ محنت ڪري پڙهيو هو ان ڪري هو معياري تعليم جي حصول لاءِ هميشه ڪوشان رهيو ۽ سڄي عمر غريب ۽ مسڪين شاگردن جي مالي مدد ڪندو رهيو ۽ شام جي وقت ڳوٺ ۾ شاگردن کي مفت تعليم ڏيندو هيو ۽ وڌيڪ تعليم پرائڻ لاءِ ٻارن کي اتساهيندو رهندو هيو. 1974ع ۾مڊل اسڪول چاڪياڻي مان بدلي ٿي ڳوٺ رئيس اعتبار خان چانڊيي جي مڊل اسڪول ۾استاد مقرر ٿيو ۽ اتي به سائين غلام مصطفيٰ وڌي تمام گهڻي محنت ڪئي ۽ شام جي وقت شاگردن کي مفت تعليم ڏيندو رهيو ۽ سندس لائق شاگردن ۾ڊاڪٽر غلام حسين وڌو، ڊاڪٽر عبدالستار وڌو، پروفيسر الطاف حسين قادري ۽ پروفيسر رشيد خانواهي قابل ذڪر آهن.
هن جي خاص خوبي بطور استاد اها هوندي هئي ته جيڪو شاگرد نه ايندو هو ته هو ان جي گهر پهچي ويندو هو. شاگرد تي يا انهن جي والدين تي پڙهڻ جي معاملي ۾ سختي ڪندو هو. شاگردن تي خاص نظر رکندو هو. ايتري تائين جو ڪوبه شاگرد فضول گهٽي ۾ نه گهمندو هو. هو شاگردن کي پڙهائي وڌيڪ تعليم ڏيارڻ لاءِ ڪوششون وٺندو هو. هو تعليم جي حصول جي معاملي ۾ڪنهن به وڏيري جي نه ٻڌندو هو. جيڪڏهن وڏيري جي پٽ به ڪا غلطي ڪئي ته هو ان کي سخت سزا ڏيندو هو ۽ هن ائين ڪيو.
هن جو نه صرف تعليمي پر سماجي ڪمن سان به عشق هوندو هو. ڪنهن غريب گهر جي فوتي وٽ پاڻ وڃي ڪفن پهچائيندو هو ۽ مالي معاونت ڪندو هو. بيمار ماڻهو يا غريب ماڻهو جي مسئلي جي حل ڪرڻ لاءِ پاڻ پتوڙيندو هو ۽ جيستائين مسئلو حل طرف نه وڌي تيستائين سڪون سان نه ويهندو هو.
سنڌ گريجوئيٽس ائسوسيئيشن پنهنجن ميمبرن کي ڳوٺ سڌار جو خيال 1979ع ڏنو ۽ سنڌ جا اڪثر پڙهيا لکيا ماڻهو ان ڪم سان لڳي ويا تن سمجهيو ڳوٺ سڌريو ته سنڌ سنوارجي ويندي. سگا جا مرڪزي اڳواڻ خاص طور تي ڊاڪٽر محمد سليمان شيخ، محترم ولي محمد روشن ۽ محترم خان محمد پنهور صاحب جن ماڻهن کي ٻڌايو ته پنهنجن ماڻهن کي پنهنجن حقن وٺڻ جي جاڳرتا ڏيو ته جيئن اهي ٻڌي ڪري، محنت ڪري پنهنجي حالت کي بهتر ڪرڻ لاءِ ڪوششون ڪن. اهڙي طرح ڳوٺ سڌار سنگتون ٺاهيون ويون. انهن سنگتن جي تنظيم دوران ماڻهو هڪ ٻئي جي ويجهو ايندا ۽ کين پنهنجا مسئلا پروڙڻ ۽ انهن کي حل ڪرڻ جو ڏانءُ ايندو. پاڻ ۾ گڏ ويهڻ جو شعور پيدا ٿيندو ۽ قومي ٻڌي جو تصور اڀرندو.
ڳوٺ سڌار سنگت جا ساٿي پنهنجي ڳوٺ جي مسئلن جو جائزو وٺي، انهن مسئلن کي حل ڪرڻ لاءِ تدبيرون سوچين. ڪجهه مسئلا اهڙا آهن جيڪي گڏجي حل ڪري سگهجن ٿا. جيئن ڳوٺ ۾ صحت ۽ صفائيءَ جو انتظام ڪرڻ، اسڪولن ۽ اسپتالن جي مالڪي ۽ سارسنڀال لهڻ، نياڻين جي تعليم کي هٿي وٺرائڻ، تعليم بالغان شروع ڪرڻ وغيره شامل هئا. ان کان علاوه حڪومت جي نمائندن ۽ وس وارن کان روڊ رستا، اسڪول اسپتالون ٺهرائڻ لاءِ ڪوششون وٺڻيون هيون. سگا جا ساٿي سائين محمد اسلم شيخ، سائين محمد حسن پٺاڻ، سائين الهورايو قريشي ۽ ٻين ساٿين سائين غلام مصطفي سان گڏجي چاڪياڻي سميت آسپاس جي ڪيترن ئي ڳوٺن ۾ خير جا ڪم ڪيا. صحت جو ڪئمپون ۽ علمي ادبي پروگرام ڪرائيندا رهيا ۽ ساڳيو سلسلو اڄ به قائم دائم آهي .
سنڌ گريجوئيٽس ائسوسيئيشن شهدادڪوٽ سان شروع کان لاڳاپيل محترم سائين محمد اسلم شيخ صاحب چواڻي ته سائين غلام مصطفي وڌو صاحب مئٿ ۽ جيوگرافي جو ماھر استاد ھيو. ھڪ سٺي استاد ۾ جيڪي به خوبيون ھئڻ گھرجن سي سڀ وڌي صاحب ۾ اڳ ۾ ئي موجود ھيون. گوسڙو ۽ سست شاگردن جي تعمير ڪندڙ ھيو، ان ڪري سندس شاگرد ٻين کان منفرد ۽ ذھين هئا. رٽائرمينٽ کان بعد رفاعي ۽ سماجي ڪمن ۾ بهرو ورتائون کين استاد جي ناتي مخير حضرات سندس ئي چوڻ مطابق چندا ۽ عطيا اعتماد ڪري ڏيندا ھئا جنهن ڪري سگا شهدادڪوٽ ڪيترا ئي خير جا ڪم ڪيا. اهڙي ريت هن پنهنجي ڀوُن کي ڀليرو بڻائڻ ۾ لاتعداد ڪوششون ڪيون. 1982ع ۾رٽائر ٿيڻ کان پوءِ هن پنهنجي ڳوٺ چاڪياڻي ۾ڳوٺ سڌار تنظيم جو بنياد رکيو، غلام مصطفيٰ وڌو هن جو مسلسل 10 سالن تائين صدر رهيو. 1998ع ۾ڳوٺ جي لاءِ ان وقت جي ايم پي اي محترم خدا ڏني خان چانڊيي کان واٽر سپلا اسڪيم، هاءِ اسڪول، روڊ ۽ اسپتال منظور ڪرائي.
هن رٽائرمينٽ جي پئسن ۽ ڪجهھ قرض وٺي دائود وڌو سنڌي ميڊيم اسڪول ۽ قضبانو وڌو پرائيويٽ هاءِ اسڪول 1998ع ۾ کوليائين جيڪو سائين جو خواب ھو ھن وقت تائين اھو اسڪول ان جا وارث سنڀاليندا اچن ، جتان هر سال سوين شاگرد تعليم پرائي اعليٰ تعليم لاءِ ڪاليجن ۽ يونيورسٽين جو رُخ ڪن ٿا.
سنڌ گريجوئيٽس ائسوسيئيشن جي ان وقت جي مرڪزي سيڪريٽري صحت محترم غلام حسين بلوچ ٻڌايو ته هڪ دفعي شهدادڪوٽ ۾ اکين جي مفت لاءِ اچڻو پيو. هو منهنجو حسراڻي پيٽرول پمپ تي انتظار ڪندو رهيو پوءِ گڏجي تي ويا سين. ان وقت سگا شهدادڪوٽ جي سڄي سنڌ ۾ وڏي ۾ وڏي ڪئمپ هئي. پورا اٺ ڏينهن ڪئمپ هلي. ماڻهن جي رهڻ ۽ کائڻ جو الڳ بندو بست ٿيل هو. سنڌ ۽ بلوچستان جا پري پري کان ماڻهو آيل هئا. هو هر سال اکين جي ڪئمپ ۾ ڀرپور حصو وٺندو هو. ٻين ساٿين کي همٿائيندو هو. ڪجهه پاڻ ته وري ڪجهه ماڻهن کان مالي مدد وٺي خير جو ڪم جاري رکندو هو. هن کي سگا ۾ عهدي وغيره جي ڪڏهن به لالچ نه رهي. بنا نالي ڳڻائڻ ۽ فوٽو ڪڍرائڻ جي هن ڪيترائي عظيم ڪم ڪيا، جن جي هڪ هن کي، ٻيو الله کي خبر هوندي. سگا شهدادڪوٽ جا ساٿي هن جي سماجي ڪمن ۽ محنتن کي اڄ به ياد ڪري اتساهه حاصل ڪندا آهن. هر سال سگا شهدادڪوٽ جا ساٿي هن جي نالي سان يادگار اکين جي مفت ڪئمپ جو سلسلو ا ڄ به جاري رکندا پيا اچن . چوويهه مفت اکين جو ڪئمپون لڳائي چڪا آهن ۽ اهو سلسلو جاري آهي.
سائين غلام مصطفيٰ وڌو صاحب 01-08-2003 ع تي هن فاني جهان کي الوداع چئي، وڃي حقيقي مالڪ سان مليو، هن جو جسم خاڪي ڳوٺ صوبدار مستوئي جي وڌا قبرستان ۾ مدفون آهي، سندس ڪيل خدمتون هيمشه لاءِ ياد رکيون وينديون. شال خدا پاڪ کيس جنت الفردوس ۾اعليٰ جاءِ عطا فرمائي. آمين
مرحوم سائين غلام مصطفيٰ وڌي کي ڇهه نياڻيون ۽ ٻه پٽ محمد ايوب اسٽاڪ اسسٽنٽ وٽنري اسپتال شهدادڪوٽ، خليل احمد وڌو مڪينيڪل انجيئر سعودي عرب آهن.